آشنایی با روغن واسکازین در خودرو
روغن واسکازین یا جعبه دنده چیست ؟
روغن جعبه دنده یا واسکازین نام روغنی است که زیر پایه قرار می گردد و میتواند با بهره گیری و تعویض به موقع آن عمر ماشین را اکثر کرد.
روغن جعبه دنده ترکیبی از روغن پایه و افزودنی هاست که دارای خاصیت ضد سایش و ضد ترک هستند و همچنین در دمای بالا پایداری قابل قبولی دارند.
کار روغن جعبه دنده چیست؟
وظیفه اصلی روغن جعبه دنده روانکاری چرخ دنده های جعبه دنده های دستی و اتومات است.
واسکازین یا روغن جعبه دنده
انواع اصلی روغن های جعبه دنده با دقت به کاربردشان چه هستند؟
دو نوع اصلی وجود دارد:
– روغن هایی که برای جعبه دنده های دستی و دیفرانسیل ها ساخته شده اند. که به آنها MTF هم می گویند که مخفف Manual Transmission Fluid است. – و روغن هایی که برای جعبه دنده یا گیربکس اتوماتیک ساخته شده اند که به آنها ATF هم می گویند که مخفف Automatic Transmission Fluid است.
افزودنی های اصلی روغن جعبه دنده چه هستند؟
– افزودنی های ضد سایش، ضد ترک و EP (افزودنی برای فشار بسیار بالا ) . این ترکیبات علاوه بر اینکه مانع از برخورد مستقیم فلز با فلز میشوند از میزان اصطکاک هم می کاهند.
– افزودنی کاهنده نقطه سیلان این افزودنی نقطه انجماد روغن جعبه دنده را کاهش می دهد و سبب عملکرد بهتر روغن در دمای پایین تر میشود.
– افزودنی های خوردگی و اکسیداسیون: این افزودنی ها مقاومت فلزات را در برابر خوردگی شیمیایی و اکسیداسیون کاهش می دهند. همانگونه که همه می دانند اکسیداسیون و واکنش های شیمیایی سبب فرسودگی و تخریب فلزات میشوند.
برای جعبه دنده اتوماتیک رنگ روغن چیست؟
همه روغن های جعبه دنده های اتومات رنگی متفاوت از روغن های مخصوص گیربکس دستی (معمولی ) دارند اما معمولاً رنگ آنها قرمز است.
روغن های MFT چگونه دسته بندی می شوند؟
پارامتر های تعیین کننده کارایی روغن جعبه دنده به دسته بندی API آنها اشاره دارد. و ویسکوزیته آنها با SAE J 360 مشخص میشود.
دسته بندی که بر اساس API انجام میگیرد چیست؟
این دسته بندی از درجه بندی GL یا Gear Lubricant بهره گیری میکند که به 6 زیر شاخه تقسیم شده اند از GL-1 تا GL-6 که فقط دو تای آنها مورد بهره گیری قرار می گیرند و GL-1 , GL-2, GL-3 و GL-6 از رده خارج هستند.
– GL-4 این درجه روغنی با کارایی به این شرح است: برای جعبه دنده دستی که در سرعت های لغزش فوق العاده بالا کار می کنند، و همچنین در جعبه دنده های مارپیچی/حلزونی و گیربکس های مربوط به خودروها با شفت متنافر و دیگر تجهیزات اتوماتیک با سرعت بالا/گشتاور پایین و سرعت پایین/ گشتاور بالا مورد استفاده قرار گیرد.
– GL-5 این نوع روغن برای گیربکس های حلزونی، خودروي های سواری و خودروهای سرعت بالا / باربری مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع روغن برای کار در شرایط سخت ساخته شده اند و دارای افزودنی های ضد سایش و ضد ترک و EP هستند.
– MT -1 این نوع روغن برای گیربکس های دستی شرایط کاری سخت مورد استفاده قرار می گیرند. دارای پایداری بالا در برابر دمای بالا و تغییرات شدید دمایی هستند و سازگاری بیشتری با آلیاژهای مسی دارند. این نوع روغن معمولاً در گیربکس های دستی بدون سنکرونازیون برای وسایل نقلیه سنگین مثل اتوبوس ها و کامیون ها مورد استفاده قرار می گیرند.
ویسکوزیته SAE J 306 چه چیزی را نمایش می دهد؟
ویسکوزیته SAE J 306 روغن های گیربکس را بر اساس ویسکوزیته سینماتیک تقسیم بندی میکند. این تقسیم بندی روغن ها را بر اساس شرایط آب و هوایی، آب و هوای سرد، یا برای تمام فصول سال تقسیم بندی میکند.
روغن های ATF چگونه دسته بندی میشوند؟
برای روغن های ATF هیچ دسته بندی ویسکوزیته یا کاربردی وجود ندارد. و مشخصات آنها توسط کارخانه های سازنده جعبه دنده اتومات تعیین میشود. رایج ترین استانداردهایی که توسط کارخانه های سازنده برای روغن های ATF توصیه شده اند چه هستند؟
معمول ترین استاندارد ها که به صورت گسترده ای در تمام جهان مورد استفاده قرار می گیرند توسط جنرال موتورز (دکسرون) و کمپانی فورد (مرکون) ارائه شده اند. همچنین سازندگان جعبه دنده های اتوماتیک دیگری هم هستند که استاندارد هایی با ویژگی های منحصر به فرد خود را ارائه کرده اند.
جنرال موتورز – دکسرون TASA – 1957 – DEXRON II E – 1991 – DEXRON III H – 2003 DEXRON II D – 1981 – DEXRON III G – 1997 – DEXRON VI – 2005
اگر از روغنی با استاندارد DEXRON II (انواع D,E) استفاده می کنید می توانید آنرا با کلاس بالاتر یعنی DEXRON III استفاده جایگزین نمایید، اما عکس آن صادق نیست.
کمپانی فورد موتورز – مرکون – ESW M2C 33F/G (G Oil) – 1967 – ESP M2C 138-CJ (CJ Oil) – 1975 – ESP M2C 166 H (H Oil) – 1981 – MERCON WSP M2C 185 A – 1987 – MERCON V – 1996 – MERCON SP – 2005 – MERCON LV (Low viscosity) – 2008 روغن مطابق با استاندارد های M2C33 -F,-G نباید با هیچ روغن دیگری که در استاندارد فورد مشخص شده است مخلوط شود.
دیگر استانداردها : Allison C-4 Caterpillar TO-4 Chrysler Mopar ATF +4 MAN type 339.X Mercedes-Benz 236.X Voith H55.63.35.XX Voith H55.63.36.XX VW part No. ZF TE-ML XXZ ترجمه: علی یزدی مقدم
ویژگی های روغن موتور
شاید به دفعات شنیده و یا خوانده باشید که روغن موتور را در 5000 ، 10000 کیلومتر و یا اکثر ، باید تعویض نمود . علت ذکر این اعداد برای کارکرد وغن چیست و چرا برای روغن های مختلف متفاوت است .
مجموعه مطالبی که در خصوص روغن موتور ارایه خواهد شد ، اطلاعات مناسبی را در خصوص موارد تاثیر گذار در تعویض روغن در اختیار خوانندگان محترم قرار خواهد داد .
چرا روغن موتور باید تعویض شود ؟
روغن از زمان شروع بکار موتور در معرض اکسیده شدن و تجزیه حرارتی قرار گرفته و روغن پایه آن آلوده شده و از کیفیت آن کاسته می شود وهمچنین مواد افزودنی استاندارد آن نظیر مواد افزودنی پاک کننده نیز، مصرف می شوند . در این حالت خاصیت روانکاری ، پاک کننده و جذب ذرات معلق و ناخالصی ها ، کاهش می یابد .
آیا سیاه شدن روغن موتور نشاندهنده زمان مناسب تعویض روغن است ؟
این تصور که سیاه شدن روغن نشانه خراب شدن وعدم کیفیت آن می باشد ، صحیح نمی باشد . اگر در دستگاه یا موتور اتومبیل روغن پس از مدتی تغییر رنگ ندهند و اصطلاحا” سیاه نشود ، می باید در اسرع وقت آن را تعویض نمود زیرا ، سیاه شدن شدن روغن به علت خاصیت پاک کنندگی دوده ناشی از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصی روغن موتور می باشد . در غیر این صورت ، ذرات ناخالصی و دوده بر روی قطعات متحرک موتور رسوب کرده و باعث جلوگیری از انتقال حرارت ، ساییدگی زودرس قطعات ، روغن سوزی ، کاهش راندمان و توان موتور می شود .
عوامل موثر در مدت زمان کارکرد و تعویض روغن موتور :
شرایط کاری موتور مثل : رانندگی با سرعت بالا، رانندگی با بار بیش از حد استاندارد در جاده هایی با شیب چندان ، در جا کارکردن زیا موتور در ترافیک های سنگین ، رانندگی با سرعت بالا در هوای سرد گذشته از گرم شدن روغن موتور ، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات چندان در هوای سرد و رانندگی در جاده های خاکی و گرد و غبار به مدت طولانی
کیفیت احتراق موتور ( تنظیم به موقع موتور و رفع ایرادات برقی و سوخت رسانی )
کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی
کیفیت فیلتر های هوا و روغن و تعویض به موقع آنه
نوع و کیفیت سوخت مصرفی چه تاثیری در تعویض روغن دارد ؟
سربی که برای بهسوزی به بنزین اضافه می شد ، پس از ورود به روغن موتور باعث اکسیده شدن سریعتر روغن و افت کیفیت روغن می گردید که خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است .
بنزین با اکتان پایین به علت ایجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن می شود که این موضوع نیز با کاهش خاصیت روانکاری روغن می شود . استفاده از بنزین های سوپر متناسب با تکنولوژی موتور ، این مشکل را تا حدودی بر طرف می کند .
آیا نوع روغن در مدت زمان تعویض آن ، موثر می باشد؟
با پیشرفت تکنولوژی ساخت موتورها ، شرایط کارکرد موتور از لحاظ افزایش دور ، نسبت تراکم بالا ، دمای احتراق اکثر ، فشار زیادتر به یاتاقانهای ثابت و متحرک بیشتر شده است .
لذا در این راستا سازندگان روغن موتور را براین داشته است تا روغن هایی مستناسب با تکنولوژی موتور ها یا زمان تعویض بیشتر تولید نمایند . امروزه با دقت به استاندارد های زیست محیطی ، تبخیر و کاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرریز روغن به منظور تامین کسری روغن موتور کاهش یافته است .
از آنجا که در بازار انواع روغن ها با درجات و کیفیتهای مختلف موجود می باشد ، توصیه می شود با رجوع به دستور العمل کارخانه سازنده اتومبیل ، نسبت به استفاده از روغن توصیه شده و تعویض به موقع آن با دقت به نکات بیان شده ، اقدام نمایید .
انتخاب روغن مناسب ، تضمین کننده عمر طولانی و راندمان بالای موتور:
برای انتخاب یک روغن موتور مفید ، عوامل و پارامترهای مختلفی باید مدنظر قرار گیرد. یک روغن موتور مرغوب ،دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخش های مختلف و قطعات متحرک موتور را داراست .
ضمنا” روغن موتور علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود ؛ باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی ، خوردگی ،اکسیداسیون و سایش باشد .
وظایف روغن موتور به طور کلی شامل موارد زیر می باشد :
کاهش اصطکاک قطعات متحرک موتور کاهش سایش قطعات موتور خنک نمودن قطعات داخلی موتور تمیز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات آب بندی کامل بین سیلندر و پیستون محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف
پایه گرانروی روغن :
ویسکوزیته یا گرانروی ، مقاوت سیال در مقابل جاری شدن است . از لحاظ گرانروی ، روغن به دو بخش تقسیم می شود .
الف : روغن های تک درجه ای Mono Grade
ب : روغن های چند درجه ای یا چهار فصل Multi Grade امروزه استفاده از روغن های تک درجه ای مثل 30 یا 40 ، در موتورها توصیه نمی شود و روغن های چند درجهای (چهار فصل ) ،کاربرد بیشتری دارند .
این روغن ها مطابق طبقه بندی SAE ( انجمن مهندسی اتومبیل ) ، به صورت زیر تعریف می شوند .
20W50 , 10 W 40 . عدد گذشته از W نشاندهنده گرانروی روغن موتور در دمای پایین بوده و هرچه این عدد کمتر باشد ، قابلیت استفاده در دمای پایین تر را دارا است .
عدد بعد از W ، نشاندهنده گرانروی در دمای بالا بوده و هرچه این عدد بزرگتر باشد ، روغن در دمای بالتر چسنده تر و سفت تر خواهد بود . مهمترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن ، حضور آن ازلحظه استارت تا خاموش شدن موتور به صورت بی وقفه است . به نحوی که با تمامی قطعات متحرک و ثابت د رتماس باشد .
لذا ویسکوزیته روغن بایستی به گونه ای انتخاب شود که برترین حالت روانکاری را در کمترین زمان ، ممکمم سازد . ضمن اینکه خودرو در حالت سرد به راحتی استارت خودروده و بدین ترتیب عمر باتری و استارت طولانی تر شود .
مشخصات روغن :
انستیتو نفتی ایالات امریکا APIبرای طبقه بندی روغن ها بر چسب کیفیت و فناوری ساخت آنها کد بندی خاصی ابداع نموده است . حرف اول ، معرف نوع موتور محل مصرف ( حرف C برای خودروهای دیزلی و حرف S برای برای خودروهای بنزینی )و حرف دوم ، نشاندهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود . به این مفهوم که حرف A پایین ترین سطح کارایی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف سطح کارایی نیز افزایش خواهد یافت .
مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح کارایی بالاتر ، نشان از میزان افزودنی های بیشتر در روغن بوده و در تست ازمایشگاهی و عملکردی ، شرایط حادتری را تحمل می کنند . افزودنی های مختلف ، مقاومت روغن را برای شرایط سخت حراری و فشار چندان موتور بهینه می کنند .
روغن های توصیه شده توسط شرکت های سازنده خودرو دارای خواص لازم بوده و نبایستی افزودنی های متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود . زیرا موجب اختلال در عملکرد و خواصی که از باتدا در روغن وجود دارد می شوند .
نکات مهم :
سیاه نشده روغن در حین کارکرد ، نشانه مرغوبیت آن نیست بلکه به این معناست که روغن قابیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی را نداشته است . از ترکیب چند روغن با یکدیگر و مصرف همزمان آنهادرموتور خودداری نمایید .
معرفی و علائم شناسایی روغن های ایساکو : معرفی روغن موتور SG 20 W 50 این روغن موتور ویژه مصرف در خودروهای پژوآردی ، روآ ، پیکان و کلیه خودروهای توصیه شده با این سطح کیفی می باشد .
علائم شناسایی : دارای عبارات API SG/CD , SAE 20W50 , SG 015 بر روی برچسب ظرف 2- درج لوگوی فارسی ایساکو بر روی برچسب ظرف حک لوگوی فارسی ایساکو بر روی ظرف 4 لیتری و لوگوی لاتین ایساکو بر روی در ظرف بر چسب با رنگ پس اساس آبی روشن به همراه در آبی دارای سریال ردیابی محصول دارای ظرف و در پلمپ شده بسته بندی شده در ظرف های 1 و 4 لیتری
معرفی روغن موتور SJ 20 W 50
این روغن موتور ویژه مصرف در خودروهای پژو 405 ، پارس و سمند و کلیه خودروهای توصیه شده با این سطح کیفی می باشد .
علائم شناسایی : دارای عبارات API SJ/CF-4 , SAE 20 W 50 , SJ020 بر روی برچسب ظرف درج لوگوی فارسی ایساکو بر روی برچسب ظرف حک لوگوی فارسی ایساکو بر روی ظرف 4 لیتری و لوگوی لاتین ایساکو بر روی در ظرف بر چسب با رنگ پس اساس ابی روشن به همراه در خاکستری دارای سریال ردیابی محصول دارای ظرف و در پلمپ شده بسته بندی شده در ظرف های 1 و 4 لیتری
