10 آذر ماه، شهادت آیت الله مدرس و روز مجلس
شهید آیت الله سیدحسن مدرس، از بزرگ مردان تاریخ ایران زمین اسـت. او کـه حدود هفده سال، از 1289 تا 1307 نماینده مجلس بود، هیچ گاه از راه انقلابی خویش پشیمان نشد. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب برای شـما همراهان عزیز بـه مناسبت شهادت ایشان (10 آذر ماه، شهادت آیتاله مدرس و روز مجلس) مقاله اي را منتشر کرده ایم.
زندگینامه آیت الله مدرس
سید حسن طباطبایی زواره معروف بـه مدرس درسال 1249 برابر با 1287 قمری در شهر زواره «در قریه سرابه کچو از توابع شهرستان اردستان» از توابع استان اصفهان متولد شد.
سید اسماعیل طباطبایی پدر شهید مدرس کـه درروستای مزبور بـه تبلیغات دینی و انجام امور شرعی مردم مشغول بود، برای آنکه ارتباط طایفه میرعابدین رابا بستگان زوارهاي قطع نکند تصمیم گرفت از طریق ازدواج پیوند خویشاوندی را تجدید و تقویت کند و با دختر سیدکاظم سالار کـه خدیجه نام داشت «مادر حسن مدرس» و از سادات طباطبایی زواره بود ازدواج کرد. پدر آیت الله مدرس غالباً در سرابه بـه امور شرعی و فقهی مردم مشغول بود ولی مادر و فرزند در زواره نزد بستگان خویش بـه سر میبردند.
سید حسن پس از مدتی جهت درس خواندن بـه روستای اسفه «حسین کاظمی» در حومه قمشه نزد پدربزرگاش میرعبدالباقی رفت و پس از درگذشت میرعبدالباقی در شانزده سالگی برای ادامه تحصیلات بـه اصفهان رفت.
مطالب مشابه: طرح دو فوریتی مجلس برای تک نرخیشدن بنزین
تحصیلات آیت الله مدرس
او تحصیل خودرا در علوم دینی در اصفهان، سامرا و نجف در محضر بزرگانی چون آیتالله میرازی شیرازی، صاحب فتوای تحریم تنباکو و … تا درجه اجتهاد ادامه داد؛ آنگاه بـه اصفهان مراجعت کرده و مشغول تدریس فقه و اصول شد. وی صبحها در مدرسه جده کوچک «مدرسه شهید مدرس» درس فقه و اصول و عصرها در مدرسه جده بزرگ درس منطق و شرح منظومه می گفت ودر روزهای پنجشنبه طلاب رابا حکمت نهجالبلاغه آشنا می کرد.
تسلط وی بـه هنگام تدریس در حدی بود کـه از این زمان بـه مدرس معروف گشت. وی همراه با تدریس با حربه منطق و استدلال با عوامل ظلمبه ستیز برخاست و با اعمال و رفتار زورمداران مخالفت کرد.
آیت الله شهید سیدحسن مدرس در سنین جوانی بـه مقام رفیع اجتهاد رسید و از لحاظ علمی و فقهی مجتهدی جامع الشرائط، صاحب فتوا و شایسته تقلید بودو هر چند حاضر بـه چاپ رساله خود نشد، در فقه و اصول و سایر علوم دینی آثاری مفصل و عمیق از خود بـه یادگار گذاشت.
فعالیت سیاسی آیت الله مدرس
فعالیت سیاسی او با عضویت در انجمن مقدس ملی اصفهان آغاز شد، پس از پایان دوره استبداد صغیر کـه مقرر شد پنج تن از علمای طراز اول در مجلس دوم مشروطیت حضور پیدا کنند، سید حسن مدرس با تأیید و تأکید علما و روحانیون نجف اشرف و اصفهان بـه عنوان نماینده مجلس برگزیده شد و پس از واگذاری منزل مسکونیاش در اصفهان برای امور عامالمنفعه راهی تهران شد.
بـه این ترتیب دوران حضور او در پنج دوره پیاپی مجلس شورای ملی «دوره دوم تا ششم» آغاز شد. مدرس کـه در دوران مشروطیت همراه با علمای بزرگ اصفهان در انجمن ولایتی این شهر عضویت یافته ودر دوران موسوم بـه استبداد صغیر با محمدعلیشاه آشکارا بـه مخالفت برخاسته بود، فقط از جلسه 195 دوره دوم مجلس کـه در 28 ذیالحجه 1328 منعقد شده بود، بـه عنوان نماینده در مجلس حضور پیدا کرد.
مدرس با ورود بـه تهران در نخستین فرصت درس خودرا در ایوان زیر ساعت در مدرسه سپهسالار «شهید مطهری کنونی» آغاز و تاکید کرد کـه کار اصلی من تدریس اسـت و سیاست کار دوم من اسـت.
نظر مدرس درباره مجلس
در دیدگاه مدرس، مجلس قانون گذاری بـه دلیل تشکیل شدن از نمایندگان مردم کشور، بـه منزله عصاره ملت و مرکز ثقل مملکت اسـت. وی مجلس را رقم زننده امور ملت و تنها مرجع تصمیم گیرنده در مملکت میدانست. مدرس معتقد بود هیچ قانون، مصوّبـه و امتیاز بدون نظر و تصویب مجلس، قانونی نیست. وی در جلسه 25 اسفند 1302 در بیان مقام و منزلت مجلس میگوید: «این مجلس را بـه منزله تمام ایران میدانم. مثل این اسـت کـه سی کُرور اهالی ایران در این جا تشریف دارند».
دیدگاه امام خمینی رحمه الله درباره شهید مدرس
امام خمینی رحمه الله در مورد مدرس می فرماید: «مرحوم مدرس کـه بـه امر رضاخان ترور شد، از بیمارستان پیام داد بـه رضاخان بگویید من زنده هستم. مدرس حالا هم زنده اسـت. مردان تاریخ تا آخر زنده اند. … یک شخص روحانی کـه لباسش از سایر اشخاص کمتر بودو کرباس بـه تن می کرد. او در مقابل قدرت زیاد رضاخان ایستاد و ان طور هجوم کرد بـه مجلس کـه نگذاشت رضاخان کاری بکند ودر حالی کـه عمال رضاخان باهم زنده باد زنده باد میگفتند، ایستاد و گفت کـه مرده باد رضاخان و زنده باد من.
یک هم چون مرد قدرتمندی بود، برای این کـه الهی بود. میخواست برای خدا کار بکند و از کسی نمیترسید. … مدرس یک ملای دین دار بود چندین دوره زمام داری مجلس را داشت و از هر کس برای او استفاده مهیاتر بود. بعد از مردن چه چیز بـه جای خود گذاشت، جز شرافت و بزرگی. ما میگوییم مثل مدرس ها باید بر رأس هیئت تقنینیه و قوای مجریه و قضایی واقع شود»
مطالب مشابه: حضور رئیس مجلس در طبیعت مازندران «+عکس»
آثار آیت الله مدرس
10 آذر ماه، شهادت آیتاله مدرس و روز مجلس
- تعلیقه بر کفایه الاصول آخوند خراسانی.
- رسائل الفقهیه
- رسالهاي در ترتب «در علم اصول فقه».
- رسالهاي در شرط متأخر «در اصول».
- رسالهاي در عقود و ایقاعات.
- رسالهاي در لزوم و عدم لزوم قبض در موقوفه.
- کتاب حجیه الظن «در اصول».
- شرح رسائل شیخ مرتضی انصاری.
- شرح رسائل علامه شیخ مرتضی ریزی.
- حاشیه بر کتاب النکاح شیخ محمدرضا نجفی مسجدشاهی.
- دوره تقریرات اصول میرزای شیرازی.
- رسالهاي در شرط امام و مأموم.
- کتابی در باب استصحاب «در علم اصول».
- کتاب احوال الظن فی اصول الدین.
- شرح روان بر نهجالبلاغه.
- اصول تشکیلات عدلیه «همکاری».
- زندگینامه «خودنوشت» کـه برای روزنامه اطلاعات فرستادهاسـت.
شهادت سیدحسن مدرس
سیدحسن مدرس درسال 1305 مورد سوءقصد قرار گرفت و از ترور جان سالم بـه در برد. مدرس در جریان قیام نورالله نجفی اصفهانی در دیماه 1305 شمسی در قم علیه اقدامات رضاشاه طی تلگرافی از قیام ایشان حمایت کرد. رضاخان در 16 مهر 1307 او را دستگیر و بـه دامغان و مشهد و سپس بـه خواف تبعید کرد. مدرس 7 سال در خواف توسط مأموران زیر نظر بودو در 22 مهر 1316 از خواف بـه کاشمر منتقل شد.
مدرس در شب 10 آذر 1316 برابر با 27 رمضان 1356 «قمری» بـه طرز مشکوکی درگذشت. گفته میشود در شب دهم آذر 1316 در پایان یک روز از ماه رمضان ودر حالی کـه آیت الله مدرس بـه انتظار افطار نشسته بود، مأموران شهربانی او را در محل اقامتش با چای مسموم کرده و سپس با عمامهاش او را خفه کرده و بـه شهادت رساندند.
قبر مدرس پس از شهریور 1320 و خروج رضا شاه از ایران، توسط اهالی محل مشخص شد. آرامگاه وی در شهر کاشمر واقع اسـت ودر سال 1363 شمسی بـه جای مقبره کوچک قبلی ساخته شد.
منزل آیت الله مدرس
10 آذر ماه، شهادت آیتاله مدرس و روز مجلس
مدتی اسـت کـه منزل شهید آیت الله مدرس بـه همت دارالقرآن امام علی «ع» پس از بازسازی بـه دارالقرآن تبدیل شده اسـت ودر برخی از روزهای هفته میزبان جلسات قرآن اساتید کشور اسـت و علی مدرسی، نوه شهید آیت الله مدرس بـه آنجا محل رفت و آمد دارد.
مطالب مشابه: تصویر رییس مجلس فرانسه از دیدن مناظر اصفهان
در پایان
انتخاب سالروز شهادت وی بـه عنوان روز مجلس از سوی مجلس شورای اسلامی، بـه ماندگاری نام و یاد او در خاطرها و شناخت هر چه بیشتر این عالم انقلابی کمک خواهد کرد.
