شیخ صدوق از دانشمندان و بزرگان اسلامی میباشد که خدمات بزرگی را در طول عمر خود به فقه و حدیث شیعه کرده است. (به مناسبت روز بزرگداشت شيخ صدوق از دانشمندان بزرگ اسلامی) مرحوم شیخ صدوق از بزرگترین شخصیتهای جهان اسلام و شیعه و از برجستهترین چهرههای درخشان علم و فضیلت است تا جایی که شیخ بهایی لقب «رئیس المحدّثین» را برای ایشان برگزیده است، شان و جایگاه این عالم اینقدر عالی است که پیکر این عالم پس از ۸۰۰ سال سالم مشاهده شده است.
يکي از بزرگترين مرزبانان حماسه جاويد و خدمتگزاران مکتب اهل بيت «ع» و از شاخص ترين دانشمندان جهان اسلام که عمر خودرا در راه خدمت به فقه و حديث شيعه و پاسداري از فرهنگ مهدويت صرف کرد .
ابوجعفر محمدبن علي بن بابويه قمي ملقب به « شيخ صدوق » است که صف اول محدثين و علماي اثناعشر جاي دارد و بعنوان يکي از ارکان فقه شيعه به شمار مي رود.پس از گذشت 10 قرن از وفات اين محدث بزرگ شيخ صدوق، برکات آثار و خدماتش باعث شده تا 15 ارديبهشت را بعنوان روز بزرگداشت شيخ صدوق نامگذاري کنند.
محمدبن علي بن حسين بن بابويه قمي مشهور به« شيخ صدوق » در سالهاي 306 يا 307 هجري قمري در خاندان علم و تقوي در شهر مذهبي قم ديده به جهان گشود. پدر بزرگوار شيخ صدوق ،علي بن حسين بن موسي بن بابويه از علما و فقهاي بزرگ زمان خود بود.
اگرچه در ان روزگار، عالمان و محدثان بسياري در قم مي زيسته اند ولي پرچم هدايت و مرجعيت بر دوش اين عالم عابد و محدث زاهد يعني علي بن بابويه «پدر شيخ صدوق » بوده است .
پدر شیخ صدوق دکه ای کوچک در بازار قم داشت و از طريق کسب و کار ودر نهايت زهد و عفاف، امرار معاش مي نمود ودر ساعاتي ديگر از روز در منزل خود به تدريس و تبليغ احکام و نقل روايات مي پرداخت .
جلالت شان و منزلت اين عالم رباني تا بدان پايه رسيد که امام حسن عسگري «ع» طي نامه ای، وی را با لقب«شيخ » ؛ «فقيه » ؛«معتمد» مورد خطاب قرار داده و توفيقات وی را براي کسب رضاي پروردگار تقاضای کرد.
شيخ صدوق روزگار طفوليت و سنين جواني را در دامان علم و فضيلت و تقواي خانوادگي اش سپري کرد و تحت تعليم و تربيت پدر قرار گرفت، به گونه ای که به لحاظ تيزهوشي و حافظه فوق العاده قوي در مدتي کوتاه به قله های بلندي از کمالات انساني دست يافت و توانست در کمتر از بيست سالگي، هزاران حديث با سلسله سند انها را حفظ نمايد و از همه ی مهمتر به آن ها عمل نمايد.
روز بزرگداشت شيخ صدوق
يکي از حوادث مهم دوران زندگي شيخ صدوق، روي کارآمدن سلسله ايراني نژاد و شيعه مذهب «آل بويه» بود که بر بخش بزرگي از ايران، عراق و جزيره العرب تا مرزهاي شمالي شام فرمان مي راندند. وي دراين هنگام از قم به ري آمده و به تقاضای ” رکن الدوله ديلمي ” در آنجا رحل اقامت گزيد. بنظر مي رسد علت اصلي اين دعوت و عزيمت، خلايي بوده که پس از هجرت شيخ کليني از ري به بغداد و سپس رحلت او پيش آمده بودو در حقيقت، وجود شيخ صدوق در ري مي توانست منشا برکات فراوان باشد.
عصر شيخ صدوق را بايد ” عصر احيا تنقيح حديث ” ناميد زيرا پس از رحلت پيامبر اسلام، بازار جعل حديث رونق گرفت و کارخانه حديث سازي خلفا به کار افتاد و کساني پيدا شدند که به طور حرفه ای، احاديثي را جعل و به پيامبر و ائمه نسبت مي دادند.
از اين جهت محدث بزرگوار «کليني » که از «کلين» به «ري» هجرت کرده بود، در آنجا کتاب شريف کافي – اولين کتاب از مجموعه چهارگانه کتب روايي و حديثي شيعه – را نگاشت و حرکت علمي جديدي را در مکتب حديث نگاري اهل بيت عليهم السلام بنيانگذاري نمود که پس از او، ” شيخ صدوق ” بناي مستحکم ضبط و نشر حديث را بر ان بنياد نهاد.شيخ صدوق در راه گردآوري احاديث، از بلخ تا بخارا، از کوفه تا بغداد، از مشهد تا نيشابور، و از آنجا تا مکه و مدينه سفر کرد و مشکلات فراواني رابه جان خريد و با کوله باري از احاديث پيامبر و اهل بيت«ع»به ري بازگشت .
1- من لا يحضره الفقيه 2- کمال الدين و اتمام النعمه 3- کتاب امالي 4- کتاب صفات شيعه 5- کتاب عيون الاخبار امام رضا عليه السلام 6- کتاب مصادقه الاخوان 7- کتاب خصال 8- کتاب علل الشرايع 9- کتاب توحيد 10- کتاب اثبات ولايت علي عليه السلام 11- کتاب معرفت 12- کتاب مدينه العلم 13-کتاب مقنع در فقه 14- کتاب معاني الاخبار 15- کتاب مشيخته الفقيه 16- کتاب عيون الاخبار
شيخ ابو جعفر محمد بن بابويه قمي مشهور به شيخ صدوق پس از هفتاد و چند سال زندگاني پرافتخار و انجام مسافرتهاي طولاني و تصنيف 300 جلد کتاب با ارزش، سرانجام درسال 381 ه. ق، در شهر ري چشم از جهان فرو بست و آرامگاهش امروز در شهر ري به نام ابن بابويه مشهور و موردتوجه شيعيان است.
شیخ صدوق (ره) بزرگترین محدث و فقیه مکتب حدیثی قم به شمار می آید . او نویسنده یکی از کتب اربعه شیعه به نام مدینه العلم است . شیخ صدوق (ره) از بزرگترین محدثان شیعه در عصر غیبت کبری است .
تبیین عقاید شیعه و طرح ریزی نظام عقیدتی و کلامی شیعه در پرتو روایات حضرات معصومین ( علیهم السلام ) از دلایل دیگر جایگاه رفیع این دانشمند فقیه می باشد .
پانزده اردیبهشت ماه سالروز بزرگداشت شیخ صدوق ( ره ) گرامی باد.