تحویل سال نو در قدیم

دعای تحویل سال نو در قالب جملاتی کوتاه درخواست زدودن غبار از فطرت و دستیابی به بهترین احوال است، تحویل حال به احسن الحال همان تغییر سوء حال انسان به حسن حال الهی است.

یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول والاحوال، حول حالنا الی احسن الحال .

عید ازعود گرفته شده و در لغت ‏به معنای بازگشتن است. دگرگونی سال جدید و بازگشت‏ بهار نو و نوروز، عیدهایی چون عید فطر را تداعی می‏کند.

مسلمان روزه‏ دار پس از یک ماه عبادت روزی را که غبار از فطرت توحیدی‏اش زدوده شده به فطرت توحید بازگشته است، عید می‏گیرد. البته مراتب این بازگشت در افراد مختلف فرق می‏کند.

دعای تحویل سال هم با جملاتی کوتاه همین مسیر را پیش پای انسان می‏گشاید. “مقلب القلوب و الابصار” پروردگار است که قلب‏ها را به سمت کمال دگرگون می‏سازد و چشم‏ها را به سوی خود می‏دوزد. قلب‏ها چون کرات دگرگون می‏شوند؛ ولی پس از دگرگونی، باید استواری یابند؛ زیرا در ادعیه وارد شده است:

« و ثبت قلوبنا علی دینک؛ قلب‏های ما را بر دین خود ثابت ‏بدار.» اگر قلوب دگرگون شدند و سپس بر دین الهی استوار گردیدند، ابصار نیز چنین می‏شوند؛ زیرا ابصار فرمانبردار قلوبند. شاید از این رو اول قلوب و سپس ابصار ذکر شده است.

“یا مدبراللیل و نهار” لیل و نهار نماد ظلمت و نورند. اگر او شب و روز را تدبیر می‏کند، ظلمت و نور را هم می‏آفریند. پس فقط او می‏تواند چنان تدبیر کند که پرده ظلمت از روی دل کنار رود و نور معرفتش بر آینه قلب بتابد. درآیه ۲۵۷ سوره بقره می‏فرماید: «الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور و… ؛ خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده‏اند، آن‏ها را از ظلمت‏ها به سوی نور بیرون می‏برد.» محول سال و حال او است.

قرین بودن تحویل سال با تحویل حال نکته ‏ای در خور اهمیت است که کمتر به آن التفات می‏شود . آن قدر که تحویل سال و رسوم آن خود نمایی می‏کند، تحویل حال جلوه‏ ای ندارد و در پشت پرده غفلت هیچ انگاشته شده است .

حسن حال الهی به معنای وجود تمام کمالات به نحو اتم و اکمل در ذات اقدس الهی است. احسن الحال بودن برای ما یعنی رسیدن به تمام آن کمالات به قدر ظرفیت وجودیمان، زیرا ما حالی احسن و برتر از آن نداریم . تحویل حال به احسن الحال همان تغییر سوء حال انسان به حسن حال الهی است و این تغییر وقتی تحقق می‏یابد که :

از پلیدی گناه رهایی یابیم، زیرا بدترین حال انسان و پست‏ترین مقام آدم هنگامی است که در باتلاق گناه فرو می‏رود.

انجام واجبات را چون چراغی فرا راه خود قرار دهیم تا ما را به سوی حسن حال الهی رهنمون شود.

زنگار صفات پلید را از آینه دل بزدائیم تا سوء حال ما به حسن حال نگار تبدیل شود. از این رو، یکی از اعمال عید نوروز، روزه گرفتن است تا انسان خود را در راستای رسیدن به احسن حال، یعنی وصول به حسن حال الهی، قرار دهد و به اخلاق الله متخلق سازد.

مطالب مرتبط: