احکام نزدیکی و جنابت در ماه رمضان (چه رابطه ای روزه را باطل می کند)
احکام رابطه زناشویی در ماه رمضان چیست؟
تا چه حد رابطه داشتن بین زن و شوهر باعث باطل شدن روزه نمیشود و احکام ویژه نزدیکی زن و شوهر در ماه رمضان را در این جا بخوانید. نزدیکی با همسر در ماه رمضان و قوانین مربوط بـه ان همواره سوال بسیاری از زن و شوهر ها بوده و البته کسانی که در اولین ماه مبارک رمضان زندگی مشترک هستند بیشتر نیاز بـه اطلاعات دارند. در این پست تمام احکام مربوط بـه نزدیکی با همسر در ماه مبارک رمضان و جنب شدن را بـه همراه سوالات و پاسخ های مراجع مرور میکنیم. با مجله تالاب همراه باشید.
احکام رابطه جنسی در ماه رمضان
زن و شوهر میتوانند بعد از اذان مغرب تا قبل از اذان صبح با یکدیگر نزدیکی داشته باشند و قبل از اذان صبح غسل خود را به جا بیاورند، سپس روز جدید ماه مبارک رمضان را روزه بگیرند. «جماع» «نزدیکى با زن» روزه هر دو طرف را باطل مى‌کند، هرچند فقط بـه مقدار ختنه گاه داخل شود و منى نیز بیرون نیاید و اگر کمتر از آن باشد و منى هم بیرون نیاید باطل نمى‌شود.
در صورتی که فرد روزه دار با نزدیکی با همسر یا جماع روزه‌اش را باطل کند، علاوه بر قضای روزه، کفاره روزه نیز واجب است. اگر روزه دار فراموش کند که روزه است و جماع نماید یا او را بـه جماع مجبور کنند بـه طوریکه از اختیار او خارج باشد روزه وی باطل نمیشود، اما چنانچه در بین جماع بخاطر بیاورد که روزه است یا اجبار از او برداشته شود و اختیار پیدا کند، باید فوراً از حال جماع خارج شود، در غیر اینصورت روزه‌اش باطل است.
نظر آیت الله خامنه ای درباره جنب شدن در ماه رمضان
اگر فردی بـه سبب عده ای از مشکلات تا اذان صبح بر جنابت باقی بماند روزه گرفتن در ان روز در غير ماه رمضان و قضاى ان اشکال ندارد، ولى نسبت بـه روزه ماه رمضان و قضاى ان؛ اگر معذور از غسل است، تيمم کردن بر او واجب است و اگر تيمم هم نکند، روزه اش صحيح نيست.
احکام نزدیکی در ماه رمضان چیست؟ «چـه رابطه ای روزه را باطل میکند»
اگر کسی عمداً تا طلوع فجر بر جنابت باقى بماند، روزه ماه رمضان و قضاى ان از او صحيح نيست، ولى اقوى صحت روزه هاى ديگر بـه‌خصوص روزه مستحبى است.
ندانستن احکام جنابت
اگر شخصی در حال جنابت چند روز روزه بگیرد و نداند که طهارت از جنابت شرط صحت روزه است، در فرض مرقوم قضای روزه کفايت میکند و نیازی بـه کفاره نیست.
غسل نکردن و نیت سفر
اگر کسی با حالت جنابت از خواب بيدار شود و بداند که جنب شده است و قبل از فجر اقدام بـه غسل يا تيمم نکند، قصد سفر در شب و يا مسافرت در روز براى سقوط کفاره از او کافى نيست.
آب نداشتن برای غسل
کسی که آب در اختیار ندارد و یا به دلیل عذرهای دیگر غیر از تنگی وقت نمی تواند غسل جنابت بکند، اگر وظيفه او تيمم باشد و بعد از اينکه خود را جنب کرده، وقت کافى براى تيمم داشته باشد، اين کار براى وى جايز است.
ندانستن جنابت تا بعد از اذان
اگر شخصی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح بیدار شود ولی متوجه محتلم شدن خود نگردد و دوباره بخوابد و در اثنای اذان صبح بیدار شود و متوجه شود که جنب شده است روزه اش صحيح است.
خوابیدن مجدد بعد از علم به جنابت
اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح بیدار شود و ببیند که محتلم شده است و دوباره پیش از اذان صبح بـه امید این که برای غسل کردن بیدار می شود بخوابد و تا بعد از طلوع آفتاب در خواب بماند در فرض سؤال که خوابِ اول است روزه‌اش صحيح است ولى اگر دوباره خوابيد و تا صبح بيدار نشد بايد قضاى ان روز را بجا آورد.
شک در جنابت:
اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از فجر شک کند که محتلم شده یا نه، ولی بـه شک خود اعتنا نکند و دوباره بخوابد و بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه گردد که قبل از طلوع فجر محتلم شده است، اگر بعد از بيدارى اول اثرى از احتلام در خود مشاهده نکند، بلکه فقط احتمال آن را بدهد و چيزى بر او کشف نشود و تا بعد از اذان بخوابد، روزه‌اش صحيح است، هرچند بعد از آن معلوم شود که احتلام او مربوط بـه قبل از اذان صبح است.
غسل جنابت با آب نجس
اگر شخصی در ماه مبارک رمضان با آب نجس غسل کند و بعد از یک هفته متوجه شود که ان آب نجس بوده است، نمازش در طول این مدت باطل و قضاى ان واجب است، ولى روزه هاى او محکوم بـه صحت است.
حتما بخوانید: احکام روابط جنسی صحیح زن و شوهر از دید اسلام چگونه است؟
جنابت بعد از اذان
اگر شخصی قبل از اذان صبح یا بعد از آن بخوابد و در خواب جنب شده و بعد از اذان بیدار شود، جنابت بـه روزه ان روز او ضرر نمی زند، ولى واجب است که براى نماز غسل کند و میتواند غسل را تا وقت نماز بـه تأخير بيندازد.
فراموش کردن غسل جنابت
اگر در روزه ماه رمضان غسل جنابت را در شب تا طلوع فجر فراموش کند و با حالت جنابت صبح نمايد، روزه‌اش باطل است و احوط اين است که قضاى روزه ماه رمضان هم در اين حکم بـه ان ملحق شود. ولى در ساير روزهها، روزه بر اثر ان باطل نمیشود.
حکم روزه داری که شک کند به اندازه ختنه گاه داخل شده یا خیر
مراجع دین برای فرد روزه داری که شک کند بـه اندازه ختنه گاه دخل شده یا خیر، احکامی را صادر کرده‌اند. در ادامه سه مورد از این احکام نقل شده است.
آیت الله سیستانی
اگر عمداً قصد جماع نماید و شک کند که بـه اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه، حکم این مسأله با مراجعه بـه مسأله زیر دانسته میشود و در هر صورت اگر کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد، کفاره بر او واجب نیست. برگشتن از نیّت روزه یا تصمیم بـه باطل کردن ان در روزه واجب معیّنی مثل روزه ماه رمضان باشد، خود دو قسم است:
قصد کند روزه نباشد یامردّد شود که روزه است یا نه، در این مورد اگر پس از چنین قصد یا تردیدی دوباره نیّت روزه نکند، روزه اش باطل است و اگر پشیمان شده و قبل از انجام مفطرات «کار‌هایی که روزه را باطل میکند»؛ دوباره نیّت روزه کند، احتیاط واجب ان است که روزه ان روز را تمام کند و بعداً قضای آن را نیز بـه جا آورد.
قصد کند روزه را با یکی از مفطرات – با این که متوجّه مفطر بودن ان هست – باطل کند یا ان‌که در باطل کردن ان مردّد شود، در این صورت اگر پشیمان شده و مفطر روزه را انجام ندهد، احتیاط واجب ان است که روزه ان روز را تمام کند و بعداً قضای ان را به جا آورد.
گلپایگانی، صافی
کفّاره بر او واجب نیست و اگر قصد دخول داشته با علم بـه مفطر بودن دخول و دخول واقع نشده یا شک در ان نماید، روزه اش باطل و قضای ان واجب است.
سوالات رایج درباره احکام نزدیکی با همسر در ماه رمضان
احکام نزدیکی در ماه رمضان برای فرد روزه داری که فراموش کند روزه است و آمیزش جنسی داشته باشد، چیست؟
پاسخ: اگر فرد روزه دار فراموش کند که روزه است و بر اثر فراموشی اقدام بـه آمیزش کند روزه‌اش باطل نمیشود، ولی در هر لحظه‌ای از آمیزش اگر بخاطر آورد که روزه بوده است باید فورا از این حال خارج شود، در غیر این صورت روزه‌اش باطل خواهد شد.
اگر مردی به دلیل مسافرت، بیماری و … از روزه گرفتن معذور است، همسر روزه دار خود را مجبور بـه جماع کند چـه حکمی دارد؟
پاسخ: کسی که بـه واسطه مسافرت، بیماری … قادر بـه روزه گرفتن نیست، نمی‌تواند زن روزه دار خود را مجبور بـه جماع کند، ولی اگر او را مجبور کند بنابر احتیاط باید کفاره‌اش را بدهد.
احکام نزدیکی در ماه رمضان برای زن و شوهر روزه دار با رضایت کامل جماع نمایند، چیست؟
پاسخ: روزه ان‌ها باطل است و علاوه بر قضای روزه، کفاره بر هر دو ان‌ها واجب است.
اگر زن، در زمان روزه داری شوهرش را به جماع وادار کند، آیا پرداخت کفاره شوهرش بر او واجب است؟
پاسخ: فقط یک کفاره بر او واجب است و بر زن واجب نیست کفاره روزه شوهرش را بپردازد.
اگر مرد روزه دار با زن روزه دار خود که خواب است جماع کند، چه حکمی دارد؟
پاسخ: در چنین شرایطی روزه زن صحیح است و کفاره بر او واجب نیست، اما مرد باید کفاره روزه خود را بپردازد.
اگر کسی نداند که آمیزش با همسر در زمان روزه داری حرام است و روزه را باطل میکند و مرتکب این عمل شود، چـه حکمی دارد؟
پاسخ: فقط باید قضای روزه را به جا آورد.
آیا کسی که از روزه گرفتن معذور است میتواند در ماه رمضان جماع نماید؟
پاسخ: کسی که از روزه گرفتن معذور است مکروه است در ماه رمضان جماع نماید.
نزدیکی با همسر در شب عید فطر چه حکمی دارد؟
پاسخ: آمیزش در اول، وسط و آخر هر ماه قمری به جز شب اول ماه مبارک رمضان مکروه است. هم چنین آمیزش در شب‌های نیمه شعبان، عید فطر، عید قربان و شب اول ماه صفر مکروه میباشد.
نزدیکی با همسر و جماع در شب های قدر چه حکمی دارد؟
پاسخ: نزدیکی در شب قدر مجاز میباشد و اشکالی ندارد.
اگر مرد از نزدیکی با همسر و معاشقه با او قصد انزال نداشته باشد و بداند در صورت انجام اینکار منی از او خارج نمیشود، اما بر خلاف تصوراتش بـه اوج لذت جنسی برسد چـه حکمی دارد؟
پاسخ: در چنین شرایطی روزه او باطل نمیشود و تنها واجب است که غسل جنابت انجام دهد. اما در صورتی که مرد طبق روال معمول با معاشقه دچار انزال میشود، روزه او باطل است و کفاره ان بر او واجب میشود.
اگر در حین معاشقه در زمان روزه داری قبل از رسیدن به اوج لذت جنسی زن رطوبتی احساس کند، چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر در هنگام معاشقه و قبل از رسیدن بـه اوج لذت جنسی زن رطوبتی احساس کند طبق فرموده‌های آیت الله خامنه‌ای مشکلی وجود ندارد و موجب بطلان روزه نمیشود.
آيا رابطه با همسر تحت هر شرایطی روزه را باطل میکند؟
احکام الهی و اعمال عبادی همگی باید بر اساس شیوه‌هایی که از جانب خداوند نازل شده است انجام شوند. به عنوان مثال نمازی که میخوانید برای این که مورد قبول واقع شود باید شرایط مخصوص را دارا باشد و هیچ کدام از مبطلات حاصل نشود. روزه نیز به همین صورت است و یکی از مبطلات روزه که اگر انجام شود روزه را باطل میکند رابطه زناشویی است.
اگر چـه به طور کل میتوان گفت: رابطه با همسر روزه را باطل میکند، اما همین مسئله فروعاتی نیز دارد که ضمن بیان نظرات مراجع تقلید محترم بـه ان‌ها نیز اشاره خواهیم کرد. حالا سوال اینجاست که آیا رابطه با همسر روزه را باطل میکند؟ بله. طبق نظر تمام مراجع عظام تقلید جماع یا رابطه با همسر روزه را باطل میکند.
این حکم طبق نظر تمامی مراجع تقلید است و هیچ اختلاف نظری در ان نیست. افرادی که در ماه رمضان در طول روز «فاصله بین سحر تا افطار» با همسر خود نزدیکی کنند روزه‌شان باطل است. اما دقیقاً بـه چـه عملی و با چـه کیفیتی میتوان گفت جماع؟ آیا رابطه با همسر با هر کیفیتی که باشد مبطل روزه است؟ در ادامه جزئیات این حکم را بیان میکنیم.
چه رابطه ای با همسر روزه را باطل میکند؟
اگر چـه همه ی ي مراجع جماع را یکی از مبطلات روزه میدانند، اما توضیحاتی درباره چگونگی جماع نیز بیان شده است. در ادامه چند مسئله از رساله توضیح المسائل آیت الله سیستانی میخوانید که با نظر علمای دیگر نیز مشترک است. افرادی که مرجع تقلیدشان آیت الله سیستانی نیست هم میتوانند بـه احکامی که در ادامه میخوانیم عمل کنند و این دیدگاه قاطبه مراجع تقلید است.
مسأله 1563
جماع روزه را باطل میکند، اگر چـه فقط بـه مقدار ختنه‌گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.
مسأله 1564
اگر کمتر از مقدار ختنه‌گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، روزه باطل نمیشود. ولی در شخصی که ختنه‌گاه ندارد، اگر کمتر از مقدار ختنه‌گاه داخل شود نیز روزه‌اش باطل میشود.
مسأله 1566
اگر فراموش کند که روزه است و جماع نماید، یا او را بـه جماع مجبور نمایند بـه‌طوریکه از اختیار او خارج شود روزه او باطل نمیشود، ولی چنانچه در بین جماع یادش بیاید، یا جبر او برداشته شود باید فوراً از حال جماع خارج شود، و اگر خارج نشود روزه او باطل است.
پس بنابراین چند مسئله که ذکر شد اگر زن و مرد در حال روزه با یکدیگر رابطه جنسی برقرار کنند و دخول صورت بپزیرد روزه هر دو طرف باطل است. ارضا شدن و خروج آب منی از زن و مرد و میزان لذت بخش بودن این عمل هیچ تاثیری در باطل نشدن روزه ندارد و بـه محض این که دخول انجام شود روزه‌شان باطل است.
حکم قرآنی رابطه با همسر در ماه رمضان
پس از شیوع اسلام در سال‌های اول ظهور اسلام، این سؤال بسیار تکرار می‌شد که آیا رابطه با همسر روزه را باطل میکند؟ در پی این سؤالات متعدد قرآن کریم در یکی از آیات سوره بقره پاسخ این سؤالات را داد.
«احل لکم لیلة الصّیام الرفث الی نسائکم هن لباس لکم و انتم لباس لهن علم الله انکم کنتم تختانون انفسکم فتاب علیکم و عفی عنکم فالان با شروهن و ابتغوا مـا کتب اللّه لکم و کلوا و اشربوا حتی یتبین لکم الخیط الابیض مـن الخیط الاسود مـن الفجرثم اتموا الصّیام الی الیل و لا تباشروهن و انتم عاکفون فی المسجد تلک حدود اللّه فلا تقربو‌ها کذلک یبین اللّه آیاته للناس لعلهم یتقون» ۱۸۷-بقره
ترجمه:
«در شب روزه داری نزدیکی کردنتان با همسرانتان حلال شد ایشان پوشش شما و شما پوششی هستید برای آنان خدا دانست که شما همواره با انجام این عمل نافرمانی و در نتیجه به خود خیانت می کردید پس از جرمتان گذشت و این حکم را از شما برداشت حالا دیگر میتوانید با ایشان درآمیزید و از خدا انچه از فرزند که برایتان مقدر کرده طلب کنید.
از آب و غذا در شب همچنان استفاده کنید تا سفیدی شفق از سیاهی شب برایتان مشخص شود و آنگاه روزه بدارید و روزه را تا شب بـه کمال برسانید و نیز هنگامی که در مسجد‌ها اعتکاف می کنید با زنان نیامیزید این‌ها که گفته شد حدود خداست زنهار که نزدیک ان مشوید اینچنین خدا آیات خود را برای مردم بیان میکند تا شاید با تقوا شوند.»
احکام فرعی رابطه زناشویی با همسر
یکی از بخش‌های مربوط بـه مبطلات روزه، بقا بر جنابت است. بدین شرح که اگر فردی بـه هر دلیلی ازجمله رابطه با همسر یا رابطه حرام یا خودارضایی در شب‌های ماه مبارک رمضان جنب شود «دخول انجام شود یا آب منی ترشح شود» باید تا قبل از اذان صبح غسل جنابت کند. در غیر این صورت روزه فرد قبول نیست. احکام مربوط بـه این دسته از افراد را در ادامه میخوانیم. مـا تنها نظر آیت الله سیستانی را بیان میکنیم.
مسأله ۱۵۸۹
اگر جنب عمداً در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه‌اش تیمم است تیمم ننماید، باید روزه ان روز را تمام کند و روزی دیگر را نیز روزه بگیرد، و، چون معلوم نیست ان روز قضا است یا عقوبت است، هم روزه ان روز از ماه رمضان را به قصد «مـا فی‌الذمه» انجام دهد، و هم روزی که بـه جای ان روز روزه میگیرد، و قصد قضا نکند.
مسأله ۱۵۹۰
کسی که میـــخواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح عمداً جنب بماند، نمی تواند ان روز را روزه بگیرد، و اگر از روی عمد نباشد میتواند، اگر چـه احتیاط در ترک ان است.
مسأله ۱۵۹۱
در غیر روزه ماه رمضان و قضای ان ـ از اقسام روزه‌های واجب و مستحب ـ اگر جنب عمداً تا اذان صبح بر حال جنابت باقی بماند، میتواند ان روز را روزه بگیرد.
مسأله ۱۵۹۲
کسی که در شب ماه رمضان جنب است، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، باید تیمم کند و روزه بگیرد و روزه‌اش صحیح است.
مسأله ۱۵۹۳
اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید، باید روزه ان روز را قضا نماید، و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، روزه هرچند روزی راکه یقین دارد جنب بوده قضا نماید، مثلاً اگر نمی‌داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند.
مسأله ۱۵۹۴
کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ‌کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزه‌اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب میشود.
مسأله ۱۵۹۵
اگر بداند وقت برای غسل ندارد و خود را جنب کند و تیمم کند، یا با این که وقت دارد عمداً غسل را تأخیر بیندازد تا وقت تنگ شود و تیمم کند روزه‌اش صحیح است، هرچند گناهکار است.
آیا جنب شدن در ماه رمضان روزه را باطل می کند
اگر کسی در بین روز ماه رمضان جنب شود لازم نیست به دلیل صحیح بودن روزه اش غسل کند بلکه غسل جنابت در این شرایط بـه منظور خواندن نماز واجب میشود. یعنی اگر بعد از ظهر جنب شد و نماز ظهر و عصر را خوانده بود میتواند غسلش را بعد از افطار برای نماز مغرب و عشا انجام دهد اما اگر نماز ظهر و عصرش را نخوانده بود لازم است که تا قبل از غروب غسل جنابت کند.
جنب شدن بعد از اذان صبح
اگر کسی بعد از نماز صبح در خواب محتلم «کسی که در خواب جنب شود را محتلم می گویند» شود روزه اش صحیح است ولی باید برای نماز خود غسل یا تیمم بدل از غسل جنابت کند.
خوابیدن مجدد بعد از علم به جنابت
اگر کسی بداند که اگر بخوابد ممکن است جنب شود در صورت خوابیدن گناهی مرتکب نشده است زیرا خوابیدن در این شرایط اشکال ندارد و فرضا اگر محتلم شد باید بـه وظیفه خود عمل کند؛ یعنی اگر قبل از اذان صبح جنب شد باید غسل کند و اگر نزدیک اذان صبح است و فرصت غسل کردن نیست باید بـه جای غسل، تیمم کند. اما اگر در روز محتلم شود لازم نیست فورا غسل کند.
غسل نکردن تا قبل از اذان
اگر کسی در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح از خواب بیدار شود و ببیند که محتلم شده و عمداً و بدون عذر شرعی تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است، عمداً تیمم نکند روزه اش باطل است و باید کفاره بدهد. اما اگر برای تیمم وقت ندارد، مثلاً دقیقا موقع اذان صبح متوجه جنابت خود شود و اذان شروع شده باشد، روزه‌اش بدون غسل و تیمم صحیح است.
غسل نکردن به دلیل کم رویی
اگر کسی به دلیل کم رویی قبل از اذان صبح غسل جنابت نکند با توجه بـه این که وظیفه شرعی اش انجام غسل جنابت بوده باید قضای ان روزه را بگیرد و کفاره آن را نیز بدهد. در این شرایط میتوان صبر کرد تا وقت تنگ شود و برای غسل وقت کافی نباشد و در ان صورت تیمم بدل از غسل جنابت نمود و بعداً غسل جنابت را انجام داد. هر چند بخاطر تاخیر در غسل کردن مرتکب گناه شده اید ولی روزه شما صحیح خواهد بود.
استمنا در ماه رمضان
اگر شخصى در ماه رمضان استمناء انجام دهد البته این عمل را به نیت آمدن منى انجام ندهد ولى از او منى خارج شود اگر از خود وثوق نداشت روزه او باطل است و اگر با علم بـه مسأله باشد کفاره هم بـه علاوه قضاء واجب است و هم چنین بنابر احتیاط واجب اگر جاهل مقصر مردد باشید. ضمن این که عمل استمنا در ماه مبارک رمضان حرام است و یکى از مبطلات میباشد.
خوابیدن مجدد بعد از علم به جنابت
اگر کسى در شب ماه رمضان در خواب محتلم شود و بعد از بیدار شدن دوباره بخوابد اگر یقین داشته باشد که با خوابیدن دوباره پیش از اذان صبح بیدار میشود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود روزه او صحیح است و اگر اطمینان نداشته باشد بنابر احتیاط واجب قضای روزه بر او واجب میشود.
علم به جنابت بعد از اذان
اگر کسی در ایام ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه شود که جنب شده است روزه او درست است و براى نماز باید غسل کند.
خروج منی بدون دخالت انسان
اگر در زمان روزه بودن منى بدون دخالت انسان از مجرى بیرون آید روزه باطل نمى شود ولی غسل جنابت لازم است.
روابط تحریک آمیز در حالت روزه
اگر روزه دار بدون قصد بيرون آمدن منى مثلاً با زن خود بازى و شوخى كند، چنانچه اطمينان دارد كه منى از او خارج نمیشود اگرچه اتفاقاً منى بيرون آيد، روزه او صحيح است. ولى اگر اطمينان ندارد، در صورتى كه منى از او بيرون آيد، روزه‌اش باطل است.
