زندگینامه شاعر بزرگ ایرانی سعدی شیرازی
یکی از بزرگترین شاعران فارسی زبان ایرانی ؛ سعدی شیرازی اسـت. سعدی علاوه بر شاعر، یکی از نویسندگان بزرگ ایرانی نیز میباشد کـه در قرن هفتم هجری زندگی می کرد. امروزه غزلیات سعدی نه تنها در ایران مطالعه می شود، بلکه بـه چندین زبان مختلف ترجمه شده ودر اختیار افراد خارجی نیز قرار گرفته‌اند. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب برای شـما همراهان عزیز مقاله اي در مورد زندگی سعدی را منتشر کرده ایم.
نگاهی به زندگی سعدی شیرازی
کلمه سعدی در واقع تخلص و لقب این شاعر بزرگ بوده و نامی کـه بـه عنوان اسم کامل او درکتاب ها و اسناد تاریخی آمده نام “ابومحمد مشرف الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف” میباشد. او در قرن هفتم هجری زندگی می کرده ودر شهر شیراز متولد شده اسـت.
شواهد مختلفی ثابت می‌کنند کـه لقب سعدی از نام یکی از بزرگان ان زمان گرفته شده کـه این شخص سعد، پسر ابوبکر، پسر زنگی میباشد. البته او بـه جر این نام القاب مختلف دیگری مانند استاد سخن، پادشاه سخن و البته شیخ اجل نیز داشته اسـت و بـه همه ی این نام ها و القاب وی را می شناختند.
سعدی شیرازی یکی از پنج شاعر بزرگ پارسی زبان بوده و از نظر شهرت و توانایی جزو بزرگترین شاعران تاریخ این کشور بـه شمار می رود. بیشتر شهرت و محبوبیت او بـه سبب زیبایی و شیوا بودن کلامش کسب شده ودر هردو حوزه نظم و نثر استعداد و توانایی هاي بی نظیری از خود نشان داده اسـت.
او همچنین غزل هاي بسیار جذابی سروده اسـت کـه بیشتر بـه موضوعاتی هم چون عرفان و اخلاق و معنویات مربوط بوده اند. بـه سختی می توان ادعا کرد کـه شاعر دیگری در غزلسرایی بتواند بـه زیبایی شیخ اجل هنرنمایی کند.
کتاب ها و نوشته هایي کـه از سعدی شیرازی بـه جای مانده اند خیلی زود شهرت جهانی پیدا کردند و ملت هاي گوناگون اروپایی انها را بـه زبان هاي خود ترجمه کردند. در واقع می توان مدعی شد کـه این سعدی و آثار بی نظیر او بود کـه باعث شناخته شدن ادبیات غنی و ارزشمند پارسی در قاره اروپا شد.
بـه خاطر همه ی این تلاش ها و موفقیت ها مرکز سعدی شناسی ایران در نهایت ودر سال 1381 تصمیم گرفت کـه یک روز از تقویم ایران، یعنی روز نخست اردیبهشت ماه را، بـه عنوان روز مخصوص بزرگداشت او انتخاب کند و از همان زمان بود کـه این روز در تقویم رسمی ایران زمین روز سعدی نام گرفت.
مطالب مشابه: بهترین شعرهای سعدی شیرازی «مثنوی رباعیات و غزلیات سعدی»
زندگی نامه سعدی شیرازی
مورخان بر این باورند سعدی بـه احتمال زیاد بین 600 تا 610 هجری قمری «معادل با حدود 590 خورشیدی و 1210 میلادی» متولد شده اسـت. با این حال هیچ تاریخ دقیقی از زمان تولد این شاعر بزرگ در دست نیست و صاحب نظران بر اساس آثار او این تاریخ را تخمین میزنند.
خانواده و اصالت سعدی شیرازی
سعدی درخانواده‌اي اهل علم و ادب دیده بـه جهان گشود. پدرش از کارکنان دربار اتابک و شاه سعد بن زنگی بود. برخی بر این باورند این شاعر بـه عنوان حق شناسی، تخلص سعدی را برای خود برگزیده اسـت. پدر او علاوه بر خدمت بـه دربار، بـه علوم دینی نیز اشتغال داشت و بزرگترین مشوق سعدی برای یادگیری علم و دین بود. سعدی بـه کمک پدر، بـه اطلاعات گسترده اي در زمینه تاریخ و ادبیات دست یافت.
زمان تولد این شاعر، حکمران شیراز سومین پادشاه حکومت اتابکان بود. همان طور کـه قدرت سلجوقیان روز بـه روز در حکمرانی کشور ضعیف‌تر میشد، سلسله هاي محلی بـه وجود می‌آمدند و حکمرانی می کردند. اتابکان علاوه بر شیراز، در دمشق، شهر موصل، حلب، بین‌النهرین و آذربایجان نیز قدرتی داشتند.
تحصیلات سعدی شیرازی
این شاعر گرانقدر در سنین در جوانی، جهت تحصیل ادب، تفسیر، فقه، کلام و حکمت بـه مدرسه نظامیه در بغداد رفت. او دراین مدرسه کـه مهم‌ترین مرکز علم و دانش ان زمان محسوب می شد در درس استادان معروفی چون سهروردی شرکت کرد.
پس از ان بـه شام، مراکش، حبشه و حجاز سفر کرد و سپس بـه شهر شیراز بازگشت و دست بـه خلقت شاهکارهای خود زد. سعدی در روزگار سلطنت “اتابک ابوبکر بن سعد” بـه شیراز بازگشت ودر همین ایام دست بـه خلقت شاهکارهای جاودان خود بـه نام بوستان و گلستان زد و آن ها را بـه نام «اتابک» و پسرش سعد بن ابوبکر کرد. برخی معتقدند کـه او لقب سعدی را نیز از همین نام “سعد بن ابوبکر” گرفته اسـت.
جهانگردی سعدی شیرازی
سعدی، شاعری جهان گرد و مسافر سرزمین هاي دور بود کـه خودرا با تاجران ادویه و کالا و زائرین امکان مقدس همراه می ساخت. حکایت هاي بسیاری از پادشاهان شنیده و با روزگار مدارا می کرد. سعدی در سفر های خود تنها بـه دنبال تنوع، طلب دانش و آگاهی از فرهنگ و رسوم مختلف نبود بلکه هر سفر برای او تجربه اي معنوی داشت.
توشه این سفرها برای سعدی سرشار از قصه ها، روایات و مشاهدات بود کـه ریشه در واقعیت زندگی داشت؛ چنان چه در هر حکایت گلستان، هر عبارت از پس هزاران تجربه و آزمایش بـه شیوه اي یقینی بیان می شود، بـه طوری کـه هر حکایت بیش از این کـه جنبه تخیل و نظر داشته باشد، حاصل دنیای تجربیات عملی اسـت. شاید بـه همین دلیل عینی بودن، پند و اندرزهای سعدی بسیار دلنشین هستند، اگرچه نحوه بیان هنرمندانه انها نیز سهم عمده اي دراین آثار دارد.
وضعیت داخلی ایران در زمان سعدی
سعدی در دوران زندگی خود جنگ‌هاي بسیار وحشتناکی را مشاهده کرد. بـه عنوان مثال حمله مغول بـه کشور ایران درست در دوران زندگی سعدی اتفاق افتاد. در همان زمان بود کـه آثار و ادبیات فارسی تا حد زیادی نابود شدند. بـه همین دلیل اسـت کـه ما هنوز نمیدانیم آیا بـه تمامی آثار سعدی دسترسی داریم یا خیر.
در زمان زندگی سعدی بسیاری از عالمان و بزرگان علم و ادب توسط دشمنان کشته شدند. با این حال، وضعیت داخلی شهری کـه سعدی در ان زندگی می کرد، بسیار مناسب بود. زیرا حاکمان شهر شیراز توجه بسیار زیادی بـه علم و ادب داشتند و طبق معمولً شرایط سیاسی در شهر شیراز مساعد بود. همچنین این حاکمان تمام تلاش خودرا کردند تا از ورود مغولان بـه این شهر جلوگیری شود.
آثار سعدی
همه ی آثار سعدی کـه شامل شعر و نثر میشود، در کتابی بـه نام کلیات سعدی جمع‌آوری شده اسـت؛ اما دراین میان دو اثر او بـه نام‌هاي بوستان و گلستان در دو کتاب مستقل آمده‌اند. «بوستان» بـه نظم و «گلستان» بـه نظم و نثر مسجع تالیف شده‌اند.این دو اثر، هم چون دیگر آثار سعدی، بسیار روان و ساده نوشته شده و نکات دستوری در آثار او بـه صحیح‌ترین شکل ممکن رعایت شده اسـت. در ادامه با معرفی کلیه آثار سعدی همراه شـما هستیم.
بوستان یا سعدی‌نامه
بوستان اولین اثر سعدی اسـت کـه تالیف ان درسال 655 هجری قمری بـه اتمام رسید. این کتاب کـه یکی از شاهکارهای ادب فارسی بـه شمار میرود، در نسخه‌هاي قدیمی «سعدی‌نامه» نامیده میشد؛ اما بعد ها بـه بوستان تغییر یافت.
سعدی، بوستان را طی سفر های خود سرود و پس از بازگشت بـه وطن، ان را در اختیار دوستانش قرار داد. بوستان بـه نظم نوشته شده و حدودا 4000 بیت شعر را شامل می شود. بوستان کتابی بر پایه اخلاق، تربیت، سیاست و اجتماع بوده و قالب شعری ان مثنوی اسـت. کتاب بوستان با یک مقدمه تقریباً طولانی آغاز و شامل ده فصل بـه نام‌هاي عدل، احسان، عشق، تواضع، رضا، ذکر، تربیت، شکر، توبه و مناجات و ختم کتاب می شود.
کتاب گلستان سعدی
یکی از تاثیرگذارترین کتاب‌هاي نثر در ادبیات فارسی را میتوان گلستان دانست. سعدی این کتاب را درسال 656 هجری قمری، یعنی یکسال پس از نگارش بوستان بـه تالیف درآورد. گلستان بـه نثر آهنگین و آمیخته با نظم «نثر مسجع» نوشته شده و شامل هشت فصل بـه نام‌هاي سیرت پادشاهان، اخلاق درویشان، فضیلت قناعت، فوائد خاموشی، عشق و جوانی، ضعف و پیری، تاثیر تربیت و آداب صحبت اسـت.
سعدی دراین کتاب از پرداختن بـه تاریخ نگاری و تذکره نویسی پرهیز کرده و تمرکز خودرا بر بیان امور مربوط بـه زندگی و منش اشخاص گذاشته و اوضاع فرهنگی و اجتماعی زندگی مردم ان زمان را بـه زیبایی هرچه تمام‌تر بـه تصویر کشیده اسـت؛ همچنین حکایت‌هاي کوتاه و بلند بسیاری دراین کتاب آمده کـه خواندن هر یک از انها تجربه‌اي جدید را مقابل چشمان خواننده رقم خواهد زد.
شیوه نگارش گلستان مبتنی بر زبان عامیانه و ساده اسـت ودر ان از کلمات پیچیده و دشوار حذر شده اسـت؛ ازاین‌رو فهم اکثر قسمت‌هاي ان بـه‌سادگی میسر اسـت. یکی از اولین کتاب‌هایي کـه پس از ورود صنعت چاپ بـه ایران، با استفاده از ماشین چاپ منتشر شد، گلستان سعدی بود. این کتاب اولین بار درسال 1824 میلادی در تبریز بـه چاپ رسید.
گلستان، تقدیمی سعدی بـه «سعدبن ابوبکر زنگی»؛ ولیعهد فارس اسـت. از دیگر آثار سعدی کـه بـه نثر نوشته شده اسـت، میتوان بـه مجالس پنجگانه، رساله عقل و عشق و نصیحه الملوک اشاره کرد.
مطالب مشابه: 10 حکایت زیبا از بوستان سعدی «حکایت های شیرین سعدی»
غزلیات سعدی
غزلیات سعدی بـه مجموعه شعرهایی گفته می شود کـه سعدی در قالب غزل سرود. سعدی حدود 700 غزل دارد کـه در انها بـه زبان سنایی و انوری توجه ویژه‌اي داشته اسـت. بیشتر غزل‌هاي سعدی بر پایه عشق سروده شده و برخلاف اشعار اغلب شاعران، غزل‌هاي عاشقانه سعدی تا پایان، عاشقانه باقی میماند. سعدی علاوه بر غزل‌هاي عاشقانه، غزل‌هاي عارفانه و پندآموز زیادی هم سروده اسـت کـه بسیار زیبا و قابل تامل هستند.
در حالت کلی، غزلیات سعدی در چهار کتاب بـه نام‌هاي طیبات، بدایع، خواتیم و غزلیات قدیم جمع‌آوری شده اسـت. سعدی غزلیات قدیم را در دوران جوانی سرود کـه سرشار از شور و شعف بود. دوران میانسالی او بـه سرودن بدایع و طیبات گذشت و خواتیم مربوط بـه دوران کهنسالی این شاعر بزرگ اسـت. بهتر اسـت بدانید کـه طیبات و بدایع از نظر هنری نسبت بـه دو کتاب دیگر برتری دارد.
نصیحه الملوک
محتوای این اثر سعدی در محوریت پند و اخلاق و چندین رساله دیگر بـه نثر در موضوعات مختلف اسـت.
مجالس پنجگانه
زندگینامه شاعر بزرگ ایرانی سعدی شیرازی
مجالس پنجگانه سعدی بـه نثر اسـت و بـه خطابه‌ها و سخنرانی‌هاي او اطلاق می شود. محتوای این اثر سعدی بـه نصحیت و ارشاد مربوط می شود؛ اما از نظر نویسندگی سطح بسیار پایین‌تری از گلستان دارد.
قصاید عربی سعدی اثر مستقلی بـه زبان عربی ندارد؛ اما برخی از اشعار او بـه زبان عربی سروده شده اسـت. قصاید عربی سعدی شامل تعدادی قصیده، قطعه و تک بیت بوده ودر سال 1390 در کتابی با نام اشعار عربی سعدی، بـه‌همراه ترجمه فارسی انها بـه چاپ رسید. «موسی اَسوار» مترجم ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، قصاید عربی سعدی را بـه نسبت شعر شعرای عرب‌زبان هم‌عصر سعدی، در جایگاه مناسبی میداند.
قصاید فارسی
قصاید فارسی سعدی در ستایش پروردگار، مدح، اندرز، نصیحت بزرگان و پادشاهان قرن معاصر بوده کـه بسیار ارزشمند اسـت.
غزلیات
در مجموعه آثار سعدی، سه رساله با نام‌هاي مطایبات، مضحکات و خبیثات بـه چشم میخورد کـه بـه مجموعه انها «هزلیات» گفته می شود. مطایبات، مجموعه‌اي از لطیفه‌ها و داستان‌هاي جنسی را شال می شود کـه در نگارش انها از الفاظ جسورانه و بی‌پروا استفاده شده اسـت. مضحکات و خبیثات هم بـه زبان نثر نوشته شده‌اند. گفته می شود سعدی، هزلیات را بـه دستور عالی‌مقامان زمان خود سروده اسـت.
ملعمات و مثلثات و ترجیعات
این آثار سعدی در قالب‌هاي خاصی همانند ترجیع بند سروده شده‌اند.
مراثی
مراثی شامل چند قصیده بلند در حمد و ستایش مستعصم بالله، آخرین خلیفه عباسی اسـت کـه بـه فرمان هلاکو کشته شد. مراثی، چندین مرثیه در وصف اتابکان فارس و وزرای ان زمان را نیز در بر میگیرد.
صاحبیه
صاحبیه شامل چندین قطعه فارسی و عربی اسـت کـه بیشتر انها در ستایش شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی، وزیر دانشمند دوست عصر اتابکان سروده شده اسـت. این اثر بـه همین علت صاحبیه نام‌گذاری شده اسـت.
آرامگاه سعدی کجاست؟
آرامگاه سعدی در شمال شرقی شهر شیراز، در دامنه کوه پهندژ ودر کنار باغ دلگشا واقع شده اسـت. محل دفن سعدی یک خانقاه بود کـه او درسال‌هاي پایانی زندگی خود در ان می‌زیست و هم‌اکنون این مجموعه، «سعدیه» نامیده میشود. در اطراف مقبره سعدی، مقابر زیادی از بزرگان دین همانند شوریده شیرازی وجوددارد کـه بنا بـه وصیت خود در آنجا مدفون شده‌اند. آرامگاه سعدی در تاریخ 20 آبان سال 1353 در لیست آثار ملی ایران بـه ثبت رسید.
- آدرس: استان فارس، شیراز، انتهای شرقی بلوار بوستان «مشاهده روی نقشه»
- ساعت بازدید: شش ماهه اول سال از ساعت 7:30 تا 22 – شش ماهه دوم سال 8 تا 20:30
ضرورت آشنایی با سعدی و تهیه آثار او
دراین مقاله بـه طور کامل درباره آثار و زندگی نامه سعدی، شاعر بزرگ قرن 7 هجری قمری صحبت شد. امروزه کمتر کسی پیدا می شود کـه آوازه سعدی بـه گوش او نرسیده باشد. آشنایی با ادبیات فارسی و کتاب‌ها یا اشعاری کـه در سالیان دور تالیف شده‌اند، میتواند روح ما را جلا ببخشد.
همان طور کـه گفته شد، اشعار سعدی بسیار جذاب و خواندنی هستند. بـه همین دلیل بسیاری از علاقهمندان بـه شعر و ادب فارسی تمایل دارند کتاب کلیات سعدی و دیگر آثار این شاعر بزرگوار را خریداری کنند. مراکز بسیار زیادی برای خرید بوستان سعدی یا گلستان وجوددارد.
انتشارات پیام عدالت یکی از مراکز ارائه دهنده کتاب و آثار شعر و ادب فارسی اسـت. دراین مجموعه تنوع بسیار زیادی از محصولات و کتاب نفیس وجوددارد کـه علاقمندان میتوانند با مراجعه بـه این وبسایت، محصولات مورد نظر خود هم چون کلیات سعدی را ثبت سفارش کرده و اقدام بـه خرید کلیات سعدی کنند.
تجربه عالی متقاضیان از خرید کتاب هاي نفیس ادبیات فارسی یا کتاب هاي مذهبی هم چون قرآن عروس یا خرید نهج البلاغه، باعث شده اسـت همه ی ساله تعداد متقاضیان و کاربران بیشتری بـه خرید کتب این انتشارات روی آورند. شـما هم میتوانید برای خرید انواع کتب نفیس از طریق راه هاي بسیاری هم چون سایت پیام عدالت یا مراجعه حضوری اقدام کنید.
مطالب مشابه: گلچینی از بهترین حکایت های گلستان سعدی «حکایت زیبا»
در پایان
این شاعر گرانقدر در سنین در جوانی، جهت تحصیل ادب، تفسیر، فقه، کلام و حکمت بـه مدرسه نظامیه در بغداد رفت. او دراین مدرسه کـه مهم‌ترین مرکز علم و دانش ان زمان محسوب می شد در درس استادان معروفی چون سهروردی شرکت کرد.
