ساینا و تیبا ؛ فامیل های دور پراید

دو دهه ی اخیر صنعت خودروی ایران را به واقع می توان دوره ی چالش بزرگ نامید. خودروساز ایرانی در این دو دهه بسیاری از فراز و فرودها و توفیق و شکست ها را تجربه نموده است. البته شاخص ثابت فروش محصول، بحث مجزایی در این دوره بوده است.

سایپا که در بیشتر مواقع حضوری موازی با دیگر خودروساز بزرگ داخلی، یعنی ایران خودرو داشته است، گاه برای پیشی گرفتن در کیفیت و گاه برای پیشی گرفتن در سود اقتصادی،شجاعت های عجیبی به خرج داده است. از جمله اینگونه اقدامات سایپا، می توان به ادامه ی تولید نقد شده ترین خودروی تاریخ حضور اتومبیل در ایران اشاره نمود.

پراید که در سایه ی مارک کره ای کیا وارد ایران شد و بحث های زیادی در باب اصالت امریکایی و یا امریکای جنوبی آن وجود دارد، بیش از 17 سال حضور مطلق را در جاده های ایران تجربه کرده و پس از پیکان که محصول بادوام، پردردسر و نوستالژیک 4 دهه ی ایران خودرو بوده، بیشترین تولید را در ایران داشته است.

البته در طول این مدّت ویرایش های مختلفی نیز با نام های متفاوت در چهره و برخی امکانات این خودرو صورت گرفته است که اکثراً برای افزایش سود فروش بوده و گاه به جلب رضایت مشتری نیز نظر داشته است.

اگر ایران خودرو با پیکان تنها توانست به فتح بازار داخلی اقدام کند –و آن هم در سایه ی انحصار- سایپا ی مطمئن (!!!) با تکیه بر اطمینان حاصل از یارانه های دولتی در عرصه ی صنعت و صادرات -و البته باز هم در سایه ی انحصار- توانست پراید بومی شده ی ایرانی را در بخش بزرگی از خاورمیانه عرضه کند. حتی شنیده ها حاکی از حضور پراید در برخی خیابان های کشورهای شمال افریقا است.

امّا بحث های مربوط به ایمنی و دوام اندک پراید، سبب شد تا شرکت سایپا به فکر جایگزین کردن آن با نسخه ی قابل قبول تری شود. محصولی که در سال 1387 با عنوان مینیاتور پرده برداری شد و گویا حاصل طرّاحی ایرانی بود. امِّا در آن زمان فشار تحریم بر اکثر صنایع ایران از تولید انبوه این خودرو جلوگیری کرد. چنانچه تولید خودروی بهینه سازی شده ی ایران خودرو –یعنی دنا- را نیز عقب انداخت. بعدها و در سال 1390 مینیاتور سایپا با نام تیبا عرضه شد. خودرویی که صدای استارت و نحوه ی شروع حرکتش، خبر از باز آفرینی پراید می داد.

البته در قامتی بسیار غیر شکیل و حتّی کم کیفیت تر از پراید. جلو پنجره تیبا نمایانگر بیشترین بی سلیقگی ها در طرّاحی بدنه بود و شیشه های تقریباً صاف و یک دست با قاب کلّی بیضی شکل، بیشتر به نقّاشی ماشین می مانست تا به طرّاحی ماشین. تیبا که بر اساس نامش قرار بود آهوی چالاک باشد، بیشتر شبیه به یک ژیان با صندق عقب کوچک شده بود. البته مشخّص است که ژیان نیز مانند تیبا حاصل مهندسی بومی فرانسه در زمان فشار اقتصادی بود، لیکن با نگاه به اختلاف دهه ها و امکانات حدّ موجود، انتظار بیشتری از مهندسی ایرانی در سال 2010 می رفت.

خلاصه اینکه تیبا یک نمای زشت از خودروی ملّی بود که باید برای پذیرش آن به کارایی و مشخصات فنی بیشتر نظر می کردیم. پس از عرضه ی این آهوی خوش خرام، مدل هاچ بک آن نیز معرفی شد که در نمای عقبی بسیار دلنشین تر از مدل پیشین بود. و بعدها ویرایش های دیگری نیز در آن رخ داد. که از جمله ی موفق ترین آنها در بازار می توان به ساینا اشاره نمود.

ساینا در واقع مدلی از تیبا بود که برای جبران ضعف های طرّاحی خارجی عرضه شد و گویا در تولید آن از نظرات مستشاران آلمانی، کره ای و ایتالیایی نیز بهره گرفته شده است. حاصل این فیس لیفت، هرچه بود خوش قامت تر از تیبای اولیه بود و به کار بردن طراحی سه بعدی در سپر های پلاستیکی و نیز رینگ ها اسپرت و همچنین بازطرّاحی چراغ های بد فرم جلو و عقب از نقاط قوت آن بود.

ضمن اینکه بدنه ی جدید گویی به شکل مطلوب تری با فنربندی و شاسی متراکم آن ارتباط برقرار نموده و خط تراز خودرو را منطقی تر جلوه می دهد. بدین شرح که شیب نامتوازن رو به جلوی تیبا تبدیل به یک خط تراز صاف و یک دست در ساینا شده است. البته مدل هاچ بک تیبا با حذف صندوق کماکان این شیب غیرمنطقی را دارد که از خلال آن محفظه ی تایرهای عقبی به خوبی قابل مشاهده است.

گرچه مهندسین و مدیران سایپا هیچ گاه مستقیماً معترف به استفاده از پایه های سیستم فنّی پراید در تیبا نشدند، امّا این واقعیت ناگفته پیداست. البته تغییر فرم شاسی، تقویت فنربندی، استفاده از برخی قطعات جلوبندی ریو و تقویت نسبی موتور، وجوه ممیزه ی سیستم محرّکه ی تیبا با پراید بود.

تیبا و ساینا هردو از یک موتور 1.5 لیتری 4 سلیندر 8 سوپاپه بهره می برد که بی شباهت به موتور پراید نیست. گشتاور این موتور کوچک که البته نسبت به بدنه ی و آیرودینامیک این خودروها قدری تفوّق قدرت دارد، 128 نیوتون متر در هر 4000 دور در دقیقه است. شتاب اولیه ی حاصل از موتور نیز می تواند این خودرو را در 11.5 ثانیه از صفر به 100 کیلومتر برساند.

حدّ اکثر سرعت ذکرشده برای تیبا و ساینا 180 کیلومتر در ساعت است و البته رسیدن به آن قدری کابین و بدنه ی 1050 کیلوگرمی را دچار زحمت می کند. مصرف سوخت تیبا و ساینا در صد کیلومتر رانندگی ترکیب داخل و خارج شهر، 7 لیتر و برابر با نیای کبیرشان یعنی پراید است. البته استاندارد آلایندگی در تیبا هاچ بک یورو 3 و در ساینای دنده ای یورو 4 ذکر شده است.

از نظر ایمنی ساینا با توجّه به بدنه ی بهسازی شده و فنربندی و سیستم ترمز تقویت شده، بازدهی بیشتر و مطلوبتری دارد. ضمناً یک کیسه هوا هم برای سرنشین جلویی در نظر گرفته است.

در نهاتیت اینکه قیمت ساینا دنده ای در نمایندگی های سایپا 29 میلیون تومان بوده و در بازار نیز افت اندکی را شاهد بوده است. قیمت تیبا هاچ بک نیز مشابه و نزدیک به این مبلغ در حدّ 28 میلیون تومان است. البته کاهش قیمت تیبا هاچ بک در بازار آزاد نسبت به تیبای صندوقدار و ساینا بیشتر مشاهده شده است.

رپورتاژ آگهی در تالاب