11 گوهر ایرانی در فهرست یونسکو
گوهرهای ایرانی در فهرست یونسکو
لیست میراث فرهنگی ایران ونیز یونسگو از 11 مورد را “شهر تاریخی یزد” در حالی در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید که پیش از این ۲۱ اثر فرهنگی و طبیعی از ایران در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده بودند.
لیست میراث جهانی یونسکو در ایران شامل ۲۱ مکان هست که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. درخشان‌ترین سال برای ثبت آثار ارزشمند ایرانی در یونسکو به سال ۱۹۷۹ بازمی‌گردد که سه اثر چغازنبیل، میدان امام اصفهان و تخت جمشید ازسوی یونسکو مورد دقت ویژه قرار گرفتند.
در ذیل نگاهی به ۲۱ اثر ارزشمند ایران که پیشتر در لیست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده‌اند می‌اندازیم:
۱- چغازنبیل
استان خوزستان
تاریخ ثبت: ۱۹۷۹ – شماره ثبت: ۱۱۳
چغازنبیل نیایشگاهی باستانی هست که در زمان عیلامی‌ها و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده‌هست. چغازنبیل بخش به جامانده از شهر “دوراونتش” هست.
۲- تخت جمشید
استان فارس
تاریخ ثبت: ۱۹۷۹ – شماره ثبت: ۱۱۴
تخت جمشید یا پارسه که در شهرستان مرودشت در شمال استان فارس قرار دارد، نام یکی از شهرهای باستانی ایران هست. در این شهر باستانی، آلبوم کاخ‌هایي به نام تخت جمشید وجود دارد که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشاه و اردشیر اول بنا شده‌اند.
۳- میدان نقش جهان
استان اصفهان
تاریخ ثبت: ۱۹۷۹ – شماره ثبت: ۱۱۵
میدان نقش جهان میدان بزرگ مستطیل شکل در شهر اصفهان هست که بوسیله بناهایی از دوره صفوی محصور شده هست. میدان نقش جهان به شکل امروزین در دوره سلطنت شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شد. بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل فوق العاده‌قاپو، مسجد امام«ره»، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه هست.
۴- تخت سلیمان
استان آذربایجان غربی
تاریخ ثبت: ۲۰۰۳ – شماره ثبت: ۱۰۷۷
تخت سلیمان نام محوطه تاریخی بزرگی در نزدیکی تکاب و روستای تخت سلیمان در استان آذربایجان غربی هست. آلبوم بناهای تاریخی در تخت سلیمان در اطراف دریاچه‌اي طبیعی ساخته شده هست. آثار بناهای دوره‌هاي اشکانیان و ساسانی و ایلخانان در این محل یافت شده هست. مهمترین آثار بجا مانده آن آتشکده و تالارهای دوره ساسانی هست.
۵- بم و فضای فرهنگی آن
استان کرمان
تاریخ ثبت: ۲۰۰۴ – شماره ثبت: ۱۲۰۸
ارگ بم در گوشه شمال شرقی و چسبیده به شهر بم در استان کرمان و در همجواری جاده ابریشم قرار دارد و بنا به روایات متعدد، مربوط به دوران اشکانی و یا هخامنشی هست. تا اواخر دوره قاجار، ارگ بم همچنان مسکونی بوده هست. این بنای سرشناس تاریخی در زمین‌لرزه بم به شدت ۶.۶ ریشتر که در ساعت ۵:۲۶ بامداد ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم را لرزاند، ویران شد.
۶- پاسارگاد
استان فارس
تاریخ ثبت: ۲۰۰۴ – شماره ثبت: ۱۱۰۶
آلبوم میراث جهانی پاسارگاد آلبوم‌اي از آثار باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشیان هست که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس واقع شده هست. این آلبوم دربرگیرنده سازه‌هایي چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ سلطنتی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطه مقدس و تنگه بلاغی هست.
۷- گنبد سلطانیه
استان زنجان
تاریخ ثبت: ۲۰۰۵ – شماره ثبت: ۱۱۸۸
گنبد سلطانیه مقبره محمد خدابنده الجایتو هست که در ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ در شهر سلطانیه «پایتخت ایلخانیان» ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی به شمار میرود. این بنا از حیث معماری و تزیین و بزرگی در جهان سرشناس هست. رنگ گنبد آبی هست. بر روی این اضلاع گنبد بلندی قرار گرفته که ارتفاع آن را ۱۲۰ گز نوشته‌اند.
۸- سنگ نوشته بیستون
استان کرمانشاه
تاریخ ثبت: ۲۰۰۶ – شماره ثبت: ۱۲۲۲
سنگ‌نوشته بیستون بزرگ ترین سنگ نوشته جهان، اولین متن شناخته شده ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان «۵۲۰ پیش از میلاد» واقع در شهرستان هرسین در ۳۰ کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون هست. سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهمترین و سرشناس ترین سندهای تاریخ جهان و مهم ترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان هست که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان میدهد.
۹- مجموعه کلیساهای آذربایجان
استان‌هاي آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی
تاریخ ثبت: ۲۰۰۸ – شماره ثبت: ۱۲۶۲
کلیساهای آذربایجان عبارتند از قره کلیسا، کلیسای استفانوس مقدس، کلیسای مریم‌مقدس دره‌شام، کلیسای چوپان و کلیسای زور زور
۱۰- سازه‌های آبی شوشتر
استان خوزستان
تاریخ ثبت: ۲۰۰۹ – شماره ثبت: ۱۳۱۵
سازه‌هاي آبی شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌هاي صنعتی ساخته شده‌هست. در این آلبوم بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌هاي عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح هست قابل دقت و دیدنی میباشند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه بعنوان بزرگترین آلبوم صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده هست.
۱۱- مجموعه تاریخی بازار تبریز
استان آذربایجان شرقی
تاریخ ثبت: ۲۰۱۰ – شماره ثبت: ۱۳۴۶
بازار تبریز بزرگترین و از مهمترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قاره آسیا به‌شمار می رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان هست. این بازار از بازارچه‌ها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته‌هست.
