دریای خزر یا دریای مازندارن یا با نام قدمی تر ان دریای کاسپی یا کاسپین پهنه اي آبی است که از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به روسیه و جمهوری آذربایجان و از شرق به جمهوریهاي ترکمنستان و قزاقستان محدود میشود.
دریای خزر به دلیل داشتن منابع مهم نفت و گاز و همچنین ماهی خاویار از ارزشمند ترین دریاهای جهان محسوب میشود.
به گزارش تالاب پژوهشها نشان می دهد حجم ذخایر تخمین زده شده نفتی در دریای خزر حدوداً برابر با ۵۰ میلیارد بشکه و ذخایر گاز طبیعی تأیید شده هم برابر با ۲۵۷ هزار میلیارد فوت مکعب بودهاست؛ که این ارقام ۴٪ از ذخایر گاز و نفت دنیا را تشکیل می دهد.
پیشبینی میشود با ادامه فعالیتهاي اکتشافی، ظرفیت بهرهبرداری نفت این منطقه ۱۸۴ میلیارد بشکه و ظرفیت برداشت گاز از ان هم ۲۹۳ هزار میلیارد فوت مکعب افزوده شود.
همچنین ۹۰ درصد خاویار جهان از این دریا صید میشود. اما صید بیرویه این ماهی سبب گشتهاست که بنابر گفته دانشمندان ۹۰ درصد از تعداد این ماهیان دریک قرن اخیر کاسته شود.
آذربایجان درسال ۱۹۹۴ قراردادی برای استخراج نفت با کنسرسیومی مرکب از شرکتهای آمریکایی، بریتانیائی، روسی، نروژی، ترکی و سعودی امضا کرد ودر نوامبر همان سال قراردادی هم با ایران بست تا ایران را هم دراین کنسرسیوم شریک کند اما ایالات امریکا با این استدلال که شرکتهای آمریکایی اجازه ندارند با ایران همکاری کنند آذربایجان را ناگزیر به لغو این قرارداد کرد.
به گزارش تالاب اداره اطلاعات انرژی کشور آمریکا «EIA»؛ درسال ۲۰۱۱؛ آذربایجان ۵۶۲ میلیارد، روسیه ۱۷ میلیارد و ترکمنستان ۱ میلیارد فوت مکعب گاز در دریای خزر استخراج کردند در حالیکه ایران در دریای خزر گاز استخراج نکرد.
درسال ۲۰۱۲؛ آذربایجان روزانه ۸۹۰ هزار بشکه، ترکمنستان ۴۶ هزار بشکه، روسیه ۶ هزار بشکه و قزاقستان ۳ هزار بشکه نفت در دریای خزر استخراج کردند در حالیکه سهم جمهوری اسلامی در استخراج نفت صفر بودهاست.
دریای خزر در گذشته بخشی از دریای تتیس بود که اقیانوس آرام رابه اقیانوس اطلس متصل می کرد.
این دریا که گاهی بزرگ ترین دریاچه جهان و گاهی کوچک ترین دریای خودکفای کره زمین طبقهبندی می شود، بزرگ ترین پهنه آبی محصور در خشکی است. طول ان حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر و عرض ان بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است. سطح دریای خزر درحدود ۲۸ متر پائینتر از سطح دریاهای آزاد است.
قسمت شمالی این دریا بسیار کمعمق است. بهطوریکه تنها نیم درصد آب دریا دریکچهارم شمالی دریا قرار دارد و عمق ان بهطور میانگین کمتر از ۵ متر است. حدود ۱۳۰ رودخانه به این دریا میریزند که اکثر انها از شمال غربی به دریا میپیوندند.
بزرگ ترین انها رود ولگا است که هر سال بهطور میانگین ۲۴۱ کیلومتر مکعب آب را وارد دریای خزر می کند. رودهای کورا ۱۳؛ اترک ۸٫۵؛ اورال ۸٫۱ و سولاک ۴ کیلومتر مکعب آب را سالانه وارد دریا میکنند.
طبیعت بسته خزر ان را منزلگاه جانوران و گیاهان منحصربهفردی کردهاست اما در عین حال موجب شده تا در مقابل آلودگیهاي کشاورزی و صنعتی و نفتی بسیار آسیبپذیر باشد. از منابع مهم دریای خزر ذخایر نفت و گاز موجود در زیر بستر دریا و همچنین انواع ماهیان خاویاری را می توان نام برد.
مناقشهها : مناقشات راجع به میزان مالکیت این دریا بین کشور های هم جوار، در طول یک دهه گذشته جریان دارد.
منبع ها : ذخایر نفت و گاز
تصاویر دریای خزر
تصاویر زیبا از دریای خزر
تصاویر زیبا از دریای خزر
نقشه دریای خزر
نقشه دریای خزر
خزر یا مازندران یا کاسپین
دریای خزر یا کاسپین
دریای خزر
دریای مازندران