حرفه خبرنگاری، باخبر سر و کار دارد و آن را به شیوه هاي مختلف به مخاطبان خود میرساند. این خبر، باید ویژگی هایي داشته باشد تا مورد دقت بینندگان، شنوندگان و خوانندگان قرار گیرد. خبر مفید، خبری هست که درست، روشن و جامع باشد.
از مهمترین ویژگی هاي خبرنگار، داشتن عشق و علاقه و قریحه خبرنگاری هست 17 مرداد؛ روز خبرنگار کار خبرنگار، انعکاس رخدادهایی هست که قابلیت خبرشدن و اطلاع رسانی به جامعه را دارد. لازمه خبرنگار مفید بودن، داشتن علم و دانش، تجربه و جسارت هست تا در کنار آن با سرعت، دقت و صحت، که سه اصل مهم در کار خبری هست بتواند پیروز عمل کند.
در هفدهم مرداد ماه سال 1377، محمود صارمی خبرنگار خبرگزاریِ جمهوری اسلامی، به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران در مزار شریف افغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید. به همین مناسبت، شورای فرهنگ عمومی، هفدهم مرداد ماه هر سال را بعنوان «روز خبرنگار» نامگذاری کرد.
خبرنگار کسى هست که با اتکاء به ذوق و استعداد شخصي، پس از گذرانيدن دوره آموزش تخصصى و همچنين با دقت به مسئوليت اجتماعى که اين حرفه بر عهده او مىگذارد، وظيف کسب، تهيه، جمعآورى و تنظيم ‘اخبار‘ و انتقال آنها را از طريق وسايل ارتباط جمعى «مطبوعات، راديو، تلويزيون و خبرگزاري» به مخاطبان بر عهده دارد.
به گزارش تالاب: پيش از آنکه فردى حرفه روزنامهنگارى را گزینه کند، لازم هست ويژگىهاى حرفه خبرنگارى و روزنامهنگارى را بشناسد تا از روى آگاهى به آن روى آورد. در سال ۱۹۷۸ از سوى سازمان يونسکو «سازمان آموزشي، علمى و فرهنگى ملل متحد»، اعلاميهاى راجع به نقش رسانههاى جمعى در تقويت صلح جهانى و تفاهم بينالمللى به تصويب رسيد. در اين اعلاميه ، لزوم تربيت اخلاقى و اجتماعى روزنامهنگاران ارائه شد.
در اين آلبوم، آزادى مبادله اخبار و اطلاعات، يک حق اساسى تلقى شده و دستورالعملهاى اخلاقى براى کليه کسانى که در جمعآورى و کسب و نشر و تفسير اخبار و اطلاعات شرکت دارند، وضع شده هست. در اين اعلاميه، ضمن تأکيد بر منشور جهانى ۱۹۴۸ سازمان ملل متحد، تصريح شده هست که براساس اين قوانين، خبرنگاران مطبوعات بايد منتهاى درجه، کوشش کنند تا اخبار و اطلاعاتى که در اختيار عموم مىگذارند صحيح، دقيق و معتبر باشد. خبرنگاران و سردبيران بايد در صحت اخبارى که بهدست مىآورند تحقيق و تعمق کنند. خبرنگاران نبايد حقيقتى را تعمداً تحريف يا مخدوش کنند و همچنين هيچ نوع مطلبى را نبايد از نظر مردم مکتوم نگه دارند.
اصول اخلاقى حرفه روزنامهنگارى مقرر مىدارد که روزنامهنگاران در هر مرحله و مقامى که باشند بايد به خير و مصلحت جامعه ايمان کامل داشته باشند. کوشش براى تأمين منافع شخصى و کوشش براى پيش بردن مقاصد خصوصى که با مصلحت جامعه سازگار نباشد، خلاف اصول و آئين اخلاقى روزنامهنگارى هست. تخطئه مردم و اتهام و افتراء به اشخاص از جمله جرائم بزرگ حرفه روزنامهنگارى هست. براساس قطعنامههاى سازمان ملل متحد، سرقت ادبى و انتساب اخبار و عقايد و تأليفات ديگران بهخود نيز جرم مطبوعاتى محسوب مىشود. حسن نيت به جامعه زمینه و پايه روزنامهنگارى مطلوب هست.
حرفه خبرنگاری، باخبر سر و کار دارد و آن را به شیوه هاي مختلف به مخاطبان خود میرساند. این خبر، باید ویژگی هایي داشته باشد تا مورد دقت بینندگان، شنوندگان و خوانندگان قرار گیرد. خبر مفید، خبری هست که درست، روشن و جامع باشد. اگر خبر درست نباشد، مردم اندک اندک به خبررسان شک میکنند و منبع خبری خود را تغییر می دهند. در قرآن کریم هم میخوانیم: «اگر فاسقی برایتان خبری آورد، بدون تحقیق حرفش را نپذیرید». نیز خبر باید با صراحت و روشنی، و به دور از ابهام و کنایه به دست مخاطب برسد. هم چنین خبری کامل هست که به پرسش هایي که برای مخاطبانِ خبر به وجود میآید، پاسخ بدهد.
به طور کلی خبرنگار در محل وقوع رویدادها، چشم و گوش رسانه و چشم و گوش مردم هست. او باید با بهرهگیری از ویژگی هاي خدادادی و نیز خصوصیاتی که در دوره هاي آموزشی دیده، به کشف حقیقت ها بپردازد و آن را در کمترین زمان به مخاطبان خود برساند. خبرنگار مفید، خبرنگاری هست دارای این ویژگیها باشد :
یکی از مهمترین ویژگی هاي خبرنگار، داشتن عشق و علاقه و قریحه خبرنگاری هست. بر این زمینه، کسی باید وارد عرصه جذّاب و در عین حال پر مخاطره خبرنگاری شود که ضمن داشتن این استعداد ذاتی، از هنر واژه گزینی، شمّ خبری، حوصله عمده و نگاه موشکافانه و دقیق نیز برخوردار باشد و با پرهیز از احساسات، بکوشد رویدادها را همانگونه که اتفاق افتاده منتشر کند، نه آن طور که خود می خواسته اتفاق بیفتد.
سرعت در تصمیم گیری و انتقال سریع خبر، از ویژگی هاي اساسی خبرنگاری هست. حساسیت کار اطلاع رسانی، نیاز مخاطبان به دانستن سریع و به موقع خبرها برای اتخاذ تصمیم درست و نیز افزایش رسانه ها و رقابت میان انها، بر ضرورت «سرعت» در کار خبررسانی افزوده هست. کمترین تعلل در انعکاس سریع رویدادها، به کاهش اعتبار رسانه و در ادامه، مرگ رسانه و بی خاصیت شدن آن می انجامد. گرچه باید دقت داشت که هیچ گاه نباید سرعت انتشار را جانشین صحت و درستی خبر کرد؛ زیرا دروغ پراکنی، در نهایت به ضرر کمپانی خبری خواهد بود و اعتماد مخاطبان را به رسانه کاهش خواهد داد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در حدیثی فرموده هست: «حق را بگو و در راه خدا از ملامت هیچ ملامت گری نهراس». ویژگی حق محوری، حق طلبی و حق گویی، از مهمترین ویژگی هاي یک خبرنگار پیروز و خداترس هست. در مقابل، سخن چینی، بدگویی و به جان هم انداختن مردمان، از ویژگی هاي نکوهیده اي هست که هر انسان عاقلی از انها بیزاری می جوید. پس چه نیکوست که صاحبان بنگاه هاي خبری و نیز خود خبرنگاران، همواره به دنبال واقعیت باشند و از جنجال آفرینی و بد کردن مردم با هم بپرهیزند.
روزنامهها و نشریات ادواری اغلب دارای سرمقاله میباشند که توسط خبرنگارهایی که تعداد زیادی از آنها در این نوع خبرنگاری عمیق تخصص دارند نوشته شدههست. سرمقالهها اغلب طولانی تر از مقالات عادی میباشند و همراه آنها تصویر، طراحی و دیگر کارهای «هنری» به کار میرود. حتی سرمقالهها را گاهی با بهرهگیری از ابزار چاپ و رنگها برجسته مینمایند.
روزنامه نگاری پژوهشی در بین انواع روزنامه نویسی سخت ترین گونه روزنامه نگاری هست.
خبرنگاری ورزشی جنبههاي زیادی از رقابتهاي ورزشی افراد را دربرمی گیرد و جزء لاینفکی از اغلب محصولات خبرنگاری، از جمله روزنامهها، مجلات، و برنامههاي خبری رادیو و تلویزیون محسوب می شود. در حالیکه بعضی از منتقدان خبرنگاری ورزشی را بعنوان خبرنگاری واقعی قبول ندارند، اهمیت ورزش در فرهنگ غرب عاملی هست برای توجیه این امر که ژورنالییستها نه تنها به رقابتهای ورزشی، بلکه به ورزشکاران و تجارت در ورزش نیز دقت نمایند.
به طور سنتی در ایالات متحده خبرنگاری ورزشی در مقایسه با نوشتههاي خبرنگاری سنتی از انسجام، ابتکار و تعصب کمتری برخوردار بود، با این حال تاکید بر صحت و درستی و رعایت عدالت و بی طرفی هنوز هم بخشی از خبرنگاری ورزشی را تشکیل می دهد. تاکید بر توصیف صحیح عملکرد آماری ورزشکاران نیز یکی دیگر ازبخشهاي مهم خبرنگاری ورزشی محسوب می شود.
خبرنگاری علمی شاخه نسبتاً جدیدی از خبرنگاری محسوب میشود که در آن گزارش خبرنگارها اطلاعاتی را در مورد موضوعات علمی به مردم انتقال می دهد. خبرنگارهای علمی باید اطلاعات مبسوط، فنی، و در پارهاي اوقات اطلاعاتی راکه با زبان مخصوص نوشته شدههست را درک و تفسیر کنند و سپس آن را به گزارشهاي جذابی که برای مصرف کنندگان رسانههاي خبری قابل باشد تبدیل نمایند.
خبرنگارهای علمی باید تصمیم بگیرند که از میان دستاوردهای علمی کدام ارزش پوشش خبری را دارد و همینطور باید بتوانند تشخیص بدهند که از میان منازعات جامعه علمی کدام برای پوشش خبری ارزش دارند. تعداد زیادی از خبرنگارهایی که در حوزه علمی فعالیت دارند آموزشهایي را در حوزه خبرنگاری خود گذراندهاند، بعنوان مثال می توان به پزشکانی اشاره کرد که در اخبار پزشکی را تحت پوشش خود قرار می دهند. گرچه این مساله کلی نیست و در بین خبرنگارهای علمی نیز کسانی میباشند که در حوزه علمی دوره یا آموزش ندیدهاند.
روزنامهنگاری تحقیقی که در آن خبرنگارها رفتاری خلاف رسم غیر اخلاقی و غیرقانونی افراد، موسسات اجاری و دولتی را مورد تفحص قرار می دهند و آن را فاش میسازند، میتواند پیچیده، زمان بر و پرهزینه باشد؛ چرا که گروههایی از خبرنگارها، ماهها تحقیق و تفحص، گفتگوهاي مختلف «اغلب گفتگوهاي تکراری» با افراد بی شمار، مسافرتهای دور و دراز، رایانه جهت تجزیه و تحلیل پایگاه دادههاي اسناد مردمی، یا بهرهگیری از کارکنان حقوقی شرکت به منظور ایمن نگه داشتن اسناد با دقت به قانون آزادی اطلاعات، از جمله مواردی هست که در روزنامهنگاری تحقیقی لازم هست.
یک حوزه دیگر از خبرنگاری که عمده هم مطرح نیست و در قرن بیستم سنگ بنای آن گذاشته شد، خبرنگاری مشاهیر یا مردم میباشد که به زندگی شخصی افراد، عمدتاً اشخاص شهیر و بنام، از جمله ستارههاي سینما و تئاتر، هنرمندان عرصه موسیقی، مدلها و عکاسان و دیگر افراد سرشناس در صنعت نمایش و سرگرمی و همینطور افراد خواهان دقت، از جمله سیاستمداران و افراد مورد دقت مردم، نظیر کسانی که کاری انجام دادهاند که ارزش خبری دارد، میپردازد.
خبرنگاری آنلاین، سایبر خبرنگاری و یا روزنامهنگاری الکترونیک انواع جدیدی از روزنامهنگاری میباشند که به شبکه اینترنت و شبکه جهانی وب ، متکی میباشند.