فوايد جسمی ورزش از دید پزشکی

اهميت و فوايد ورزش

ورزش، حرکات هماهنگ عضلانى است که موجب سلامت و تقويت اعضاى بدن مى گردد. البته بايد در امر ورزش رعايت گروه سنّى، نوع فعّاليت افراد، تناسب نوع ورزش و کار، مقدار و هدف آن و دهها مؤلّفه ديگر را، مدّنظر گرفت.[1]

در دنياى ماشينى امروز که تحرّک و فعّاليت کافى اندامهاى بدن کاهش يافته است؛ نياز به ورزش و نرمش، بيشتر احساس مى شود؛ تا عضلات به کار انداخته شوند و توانايى خود را در طول عمر حفظ کنند.

اما ورزش زمانى تأثيرات عميق در انسان خواهد داشت؛ که در آنِ واحد، تأثيرات روحى نيز ايجاد کند؛ به عبارتى، هم جسم را قوى کند و هم عقل را. در واقع، ورزش پيکار با سستى و پستى است و ورزشکار ورزيده، کسى است که صاحب قواى بدنى و سجاياى اخلاقى باشد.

حال پاره اى از اثرات ورزش بر جسم و روح را بيان خواهيم کرد تا با توجّه به اين فوايد، با انجام ورزش هاى مناسب، خود را از نظر جسمى و روحى قوى سازيم.

فوايد جسمى ورزش

سيستم هاى مختلف بدن، در اثر ورزش کارايى بهترى پيدا مى کنند و موجبات سلامتى و طول عمر را فراهم مى نمايند. اثر ورزش بر اين سيستم ها، به تفکيک عبارت است از:

الف) سيستم تنفّسى: در جريان ورزش، مصرف اکسيژن توسّط عضلات فعّال بيشتر شده و سرعت انتشار اکسيژن، از ريه به خون، افزايش مى يابد؛ تا بتواند اکسيژن بيشترى در اختيار عضلات بدن قرار دهد. در واقع، ورزش به ريه ها کمک مى کند؛ تا بهتر کار کنند و گنجايش ريه ها زيادتر شده و تنفس آسانتر صورت مى گيرد.

در اثر ورزش، تنفّس عميق تر، امّا تعداد آن کمتر مى شود.

ب) سيستم قلبى ـ عروقى: در طى ورزش، مقدار خونى که توسّط قلب به داخل رگهاى خونى تلمبه زده مى شود(برون ده قلبى)، افزايش مى يابد و به دليل گشاد شدن عروق عضلات؛ جريان خون عضله افزايش يافته و اکسيژن و موادّ غذايى بيشترى به آنها مى رسد.

افزايش جريان خون در سراسر عروق بدن، باعث مى شود ميزان چربيهاى چسبيده به رگها کم شود؛ لذا از سخت شدن رگها جلوگيرى کرده و فشار خون را کاهش مى دهد.

در اثر ورزش، رگهايى بين رگهاى اصلى قلب ايجاد مى شود و در نتيجه، خون دهى قلب بهتر و احتمال سکته قلبى کمتر مى شود.

ج) سيستم عصبى: ورزش جريان خون بافتهاى بدن را افزايش مى دهد؛ لذا پس از کارهاى فکرى خسته کننده؛ از قبيل: مطالعه زياد، حلّ مسائل رياضى يا مواقع عصبانيت؛ اقدام به ورزش، باعث آرامش سيستم عصبى مى شود.

بى خوابى، هيجان و استرس نيز که از ناراحتيهاى عصبى است، به وسيله ورزش مرتفع مى گردد و نيز خستگى اندک ناشى از تمرينهاى ورزشى؛ عامل خوبى جهت جلوگيرى از بيخوابى است.

د) سيستم غدد داخلى: فعّاليت غدد داخلى، بر اثر ورزش افزايش يافته و کارکرد آنها بهتر مى شود.

هـ) سيستم عضلانى: قدرت عضلانى، در جريان 6 تا 8 هفته اوّل ورزش، حدود 30% افزايش يافته و توده عضلات بزرگتر و قدرت آنها بيشتر مى شود و دردهاى عضلانى ناشى از کم تحرّکى بهبود مى يابد. در اثر ورزش، از پوکى استخوان جلوگيرى مى شود و عضلات و اندامها تقويت شده و تناسب اندام ايجاد مى شود.

و) متابوليسم (سوخت و ساز) بدن: در اثر ورزش و اکسيژن گيرى بهتر دستگاه تنفّس و خون رسانى بيشتر به اندام ها توسّط قلب، سوخت و ساز بدن افزايش يافته و بر اثر آن، چاقى برطرف مى شود. ورزش، کاهش وزن را تسريع مى کند و به حفظ وزن در اندازه معين کمک مى نمايد. قند و چربى خون توسط ورزش کاهش و انرژى بدن افزايش مى يابد.

وقتى انسان ورزش مى کند؛ بدن به فعّاليت بيشتر عادت کرده، ديرتر خسته شده و نيز ديرتر عرق مى کند؛ در نتيجه عضلات بدن و قلب، در اثر فعّاليت ناگهانى دچار صدمه نمى شوند.

ز) سيستم گوارش: ورزش، به هضم و جذب غذا و دفع سموم بدن کمک مى کند.

تهیه و تنظیم :بخش سلامت تالاب