آداب و رسوم خاص مردم استان كهگيلويه و بويراحمد

آداب و رسوم خاص مردم استان كهگيلويه و بويراحمد

فرهنگ خاص مردم استان كهگيلويه و بويراحمد

 

رسوم و آداب خاصی در مردم استانكهگيلويه و بويراحمد را برای شما عزیزان فراهم نموده ایم با ما در سایت تالاب باشید مردم یاسوج

 

سال نو « نوروز باستاني » :

سال نو بنابر اعتقادات قومي منطقه سرآغازي هست براي از بين برد كينه و گرايش به صلح و آشتي . در قديم ريش سفيدان قوم با خانواده وابسته به ديدار سران و كدخدايان خود مي رفتند و هدايايي از جمله محصولات آن روز با خود مي بردند و امروزه هم معمولاً به ديدار همديگر مي روند و بعضاً هدايايي براي همديگر مي برند و مراسم پذيرايي و جشن دارند و يك مورد كه از قديم تاكنون وجود داشته اين هست كه در اين روز معمولاً مردم به سراغ كساني كه سوگوار میباشند و كسي را از دست داده اند مي روند و سعي مي كنند كه لباس سياه انها را تعويض كرده و جاي آن لباس سفيد يا رنگي به تن آن ها بپوشانند و انها را از حالت عزا در آورند كه اين كار را در اصطلاح محلي « پند شكني » مي گويند .

 

چاله گرم كنون:

سنتي هست كه فقير و غني يك روز مانده به عيد نوروز به منظور گرم نگه داشتن اجاق منزل و بركت و پايداري سفره صاحب منزل ، غذايي گرم و لذيذ با بهترين نوع غذاي محلي مي پزند تا همۀ اهل منزل از آن بخورند كه اين را به اصطلاح « چاله گرم كنون » گويند .

 

پيمانهاي عشايري :

احترام گذاردن به پيمان ميان همۀ تيره های عشايري لازم اجرااست و شخصاً پيمان شكن در جامعه انگشت نما و خوار و بي اعتبار مي شود . بطور خاص در قبل در موقع جنگ و اختلافات محلي و ايلي احترام گذاشتن به پيمان ضرورت داشت .

 

سوگواري مذهبي :

مردم استان به خاطر شيعه بودن ، تعصب خاصي نسبت به اعياد وسوگواريهاي امام حسين «ع» نشان مي دهند و معمولاً عزاداري با شروع ماه محرم آغاز و در شب های تاسوعا و عاشورا به بحبوحه خود مي رسد . تا اين سالهاي اخير عزاداران از اول شب تا صبح شب عاشورا به عزاداري و سينه زني مي پرداختند و اين عزاداري به صورت ساده با كمك افراد خير با صرف چاي ، پخت برنج محلي و نيز گندم برشته برگزار مي شد . ولي متأسفانه اين نوع عزاداري ساده جاي خود را به عزاداري با تشريفات و با رنگ و بوي مدرن داده هست .

 

اين خاكسپاري و برپايي مراسم عزاداري براي متوفي :

پيش از مرگ چنان كه گمان به مردن بيمار داشته باشند خويشاوندان و نزديكان او شبانه روز به ديدن او مي آيند و از طرفي از ميهمانان و ديدار كنندگان او پذيرايي مي شود و معمولاً در شب چند نفري بر بالين او بيدار مي مثل و پس از مرگ همۀ فاميل دور و نزديك را از مرگ او آگاه مي سازند كه در مراسم تشيع و تدفين شركت كنند .

 

در قديم معمولاً شخص مرده را در تابوت گذاشته و براي غسل ، كنار چشمه يا رودخانه مي بردند . « هم اکنون هم كم و بيش در روستاهايي كه غسالخانه موجود نباشد همينطور هست » و پس از مراسم غسل وی را به قبرستان مي بردند و قبري كه از همزمان با غسل توسط عده ای ديگر از اهالي آماده شده بود ، دفن مي شد و پس از خاكسپاري مراسم عزاداري سه روز ، هفته و چهل برگزار مي كردند و با اداي احترام بر فقدان او سوگواري مي نمودند .

رسوم قديمي استان كهگيلويه و بويراحمد

برحسب عادات و رسوم عشاير در مرگ افراد عادي طوايف سوگواري نسبتاً ساده هست و معمولاً افراد طوايف نزديك و آشنا و خانواده و فاميل نزديك مرده شركت دارند و اين عده بنابر سنت محلي بر مزار متوفي گرد مي شوند و شيون و زاري مي كنند و پس از برپايي مراسم هفته و پذيرايي مختصر از شركت كنندگان و فاتحه خواني مراسم سوگواري به پايان مي رسد.

 

لازم به يادآوري هست كه تا اين اواخر پذيرايي شامل صرف ناهار و شام بصورت گسترده با هزينه بالا از طرف صاحبان عزا بود كه خوشبختانه امروزه اين تشريفات كم و بيش برداشته شده و معمولاً با دادن چاي و شربت به ديدار كنندگان هفته عزا به پايان مي رسد .

 

با اين حال نكته ديگر كه يادآوري آن ضروري به نظر مي رسد اين هست كه در قبل با وجود جوانب منفي عزاداري قديمي ، تشيع جنازه متوفي خيلي ساده و بدون تكلف انجام مي گرفت ولي امروزه متأسفانه تشيع جنازه با تكلف ها و زرق و برق های قابل دقت چون ايجاد زنجيره طولاني ماشين های رنگارنگ و مختلف مدرن آنهم در خيابان های شهر صورت مي گيرد كه شايد اين هم ناشي از تأثير غير مستقيم مدرنيسم در استان هست .

 

خيرات مردگان :

عرف هست كه براي آمرزش مردگان از پنجمين تا هفتمين روز به عيد نوروز مانده خانواده های سوگوار شير برنج ، حلواي خرما ، پلو و گوشت مي پزند و منزل به منزل تقسيم مي كنند و آن را خيرات نيمه برات مي گويند . تقسيم پختنيها توسط افراد خردسال انجام مي شود و فاتحه خواني و آمرزش طلبي از مقاصد اين كار هست .

 

كمك و ياري :

كمك افراد به هم در قبل به صورت های مختلف به عمل مي آمد . اگر كسي منزل اش آتش مي گرفت و قادر به بازسازي آن نبود و نيازي به كمك و مساعدت بستگان داشت ، مردم و ابسته و هم طايفه به او در ساختن منزل كمك مي كردند . اگر كسي در اثر بيماري يا ناتواني و فقر و يا جهات ديگر نمي توانست كشته آبي يا ديمي به موعد درو كند ، مردم طايفه او دسته جمعي به كمك او مي شتافتند و محصول وی را جمع آوري مي كردند و پس از كوبيدن آن را به انبار « گندم » آن شخص مي بردند .

 

موقع نشا كردن برنج كه در اصطلاح محلي بويراحمد « كلكي » و ميان مردم كهگيلويه « تولكي » گفته مي شود ، همۀ به يكديگر كمك مي كردند ، و در زراعت های كوتاه بهاره و زمستانه و عروسي ها و عزاداري ها ، همين نوع كمك ها اعمال مي شده هست .

 

در كارهاي منزل سازي ، كشاورزي ، باغداري و حتي در هنگام ييلاق و قشلاق رفتن هر طايفه موظف به انجام دادن كارهاي كسان ناتوان خود مي باشد و كدخدايان ، ريش سفيدان طوايف در همياري ها مشوق و پاسدار اين سنت بوده اند . و اين مراسم با علاقمندي خاص برادري ايلي بدون آنكه مزدي دريافت شود و يا منتي برطرف « ديگر » گذارده شود به حكم وظيفه و نهاد قومي انجام مي شده هست

 

8- مهمانداري :

از سنت های نيك كه هنوز باقي هست مهمانداري و مهمانوازي هست . در قبل اين سنت به اندازه ی گرامي بود كه حتي اگر وضع زندگي عشاير صاحب منزل رونق خوبي نداشت و مجموع اعضاي خانواده صاحب منزل بر روي يك گليم يا گبه مو زير يك لحاف مي خوابيدند ، مرد مهمان در كنار مرد منزل و زن مهمان در كنار زن منزل مي خوابيد و خوراكي بهتر از خوراك معمولي اهل منزل به او مي دادند . متأسفانه با شكل گيري نظام جديد شهري اين سنت به تدريج كاهش يافته و مهماني های دوستانه به سبك شهري جايگزين آن سنت والاي قبل شده هست . ليكن آثار نيك اين عرف هنوز هم در ايلات دور افتاده از شهر پايدار و مورد احترام هست .

 

كمك به آسيب ديدگان :

كمك كردن از رسوم قديمي و ممتاز اين سرزمين هست ، خصوصاً در حوادث آتش سوزي و غارت و دامادي و غيره . مردم هر طايفه در صورت تقاضاي كمك از سوي منزل سوخته گان و فراخور شأن و مقام ايلي خود كمك هايي از قببل قالي ، گليم ، لحاف ، نمد و ديگر اثاث مي دهند . همچنين در مورد غارت شدگان كه به اصطلاح محلي « مرده مال » گفته مي شود و وسايل خانگي داده مي شود و يا اگر گله و احشام غارت شده باشد نمونه آن گاو و گوسفند به غارت شده تحويل مي شود . كليه اين كمك ها بلاعوض و رايگان و به حكم وابستگي ايلي و خويشاوندي ضروري هست .

 

جدیدترین مطالب سایت