زندگینامه حضرت زینب (س) و خانواده اش چه بود ؟
زندگینامه حضرت زینب «س» : زینب دختر امام علی «ع» و حضرت فاطمه «س» اسـت. مشهور ترین نام وی زینب اسـت کـه در لغت، بـه معنای «درخت نیکو منظر وخوشبو» آمده و معنای دیگر ان «زینت پدر» اسـت. ما دراین قسمت از مجله تالاب برای شـما همراهان عزیز مقاله اي در مورد زندگی حضرت زینب «س» را منتشر کرده ایم.
زندگی نامه حضرت زینب «س»
حضرت زینب کبری «س» سومین فرزند حضرت فاطمه «س» و امام علی «ع» اسـت کـه دو سال بعد از ولادت امام حسین «ع»؛ در روز 5 جمادیالاول سال ششم هجری قمری در در محلّه بنیهاشم شهر مدینه بـه دنیا آمد. در برخی منابع سال تولد ایشان پنجم هجری قمری ذکر شده اسـت.
بر اساس روایات متعدد، نام حضرت زینب «س» توسط پیامبر اسلام «ص» انتخاب شده اسـت. البته گفته شده اسـت کـه جبرئیل از سوی خداوند متعال این نام را بـه پیامبر «ص» رسانده اسـت. زینب بـه معنای «درخت نیکو منظر و خوشبو» یا «افتخار و زینت پدر» اسـت.
حضرت زینب «س» به چه معروف بود؟
حضرت زینب «س» کـه زینب کبری نیز نامیده میشوند در زندگی خود وفات پدربزرگش حضرت محمد «ص»؛ بیماری و بـه شهادت رسیدن مادرش فاطمه زهرا «س»؛ شهادت پدرش امام علی «ع»؛ شهادت برادرش امام حسن مجتبی «ع»؛ واقعه کربلا و شهادت امام حسین «ع» و بسیاری از بستگانش، همچنین بـه اسارت رفتن در کوفه و شام را تجربه کرد کـه بـه دلیل تحمل این سختیهاي بسیار بـه ام المصائب مشهور اسـت.
ایشان همچنین بـه دلیل فداکاری و قهرمانی در واقعه کربلا، در میان شیعیان بـه لقب قهرمان کربلا نیز شناخته میشود.
مطالب مشابه: اس ام اس های وفات حضرت زینب «س»
القاب حضرت زینب «س»
برای وی، القاب فراوانی نقل شده اسـت، همانند عقیله بنی هاشم، عالمه غیرمعلَّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، معصومه صغری، امینةاللّه، نائبةالزهرا، نائبةالحسین، عقیلة النساء، شریکة الشهداء، بلیغه، فصیحه، و شریکةالحسین.
او را بـه سبب سختی هاي بسیاری کـه در زندگی دید «درگذشت جدش پیامبر «ص»؛ درگذشت و سختی هاي مادرش، شهادت پدرش امیرالمؤمنین «ع»؛ شهادت برادرش امام مجتبی«ع»؛ فاجعه کربلا و شهادت برادرش امام حسین «ع» و دو فرزندش و دیگر بستگان و سایر شهدا و بـه اسارت رفتن در کوفه و شام» ام المصائب نیز لقب داده اند.
ویژگیهای اخلاقی حضرت زینب «س»
اين بانوى بزرگ، داراى قوت قلب، فصاحت زبان، شجاعت، زهد و ورع، عفاف و شهامت فوق العاده بود. امام حسين علیه السلام هنگام ديدار، بـه احترامش از جا برمى خاست. زينب كبرى، از جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله و پدرش اميرالمؤمنين و مادرش فاطمه زهرا سلام الله علیها حديث روايت كرده اسـت.
علامه سید محسن امین درباره حضرت زینب سلام الله علیها می فرمایند: زینب کبری سلام الله علیها از زنان بافضیلت اسـت و فضایلش مشهورتر از ان اسـت کـه بیان شود. خرد، استواری و بلاغتش نیازمند گفتن نیست؛ چرا کـه همه ی این ها از خطبه اي کـه در کوفه و شام ایراد فرموده بود، بـه خوبی معلوم اسـت.
ان گونه کـه گویا از زبان پدرش علی علیه السلام سخن می گوید. البته از زینب سلام الله علیها عجیب نیست؛ زیرا او از شاخه هاي درخت نبوت و از خاندان هاشمی بود. جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله پدرش علی مرتضی علیه السلام و مادرش زهرای بتول سلام الله علیها و برادرانش حسن علیه السلام و حسین علیه السلام اسـت.
خطبه حضرت زینب «س» در مجلس یزید
زینب پس از حادثه کربلا، وقتی کـه بـه همراه سرهای کشتهشدگان کربلا بـه اسارت در مجلس یزید برده شد در حضور یزید سخنرانی مشهور و آتشینی کرد کـه یکی از مهمترین و مؤثرترین خطبهها در دفاع از حقانیت حسین بن علی تلقی شدهاسـت.
زینب دختر علی بن ابیطالب دراین مجلس برخاست و گفت: «… اي یزید آیا گمان میبری اینکه اطراف زمین و آفاق آسمان را بر ما تنگ گرفتی و راه چاره را بر ما بستی کـه ما را بـه مانند کنیزان بـه اسیری برند، ما نزد خدا خوار و تو سربلند گشته و دارای مقام و منزلت شدهاي؟… زود باشد کـه بـه اجداد خود ملحق شوی و آرزو کنی کاش شل و گنگ بودی و نمیگفتی انچه را کـه گفتی و نمیکردی انچه را کردی… بـه خدا سوگند نشکافتی مگر پوست خودرا، و نبریدی مگر گوشت خودرا … اي یزید!
هر کید و مکر کـه داری بکن، هر کوشش کـه خواهی بنمای، هر جهد کـه داری بـه کار گیر، بـه خدا سوگند هرگز نتوانی نام و یاد ما را محو کنی … هرگز ننگ این ستم را از خود نتوانی زدود… روزهای قدرت تو اندک و جمعیت تو رو بـه پراکندگی اسـت، در روزی کـه منادی حق ندا کند کـه لعنت خدا بر ستمکاران باد.»
نام مبارک ان حضرت «س»؛ ” زینب ” «زینت پدر»؛ کنیه گرامیشان؛ ام الحسن و ام کلثوم، و القاب ان حضرت «س» هم؛ عقیله بنیهاشم، عقیلة النبوة، عقلیة القریش، عقیلة الطالبین، عَقیلةُ خِدر الرسالة «خردمند پرده نشینان رسالت»؛ عقلیة الوحى، عَقیلةُ النِساء، ام المصائب، کَعبةُ الرَزایا «قبله رنجها»؛ قرینة النَوائِب «همدم و همراه ناگوارىها»؛ صابرة محتسبة، عارفه، عامله، زاهده، باکیه، بطلة کربلاء، عظیمةٌ بلواها، صدّیقة الصغرى، عصمة الصغرى، ولیة اللّه العظمى، ناموس الکبرى، مظلومةٌ وحیدة، امنیة الله، آیةٌ مِن آیات الله، محبوبة المصطفى، قرة عین المرتضى، عابدة آل على، نائبةُ الزهراء، سلیلة الزهراء، سِرُّ اَبیها، سُلالةُ الوِلایة، وَلیدةُ الفَصاحة، شَقیقةُ الحَسن، نائبةُ الحسین، شریکة الحسین، شریکة الشهید، کَفیلة السجاد، عالمه غیر معلّمه، فهیمةٌ غیرَ مُفهِّمة، فاضله، کامله، مَلیکةُ الدنیا، عَدیلةُ الخامس مِن اهل الکِساء، ناموسُ رَواقِ العَظمةِ؛ سیدة العَقائِل «بانوى بانوان خردمند»؛ رَضیعة ثَدىِ الولایة، بلیغة، فصیحة، المُوثَّقة، شمسةُ قَلادَةِ الجَلالةِ؛ نَجمةُ سَماءِ النَبالَة، المعصومة الصغرى، رَبَةُ خِدرِ القُدس، قبلة البَرایا، رَضیعَة الوحى، بابُ حِطَةِ الخَطایا، حَفَرَةُ علىٍ و فاطمةٍ؛ رَبیعَةُ الفضل و … می باشد.
عبادت حضرت زینب «س»
حضرت زینب«س» شبها بـه عبادت میپرداخت ودر دوران زندگی، هیچگاه تهجّد را ترک نکرد. آن چنان بـه عبادت اشتغال ورزید کـه ملقّب بـه «عابده آل علی» شد. شب زندهداری وی حتی در شب دهم و یازدهم محرم ترک نشد. فاطمه دختر امام حسین «ع» می گوید: «عمهام زینب در تمام شب عاشورا در محل عبادتش ایستاده بودو بـه پروردگار خویش استغاثه می کرد ودر ان شب چشم هیچ یک از ما بـه خواب نرفت و هیچ صدای نالهاي از ما قطع نشد.»
ارتباط حضرت زینب «س» با خدا انگونه بود کـه امام حسین«ع» در روز عاشورا هنگام وداع، بـه خواهرش فرمود: «خواهرم! مرا در نماز شب فراموش نکن.»
مطالب مشابه: شعر زیبا مخصوص تبریک میلاد حضرت زینب «س»
صبر و استقامت حضرت زینب «س»
امام موسی صدر:
«نقش قهرمانانه حضرت زینب در برابر ماست. ما بـه این زن احترام می گذاریم و او را بزرگ میداریم. … همانگونه کـه مرد میتواند حسین باشد، زن مسلمان نیز می تواند زینب باشد. اگر امام حسین نمونهاي اسـت برای قهرمانان و کمالی اسـت برای مردان. زینب نیز نمونهاي اسـت برای زنان. آن چنان کـه مرد مسلمان میتواند قهرمان و مجاهد باشد، زن مسلمان نیز میتواند قهرمان و مجاهد باشد.»
حضرت زینب را تجسم و نماد صبر جمیل نامیدهاند. مقاومت در راه پاسداری از حریم دین، بازرسی نفس خود در برابر ناملایمات و ضعف نشان ندادن در مقابل دشمن و عدم شکوه در حضور مردم را از جمله ویژگیهاي صبر زینب«س» نام بردهاند. او در روز عاشورا، هنگام دیدن پیکر خونین برادرش چنین گفت: «بار خدایا! این قربانی و کشته در راه خودت را از ما «خاندان پیامبر» بپذیر.»
همچنین وی در پاسخ ابن زیاد کـه پرسید کار خدا رابا برادر و اهل بیتت چگونه دیدی، فرمود: «مَا رَأَيْتُ إلّا جَمِیلاً؛ چیزی جز زیبایی ندیدم». وی بارها جان امام سجاد«ع» را از مرگ نجات داد؛ از جمله در مجلس ابن زیاد، پس از احتجاج امام سجاد«ع» با ابن زیاد، وی دستور کشتن امام را صادر کرد. دراین هنگام حضرت زینب«س» دست در گردن فرزند برادر انداخت و فرمود: «تا زندهام، نخواهم گذاشت او را بکشید.»
نقش حضرت زینب «س» در کربلا
وقتی امام حسین«ع» پس از امتناع از بیعت با یزید، از مدینه بـه قصد مکه خارج شد، زینب نیز با دو تن از فرزندانش بـه نامهای محمد و عون، همراه برادر گشت. در طول نهضت عاشورا، نقش فداکاریهای عظیم زینب، بسیار بود.
او در واقعه عاشورا مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد اما همه ی این مصیبت ها را تحمل نمود ودر پاسخ سوال طعن آمیز ابن زیاد کـه پرسید:کار خدا رابا برادر و اهل بیت خود چگونه یافتی؟ حضرت زینب«س»فرمود:
“و ما رأیتُ الاّ جمیلاً…؛ من جز خیر و زیبایی چیزی ندیدم … «غم نامه کربلا، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، ص 181»
روایت اسـت کـه او با دست خود لباس جنگ بر تن دو فرزندش پوشانید و هردو را در رکاب امام حسین «ع» بـه محل شهادت فرستاد. همچنین پس از شهادت فرزندان بـه سوگ آنان ننشست؛ چرا کـه این دو قربانی را برای ان مرد بزرگ بسیار کوچک میدید و نگران ان بود کـه با اشک او در دل مولایش امام حسین «ع» شرم یا اندوهی راه یابد.
حضرت زینب «س» از امام زین العابدین «ع» مراقبت کرد و به دلیل مریضی ایشان ؛ ریاست قافله اسرا را برعهده داشت ودر کاخ یزید هم با خطبه اي از خود و برادر مقتولش حسین بن علی دفاع کرد.
ویژگیهای حضرت زینب «س»
- عبادت
- صبر و استقامت
- علم و سخنوری
- تعلیم و تفسیر قرآن
- مقام وصایت و نیابت
نام برادران حضرت زینب
امام حسن «ع» و امام حسین «ع» برادران حضرت زینب «س» هستند کـه بعد از وفات مادرشان حضرت فاطمه زهرا «س» و ازدواج حضرت علی «ع» با امالبنین، حضرت ابوالفضل العباس «ع»؛ عثمان، جعفر و عبداله نیز برادران ایشان میشوند.
ازدواج حضرت زینب «س»
با بزرگ تر شدن حضرت زینب «س» و رسیدن بـه سن ازدواج ایشان خواستگاران فراوانی داشتند، اغلب خواستگاران نیز از اشراف و روسای قبایل عرب بودند اما آن ها دیدند کـه حضرت زینب «س» ملاک ازدواجشان پول و ثروت نیست، اما در میان خواستگاران حضرت زینب«س» ؛ فردی از سخاوتمندان مدینه نیز با نام عبدالله بن جعفر وجود داشت او فرزند جعفر طیار از صحابه میامبر بودو مورد توجه ي رسول خدا«ص» و حضرت علی«ع» بود.
بـه همین جهت او پیغام خودرا توسط شخصی بـه امام علی «ع» رساند و از ایشان حضرت زینب«س» را خواستگاری کردند، عبدالله کـه بـه کرامت ؛ عزت نفس و بخشنده بودن شهرت داشت درخواستش از طرف امام تائید شد و مهریه حضرت زینب«س» نیز همان مهریه مادرش حضرت فاطمه زهرا «س» عنوان شد و البته ایشان بـه شرطی با عبدالله بن جعفر ازدواج کردند کـه اگر در تمامی سفر های امام حسین«ع» اجازه داشته باشد کـه همراه وی باشند.
فرزندان حضرت زینب
حضرت زینب «سلام الله علیها» با عبداللَّه بن جعفر «پسر عموى خود» ازدواج کرد. برخى از مورخین تاریخ این ازدواج را سال هفدهم هجرى مى دانند. ثمره این ازدواج، چهار و یا پنج فرزند مى باشد کـه دو تن از آنان بـه نامهای محمد و عون، در کربلا بـه شهادت رسیدند.
همسران حضرت زینب
در تاریخ اسلام آمده تنها نام یک همسر در زندگینامه حضرت زینب «س» وجود داشته اسـت کـه بـه ان اشاره کردیم.
وفات حضرت زینب
سختی ها و مصیبت هایي کـه حضرت زینب «س» در زندگی خود دیدند کم نبوده ایشان پس از تحمل مصائب و بیماری در سن 57 سالگی دیده از جهان فرو بستند. از سال وفات حضرت زینب«س» اختلافاتی وجوددارد اما اکثر علما روز 15 رجب سال 62 هجری را تاریخ وفات ان حضرت اعلام کرده اند.
محل دفن حضرت زینب
اکثر شیعیان مدفن حضرت زینب «س» را در جنوب دمشق ودر کشور سوریه میدانند، اما برخی مورخین نیز مزار این بانوی مکرمه را کشور مصر عنوان کرده اند. این زیارتگاه در حال حاضر در منطقه سیدة الزینب قاهره بـه نام مقام السیدة زینب نامیده می شود. برخی مورخان دینی نیز آرامستان بقیع را در مدینه محل دفن حضرت زینب«س» دانسته اند.
پیامد خطابه های زینب «س»
- حمد پروردگار و درود بر پیامبر اسلام«ص»
- رسوایی یزید و همراهان و ملامت مردم
- اشاره بـه سنت الهی در مهلت دادن بـه کفار
- نفرین بر یزیدیان و اشاره بـه عاقبت ستمکاران،
- ثبت تاریخ عاشورا
- جاودانگی اهل بیت
- رساندن پیام شهیدان کربلا
مطالب مشابه: کارت پستال تبریک ولادت حضرت زینب «س»
در پایان
«سوگند بـه خدا! کسی را مانند زینب، در سخنوری توانا ندیدم؛ چنانکه گویی از زبان امیرالمؤمنین علی«ع» سخن می گوید. بر مردم نهیب زد:خاموش باشید! با این نهیب، نه تنها ان جماعت انبوه ساکت شدند، بلکه زنگ شتران نیز از صدا افتاد !»« طبرسی، الاحتجاج، ج2؛ ص109-110 »
