یزد به علت این که مردمش در طول تاریخ یکتا پرست بوده اند به دارالعباده مشهور هست.طبق تحقیقاتی که شده، مشخص شده هست که یزد بیشترین تعداد بادگیرهای ایران را دارد
یزد شهری تاریخی و قدیمی هست که برخی افراد قدمت آن را به زمان پادشاهی یزدگرد اول پادشاه ساسانی ربط میدهند. یزد یکی از شهرهای کویری هست که در قست مرکزی ایران قرار گرفته و نخستین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی جهان بعد از شهر ونیز در ایتالیا هست.
یزد را به نام «شهر بادگیرها» هم می شناسند. علت نامگذاری یزد شهر بادگیرها را در ادامه ي این مقاله بخوانید:
به یزد لقب هاي مختلفی مثل دارالعباده، شهر دوچرخه ها، شهر شیرینی و شهر بادگیرها را نسبت داده اند.
شهر یزد، دارای بادگیرهای فراوان هست به طوریکه در قبل بر بالای هر خانه اي، بادگیری وجود داشت
چرا به یزد شهر بادگیرها میگویند؟
به گزارش تالاب:طبق تحقیقاتی که شده، مشخص شده هست که یزد بیشترین تعداد بادگیرهای ایران را دارد. این شهر دارای بادگیرهای فراوان هست به طوریكه در قبل بر بالای هر خانه اي، بادگیری وجود داشت و در واقع علت نامگذاری یزد شهر بادگیرها هم همین موضوع هست.
مزیت و کارایی مهم و بزرگ این بادگیرها این بود که می توانستند گرمای سوزان یزد را به هوای خنک و مطبوعی تبدیل کنند و در واقع از این بادگیرها به مثل تهویه هاي قوی بهرهگیری می شده هست.
«بادگیر باغ دولت آباد» بلندترین بادگیر جهان محسوب میشود و شهرت جهانی دارد
یکی از این بادگیرها، «بادگیر باغ دولت آباد» نام دارد که بلندترین بادگیر جهان محسوب میشود و شهرت جهانی دارد. این بادگیر در دوران زندیه و قاجار و حدود ۲۷۰ سال پیش ساخته شده هست و معماری زیبای آن به سبک همان دوران هست. بادگیر باغ دولت آباد در سال ۱۱۶۰ هجری قمری توسط فردی به نام محمد تقی خان بافقی ساخته شد که خوان بزرگی در خوانین یزد بود.
از ویژگی هاي اصلی این بادگیر میتوان به ارتفاع ۳۳٫۸۰ متری آن اشاره کرد که آن را در صدر بلندترین بادگیر جهان قرار داده هست. فرم این بادگیر، هشت ضلعی کامل هست که باعث میشود تا باد بتواند به بخش هاي پایینی آن خیلی راحت و به سرعت منتقل شود و در نتیجه برخورد باد به سطح آب، هوای خنکی داخل آن ایجاد کند.
در واقع از این بادگیرها به مثل تهویه هاي قوی بهرهگیری می شده هست
در واقع هوای گرم و سوزان تابستان در مناطق کویری اي مثل یزد باعث می شد تا این فصل کاملا غیر قابل تحمل شود. این موضوع سبب شد تا مردم به فکر راهی بیفتند تا بتوانند این گرما را کمی کمتر کنند تا این که این بادگیرها ابداع شد و به همین علت هست که بادگیرها نماد معماری و خلاقیت ایرانی میباشند.
بیشترین بهرهگیری ي بادگیرها در شهرهایی مثل یزد و کرمان بود و بعد از مشاهده کارایی آن، شهرهای دیگر ایران هم که آب و هوای شبیه ایران داشتند مثل سیرجان، بندر عباس، قشم و چابهار، از بادگیر برای خنک کردن ساختمان ها و خانه هاي خود بهرهگیری کردند. امروزه به هر کدام از این شهرها که بروید میتوانید بادگیرهای قدیمی و زیبایی را در انها مشاهده نمایید.
این بادگیرها می توانستند گرمای سوزان یزد را به هوای خنک و مطبوعی تبدیل کنند
نکته ي جالبی که در مورد بادگیرهای یزد وجود دارد این هست که این بادگیرها در زمان هاي قبل بدون هیچ ابزار خاص و پیشرفته اي و کاملا با دست ساخته شده اند، با این وجود بعد از تحقیقاتی که روی این شگفتی هاي معماری ایرانی شد مشخص شد که این بادگیرها کاملا مهندسی ساز میباشند و حتی در تولید همۀ ي انها به عواملی مثل مساحت حیاط، عمق قنات، ارتفاع بادگیر، پشت و یا رو بودن به آفتاب و موقعیت جغرافیایی بادگیرها هم توجه می شده هست.
متاسفانه با پیشرفته شدن زندگی شهری، تعداد زیادی از این بادگیرها ناپدید شده و از بین رفته اند، با این حال در بافت تاریخی یزد هنوز هم تعداد زیادی از آن ها به چشم میخورد که با کمک سازمان میراث فرهنگی، میتوان از این میراث هاي ارزشمند، نگه داری کرد.