عوارض و خطرات ناشی از کیست دندان ( عفونت لثه + کیست لثه)
کیست دندان
عفونت دندان یا عفونت لثه ؛ که کیست دندان نام دارد و در لثه بوجود می آید را بهتر بشناسید و روش های درمان و عوارض درمان نکردن آن را بدانید.
عوارض و خطرات ناشی از کیست دندان
کیست هاي دندانی طبق معمول بدون درد بوده و به آرامی بزرگ می شوند و استخوان فک رابه آرامی تخریب می کنند و حفراتی را در فک به وجود می آورند. این کیست ها با احتمال خیلی کمی به بدخیمی تبدیل می شوند.
به گزارش تالاب کیست ها بتدریج بعلت ایجاد حفرات در فک و بزرگ شدن این حفره، استخوان فکی ضعیف شده و باعث شکستگی استخوان می شود. بنابر این با تشخیص این کیست ها، باید از فک خارج شوند و محتوای آن ها نمونه برداری شده و به پاتولوژی فرستاده شود.
همه چیز در مورد کیست دندان
از سوال‌هاي رایج از دندان پزشک‌ها، نگرانی در مورد کیست‌هاي دندانی است. متاسفانه تلقی اشتباهی در مورد کیست‌هاي دندانی در بین مردم وجوددارد و حتی خیلی از همکاران دندان‌دکتر هم با کاربرد غلط واژهٔ کیست در توضیح به بیمارانشان، به این تلقی اشتباه دامن میزنند؛ اما فی‌الواقع کیست دندانی چیست؟ چه طور درمان میشود و آیا خطرناک است یا خیر؟ دراین مقاله به این سؤالات شما به صورت کامل پاسخ می دهم.
کیست چیست؟
دندانپزشکان از اصطلاح «ضایعه» برای مواردی که در رادیوگرافی‌ها «عکس‌هاي فک و دندان شما» میبینند استفاده میکنند.
کیست در اصل یک اصطلاح پاتولوژیک است؛ یعنی در واقع تشخیص قطعی کیست بر اساس شواهدی که زیر میکروسکوپ دیده میشود مسجل میشود؛ بنابر این در بیشتر موارد اطلاع واژهٔ کیست تا زمانی که جواب پاتالوژیست به دستمان نرسد یعنی بعد از خارج شدن با جراحی و فرستادن به پاتولوژیست، اطلاق درستی نیست؛ اما در مواردی با توجه به تکنولوژی‌هاي جدید و نه چندان معمول
«مانند استفاده از رادیوگرافی CBCT یا با استفاده از سونوگرافی» امکان تشخیص نسبتاً قطعی قبل از خارج کردن برای کیست‌هاي ناحیه فک و صورت و دندانی وجوددارد؛ بنابر این استفاده از اصطلاح ضایعه درست است و نه کیست.
کیست در واقع یک حفرهٔ توخالی به صورت کیسه مانند یا حاوی مایع «مواد نیمه جامد» با دیواره یا غشای متمایز از بافت اطراف است.
آیا کیست یک نوع عفونت است؟
خیر- کیست ها عفونت نیست ولی می توانند پس از مدتی عفونی شوند. این کیست ها طبق معمول بدون درد بوده ودر صورت عفونی شدن کیست دندان ؛ دردناک می شوند.
جوش های چرکی روی لثه چیست؟
وقتی عفونت از ریشه دندان خارج می شود، لثه را سوراخ کرده و وارد بافت لثه اي اطراف دندان شده و به صورت چرک از لثه خارج می شود. به این جوش هاي چرکی روی لثه، آبسه دندانی گفته می شود. درصورت درمان ریشه دندان و خارج کردن عفونت از دندان، این آبسه هاي دندانی از بین میروند.
کیست ها چند نوع هستند؟
کیست‌هاي ناحیه فک «در سینوس‌ها و بافت نرم ناحیه دهان و صورت تقسیم بندی کیست‌ها متفاوت است» بطور کلی به دو نوع کیست‌ها با منشأ التهابی و کیست‌هاي با منشأ تکاملی تقسیم میشوند.
کیست‌هاي منشأ التهابی که به خاطر پوسیدگی یا ضربه به دندان‌ها یا عفونت دندان ترمیم‌شده ممکن است ایجاد شوند موضوع صحبت ما هستند که شایع ترین ان‌ها کیست رادیکولار یا پری‌آپیکال «کیست مربوط به ریشهٔ دندان» است.طبقه‌بندی کلی کیست‌ها پیچیده و طولانی است و سایرکیست‌هاي غیر التهابی و خارج استخوان فکین موضوع صحبت ما نیستند.
کیست ریشه دندان چگونه ایجاد می شود؟
در اکثر مواقع، کیست انتهای ریشه ي دندان در اثر عفونت ریشه دندان ایجاد می شود. عفونت ریشه ي دندان نیز بدلیل پوسیدگی دندان که به عصب رسیده ولی درمان نشده است ایجاد می شود.
همچنین عفونت ریشه ي دندان، می تواند در اثر درمان ناقص ریشه دندان یا عصب کشی ناقص قبلی ایجاد شود. عفونت ریشه دندان موضعی بوده ودر سیستم سلامت عمومی بدن مشکل ایجاد نمی کند.
ولی باعث تحلیل استخوان در ناحیه شده و شانس حفظ همان دندان را کاهش می دهد. همچنین انجام درمان جای گزین مثل ایمپلنت را مشکل می کند.
کیست ریشه دندان چگونه درمان می شود؟
برای درمان کیست ریشه دندان، روت کانال تراپی مورد نیاز است. اگر دندان قبلا روت کانال یا عصب کشی شده و کیست انتهای ریشه وجوددارد، باید درمان مجدد ریشه دندان «روت کانال ثانویه» انجام پذیرد درمان مجدد ریشه ي دندان الزاماً باید توسط دندان دکتر متخصص ریشه ي دندان انجام شود.
کیست انتهای ریشه دندان به مرور زمان ایجاد می شود. بعد از انجام درمان ریشه توسط اندودنتیست با تدابیری که بکار برده می شود به مرور زمان هم از بین می رود.
یک رادیوگرافی پیگیری شش ماه بعد از درمان باید صورت گیرد تا از روند التیام کیست خاطرجمعی حاصل شود.
کیست همان عفونت است؟
کیست همان عفونت نیست. کیست‌ها می توانند که عفونی بشوند که دراین صورت درد هم می توانند ایجاد کنند. آبسه‌هاي عفونی که با تورم همراه هستند و فیستول‌هاي چرکی که از ان‌ها ترشحات چرکی خارج می شود کیست نیستند. هر چند که عفونت می تواند از طریق مکانیسم‌هایي با تحریک دسته‌اي از سلول‌ها، به ایجاد کیست منجر بشود ولی این دو، مقوله‌هاي متفاوت از هم هستند.
بعد از گذشت مدتی از یک پوسیدگی یا ضربه منجر به مرگ پالپ «محتویات کانال‌هاي عصبی» دندان، ممکن است که در پای ریشه یک ضایعه تشکیل شود. در بیشتر موارد این ضایعه که فقط در رادیوگرافی‌هاي دندانی مشاهده میشود، یک گرانولوم است «و نه کیست یا آبسه».
گرانولوم می تواند در آینده تبدیل به کیست شود یا حتی میتواند تبدیل به آبسه هم بشود. ولی دردناک نیست و شاید در ضربه دندان اندکی درد یا حس متفاوت داشته باشد.
فرق آبسه با کیست چیست؟
آبسه یک حالت التهابی کلینیکی است که دندان‌دکتر با معاینه ان‌را تشخیص می دهد. آبسه در عکس رادیوگرافی اغلب ممکن است دیده نشود. آبسه به تنهایی بعد از مرگ پالپ «عصب» دندان و عفونی شدن کانال‌هاي دندان میتواند به وجود آمده باشد یا بعد از وجود یک کیست یا گرانولوم ایجاد شده باشد.
کیست‌های دندانی چه طور درمان میشوند؟
در درجهٔ اول وقتی با ضایعه‌اي مواجه هستیم نمیدانیم که واقعاً کیست هست یا نه! شیوع کیست‌هاي حقیقی بالا نیست بنابر این برای درمان ابتدا به سراغ درمان منشأ «دندان» می رویم. برای ددندان‌دکتر در مرحلهٔ درمان فرقی نمی کند که ان‌چه ر عکس رادیوگرافی میبیند کیست باشد یا گرانولوم …؛ چرا که در مرحله درمان اولیه بیشتر موارد فقط درمان ریشه مشکل را حل می کند.
بعد از درمان منشأ احتمالی که یک دندان پوسیده یا ضربه دیده یا پرشده است، طبق معمولً منتظر میمانیم که ضایعه به سمت کوچک شدن برود. درمان دندان دو راه دارد، اولی درمان ریشه «عصب‌کشی» است و راه دوم حذف صورت مسئله با کشیدن دندان است.
بعد از درمان ممکن است نیاز باشد که شما چند ماه بعد مراجعه کنید تا نتیجهٔ درمان بررسی شود. در بررسی روند درمان ممکن است که نیاز به خارج شدن ضایعه «تا این جا هم کیست نیست!» وجود داشته باشد که دراین حالت درمان جراحی برای شما انجام می شود. یا این که روند درمان مطلوب باشد و همان درمان قبلی کافی باشد و کار بیشتری انجام نشود.
در ضایعات خیلی بزرگ که احتمال کیست واقعی بودن بالاست، از آنجایی که ممکن است فقط با درمان ریشه معمولی، مشکل حل نشود، ممکن است که منتظر نتیجه نمانیم و براساس سن و شرایط بیمار تصمیم بگیریم که بلافاصله درمان جراحی با خارج کردن ضایعه و فرستادن ان برای روشن شدن ماهیت ان درآزمایشگاه پاتولوژی صورت دهیم.
آیا کیست های دندانی خطرناک هستند؟
کیست‌هاي منشأ دندانی ان طور که بیماران از ان وحشت دارند خطرناک نیستند. ان‌ها بیشتر موارد دردناک نیستند. رشد کمی دارند و اغلب بر روی بافت‌هاي مجاور تأثیر زیادی ندارند؛ اما چون از یک لایهٔ اپیتلیوم در حال رشد در دیواره، تشکیل شده است، بطور ذاتی پتانسیل تغییر ماهیت دارند. این تغییر ماهیت میتواند در موارد خیلی نادر، به سمت تشکیل تومور از دیوارهٔ کیست باشد.
در موارد کمتری هم این تومورها ممکن است بدخیم باشند؛ بنابر این درمان همیشه مورد نیاز است؛ اما پروسهٔ درمان ممکن است با مداخلات مرحله‌اي باشد؛ یعنی در بار اول فقط دندان درمان شود.
در ادامه در بررسی‌ها ممکن است نیاز به جراحی هم وجود داشته باشد. در نهایت اگر هر بافتی ازبدن در جریان جراحی خارج شود «بیوپسی»؛ طبق پروتکل به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده میشود تا ماهیت ان بررسی شود و آن جاست که بطور قطعی اسم «کیست» یا ضایعهٔ دیگر روی ان میگذارند.
عوارض دیگر کیست های دندانی:
کیست‌هاي دندانی می توانند عفونی شده و دردناک شوند. تبدیل به آبسه شده و تورم و برآمدگی در فک ایجاد کنند که با این حالت حتی بیمار میتواند دچار تب و بی حالی هم بشود.
کیست‌ها اگر درمان نشوند چون حفره‌هاي خالی از استخوان در فک هستند، استخوان فک را در برابر ضربه تضعیف می کنند. به ندرت پاراستزی «بی‌حسی»؛ تحلیل ریشه و لقی دندان‌ها عارضهٔ کیست‌هاي بزرگ درمان نشده میتواند باشد.
از شنیدن عبارت کیست از دهان دندان پزشکتان نترسید!
حقیقت این است که دندانپزشکان همیشه واژهٔ کیست رابه‌عنوان یک احتمال بر زبان می‌آورند! در بیشتر موارد واقعاً کیستی وجود ندارد. در اکثر موارد درمان ریشه «عصب‌کشی» صحیح، مشکل را برطرف می کند و نیاز به درمان دیگری وجود ندارد.
ضایعه‌اي که دیده میشود بیشتر موارد گرانولوم نام دارد ودر مرحله درمان اولیه ماهیت و اسم ان فعلا اهمیتی ندارد! به هر دلیل اگر در بررسی‌هاي دوره‌اي که در ماه‌ها و حتی سال‌هاي بعد صورت می گیرد، دندان‌دکتر اگر متوجه مورد مشکوکی شد، بهترین درمان‌هاي تکمیلی رابه شما پیشنهاد می دهد.
چه تخصص‌هایی در دندان‌پزشکی می‌توانند در مورد کیست‌ها نظر بهتری بدهند؟
اندودنتیست‌ها «متخصصین درمان ریشه»؛ جراحان فک و صورت، پاتولوژیست‌هاي فک و صورت و متخصصین تشخیص بیماری‌هاي دهان و دندان گروه‌هاي تخصصی هستند که بیش از بقیه با تشخیص و درمان کیست‌ها سروکار دارند و بهتر می توانند شمارا راهنمایی و نگرانی‌هاي شمارا برطرف کنند.
کیست دندان در کودکان
دندان هاي شیری در صورتی که به خوبی درمان ریشه «عصب کشی» نشوند و عفونت در ریشه هایشان باقی بماند، این عفونت می تواند به جوانه دندان دائمی زیرینش منتقل شده و جوانه دندان دائمی به کیست تبدیل شود. بهمین جهت، به والدین توصیه می شود که جهت درمان دندان هاي کودکشان حتماً به متخصص دندان دکتری کودکان مراجعه کرده و از مشکلات بعدی در کودکشان پیش گیری کنند.
درمان کیست دندان
کیست هاي دندانی به مرور زمان با جذب مایعات، بزرگ‌تر شده و باعث از بین رفتن استخوان فک می شود. بهمین علت، باید جهت جلوگیري از تخریب بیشتر استخوان، کیست توسط جراحی خارج شود.
درصورت عدم جراحی کیست و درنیاوردن ان؛ استخوان ضعیف شده و شکننده می شود و همچنین لقی در دندان ها و جا به جایی دندان ها به وجود می‌آید. بنابر این با جراحی و درمان کیست دندان ؛ از ایجاد عوارض به وجود آمده پیشگیری کنید.
حتما جهت درمان به متخصص دندان پزشک مراجعه نمایید تا زودتر درمان شود.
