كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

مجموعه : مذهبی و دینی
كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

این مطلب رابا حدیثی زیبا از امام سجاد شروع می‌کنیم :

 

امام سجاد «علیه السلام» :

مردمانی کـه در زمان غیبت مهدی «عجّل الله تعالی فرجه» بـه سر میبرند و معتقد بـه امامت او و منتظر ظهور وی هستند، از مردمان همه ی زمان ها برترند، زیرا خدایی کـه یادش بزرگ اسـت بـه آنان خرد و فهم و شناختی ارزانی داشته اسـت کـه غیبت امام برای آنان مانند حضور امام اسـت.🌼

بحارالانوار، ج۵۲؛ ص۱۲۲

 

برای امام زین العابدین«ع» این كنیه ها یاد شده اسـت: ابوالحسن، ابومحمد؛ ابوالحسین،ابوعبدالله، ابوبكر، ابوالقاسم .

 

دراین میان معروفترین كنیه آن حضرت نخست ابوالحسن و سپس ابومحمد اسـت.

 

برای امام سجاد«ع» القاب زیادی ذكر شده اسـت كه هر یك از این لقب ها بیانگر مرتبه اي از كمال و درجه اي از منزلت معنوی این امام همام نزد پروردگارش می‌باشد كه در جامعه برای مردم ظاهر شده اسـت و آنان وجود آن بزرگوار را مظهر نمایان این صفت ها دانسته و وی را بـه این القاب یاد می كردند.

كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

امام سجاد (ع):
الهی!
عمر مرا تا زمانی که صرف طاعت تو شود، دراز گردان
و هرگاه عمرم چراگاه شیطان شود، جانم را بگیر و به سوی خود ببر.
صحیفه سجادیه، دعای 20

 

یكی از محققان درباره این لقب ها مینویسد:

بیشتر كسانی كه این لقب ها را بـه او داده اند نه شیعه بوده اند و نه وی را امام و منصوب از جانب خدا میدانستند اما نمی توانستند انچه را در او میبینند نادیده بگیرند هر یك از این لقب ها كه بیانگر مرتبه اي از كمال نفس و درجه اي از ایمان و مرحله اي از تقوا و پسایه اي از اخلاص اسـت و بیان دارنده اعتماد و اعتقاد مردم بـه دارنده این لقب هاست.

 

اما القاب شریف امام«ع» كه بیانگر خصلت هاي‌ نیكو و گویای صفات برجسته و مكارم اخلاق آن حضرت و عظمت طاعت و پرستش او برای خداست چنین اسـت:

 

1.زین العابدین

این لقب را جد بزرگوارشان رسول خدا«ص» بـه او مرحمت كرد و بـه دلیل پرستش فراوانش بود كه این لقب را بـه وی داد. و بـه قدری این لقب مشهور و مشهور گشت كه به‌ صورت نام آن حضرت درآمد و جز او كسی بـه این لقب نامیده نشد و حقا كه او زینت هر پرستش كننده و باعث افتخار هر فرمانبر و فرمانبردار خدا بود.

 

در حدیثی ابوذر غفاری میگوید: روزی بر رسول خدا«ص» وارد شدم دیدم آن حضرت میگرید. دلم بر حالش سوخت و از علت گریه اش جویا شدم. فرمود: جبرئیل نازل شد و بـه من خبر داد كه برای حسینم فرزندی بـه نام علی متولد می‌شود كه در آسمان مشهور بـه زین العابدین اسـت و برای او فرزندی بـه نام زید متولد میشود كه شهید خواهد شد.

 


حتما بخوانید: متن تبریک ولادت امام سجاد (ع) | اس ام اس ولادت امام زین العابدین (ع)


 

مالك بن انس میگوید: علی بن الحسین«ع» محرم شد. چون تلبیه گفت بیهوش شده و از شتر پایین افتاد. وی گوید: بـه من خبر رسیده كه او شبانه روز تا وقت مرگ هزار ركعت نماز می خوانده و بـه خاطر پرستش زین العابدین نامیده شده اسـت.

 

ابن عباس حدیث می كند كه رسول خدا«ص» فرمود: هرگاه روز قیامت برپا شود منادی ندا می كند: این زین العابدین؟ كجاست زینت پرستش كنندگان؟ پس میبینم فرزندم علی بن حسین بن ابی طالب را كه در بین صفوف جمعیت گام بر می دارد.

 

این احادیث و سایر نصوصی كه دراین باره آمده اسـت حكایت از فرود آمدن كتابی می كند كه نام هاي‌ فرمانروایان الهی در آن نوشته شده، چنین بیان می كند كه لقب زین العابدین و سید العابدین از طرف خداوند متعال برای امام سجاد«ع» اسـت.

 

اما عده اي از ناقلان آثار كه اینگونه فضیلت ها را برای فرزندان رسول خدا«ص» نمی پسندیدند بر آن شدند كه بـه منظور پایین آوردن مقام پیشوایان معصوم حقایق را وارونه جلوه دهند و بر كاوشگران در آثار مخفی بدارند اما نه تنها نتوانسته اند حقایق را بپوشانند بلكه بر حقانیت این عناوین افزودند بـه طوری كه عده اي از افراد هم چون زهری كه مدتی شاگرد امام بوده و بعد ها از علمای درباری شد، نسبت بـه پرستش و خلوص حضرت سجاد«ع» عشق می ورزیدند و بـه آن اعتراف می كردند. چنان كه نقل شده: كان الزهری اذا ذكر علی بن الحسین یبكی و یقول: زین العابدین.

 

كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

امام سجاد (ع):

 هر خصلت خوشايندى كه در خود ديدى، بِدان كه ريشه ی آن نعمت در وجودت، پدر تو مى باشد.

بحار الأنوار : 74/6/1

2.سیدالعابدین

از جمله القاب برجسته امام چهارم سیدالعابدین بودو این بـه خاطر آن همه ی پرستش و و اطاعت و فرمانبرداری از خدا بود كه ازآن بزرگوار سر زد واز هیچ كس جز جدش امیر مومنان علی«ع» آن همه ی پرستش صورت نگرفت. امام زین العابدین در میدان پرستش و بندگی نسبت بـه خداوند یكتا، گوی سبقت را از تمام انسانها ربود تا آن جا كه همه ی معترفند كه او آقا و سرور و زینت پرستش كنندگان بود. چون میخواست وضو سازد رنگ چهره اش دگرگون می شد. وقتی از علت آن جویا میشدند، می فرمود: اتدرون بین یدی من ارید آن اقوم؛ آیا می‌دانید در مقابل چه كسی میخواهم بایستم؟

 

بارها میدیدند كه وقتی امام زین العابدین«ع» وضو گرفته و بـه انتظار رسیدن وقت نماز بـه سر میبرد، از شدت خضوع در برابر حق و احساس بندگی بـه درگاه خدا، آثار نگرانی در اندامش ظاهر بود.

 

3.ذوالثفنات

امام سجاد«ع» ازآن رو بـه این لقب نامیده شد كه بر مواضع سجده اش آثاری چون پینه هاي‌ زانوی شتر ظاهر شد. وی در پیشگاه حق بـه قدری پیشانی بر خاك می سایید كه همه ی مواضع سجده اش پینه می بست و هر سال دو بار و هر بار پنج شماره از این پینه ها را می‌برید و از این رو بـه آن حضرت ذوالثفنات یعنی صاحب پینه ها می‌گفتند.

 

عبدالعزیز بـه نقل از پدرش ابوحازم می‌گوید: من هیچ فرد هاشمی را بـه مرتبیت و فضل علی بن الحسین ندیدم. او در هر شبانه روز هزار ركعت نماز می گزارد بـه طوری كه پیشانی اش بر اثر سجده هاي‌ زیاد هم چون سینه شتر شده بود.

 

امام ابوجعفر محمدباقر«ع» درباره وجه این نام می فرماید: پدرم در مواضع سجده اش آثاری بر آمده داشت كه هر سال دو نوبت انها را می‌برید ودر هر نوبت پنج پینه را، از این جهت بود كه وی را ذوالثفنات میگفتند.

 

در روایت دیگری آمده اسـت كه آن حضرت این پینه ها را در كیسه اي جمع كرده بودو وصیت كرد تا بـه همراه بدن مطهرش دفن كنند.

 

كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

امام سجاد (ع):

… حقّ پدر تو اين است كه بدانى اصل و ريشه تو اوست؛
زيرا اگر او نبود تو هم نبودى،
پس هر خصلت خوشايندى كه در خود ديدى، بِدان كه ريشه ی آن نعمت در وجود تو، پــــدرت مى باشد.
بنابراين، خدا را بِسِتاى و براى آن نعمت از پدرت سپاسگزار باش، و نيرويى جز نيروى خدا نيست.

 

4.سجاد

زیادی سجده ها و تداوم هر سجده امام علی بن الحسین«ع» سبب گردید كه آن حضرت را سجاد و سیدالساجدین لقب دهند. طوری كه این سجده هاي‌ طولانی و فراوان بر پیشانی آن پیشوای متقین اثر گذاشته و پوست آن زبر شده بود. امام باقر«ع» در مورد علت نامیده شدن پدر بزرگوارشان بـه لقب سجاد می فرمایند:

 

وی را سجاد نامیدند چون پدرم هیچ نعمتی را بـه یاد نمی آورد مگر این كه با یاد كردن آن بـه درگاه خداوند سبحان سجده میبرد. هنگام قرائت قرآن هر آیه ازآن را كه سجده« واجب یا مستحب» داشت، نمیخواند مگر آن كه سجده می كرد.

 

نیز بـه وفت خطر و احتمال رخداد حادثه اي وخیم و همچنین پایان نمازهای فریضه و یا هر زماان كه موفق می شد خدمتی انجام دهد و یا میان دو مومن را اصلاح كند، سر بر سجده می نهاد و بر درگاه خداوند سپاس می نمود. بر اثر فزونی این سجده ها آثار سجده بر تمامی مواضع سجود آن حضرت نمایان بود.

 

یكی از خدمتكاران آن حضرت از امام چنین یاد می كند:روزی مولایم بـه سوی صحرا رفت و من همراه وی بودم. در گوشه اي از صحرا بـه پرستش پرداخت بـه هنگام سجده سر را بر سنگ هاي‌ زبر و درشت می نهاد و با گریه و تضرع یاد خدا می كرد. سعی كردم تا انچه حضرت می‌گوید را بشنوم. آن روز شمردم كه امام در سجده خویش هزار مرتبه گفت: لااله الا الله حقا حقا، لااله الا الله تعبدا و رقا، لااله الا الله ایمانا و تصدیقا.

 


حتما بخوانید:  احادیث برگزیده از امام سجاد (ع)


 

چون امام سر از سجده برداشت صورت و محاسن شریفش بـه اشكهایش آغشته بود.

 

دعاها و تعبیرهایی كه امام زین العابدین«ع» در نیایش با خدا و بـه ویژه در حال سجده بـه كار میگرفت، خود در اوج عبودیت و بندگی و معرفت حق بود. از جمله ذكرهای آن امام در حال سجده چنین اسـت:

 

الهی عبدك بفنائك، مسكینك بفنائك، سائلك بفنائك، فقیرك بفنائك.

 

در تعداد زیادی از روایات نقل شده اسـت كه آن حضرت خویش را موظف می داشت تا در هر شبانه روز هزار ركعت نماز بگزارد و این برنامه را تا پایان عمر عملی می ساخت.

 

وقتی از كنیز او خواستند تا آن بزرگوار را توصیف مختصر نماید، گفت: من هیچ گاه روز برای وی طعامی نیاورده و شب برای او بستری نگسترده ام.

 

ابن حماد سجده هاي‌ زیاد و پرستش آن حضرت را دراین اشعار لطیف بـه تصویر كشیده و می‌گوید:و راهب اهل البیت كان و لم یزل یلقب بالسجاد حین تعبده،پارسای اهل بیت علیهم السلام بودو بـه خاطر عبادات مداومش سجاد نامیدند.

 

كنيه و القاب مهم امام سجاد علیه السلام

امام سجاد (ع):

دعا ی مومن یکی از سه فایده را دارد:
یا برای او ذخیره میگردد،
یا در دنیا برآورده میشود،
یا بلا را دفع میکند.

تحف العقول، ص ۲۸۰

 

یقضی بطول الصوم طول نهاره منیبا و یقضی لیله بتهجده

تمام روزها با حالت توجه بـه خدا روزه دار بودو شبها را بـه تهجد و پرستش می‌گذارند.

 

فاین بـه من علمه و وفائه و این بـه من نسكه و تعبده

بنابر این چه كسی در دانش و وفای بـه عهد نظیر اوست؟ و كجا در پرستش و نیایش كسی را مثل او میتوان یافت.

 

5.ابن الخیرتین

یكی از نام هایي كه امام سجاد«ع» را بـه آن می خواندند ابن الخیرتین اسـت و علت این نامگذاری سخنی اسـت مستند بـه رسول بزرگوار اسلام«ص» كه فرمودند: خداوند متعال از میان بندگانش دو نژاد را برگزیده اسـت و آن از عرب، قریش و در بین غیر عرب ایرانی و فارسیان اند.

 

و خود امام سجاد«ع» نیز با اشاره بـه آن می فرمایند: انا ابن الخیرتین؛ من فرزند دو برگزیده ام. چون جد بزرگوارش نبی اكرم«ص» كه برگزیده قریش و عالمیان بودو مادرش دختر یزدگرد سوم بود.

 

شبراوی این اشعار را كه بیانگر افتخار امام سجاد«ع» بـه این لقب اسـت، بـه آن حضرت نسبت داده اسـت:

 

خیره الله من الخلق ابی بعد جدی و انا ابن الخیرتین

فضة قد صیغت من ذهب فانا الفضة ابن الذهبین

من له جد كجدی فی الوری او كأبی و انا ابن القمرین

فاطمة الزهراء امی و ابی قاصم الكفر ببدر و حنین

و له فی یوم احد وقعة شفت الغل بعض العسكرین

-برگزیده خدا از میان خلق، پس از جدم، پدر من اسـت و من پسر دو برگزیده ام.

-نقره اي كه از طلا ریخته شده اسـت كه من آن نقره فرزند دو طلایم.

-كیست كه در تمام عالم جدی چون جد من و پدری چون پدر من داشته باشد؟ در حالی كه من فرزند دو ماه تابانم.

-فاطمه زهرا مادر من و پدرم در هم شكننده كفر در جنگ بدر و حنین اسـت.

-وی را در روز جنگ احد رویدادی اسـت كه عطش یكی از دو سپاه «یعنی سپاه اسلام» را برطرف كرد.

 

ابوالاسود دوئلی نیز ضمن بر شمردن فضایل امام زین العابدین«ع» بـه این لقب امام اشاره نموده و می‌گوید:پسری كه از یك سو بـه نسل هاشمیان و از سوی دیگر بـه نسل فرمانروایان فارس – كسری- منسوب می‌باشد.

 

گرامی ترین و با كرامت ترین فرزندی اسـت كه بر او بازو بند بسته اند « تا از گزند چشم تنگان ایمن بماند.» او نور خدا و محل راز او سر چشمه نهر امامت و خود عالم اسـت. اگر او نمی بود زمین اهلش را بـه خود فرو میبرد و اگر او نمی بود جهانیان آرام و قرار نداشتند.

 

چگونه عالم هستی بقا و دوام می‌یابد، پس از آنكه سركشان ظالم بر دمین نیر اعظم حسین«ع» حمله آوردند و وی را كشته و بر روی زمین افكندند، جانم فدایش باد كه در آسمان برایش ماتم ها بـه پا شد و امام زین العابدین را سركشان بنی مروان با ستم و طغیان بـه اسیری بردند.

 

6.امین

از جمله القاب شریف امام سجاد«ع» كه بدان مشهور بود لقب امین[26] اسـت. زیرا كه امام نمونه والای این صفت ارزنده بود. مصداق بارز این حرف فرموده آن جناب اسـت كه : اگر قاتل پدرم شمشیری را كه بدان وسیله پدرم را بـه قتل رسانده در نزد من بـه امانت بگذارد در آن خیانت نمی كنم و آنرا بـه او باز می گردانم.

 

7.الزكی

بـه امام زین العابدین«ع» لقب زكی داده اند . چون خدای تبارك و تعالی او و خاندان مطهرش را از هرگونه آلودگی پاك و پاكیزه فرموده، همان گونه كه از پدران بزرگوارش پلیدی را برداشته و پاك و پاكیزه قرار داده اسـت و امام سجاد«ع» یكی از مصادیق بارز آیه مباركه تطهیر می باشد كه خدای متعال در قرآن كریم سوره احزاب می فرماید: انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا.

 

8.سایر القاب

برای امام سجاد«ع» غیر از القاب مذكور عناوین و القاب دیگر هم چون: قدوة الزاهدین«پیشوای زاهدان»[28]؛ سیدالمتقین« سرور و مهتر پرهیزكاران»[29]؛ امام المومنین[30]؛ منار القانتین«چراغ شب زنده داران»[31]؛ زین الصالحین«زیور صالحان»[32] و سیدالمجتهدین[33] ذكر شده اسـت كه هر كدام از این‌ها بیانگر وجهی از صفات برجسته و مكارم اخلاق آن بزرگوار می‌باشد و او بـه حقیقت مظهر نمایان و روشن این اوصاف و القاب بوده اسـت و این گفته اي اسـت كه همه ی اعم از دوست و دشمن بر آن معترفند.

 

لطفا از مطالب مرتبط با امام سجاد در پایین دیدن نمایید…

منبع: yjc.ir

جدیدترین مطالب سایت