احادیثی درباره ی معاملات اقتصادی

مجموعه : احادیث
احادیثی درباره ی معاملات اقتصادی

فروش قبل از تحویل

 

-1 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اِذَا اشْـتَرَیْتَ بَیْـعا فَلا تَبِعْهُ حَتَّى تَقْبِضَهُ.

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: وقتى چیـزى خـریدى پیش از آنكه آن را تحویل بگیرى نفروش.

 

 

فروش كالاى معیوب

 

-2 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَلْمُسْلِمُ اَخُوا لْمُسْلِمِ وَلایَحِلُّ لِمُسْلِمٍ باعَ مِنْ اَخِیهِ بَیْعا فِیهِ عَیْبٌ اِلاّبَیَّنَهُ. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: مسلمان با مسلمان بـرادر است و جایز نیست به برادرش چیز معیوبى را بفروشد مگر آنكه به او اعـلام نماید.

 

غشّ در معامله

 

-3 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: یا صَاحِبَ الطَّعامِ، اَسْفَلُ هذا مِثْلُ اَعْلاهُ؟ مَن غَشَّ الْمُسْلِمینَ، فَلَیْسَ مِنْهُمْ. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: اى خواروبارفروش، زیر این‏كالا همانند روى آن است؟ هركس به مسلمانان خیانت كند مسلمان نیست.

 

 

دخالت درمعامله مؤمن

 

-4 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: لایَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلى بَیْعِ اَخِیهِ. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هیچ یك از شما وارد معامله برادر دینى خود نشود.

 

 

آرزوى گرانى

 

-5 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنْ تَمَنّى عَلى اُمَّتِى الْغَلاءَ لَیْلَةً وَاحِدَةً اَحْبَطَ اللّه‏ُ عَمَلَهُ اَرْبَعینَ سَنَةً. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هركس یك شب در آرزوى گرانى براى امت من باشد خداوند اعمال چهل ساله او را تباه خواهد كرد.

 

 

بازرگان راستگو

 

-6 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَلتّـاجِرُ الصَّـدُوقُ تَحْتَ ظِلِّ الْعَرْشِ یَوْمَ الْقِیامَةِ. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: بـازرگان راستـگو روز قیامت در سایه حمایت خداست.

 

 

تجارت وشهادت

 

-7 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَلتّاجِرُ الاَْمینُ الصَّدُوقُ الْمُسْلِمُ مَعَ الشُّهَـداءِ یَوْمَ الْقیـامَةِ. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: بازرگان امین و راستگو و مسلمان روز قیامت با شهیدان خواهد بود.

 

 

توزین و كالا

 

-8 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: یا وَزّانُ، زِنْ وَارْجَـحْ. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: اى توزین‏گر! وزن كن و اندكى بیفزاى.

 

 

خطر در كمین تجّار

 

-9 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: یا مَعْشَرَ التُّجَارِ إنَّ التُّجَارَ یُبْعَثُونَ فُجّارا اِلاّ مَنِ اتَّقَى اللّه‏َ وَ بَرَّ وَصَدَقَ. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هان اى بازرگانان! همانا بازرگانان در قیامت گنهكار برانگیخته مى‏شوند مگر كسى كه تقـواى الهى پیشـه كند، نیكویى كند و راستگو باشد.

 

 

فسخ معامله

 

-10 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنْ اَقالَ نادِما اَقالَهُ اللّه‏ُ یَوْمَ الْقِیامَةِ. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هركس معامله شخص پشیمانى را فسخ كند، خـداونـد روز قیـامت از گنـاهان او بـگذرد.

 

 

آفات تجارت

 

-11 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنْ باعَ وَاشْتَرى فَلْیَجْتَنِبْ خَمْسَ خِصالٍ وَاِلاّ فَلا یَبِیعَنَّ وَلا یَشْتَرِیَنَّ: الرِّبا، وَالْحَلْفَ وَكِتْمانَ الْعَیْبِ وَالْحَمْدَ اِذا باعَ وَالذَّمَّ اِذَا اشْتَرى. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: سوداگر وبازرگان باید از پنج خصلت دورى گزیند وگرنه داد و ستد نكند: 1 ـ رباخوارى 2 ـ سوگندخوردن 3 ـ نهان داشتن عیب‏ها 4 ـ ستایش كالا هنگام فروش 5 ـ نكوهش هنگام خرید.

 

 

ربــاخـوارى

 

-12 عَنِ النَّبِىِّ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: شَرُّ الْكَسْبِ كَسْبُ الرِّبا. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: بـدتـرین درآمــدهـا، درآمدى است كه از راه ربا به دست آید.

 

 

فروش انسانها

-13 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اِنَّ اللّه‏َ غـافِرُ كُلِّ ذَنْبٍ اِلاّ مَنْ جَحَدَ مَهْرا اَوِا غْتَصَبَ اَجِیرا اجَرَهُ اَوباعَ رَجُـلاً حُرّا. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: خـداوند تمام گنـاهان را مى‏آمـرزد، مگر كسى كه مهر زنى را نپردازد، مزد كارگرى را ندهد و شخص آزادى را بفروشد.

 

 

سوء استفاده از اعتماد مشترى

 

-14 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: غَبْنُ الْمُسْتَرْسِلِ رِبا. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: مغبون ساختن كسى كه كار را به انصاف خود انسان سپرده، حكم رباخوارى دارد.

 

 

زشتى احتكار

 

-15 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَیُّما رَجُلٍ اشْتَرى طَعاما فَكَبَسَهُ اَرْبَعِینَ صَباحا، یُریُد بِهِ غَلاءَ الْمُسْلِمِینَ ثُمَّ باعَهُ فَتَصَدَّقَ بِثَمَنِهِ، لَمْ یَكُنْ كَفّارَةً لِما صَنَعَ. 

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هركس مواد خواركى بخرد وچهل روز براى ایجاد گرانى نگهدارد، سپس بفروشد وقیمت آن را در راه خدا صدقه بدهد، كفّاره احتكارش حساب نمى‏شود.

 

 

وارد كننده كالا

 

-16 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَلْجالِبُ مَرْزُوقٌ وَالْمُحْتَكِرُ مَلْعُونٌ. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: وارد كننده «از لُطف و رحمت الهى» بهـره‏مـند مى‏گـردد و احتكار كننده ملعون است.

 

 

اختیار فسخ

 

-17 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَلْبَیِّعانِ بِالْخِیارِ حَتّىَ یَفْتَرِقا. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: مشترى و فروشنده تا از هم جدا نشده‏اند اختـیار فسـخ دارنـد.

 

 

دخالت در معامله دیگران

 

-18 نَهى رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَنْ یَدْخُلَ الرَّجُلُ فِى سَوْمِ اَخِیهِ الْمُسْلِم. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله نهى فرمود: از اینكه كسى در معـامله بـرادر مسلمان خود وارد شود.

 

 

تجارت و سوگند

 

-19 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: وَیْلٌ لِتُجّارِ اُمَّتِى مِنْ لا وَاللّه‏ِ وَبَلى وَاللّه‏ِ وَوَیْلٌ لِصُنّاعِ اُمَّتِى مِنَ الْیَوْمِ وَغَدا. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: واى بـر بازرگانان اُمّـت مـن از «نه بـه خـدا» و «آرى به خـدا» گفـتن. و واى بر صنعتـگران اُمّت من از «امروز وفـردا» كردن.

 

 

سوء استفاده از اضطرار مردم

 

-20 عَنْ اَمِیرِالْمُؤمِنینَ علیه‏السلام: نَهى رَسُولُ اللّه‏ِ عَنْ بَیْعِ الْمُضْطَرِّینَ. 

امام على علیه‏السلامفرمود: رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله از خرید (اجحاف گرانه) اموال اشخاص كه ناچـار به فروش شده‏اند منـع فرموده است.

 

 

تقلب در گوشت فروشى

 

-21 عَنْ عَلِىّ علیه‏السلام أَنَّهُ دَخَلَ السُّوقَ فَقالَ: یا مَعْشَـرَ اللَّحّامینَ ! مَنْ نَفَخَ مِنْكُمْ فِى اللَّحْمِ فَلَیْسَ مِنّا. 

امام على علیه‏السلام وارد بازار شد و فرمود: هـان اى گوشت فروشـان ! هركس در گوشت بِدَمَد و آن را چاق نشان دهد از مـا (مسلمانان) نیـست.

 

 

فروش پوست درندگان

 

-22 عَنْ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ علیه‏السلام: مِنَ السُّحْتِ ثَمَنُ جُلُودِ السِّباعِ.

امام على علیه‏السلام فرمود: بهاى پوست درندگان حرام است.

 

 

احتكار

 

-23 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام: اَلاِْحْـتِــكارُ شِیمَةُ الاَْشْرارِ.

امام على علیه‏السلام فرمود: احـتـــــكار راه و رسم اشرار است.

 

 

خرید و فروش مشروبات

 

-24 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: لَعَـنَ اللّه‏ُ الْخَمْرَ وَ عاصِرَها وَ غارِسَها وَ شارِبَها وَساقِیَها وَبایِعها وَ مُشْتَرِیها وَ اكِلَ ثَمَنِها وَحامِلَها وَالَْمحْمُولَ اِلَیْهِ.

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: خداوند لعن كرده است مشروب وفشارنده آن و كارنده درخت آن ونوشنده آن وساقى وفروشنده آن وخریدار وخورنده پول آن وحامل‏آن را وكسى را كه به سوى او مى‏برند.

 

 

افزایش كاذب قیمت

 

-25 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: أَلنـّاجِشُ خـائِنٌ.

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: كسى كه قیمت جنسى را بالا مى‏برد بدون آنكه قصد خرید داشته باشد، خـائن اسـت.

 

 

تحقیق در مورد قیمت

 

-26 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: اَلْمَغْبُونُ لا مَحْمُودٌ وَلامَأْجُورٌ.

پیامبر خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: كسى كه مغبون مى‏شود نه نـزد خلق پسـندیده اسـت و نه نزد خدا داراى پاداش مى‏باشد.

 

 

خرید و فروش كالاى مسروقه

 

-27 قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: مَنِ اشْتَرى خِیانَةً وَهُوَ یَعْلَمُ فَهُـو كَالَّذى خـانَها.

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: هركس دانسته اموال مسروقه‏اى را بخرد همانند خودِ خـائن است.

 

 

قرض بدون تصمیم پرداخت

 

-28 قَالَ الصَادِقُ علیه‏السلام: اَلسُّرّاقُ ثَلاثَةٌ: مانِعُ الزَّكاةِ وَمُسْتَحِلُّ مُهُوِر النِّسآءِ وَكَذلِكَ مَنِ اسْتَدانَ وَلَمْ یَنْوِقَضائَهُ. 

امام صادق علیه‏السلامفرمود: دزدان سه دسته‏اند: 1 ـ آنكه زكات نپردازد 2 ـ آنكه مهر زنان را ندهد 3 ـ آنكه قرض بگیرد و تصمیم پرداخت نداشته باشد.

 

 

وفادارى نسبت به معاملات

 

-29 عَنِ الصّادِقِ علیه‏السلام: اَلْمُسْلِمُونَ عِنْدَ شُرُوطِهِمْ اِلاّ ما خالَفَ كتابَ اللّه‏ِ.

امام صادق علیه‏السلامفرمود: مسلمانان به قراردادهاى خود وفادارند مگر شرطى كه بر خلاف قـرآن باشد.

 

 

فروش به كمك سوگند

 

-30 قالَ الصّادِقُ علیه‏السلام: اِنَّ اللّه‏َ لَیُبْغِضُ الْمُنْفِقَ سَلْعَتَهُ بِالْأَیْمانَ.

امام صادق علیه‏السلامفرمود: همانا كسى كه با كمك قسم كالاى خـود را بفروشـد مورد خشم خـداست.

 

 

خشكسالى وكم فروشى

 

-31 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام: اِذا طُفِّفَتِ الْمَكاییلُ اَخَذَهُمُ اللّه‏ُ بِالسِّنِینَ وَالْقَحْطِ.

امام على علیه‏السلامفرمود: وقتى پیمـانه‏ها را كاهـش دهـند خداوند ایشان راگرفتار قحط و كمبود مى‏سازد.

 

 

بازرگان راستگو

 

-32 قالَ الصّادِقُ علیه‏السلام: ثَلاثَةٌ یُدْخِلُهُمُ اللّه‏ُ الْجَنَّةَ بِغَیْرِحِسابٍ: اِمامٌ عادِلٌ وَتاجِرٌصَدُوقٌ وَشَیْخٌ اَفْنى عُمْرَهُ فِى‏طاعَةِ اللّه‏ِ.

امام صادق علیه‏السلامفرمود: خداوند سه‏كس را بدون حسابرسى به بهشت مى‏برد: 1 ـ پیشواى عادل 2 ـ بازرگان راستگو 3 ـ پیرى كه عُمر خود را در اطاعت خدا گذرانیده باشد.

 

 

فقه و تجارت

 

-33 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام: یا مَعْشَرَ التُّجّارِ، اَلْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ اَلْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجرُ، اَلْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ.

امام على علیه‏السلامفرمود: اى بازرگانان، اوّل فقاهت (دین‏شناسى) سپس تجارت، اوّل فقاهت سپس تجارت، اوّل فقاهت سپس تجارت.

 

 

تجارت و خِردورزى

 

-34 قالَ الصّادِقُ علیه السلام: التِّجــارَةُ تَزیِدُ فِى الْعَقْلِ.

امام صادق علیه‏السلام فرمود: تـجــارت مایه افزونى خرد است.

 

 

تجارت با خدا

35 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام: لاتِجـارَةَ كَالْعَمَلِ الصّالِحِ وَلارِبْـحَ كَالثَّـوابِ.

امام على علیه‏السلامفرمود: هیچ تجارتى همانند عمل صالح نیست و هیچ سودى مانند پاداش الهى نیست.

 

 

تاجر ترسو

 

-36 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام: اَلتّاجِرُ الْجَبـانُ مَحْـرُومٌ وَالتّاجِرُ الْجَسُورُ مَرْزُوقٌ.

على علیه‏السلام فرمود: بازرگان ترسو محروم است و بازرگان شجـاع بهره‏مند.

 

 

پس گرفتن كالا

 

-37 قالَ الصّادِقُ علیه‏ السلام: اَرْبَعَةٌ یَنْظُرُ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ: مَنْ اَقالَ نادِما، اَوْ اَغاثَ لَهْفانا، اَوْ اَعْتَقَ نَسَمَةً، اَوْ زَوَّجَ عَزَبا.

امام صادق علیه‏ السلام فرمود: چهار كس در روز قیامت مورد توجّه خداوندند: 1 ـ كسى‏كه خرید وفروش شخص نادمى را فسخ‏كند. 2 ـ آنكه اندوه‏زده‏اى را فریادرسى كند . 3 ـ كسى كه برده‏اى را آزاد سازد . 4 ـ كسى كه زن ویا مرد بى‏همسرى را همسر دهد.

 

 

شریك جرم در ربا

 

-38 قالَ رسول اللّه‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله: آكِلُ الرِّبا وَ مُؤْكِلُهُ وَ كاتِبُهُ وَ شاهِداهُ فِی الْـوِزْرِ سَـواءٌ. 

رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهفرمود: ربا خوار و ربا پرداز و حسابدارِ امور ربوى و گواهان آن همه در بارِ گناه، شریك و مسئولند.

 

 

تجارت و بى‏نیازى

 

-39 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام: تَعَـرَّضُـوا لِلتِّجـاراتِ فَاِنَّ لَكُمْ فیها غِنىً عَمّا فِى أَیْدِى النّاسِ وَاِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الاَْمِینَ.

امام على علیه‏السلامفرمود: دسـت به انـواع بـازرگانى بزنیــد كه تجارتها عامل بى‏نیازى شما از اموال مردم است، وخداوند شخص صاحب‏حرفه درستكار را دوست دارد.

 

 

پیام على علیه‏السلام به بازاریان

 

-40 قالَ عَلِىٌّ علیه‏السلام : اِذا طافَ فِى الاَْسواقِ وَ وَعَظَهُمْ: یا مَعْشَرَ التُّجّارِ قَدِّمُوا الاِْسْتِخارَةَ وَتَبَرَّكُوا بِالسُّهُولَةِ وَاقْتَرِبُوا مِنَ اَلْمُتَبایِعَیْنِ وَتَزَیَّنُوا بِالْحِلْمِ وَتَناهَوْا عَنِ الْیَمینِ وَجانِبُوا الْكِذْبَ وَتجافُوا عَنِ الظُّلْمِ وَاَنْصِفُوا الْمَظْلُومینَ وَلاتَقْرَبُوا الرِّبا«وَاَوْفُوا الْكَیْلَ وَالْمِیْزانَ وَلاتَبْخَسُوا النّاسَ اَشْیائَهُم وَلاتَعْثَوا فِى الاَْرْضِ مُفْسِدینَ» .

امام على علیه‏السلام وقتى در بازار مى‏گشت وموعظه مى‏كرد، چنین مى‏فرمود:
هان اى گروه بازرگانان،
در آغاز از خدا خیر بخواهید،
و با سهل‏گیرى بركت بجویید،
و در اخلاق وجایگاه به خریداران نزدیك شوید،
و به حلم و بردبارى آراسته باشید،
و از سوگند باز ایستید،
و از دروغ دورى گزینید،
و از ستمگرى كناره بگیرید،
و حق مظلومین را بپردازید،
و به ربا نزدیك نشوید،
و پیمانه و ترازو را كامل كنید،
و از اموال مردم كم نگذارید،
و در زمین فساد نكنید.

جدیدترین مطالب سایت