ایرانیان مراسم های خاص خود را دارند و در بیشتر سال جشن ها و مراسم های باشکوهی برگذار میکنند که امروز برخی از آنها بصورت محدود برگذار میشود. این جشن ها و مراسم ها جزو تاریخ و فرهنگ ایرانیان است. جشن فروردینگان از جشن های مشهور ایرانیان است که امروز کمتر کسی در مورد این جشن اطلاعاتی دارد.
19 فروردين ماه جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
فروردینگان یا فرودگ یکی از جشن هاي زرتشت است . تاریخ برگزاری این جشن قدیمی 19 فروردین است . می دانیم در آیین مزدیسنی وقتی نام ماه و روز با هم موافق می افتد آن روز را جشن میگیرند روز 19 فروردین ماه که فروردین روز نام دارد از جمله آنست و آنرا جشن فروردینگان یا فرودگ میگویند.
تاریخچه فروردینگان
در گاهشماری زرتشتی روز نوزدهم هر ماه «فروردین» نام دارد و نوزدهم فروردین جشنی برگزار میشد، به نام «فروردینگان» که به آن «فرودگ» نیز میگویند. فروردین به معنای فروهرها، ماه فروردین، ماه فروهرها و این جشن در بزرگداشت فروهره است.
فَرَوَهَر که گونه اوستایی آن فروشی و گونه پارسی باستان آن فرورتی است، یکی از نیروهای باطنی است که به عقیدهی مزدیسنان پیش از پدید آمدن موجودات، وجود داشته و پس از مرگ و نابودی آن ها، به عالم بالا رفته و پایدار میماند. این نیروی معنوی که آنرا میتوان جوهر حیات نامید، فناپذیر و زوالی نیست.
در دوران باستان، فروردگان جشن فروهرها بود و ظاهرا در آن هنگام ده روز و ده شب برگزار می شد . بعدها جشن «همسپثمیدیه» به یادبود آفرینش انسان تخصیص یافت. جشنهاي نوروزی و ماه فروردین با فروهرها پیوند خورده است، چون عقیده بر این است که در این ایام، فروهرها به زمین فرود میآیند و به خانههاي سابق خویش میروند.
پس مردم باید برای پیشواز آنان خانه را پاکیزه کنند، برای هدایت آنان آتش بیفروزند و در این روزها، بوهای خوش در آتش نهند و روانها را ستایش کنند و اوستا بخوانند تا روانها آسایش داشته باشند و با شادی و نشاط باشند و برکت ارزانی دارند.
در این روزها، به هیچ کاری نباید دست زد، مگر انجام وظایف و کار نیک تا اینکه فروشیها با رضایت خاطر به جایهاي خویش برگردند و خوبی بخواهند و در پایان جشن، روانها را بدرود میگویند.
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
لرک مخلوطی است از هفت میوه خشک خام از قبیل پسته خام، بادام خام، فندق خام، برگه، انجیر خشک، خرما، توت. ترکیبات لرک به مناسبت هاي مختلف تغییر می کند.در جشن فروردینگان، هفت موبد وارد می شوند و می نشینند.
لرک ها را در چادرشب هایی می ریزند و جلو موبدان می گذارند.چند «موبدیار» هم حضور دارند. موبدان شروع به اوستاخوانی میکنند، بیشتر هم سرودهایی از فروردین یشت میخوانند و به این ترتیب، لرک را تبرک میکنند.
سپس، موبدیاران چادرشب ها را به کمر می بندند و لرک را بین مردم تقسیم میکنند. اگر کسی هم نذری دارد، در این روز نذرش را میان مردم پخش میکند. این مراسم در واقع گونه ای دعا یا در اصطلاح مسلمانان، فاتحه دسته جمعی برای شادی ارواح درگذشتگان است.
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
این واژه در اوستا فروشی و در زبان پهلوی فروهر گفته میشود و به معنی نیروی پیشرفت و سربلندی می باشد.
ذره ای از ذرات نود خداوند است که در بدن هر یک از ادمها وجود دارد. فروهر به منزله مشعلی است فروزان که پیرامون خود را روشتن نموده و راه و چاه را نشان می دهد. فروهر راهنمای روان برای در زندگی است. سخن دیگری که میتوان بیان کرد این است که فروهر نوری ست سرچشمه گرفته از خداوند و از چنین نوری جز روشنایی و راهنمایی چیزی دیگری تراوش نمیکند.
به گزارش تالاب فروهر همیشه سپنته یا مقدس است و در درازای زندگانی پاکی خود را از دست نمی دهد و حتی از آن کاسته نمیشود. در نسکهای «کتابها» دین بهی فروهر به رخنمای «شکل» پیرمردی نورانی مجسم شده که دارای دو بال گشاده است.فروهر هریک از آدمها پس از مرگ راه بالا را پیش گرفته و به سرچمشه خود می پیوندد.
آنگونه که از نخستین بندهای فروردین یشت برمیآید، اهورامزدا به اشوزرتشت می گوید: « ای زرتشت، فروهرهای پاکان مرا در کار آفرینش یاری کردند. از پرتو فر و شکوه آنهاست که من آسمان و زمین و آن چه در روی آن است از رود و گیاهان و جانوران و مردمان را نگاه میدارم. و این چنین خواهد بود تا دامنه رستاخیز؛… اگر یاری فروهر پاکان نبود هرآینه نه گیتی پایدار میماند و نه انسان و نه چهارپایان. و سراسر گیتی گرفتار دیو دروغ میشد
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
نماد فروهر یا نماد اهورامزدا از نشان هاي ایران باستان بیشتر بدانید
همه ی ی ی ما نام فروهر را شنیده ایمحتی خیلی از ما نشان فروهر را به دست و گردن انداخته و یا از تندیس و یا تصویر آن استفاده می کنیم، اما اطلاعات زیادی درباره ی تاریخچه ی فروهر نداشته و حتی نمیدانیم این نشان، نماد چیست. نماد فروهر همان نماد اهورامزدا یا ایزد باستانی بالدار است.
نمادی که بر فراز بسیاری از سنگ نبشته هاي شاهان هخامنشی از جمله در پایتخت باستانی امپراتوری ایران باستان یعنی تخت جمشید «پارسه / پرسپولیس» بر سر در کاخ ها و تندیس ها حک شده است.
این موجودیت مستند با قدمتی حداقل دو هزار و پانصد ساله در طول سده ها و هزاره ها پس از هخامنشیان همچنان برای هم میهنان زرتشتی ما و ایرانیان دوستدار فرهنگ و تمدن باستانی ایران ارزشمند و قابل احترام است.این نماد کهنسال و ملی ایرانیان در تفکر اساطیری ایران باستان و در باور زردشتیان معنایی اصیل دارد و به شکلی زیبا تعبیر، تعریف و تفسیر میشود.
این نماد امروزه نیز در اشکال گوناگون بر بشقاب هاي نقره ای، کاشی و سنگ ها و در جواهرسازی ها به شکل گردنبند و انگشتر ساخته میشود و از آنجا که بیانگر دوران شکوه و قدرت ایرانیان در عهد باستان و دربرگیرنده ی معانی عمیق اخلاقی است، طرفداران بسیاری دارد.
حتما بخوانید: سخنان زیبا از کوروش کبیر در مورد زندگی
خوب است عزیزانی که به عنوان ایرانی مسلمان، ایرانی مسیحی، ایرانی کلیمی و ایرانی زردشتی و حتی ایران دوستان غیر ایرانی، این نماد اخلاقی را به هر شکلی، زیبایی بخش سر و گردن یا نمای ساختمان و دیوار و طاقچه هاي خانه ی خود کرده اند، معانی نهفته ی تعبیر شده از دوران کهن، در شکل ظاهری آنرا نیز بدانند.
در تفکر باستانی و اساطیری ایران و در اعتقادات آیین زردشت، وجود هر انسان از پنج بخش تشکیل شده است که به زبان ساده و پرهیز از به کار بردن لغات و واژگان باستانی، شرحشان میدهم.
“تن” که همان کالبد انسان است،
“روان” که همان روح است که در روز پسین «آخرت» یا کیفر کردار بد را می بیند یا پاداش کردار نیک،
“جان” که کیفیت زنده بودن است و با مرگ پایان می پذیرد،
“وجدان” که دادگاه درونی و نیروی استنباط و قضاوت درونی هر انسان نسبت به خویشتن خود است،
و “فروهر” که در حقیقت و به نوعی بخشی از وجود پروردگار و یا نعمتی از سوی پروردگار «اهورامزدا:سرور دانا» است که در وجود انسان به ودیعه گذاشته شده و بدون آنکه به گناه آلوده شود، پس از مرگ به سوی پروردگار بازمی گردد.
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
بنا بر باور باستانی ایرانیان فروهر، هر انسانی موظف است از هنگام بسته شدن نطفه تا هنگام مرگ از او محافظت کند. فروهر آدمی پس از مرگ به عالم بالا میرود، ولی با صورت جسمانی خود ترک علاقه نمیکند و بازماندگان درگذشتگان همواره در نظر فروهر هستند و فروهر برای بازماندگان از خداوند سلامتی و شادی میـــخواهد.
در باور باستانی ایرانیان، «فروهر با روان» تفاوت دارد، زیرا روان مسئول اعمال انسان و کیفر پذیر است اما فروهر همیشه پاک میماند. “ماه فروردین” به فروهرها تعلق دارد و رفتن بر مزار درگذشتگان و روشن کردن شمع و فانوس بر مزار آن ها در شب عید نوروز نیز بنابر سنت کهن سالی است که می پندارد در شب عید نوروز و اول فروردین ماه که ماه فروهرهاست، فروهر درگذشتگان از آسمان به زمین و مزار و خانه ی خود میآیند،
سنت خانه تکانی نیز در این باور و آماده شدن خانه برای مهمان آسمانی ریشه دارد و همچنین باور به بدرقه ی فروهر درگذشتگان در روز سیزدهم فروردین ماه از دامن طبیعت به سوی آسمان نیز با سنت سیزده به در در ارتباط است؛ فرآیندی که هر سال تکرار میشود و بسیاری از ما شاید حکمت آنرا از این منظر نمیدانستیم.
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
شایان ذکر است که درباره ی هر یک از این سنت ها در باورهای گوناگون اقوام و ادیان و مذاهب سرزمینمان نظریه ها و اعتقادات گوناگون وجود دارد که انچه گفته شد، تنها نظری در میان بسیاری است. مسلما برای مطالعه بیشتر درباره ی ماهیت این تفکر اساطیری ایران کهن میتوانید به کتب و مقالات و سایت های تخصصی رجوع کنید.
نماد فروهر را گاه تصویری نمادین از اهورا مزدا هم یاد میکنند که با توجه به توضیحات پیشین، درمی یابیم که این برداشت هر چند اشتباه است، چون فروهر در حقیقت بخشی از وجود پاک اهورامزد و یا نعمتی از سوی اوست که در هر انسانی به ودیعه گذاشته میشود، قابل درک است.
بگذریم و بپردازیم به توضیح این نماد؛
چهره ی این نماد مرد جا افتاده و کهنسال پارسی را نشان میدهد که در درون حلقه ای گرد قرار دارد؛ مرد با تجربه ی پارسی بیانگر آن است که خداوند می خواهد انسان را در کمال بلوغ ببیند، آن حلقه ی بزرگ نشانی است از دنیای مادی و بزرگی که انسان در آن متولد میشود و زندگی میکند.
دو بال سه قسمتی در دو سوی حلقه ی بزرگ، در نگاره با امتدادی راست و مستقیم وجود دارد. این سه قسمت یادآور سه ارزش بزرگ اخلاقی تفکر کهن ایرانی و زردشتیان است که دین مبین اسلام هم بر آن تأکید دارند.
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
این سه ارزش اخلاقی مشهور عبارت هستند از ” اندیشه ی نیک ” ، ” گفتار نیک ” و ” کردار نیک “.
انسان پارسا و خداجوی با استفاده از این دو بال با پرهای اندیشه و گفتار و کردار نیک می تواند از دایره و حلقه ی دنیا به سوی بهشت برین و راستی پرواز کند.
در دست چپ نگاره حلقه ای دیده میشود که بیانگر ”عهد و پیمانی” است که انسان با خدای خود « اهورامزدا:سرور دانا» می بندد تا در راه پروردگار بیندیشد، بگوید و انجام دهد.
حلقه ی ازدواجی که قرن هاست در سرتاسر دنیا زن و مرد در هنگام ازدواج در انگشت دست چپ یکدیگر میکنند، بیانگر عقد «پیمان و عهد» زناشویی و وفاداری است که به نوعی یادگار از این حلقه ی پیمانی است که در دست چپ نگاره ی فروهر دیده میشود.
دست راست که به شکل نیایش و نشان دادن امتداد مستقیم بال، بالا گرفته شده است، انسان را به یاد آیه ی شریفه ی قرآن مجید «اهدنا الصراط المستقیم» می اندازد.همانطور که خود فروهر و معنا و فلسفه اش انسان را به یاد خطاب پروردگار به انسان در اسلام مبین می اندازد که می فرمایند: من از روح خودم در شما دمیدم» و در جای دیگر نیز یاد آور «همه ی ی از خداییم و به سوی او بازخواهیم گشت» میشود.
جشن فَروَردینگان یا فرودُگ
به راستی پیامبران راستین پروردگار و پیرو آن ها مصلحان خداجوی و متفکر برای هدفی بزرگ و نهادینه کردن اخلاق برانگیخته شده اند و یا احساس مسئولیت کرده اند. این شباهت ها در اهداف آسمانی را در هر یک از ادیان و آیین هاي آسمانی و معتقدان و مبلغان خردمند و راستین انها به نوعی میتوان یافت.
در زیر تصویر دم را در نگاره مشاهده می کنیم که آن هم سه قسمتی است و این سه طبقه در تضاد سه طبقه در بال ها، بیانگر اندیشه و گفتار و کردار بد است. خداوند از انسان میـــخواهد با توجه به بلوغ خود، بنا بر پیمانی که با او بسته است، با توجه به تأکید او بر راه راست و با تکیه بر دو بالی که از اندیشه و گفتار و کردار نیک تشکیل شده اند، بر اندیشه و گفتار و کردار بد نیز مسلط و چیره باشد و آن ها را پایین افکند.
در نگاره دو رشته ای که از دو طرف حلقه ای که بیانگر دنیاست به سمت پایین و در دو جهت مخالف هم آویزان شده اند، بیانگر دومینوی «نیروی» بد و نیک یا همان شر و خیر، تاریکی و روشنایی، حق و باطل است که هر گز به یکدیگر نمیرسند.
امید است با توجه به نکات اخلاقی عمیق در فرهنگ و تمدن و ادب سرزمینمان از دوران کهن باستان تا دوران پس از ظهور اسلام و تا کنون در راه رضای خداوند مهربان و پیشرفت و آبادانی سرزمینمان گام برداریم.
عکس اهورا مزدا
عکس هاي نماد فروهر + عکس هایی از کورش کبیر
پروفایل فروهر
نمادهای ایرانیان
عکس نوشته کوروش کبیر
پروفایل زیبا از کوروش
آرامگاه کوروش کبیر
نماد فروهر
نماد ایرانیان باستان
زرتشت
فروهر نماد ایرانی
در یزد، این مراسم از ساعت چهار بعدازظهر نوزدهم فروردین به طور مفصل برگزار میشود اما در تهران به دلیل مشغلههاي روزانه مردم، همه ی ی نمیتوانند در یک ساعت مشخص یک جا جمع شوند. از این رو، مراسم چند سالی است که منسجم برگزار نمیشود و هر زردشتی هر ساعتی از روز مذکور که توانست، برای زیارت قبور به قصر فیروزه میرود.
فرودگ یا فروردینگان جشنی است برای یادبود درگذشتگان و از آنجا که در دین زردشتی، آیینهاي سوگواری به اشکالی که میشناسیم، وجود ندارد، این مراسم به صورت جشن برگزار میشود و مردم روان درگذشتگان را هم در شادی خود شرکت میدهند.
برگزاری جشن فروردینگان در بعضی نقاط ایران
در استان يزد نيز همكيشان ساكن تفت و توابع صبح روز ١٩ فروردين ماه در آرامگاه چم جمع میشوند و آيين هاي مربوط به فرودگ را اجرا ميكنند.
حتما بخوانید: آشنایی با نماد های اساطیری ایرانی در جشن نوروز
مجله اینترنتی تالاب