آداب و رسوم جالب عروسی در ترکمن ها

هر گوشه ایران داری آداب و رسوم خاص خود است . آداب و رسوم مردم ترکمن در عروسی هم خاص خود است . ما در اینجا به برخی از آداب جالب ترکمن ها در عروسی پرداخته ایم.

آداب و رسوم جالب عروسی در ترکمن ها

ازدواج و جشن عروسی در میان ترکمن ها آداب و رسوم ویژه‌ای دارد که از گذشته هاي دور همچنان حفظ شده است. رسوم ترکمن ها برای ازدواج از مراحل نخست خواستگاری آغاز می شود؛ پس از آنکه خانواده تصمیم می گیرند برای فرزند خود همسری گزینش کنند آن را با نزدیکان و بزرگان خاندان در میان می گذارند و پس از گزینش عروس از طرف خويشان داماد، چند نفر از اقربا چنانچه مرد باشند نزد پدرِعروس و اگر زن باشند نزد مادرِعروس براى گفتگو مى‌روند.

در صورت موافقت که اصطلاح ترکمنى “سوزآتمک” است روز مناسبى را که براى خواستگارى خوشايند باشد انتخاب کرده و يکى دو روز گذشته از حرکت به منزل عروس گردنبندى که از مسکوکات طلا است به‌وسيلهٔ دختر کوچکى از طرف داماد که به گردن او آويخته است به منزل افراد خانواده عروس برده مى‌شود ؛ بدين معنى که روز خواستگارى معين است و مدعوين دعوت مى‌شوند و هر منزلى با آلاچيقى به فراخور حال خويش سکه با انعامى بدان اضافه مى‌کند.

در آن روز گوسفندى ذبح کرده و سينه آن‌ را به شکل مثلث درآورده و به گوشه‌هاى او سکه‌هاى طلا يا نقره آويزان مى‌کنند و زن‌ها نان‌هاى روغنى مخصوص در چندين ظرف در موقع حرکت عروس آماده مى‌کنند. اين نان‌ها بر دو نوع است: “قاتلمه” و “اکمک” که اولى ضخيم و دومى نازک است.

در روز موعود عده‌اى از کسان داماد با وسايل حاضر که در قديم ميان “کوچ‌رو”، شتر و در اين روستا و شهرنشين “چمور” يا طوايف ساکن ارابه و اسب بود و امروزه بيشتر با اتومبيل به طرف منزل عروس با تمام وسايل که عبارتند از: نان‌ها روغني، کله‌قند و سينهٔ گوسفند که به آن اشاره رفت مى‌روند و عده‌اى از کسان عروس در آن روز از واردين استقبال مى‌کنند.

در ميان واردين چند نفر از ريش‌سفيدان «آق‌سقل‌هاي» طايفه خواستگارى را در ميان حاضران که از طرف داماد و عروس هستند عنوان مى‌کنند و مهريه عروس را نقداً تعيين نموده و کسان داماد مراجعت مى‌کنند.

کسى که مى‌خواهد زن ببرد. هرچه مقرر شده، پول نقد دارد مى‌دهد، ندارد گاو و گوسفند و شتر و اسب معادل و چه مقرره قيمت کرده به پدر و مادر يا برادر آن دختر مى‌دهد و تمام آن وجه از آن پدر و مادر است. جهيز شرط نيست، بسته به ميل پدر و مادراست. بعد دختر را به‌ترتيب شرع خودشان عقد کرده، به منزل داماد مى‌آورند. خرج عروسى و مهمانى عروسى منزل، تماماً به عهده آن طايفه است.

در آئین سنتی ازدواج ترکمنی هرکس هرچه دارد مجاتاً مى‌دهد و دو روز یا سه روز يا بيشتر عروسى مى‌گيرند و از ساير طوايف وعده‌خواهى مى‌کنند.

سن ازدواج در ميان ترکمن‌ها ۱۵ يا ۱۶ سالگى براى پسران و ۹ يا ۱۰ سالگى براى دختران است. همچنین جهیزیه که شامل قالي، قاليچه، پشتي، صندوق و پوشاک می‌شود را عروس با خود به منزل شوهر می‌برد.

ابوطالب ندری عکاس مهر در جریان برگزاری یکی از آئین هاي ترکمنی به میان آنان رفته تا از آداب و رسوم عروسی ترکمن ها عکاسی کند؛ عکس هاي او بیشتر آمیخته شدن رسوم قدیم عروسی ترکمن ها با آداب جدید را نشان می دهد.