بهترین روش های تربیت فرزندان را در اینجا بخوانید ؛ یکی از مهم ترین بخش های کلیدی زندگی کودک تربیت درست توسط والدین میباشد که نقش مهمی در موفقیت وی در زندگی آینده خواهد داشت.
بعضی از بچههاي حساس، از نظر هیجانی و عاطفی چندان حساس نیستند، اما نسبت به هر چیز فیزیکی که حسهايشان را برانگیحته کند، حساسند؛ صداهای بلند، نورهای شدید و درخشان و یا پارچههایي با بافت خاص میتوانند واکنش شدیدشان را دربرداشته باشند. این بچهها ممکن است از جمعیت و همچنین از هرگونه تغییری هراس داشته باشند.
خیلیها تصور می کنند تنها ویژگی بچههاي حساس این است که خجالتی هستند اما واقعیت بیشتر از اینهاست! بچههاي حساس هر حس و هیجانی را بسیار عمیق و شدید حس میکنند. یعنی بیشتر مواقع هیجان زده میشوند، بیش از حد عصبانی می شوند و خیلی بیشتر از دیگران دچار ترس و واهمه می شوند.
بدلیل همین شرایط نیز این بچهها برای امتحان کردن چیزهای جدید، دچار تردید می شوند و خیلی زود هم ممکن است خسته و فرسوده شوند چون مدام با چالشهایي درگیرند. کودکان حساس در تعاملات خود با بچههاي دیگر اغلب رنج میبرند زیرا توسط آن ها «لوس» خطاب میشوند چون زود اشکشان درمیآید.
سخت گیری و روشهاي جدی تر ممکن است برای بعضی از بچهها خوب و مفید باشد و نتیجه بدهد اما در مورد بچههاي حساس، این شیوهها موجب مشکلات بیشتر خواهد شد. بنابر این باید راههایی برای تربیت و هدایت کودک حساستان پیدا کنید که در دنیایی که به اندازهي او حساس نیست، حضور بهتر و آسانتری داشته باشد.
اگر کودک شما حساس است سعی نکنید خلق و خوی وی را تغییر دهید. بجای این که فرزندتان را ضعیف و بیدست و پا بدانید، روی نقاط قوت و استعدادهایش متمرکز شوید. بدانید چیزی که ممکن است برای یک بچهي دیگر آسان و عادی باشد، میتواند برای کودک حساس شما، سخت و دشوار باشد.
بنابر این بجای این که وی را از تجارب حسیاش منع کنید، به او یاد بدهید به روشی مناسبتر و قابل قبولتر از نظر اجتماع، با هیجانات و احساساتش برخورد کند.زمانی که خسته می شوید و آرزو می کنید کاش فرزندتان کمتر حساس بود یادتان باشد که همین حساسیت است که اغلب باعث میشود اینگونه بچهها بسیار دلسوزتر و بامحبتتر و باملاحظهتر از سایرین باشند.
زمان استراحت و آرامش بیشتری برایش فراهم کنید
بچههاي حساس در بین شلوغی، هیاهو و سر و صدا، نورهای زیاد و محیطهاي بههم ریخته به اسانی پریشان و آزرده می شوند. بنابر این سعی کنید فرزندتان تا حد ممکن در چنین شرایطی قرار نگیرد.
در خانه برای او گوشهاي آرام و آسان درنظر بگیرید تا به فعالیتهاي دوست داشتنی و ساکتش بپردازد، مثلاً نقاشی و رنگ آمیزی، گوش دادن به موسیقی آرامشبخش و یا مطالعه. همچنین کودکتان را تشویق کنید و به او یاد بدهید هر وقت خسته یا پریشان شد به این فعالیتها مشغول شود. زمان استراحت و آرامش به فرزند حساس شما کمک می کند شارژ شود.
حد و مرز مشخص کنید
هر چند ممکن است وسوسه شوید قوانین را شُل بگیرید تا کودک حساستان ناراحت و آزرده نشود، اما مدام استثنا قائل شدن در مورد اصول و قوانین، در بلند مدت کمکی بشما نخواهد کرد و حتی عوارضی هم ممکن است داشته باشد.
مثلاً شاید در برابر رفتار غلط فرزندتان به اسانی کوتاه بیایید و ان را نادیده بگیرید تا آرامش را حفظ کنید. اما در عین حال که انعطاف پذیر بودن لازمهي تربیت بچههاست، فراموش نکنید که نظم و دیسیپلین کمک می کند به کودکتان یاد بدهید چگونه در آینده بزرگسالی بامسئولیت بشود.
اگر دیسیپلین شما خیلی ساده و سهل گیرانه باشد، فرزندتان برای مواجهه با چالشهاي زندگیاش آماده و آزموده نخواهد شد. اگر از قوانین انظباطی که برای بچههاي کمتر حساس استفاده می شود، در مورد کودک حساستان صرفنظر کنید، فرصت یاد گرفتن و رشد کردن توسط تجربه کردن عواقب کارها و رفتارهایش را از او خواهید گرفت.
تلاشهایش را تحسین کنید
بچههاي حساس زیاد به تحسین و تشویق نیاز دارند، پس باید تلاشها و رفتارهای مثبت کودکتان را تحسین کنید، حتی اگر موفق نشده باشد. اما یک نکتهي ریز این جا وجوددارد: بچههایي که زیاد و بابت هر کار کوچکی تشویق می شوند طبق معمول نسبت به بچههایي که هوشمندانهتر و کمتر تشویق می شوند، اعتماد بنفس پایینتری دارند.
اگر کودک حساستان را بابت انجام کاری که انتظار میرود بچههاي کمتر حساس به اسانی و بطور طبیعی انجام بدهند، تشویق و تحسین کنید، روی او تاثیری غیر از انچه هدفتان است خواهد گذاشت. نکته اینجاست که باید تلاشهاي فرزندتان را تحسین کنید، نه نتایج تلاشهایش را.
مثلاً می توانید بگویید: «خیلی خوشم می آید می بینم تو داری برای فهم و حل مسائل ریاضیت اینهمه تلاش میکنی.» آشکارا نشان دهید که تلاش کردن و سخت کوشی، ارزش تشویق و تحسین شدن دارد، حتی اگر در پایان نتیجهي کامل به دست نیاید.
همچنین خیلی مهم است که وقتی کودک شما حقیقت را میگوید تحسینش کنید. کودکان حساس طبق معمول تمایل دارند برای خلاص شدن از دردسر، دروغ بگویند. بنابر این کودکتان را بابت روراست بودن و گفتن حقیقت تشویق کنید و به او پاداش بدهید، مخصوصا اگر صداقتش به نفعش تمام نشده است.همانگونه که پیشتر گفتیم، بچههاي حساس اغلب بسیار مهربان و باملاحظهاند. پس هر وقت نسبت به دیگران ابراز همدلی و محبت می کند نیز باید تشویقش کنید.
واکنش و بیانتان را تغییر دهید
بچههاي حساس گاهی اگر دچار مشکل و دردسری شوند، احساس بدی پیدا می کنند، پس با تغییر بیان و کلماتتان میتوانید وی را تشویق کنید بجای احساس بد و ناامید شدن، کارش را درست انجام بدهد. مثلاً بجای این که بگویید: «تا تمام غذاتو نخوری نمیتونی دسر بخوری!»؛ بگویید: «اگر شامتو کامل بخوری میتونی دسر هم بخوری!».
یک سیستم پاداش دهی درست کنید تا به کودکتان کمک کنید با چالشهایش روبهرو شود و رفتارش را تغییر دهد. فقط یادتان باشد که یک کودک حساس گاهی اگر پاداش و جایزه نگیرد، واقعا ممکن است احساس بدی پیدا کند. پس با جملاتی مثل «میتونی فردا دوباره تلاشت را بکنی» وی را کمک کنید.
اگر با کودکی حساس زندگی می کنید حتماً وقت بگذارید و به شیوههاي گوناگونی فکر کنید که می توانید با تغییر بیانتان، شرایطی راکه کودکتان در ان گرفتار شده تغییر دهید. اصلاح و تغییر تکنیکها یک راه بسیار خوب برای بزرگسالان است تا از استرس حاکم بر زندگی و خانواده بکاهند.
دراین تغییر و بازبینیها قرار نیست کودک شما یا موقعیتها تغییر کنند، بلکه این عکس العمل شماست که تغییر میکند. در مورد بچههاي حساس، شیوهي انتخاب و بیان واژهها، می تواند متنوع و تاثیرگزار باشد.
به او یاد دهید چگونه احساسش را بیان کند
بچههاي حساس باید یاد بگیرند چگونه احساساتشان را ابراز کنند و همچنین به فراگرفتن روشهاي مناسبی برای بازرسی این احساسات نیاز دارند. به کودک حساستان آموزش بدهید چطور احساسات ناخوشایندش را بشناسد و به شیوهاي قابل قبولتر با آن ها برخورد کند.
بچههاي حساس طبق معمول به پدر و مادر خود نشان می دهند که نسبت به رفتارهای آن ها چه احساسی دارند. به فرزندتان یاد بدهید چگونه از کلمات برای بیان احساساتش استفاده کند. هر چه ارتباط بیشتر و موثرتری با کودکتان برقرار کنید، فهم و درک احساسات او نیز برایتان سادهتر خواهد شد.
مهارتهاي حل مسئله رابه او بیاموزید
مهارتهاي حل مسئله می توانند زندگی روزمرهي یک کودک حساس رابه شدت تحت تاثیر قرار دهند. به کودک خود یاد بدهید چگونه قدم به قدم برای حل مسائلش جلو برود و چگونه آرامش و تمرکز خودرا حفظ کند. اینکار کمکش میکند با اعتماد بنفس ار توانمندیهایش استفاده کرده و موقعیتهاي پیش آمده را بهتر بازرسی کند.
اجازه دهید با پیامد های منطقی رفتارش مواجه شود
بچههاي حساس هم درست مانند بچههاي دیگر نیاز دارند که با عواقب منفی روبهرو شوند. این که فرزند شما گریه می کند یا احساس بدی دارد دلیل نمی شود پیامد های رفتارش را نبیند.
اما باید از عواقب منطقی استفاده کنید تا کودکتان درسهاي ارزشمندی از زندگی بگیرد. فقط توجه داشته باشید که پیامدهایی که ارائه میدهید، بر محور دیسیپلین و نظم و منظق باشند نه بر اساس تنبیه.
این که بدانید کودک حساستان را چگونه تربیت کنید واقعا چالش برانگیز است. عده اي از والدین ممکن است در تلاش برای کاستن از ناراحتی و احساس بد فرزندشان، از دیسیپلین پرهیز کنند. اما باید بدانید که قانون و دیسیپلین، اهمیتی غیر قابل انکار دارد
و برای کمک به بچهها که بتوانند در دنیای بیرون دوام بیاورند، ضروریست. پس بجای این که خیالتان را آسان کنید و از اصول و قوانین مربوط به تربیت بچهها صرفنظر کنید، وقت بگذارید و سعی کنید اصول و روشهايتان را هوشمندانهتر و متناسبتر انتخاب و تصحیح کنید
حتما بخوانید: چگونه کودک را تربیت صحیح کنیم ؟
33 نکته مفید برای تربیت کودکان را در این بخش بخوانید :
1- حداقل یک وعدهي غذایی را خانوادگی میل کنید
کنار هم در آرامش برای صَرف غذا نشستن، راه خوبی برای تقویت پیوندهای خانوادگی است. زمانی برای صحبت دربارهي خبر های خوب، دربارهي روزی که داشتهاید یا گفتن یک جوک خندهدار. اینکار همچنین به بچهها برای داشتن عادات تغذیهي خوب کمک میکند.
2- بگذارید فرزندتان غذا را انتخاب کند
یکبار در هفته به فرزندتان اجازه دهید غذایی که دلش می خواهد را انتخاب کند و همان را برایش بپزید.
3- فرزندانتان رابه یک اندازه دوست داشته باشید
در عین این که به آن ها بطور مساوی عشق میورزید، با هر یک از آن ها رفتاری منحصر به خودشان داشته باشید چرا که آن ها افرادی متفاوت هستند.
4- هر زمان که دلتان خواست به انها بگویید دوستشان دارید
به دفعا به آن ها بگویید دوستشان دارید ؛ حتی اگر تعداد دفعات اِبراز علاقهي شما به ۷۴۳ بار در روز برسد! به یاد داشته باشید که با کاربرد زیادی این کلمات محبتآمیز ودر آغوش گرفتن و بوسیدن آن ها کودکتان، لوس بار نخواهد آمد. اینکار امکان ندارد.
5- به یاد داشته باشید که شما مالک فرزندتان نیستید
فرزندتان تنها برای زمان مشخصی بشما سپرده شدهاند. دراین سالها تمام تلاش خودرا انجام دهید تا به آدمهاي خوبی تبدیل شوند. چون بعد از ان کاری از دست شما ساخته نیست.
6- لحظات را مزهمزه کنید
بله پدرومادری، هیجانانگیزترین کار در دنیا است. درست است که خانهي شما بههم ریخته می شود، لباسهاي چِرک بر روی هم انباشته می شوند و کُلي کار روی سرتان ریخته است اما شاید الان کودکتان خندیده باشد. از این لحظات لذت ببرید چرا که خیلی زود به انتها میرسند.
7- برای ارتباط با نوزادتان از زبان اشاره استفاده کنید
اگر کودک شما هنوز قادر به حرف زدن نیست، به این معنی نیست که اصلا حرفی برای گفتن بشما ندارد. استفاده از علائم اشارهايِ ساده قبل از آنکه فرزندتان بتواند حرف بزند، بشما کمک خواهد کرد تا پِي ببرید او چه احتیاجاتی دارد و حتی چطور احساس خوبی پیدا میکند.
8- تلویزیون را در هال قرار دهید
تحقیقات مکررا این موضوع را نشان دادهاند که بچههایي که در اتاق خود تلویزیون تماشا می کنند وزن بیشتری دارند، کمتر میخوابند، نمرات کمتری در مدرسه می گیرند و مهارتهاي اجتماعی ضعیفتری دارند. به علاوه والدینی که در اتاق خوابشان تلویزیون دارند نیز دفعات برقراری رابطهي جنسیشان کاهی مییابد.
9- زمینهي فعالیت بدنی فرزندتان را فراهم کنید
تحقیقات اخیر نشان می دهد رشد مغز بچهها با میزان فعالیت بدنی آن ها در ارتباط است. نوزاد خودرا در طی روز، چندینمرتبه روی شکم قرار دهید، اجازه دهید کودک نوپایتان بجای استفاده از کالسکه بیشتر راه برود و برای بچههاي بزرگ تر فرصتهایي را فراهم کنید که در ان زمانها فعالیت بدنی فراوان داشته باشند.
10- واکسیناسیون فرزندتان رابه موقع انجام دهید
هنوز سرخک و سایر بیماریها در کشور های جهان ریشهکن نشده است. از انجام واکسیناسیون به موقع کودکان خود غفلت نکنید.
11- از لبخند فرزندتان محافظت کنید
مراقبت از دندان کودکان رابه محض رویش دندانهاي شیری انها آغاز کنید. درست است که این دندانها میریزند اما سلامت آن ها برای سلامت و استحکام دندانهاي دائمی بسیار اهمیت دارد.
در مورد نوزادان با دستمالِ تر ودر مورد بچههاي بزرگ تر با مسواک و خمیردندان فلورایددار از پوسیدگی دندانها پیشگیري کنید. بچهها را تشویق کنید که روزی دوبار مسواک بزنند.
12- دربارهي ایمنی هوشیار باشید
خانهي خود رابه مکانی بیخطر برای بچهها تبدیل کنید. هرگز بچهي زیر ۵ سال را در وان یا تَشت آب تنها نگذارید. صندلی مخصوص کودک را حتماً در خودرو، درست جایگذاری کنید. زمانی که قصد دوچرخهسواری یا اسکوتربازی دارد روی استفاده از کلاه ایمنی مُصر باشید.
13- به حرف دکتر کودکتان گوش دهید
اگر متخصص اطفال او معتقد است که تب فرزندتان ویروسی است و نیازی به آنتیبیوتیک ندارد، برای گرفتن واکسن و آنتیبیوتیک اصرار نکنید. بهترین دارو گاهی استراحت، مقدار زیادی مایعات و کمی مراقبتِ محبتآمیز شما است. استفادهي نابهجا از آنتیبیوتیکها ممکن است موجب مشکلات دکتری برای فرزندتان شود و احتمال ایجاد گونههاي میکروبی مقاوم به درمان را بالا ببرد.
14- از کرم ضدآفتاب مخصوص کودکان استفاده کنید
هرروز صبح بعنوان بخشی از برنامهي صبحگاهیِ آماده شدن برای خروج از خانه، مقداری کرم ضدآفتاب را روی پوست فرزندتان بمالید. به مرور اینکار برای او مانند مسواک زدن به کاری عادی تبدیل میشود. میتوانید کرم ضدآفتاب را درکنار خمیردندان بگذارید که استفاده از ان را فراموش نکنید.
15- نوزادتان را زمانی که خوابآلود است در جایش بگذارید
زمانی که خوابآلود است اما هنوز به خواب نرفته، میتوانید وی را در جایش بگذارید. با این روش او میآموزد که بتواند خودش را برای خواب آرام کند. اینکار از مشکلات احتمالی خوابِ او در آینده میکاهد.
16- نظارت امور رابهدست بگیرید
کودکان، مشتاقِ حد و مرزهایی هستند که به انها کمک میکند دنیایی راکه اغلب باعث سردرگمیشان می شود، درک و مدیریت کنند. حدود و مرزهایی را تعیین کنید که در ان محدوده فرزندتان بتواند با خیال آسان به کشف علایقش بپردازد، با اینکار عشق خود رابه او نشان می دهید.
17- پر پرواز کودکتان را نچینید
مأموریت فرزند نوپای شما در زندگی این است که به موجودی مستقل تبدیل شود. پس زمانی که از لحاظ رشدی به مرحلهاي رسید که توانست اسباببازیهایش را در سر جای خود قرار دهد، بشقابش را از روی میز غذا بردارد و ببرد و خودش لباس بپوشد، بگذارید این کارها را خودش انجام دهد. سپردن مسئولیت به بچهها برای عزتنفس انها «و سلامت روانی شما» لازم است.
18- سعی نکنید همه ی چیز را درست کنید
فرصت یافتنِ راهحل رابه صورت انفرادی به فرزندتان بدهید. زمانی که ناکامیِ کوچکِ کودکتان رابا عشق تصدیق میکنید بدون این که بلافاصله وارد عمل شوید تا نجاتش بدهید، به او سرسخت بودن و اتکای به خودرا میآموزید.
19- انرژی خودرا صرف مسائل مهم کنید
کودکان نمی توانند تعداد زیادی قاعده و قانون را هضم کنند ودر مواجهه با قوانین بیشمار، بیعلاقه و بیتوجه می شوند. بحث دربارهي مسائل پیشِ پاافتادهاي مثل انتخاب لباسشان یا حرف بدی که در موقعیت خاصی از دهانشان بیرون آمده است را فراموش کنید. تمرکز خودرا بر قانونهاي واقعا مهمی مثل ممنوعیت برخورد فیزیکی با دیگران، گفتار گستاخانه یا دروغ گفتن بگذارید.
20- با کودکانتان بازی کنید
بگذارید آن ها انتخابکنندهي نوع بازی باشند و دربارهي قوانین وسواس به خرج ندهید، شما هم با جریان پیش بروید و لذت ببرید، این معنای بازی است.
محبوبترین انواع اسباب بازی و سرگرمی کودکان
21- هرروز باهم کتاب بخوانید
اینکار را از وقتی که هنوز نوزاد است آغاز کنید، بچههاي کوچک عاشقِ گوش دادن به صدای والدین خود هستند. وقتی وی را در آغوش گرفتهاید، خواندن کتاب برای وی، تجربهي پیونددهندهاي را شکل میدهد و وی را برای یک عمر کتاب خواندن تربیت می کند.
22- پشت سر کودکتان حرف بزنید!
حقیقت این است هر حرفی که از فاصلهي دور دربارهي خودمان می شنویم از چیزی که مستقیم بخود ما گفته شود، تأثیر بیشتری دارد. بگذارید فرزندتان تحسینی راکه دربارهي او برای مادربزرگ، پدر یا حتی عروسکش به آرامی تعریف میکنید، شکار کند.
23- به خودتان استراحت بدهید
اگر آن قدر خستهاید که نمی توانید آشپزی کنید و از سر راه غذایی آماده میخرید احساس نکنید که پدر یا مادر بدی شدهاید.
24- به حس ششم مادرانهي خود اعتماد کنید
هیچکس بهتر از شما فرزندتان را نمیشناسد. وقتی موضوع مرتبط با سلامتی و بهزیستی او است از غریزهي خودتان تبعیت کنید. اگر حدس میزنید فرزندتان مشکلی دارد به احتمال زیاد حق با شما است.
25- «نه» گفتن را بیاموزید
در برابر اشتیاق برعهده گرفتن مسئولیتهاي اضافی در محل کار یا قهرمان شدن در انجام کارهای داوطلبانهي مدرسهي فرزندتان مقاومت کنید و بدانید هیچوقت از زمان بیشتری که با فرزندانتان گذراندهاید، پشیمان نمیشوید.
26. در برابر بیاحترامی فرزندتان قاطعانه عمل کنید
هرگز به فرزندتان اجازه ندهید با شما یا هر فرد دیگری گستاخانه صحبت کند یا از زبان آزاردهنده استفاده نماید. اگر او چنین زبانی رابه کار برد قاطعانه به او یادآوری کنید که هیچ گونه بیاحترامی را تحمل نخواهید کرد.
27- برنامهي تربیتی خود رابه دیگران منتقل کنید
دیگر مراقبانِ فرزندتان اعم از همسر، پدرومادربزرگ، مربیان مهد و پرستار کودک را برای تقویت ارزشها و رفتاری که میخواهید در فرزندتان ببینید، بسیج کنید. این برنامهي تربیتی می تواند شامل هر چیزی باشد، از گفتن «ممنونم» تا مهربان بودن با دیگران و ناله نکردن.
28- سه سؤال «تو-محور» را هرروز از فرزندتان بپرسید
هرروز سه سؤال که مخاطب ان فرزندتان باشد را از او بپرسید. هنر مکالمه، مهارت اجتماعی مهمی است که اغلب والدین در آموختن ان به فرزندشان غفلت میکنند. هنر برقراری مکالمه را در فرزندان با پرسیدن سؤالاتی مانند این ها ایجاد کنید: «در مدرسه بهت خوش گذشت؟»؛ «در مهمانی چه کارهایی کردی؟»؛ «فردا بعدازظهر کجا می خواهي بروی؟»
29- این ترفند «شجاعت» رابه فرزندتان بیاموزید
به انها بگویید که همیشه به رنگ چشمهاي دیگران دقت کنند. هدایت توجه کودکان به چشم دیگران باعث برقراری تماس چشمی با انها میشود و به یک کودک مُردد کمک میکند با اعتمادبهنفستر بنظر برسد و به هر بچهاي کمک میکند قاطعتر باشد و دیگران کمتر جرأت پیدا کنند تا سربهسرش بگذارند.
30- احساسات عمیق فرزندتان را تصدیق کنید
زمانی که شکست سختی را پشت سر گذاشت، از او بپرسید، «چه احساسی داشتی؟» و «فکر می کنی چهچیز، حالت را بهتر میکند؟» و سپس به حرفهاي او گوش دهید. اگر به او اجازه دهید دربارهي اوقات تلخیاش حرف بزند و خودرا تخلیه کند، خیلی آسانتر حالش خوب می شود.
31- به فرزندتان بیاموزید شهروند مسئولی باشد
در تمام ایام سال راههایي برای کمک به سایرین پیدا کنید. انجام کارهای داوطلبانه در جامعه احساس «خودارزشمندی» را در کودکان شکل میدهد.
32- فرزندتان را لوس بار نیاورید
مسئولیت پذیری
این ذهنیت را همیشه مد نظر داشته باشید که هر کودکی گرامی و ارزشمند است، اما هیچ کودکی مرکز جهان خلقت نیست و همین طرز فکر رابه او منتقل کنید.
33- به او بگویید آدم خوب کیست
اینکار را زود آغاز کنید، برای مثال زمانی که داستان قبل از خواب را برایش می خوانید از کودکتان بپرسید که کدام شخصیت مهربان است یا بدجنس؟ و بررسی کنید که چرا اینطور فکر می کند.
در تمامی موارد جهت تربیت بهتر حتما با کودک مهربان باشید.