شایعه هایی در مورد زلزله روزهای آینده در تهران
ممکن است در آینده زلزله بیاید در تهران
آمدن زلزله در شهر های گوناگون پس از زلزله مهیب کرمانشاه گفته شده هست گویا در تهران هم مقدور هست این اتفاق بی افتد .
ساعاتی پیش، شایعه ای به سرعت در فضای مجازی اکران شد ، نکته شایعه از یک فاجعه ي قریب الوقوع در تهران خبر می داد! نویسندگان این شایعه هشدار داده اند که تا ساعت 3 و 45 دقیقه بامداد، زلزله در تهران خواهد آمد!
شایعه زلزله تهران , به گزارش تالاب ؛ این شایعه وقتی در ذهن مردم جدی‌تر گرفته شد که انتهای آن، امضای یک بنگاه علمی زلزله شناسی وابسته به دانشگاه صنعتی شریف دیده میشود!
به گزارش تالاب دراین شایعه که به سرعت در تیراژ میلیونی دست به دست شد، آمده هست: «دقت دقت…اطلاعیه لازم از دانشگاه تهران از هموطنان گرامی وطن تقاضا دارم در هنگام وقوع زلزله از اسانسور به هیچ وجه بهرهگیری نکنن وگوشی همراه وتلفن خانه حتما پیششون باشه احتمال وقوع زلزله امشب ساعت ٣.۴۵دقیقه بامداد آغاز از شمالشرق شمالغربی به سوی جنوب ادامه داره…باتشکر هیت زلزله شناسی هموژنتیک ایران دانشگاه تهران….لطفا اطلاع رسانى کنيد:
رييس شوراى شهر تهران همين همین حالا زنده تو شبکه خبر اعلام کرد امشب زلزله بزرگ پايتخت به احتمال 80درصد مياد.طوفان کرج تهران مقدمه ى زلزله بزرگ تهران….. همه ی ى نيروهاى امدادى هلال اهمر.اتش نشانى و……اماده باش شدند.»
اما پیگیری های خبرنگار «گزینه» حکایت ازآن دارد که این شایعه مشکوک، کذب محض هست و اولاً رییس شورای شهر یا هر مقام مسئول دیگری در تلویزیون هیچ گفتگویی دراین مورد نکرده هست.
ثانیاً اگر قرار به انتشار چنین خبری باشد ، یقیناً فضاهای موبایلی ، «که یکی از ناامن ترین شبکه های خبری میباشند» منبع و مرجع اصلی نخواهند بود!
ثالثاً؛ کارشناسان تا به امروز هراران بار متذکر شده اند که هیچکس نمی‌تواند دوران زلزله را پیشبینی کند! پس چرا این شایعات به سادگی از طریق خودمان دست به دست میشود و باعث میشود ، نیت شوم شایعه پردازان ناشناخته بماند؟
درواقع، در دنيا هنوز زلزله‌‌شناسان نتوانسته‌اند درمورد عنصر سوم زمين‌لرزه كه «دوران وقوع» هست، پيش‌بيني عرضه كنند؛ بلكه فعلاً فقط مي‌شود دو عنصر ديگر زلزله؛ يعني «مكان وقوع» و «شدت زلزله» را پيش‌بيني كرد.
از سوی دیگر، بعضی نیز طوفان امشب تهران را علتی دیگر بر تایید این شایعه عجیب دانستند!
رابعا؛ فردی که شایعه را تنظیم کرده، گویا نیت مزاح و آزار و اذیت داشته و خود نیز تصور نمی کرده، آن چه نوشته در تیراز بسیار چندان اکران شود. اگر یک بار دیگر به متن شایعه دقت کنیم، بجز ده ها اشکال فنی، محتوایی و املایی، دیدن می‌کنیم که «هیت زلزله شناسی هموژنتیک ایران» آنرا امضا کرده هست! «هموژنتیک» اما بیش از آنکه شبیه نام یک بنگاه زلزله شناسی باشد، یک تلقی دقیقا دکتری هست و هیچ ارتباطی با زلزله یا علوم مرتبطش ندارد.
به گزارش تالاب این درحالیست که هيچ رابطه علمي، منطقي، معنادار و قابل‌انتظار بين «پديده‌های جوي» با «پديده‌های زيرسطحي» وجود ندارد ودر تاريخ زلزله‌نگاري ايران و حتي ساير كشورهاي لرزه‌خيز، يك مورد يا حتي يك سند قابل‌اتكاء درمورد تماس بين باد، توفان، گردباد و تندباد با فعال‌شدن گسل‌ها پيدا نخواهد شد.
دكتر علي بيت‌الهي، مدير بخش زلزله‌شناسي مهندسي و خطرپذيري مركز تحقيقات راه، مسكن وشهرسازي دراين باره به «دنياي‌اقتصاد» گفت: ممكن هست در يك زمين‌لرزه برحسب تصادف، قبل يا حين زلزله، تلاطم جوي رخ دهد و باد شديد دیدن شود؛ اما اينكه بين پديده‌های جوي با پديده‌های زيرسطحي زمين، رابطه معنادار تلقي كنيم، مبناي علمي ندارد.
وي افزود: مكانيزم رخداد زلزله تنشي هست كه در لايه‌هايي به ضخامت 10 كيلومتر زيرزمين اتفاق مي‌افتد و اين لايه‌ها مي‌شكند و شكست انها باعث رخداد زلزله مي‌شود. اين واقعه كه در كيلومترها اعماق زمين اتفاق مي‌افتد به‌طور قطع با تلاطمات جوي كه هرروز در گوشه‌ای از دنیا شاهد آن هستيم، تماس ندارد و از نظر دانش زلزله‌شناسي هيچ منبعي براي توجيه اين موضوع به صورت علمي وجود ندارد.
دكتر بيت‌الهي با تاكيد براينكه در مواقع بروز حوادث طبيعي هم چون دوشنبه قبل كه توفان شديد تهران را فراگرفت، طبق معمول پذيرش مردم براي خبرهاي منفي بيشتر مي‌شود، افزود: حتما همه ی مردم تهران شنيده‌اند كه در برخي موارد اتفاق افتاده كه پديده‌های جوي به همراه زلزله بروز مي‌كند، اما اين به معني تماس انها باهم نيست. مدير بخش زلزله‌شناسي مهندسي و خطرپذيري مركز تحقيقات راه، مسكن وشهرسازي در پاسخ به پرسش «دنياي‌اقتصاد»
مبني‌بر اينكه «گفته مي‌شود در زلزله بم نيز چند روز پيش‌از وقوع، توفان و تندباد در شهر اتفاق افتاده و به‌جاماندگان از اين زلزله، آنرا براي مسوولان نقل كردند»، گفت: بنده در همان روز زلزله بم، چند ساعت بعد از وقوع زمين‌لرزه، در بم حاضر شدم, و اقدام به تحقيقات فني كردم؛ اما مردم آنجا هيچ صحبتي دراين خصوص مطرح نمي‌كردند.
بنده در تحقيقاتم، به دنبال نوعي پيش‌نشانگر زلزله بودم و سوالي دراين رابطه از مسوولان محلي پرسيدم مبني‌بر اينكه «چند ساعت يا چند روز قبل از وقوع زلزله، چه موارد غيرطبيعي در شهر دیدن كرديد؟» و آن ها پاسخ دادند «قبل از زلزله اصلي، سه زلزله خفيف را حس كرديم.»
زلزله‌بزرگ به باد و توفان ربط ندارد
دكتر مهدي زارع، مدير مركز ملي پيش‌بيني زلزله در پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي‌زلزله نيز درمورد توفان عصر دوشنبه و شايعه‌ای كه پيرامون رابطه آن با زلزله‌تهران مطرح هست، به «دنياي‌اقتصاد» گفت: پيامكي كه با اين نکته توزیع و به تلفن‌همراه بنده نيز پيامك شد، كاملا غيرعلمي و نادرست هست و بنظر من بايد مسوولان كشور اين موضوع را پيگيري حقوقي كنند و عاملان را تحت تعقيب قضايي قرار دهند.
زارع با بيان اينكه متاسفانه هشدارهاي لازم از سوي سازمان هواشناسي درمورد توفان تهران داده نشد و صرفا خبرهاي كلي هم چون وزش باد در دامنه‌های البرز يك روز پيش از وقوع توفان عرضه شد، افزود: پيش‌بيني روزبعد هم نادرست بود.
وي با اشاره به اينكه سرعت ثبت‌شده از توفان عصر دوشنبه 119 كيلومتر بود، گفت: بين باد و توفان با زمين‌لرزه ارتباطي وجود ندارد و اين بحث فاقد پايه علمي هست. زارع با تاكيد بر اينكه زلزله در اثر جنبش گسل‌ها در اعماق زمين رخ مي‌دهد نه به دليل توفان در سطح زمين، تصريح كرد:
تاكنون شاهدي علمي براي ربط بين وقوع توفان به‌عنوان پيش‌نشانگر زلزله در دنيا معرفي نشده هست، ضمن اينكه در نواحي لرزه‌خيز هم چون كرمان، يزد، زاهدان، سيستان و بلوچستان توفان‌های متعددي درسال رخ مي‌دهد، اما در پي هيچ‌كدام از آن ها، زمين لرزه مهمي حادث نشده هست.
زارع با بيان اينكه اسم و سوی درج شده در پيامكي كه يك ساعت بعد از توفان توزیع شد وجود خارجي ندارد، درمورد احتمال زلزله‌بزرگ در تهران فارغ از بحث توفان نيز گفت: تاريخ 2300 ساله زلزله‌هايي كه در اطراف تهران رخ داده، نشان مي‌دهد دراين مدت 11 زمين‌لرزه با بزرگاي 5/6 تا 5/7 ريشتر در شعاع 100 كيلومتري تهران به وقوع پيوسته هست؛ بنابراين طبق اين الگو هر 200سال يكبار بايد چشم براه يك زمين‌لرزه بزرگ در تهران باشيم و چون از يازدهمين زلزله ثبت‌شده، 184 سال مي‌گذرد، از روي ريتم قابل‌تكرار مي‌توان گفت احتمال زمين‌لرزه دوازدهم نزديك هست.
تا کی قرار هست این شایعات را یقین کنیم؟
اما آن چه بیش از این شایعه اهمیت دارد ، دقت بیش از اندازه ي مردم به شایعات ، آنهم نه در فضاهای رسمی که در فضاهای غیر رسمی چون گروههای وایبری و تلگرامی و ایسنتاگرام و … هست!
اینبار اولیه نیست که شایعاتی از این دست در فضاهای اینچنین اکران و یقین میشود! روزی نیست که دراین گروهها، خبر مرگ خیلی از افراد یا یک اتفاق عجیب و حیرت انگیز را نشنویم! همواره هم یقین می‌کنیم، بی آ«که جستجویی ساده کنیم و حتی پس ازآن، تکذیبیه های منتشره را هم نمیبینیم!
شاید از نظر خیلی از ما ، تعداد زیادی از چهرهای سرشناس کشورمون زنده نباشند! یعنی سالهاست فوت کرده اند! اما آنان نیز ، هم اینک مشغول زندگی خود میباشند! شاید هم دارند شایعات مضحکی چنین را بازبینی و خنده تلخی هم می‌کنند که تا به کی قرار هست شایعات را ، بی آنکه تحقیقی شود، یقین کنیم؟
