چگونگی غذای نذری
طرز تهیه غذای نذری
غذای نذری نماد بی چون و چرای ماه محرم است و متبرکبودن آن باعث میی شود که بسیاری از افراد، پرهیز غذایی خود را بشکنند. حتی بسیاری از خانوادهها در دهه اول ماه محرم پخت و پز را تعطیل میی کنند و وعدههای غذایی روزانه را به این نذریها اختصاص میی دهند.
بر این اساس اگر این غذاها براساس اصول بهداشتی و نکات تغذیهای طبخ نشود، می تواند تا حدود زیادی تهدید کننده سلامت عزاداران باشد. اما یک نذری سالم چه ویژگی هایی دارد و تکایا، مساجد، هیاتها یا خانوادههایی که قصد توزیع غذای نذری دارند باید به چه مواردی توجه کنند؟
غذاهای نذری انواع و اقسام مختلفی دارد. قیمهپلو، قورمهسبزی، زرشکپلو با مرغ، عدسپلو، عدسی، آبگوشت، آش، شله زرد، حلوا، کاچی، شربت، شیر گرم و چای از جمله نذری هایی است که در اغلب شهرها توزیع می شود و هر کدام از آنها مزایا و معایب خود را دارد و در تهیه و طبخ آنها باید جزئیات متفاوتی را در نظر گرفت.
در قیمه ازمواد رنگی طعم زا استفاده نکنید
خورش قیمه یکی از رایجترین و البته مطبوعترین غذاهای نذری است. این خورش به دلیل مواد اولیهای چون لپه، پیاز، گوشت و سیبزمینی به همراه برنج، غذایی سالم و منبع غنی از آهن است؛ اما متاسفانه برخی از هیاتها برای سرخ کردن خلال سیبزمینی، پیاز یا تفتدادن گوشت به جای استفاده از روغن مخصوص سرخ کردن از دنبه حرارت دیده آب شده یا روغن نباتی جامد با اسید چرب ترانس بالا استفاده می کنند.
این روغن به دلیل آنکه طعمی مشابه کره دارد و غذا را بسیار لذیذ و دلچسب می کند نظر بیشتر آشپزها را به خود جلب کرده است، اما باید بدانید مصرف غذاهای حاوی این روغن برای بیماران قلبی عروقی با چربی خون بالا بسیار مضر و خطرناک است.
از سوی دیگر طبخ کنندگان به دلیل کمبود جا یا وقت از یک روز قبل سیبزمینی این خورش را خلال و به منظور جلوگیری از سیاه شدن، آن را در آب می ریزند. در این شرایط ویتامین C سیبزمینی در آب حل و در نهایت خارج می شود.
موضوع دیگر مواد رنگ دهنده یا طعمزایی که گاهی به جای زعفران استفاده می شود که اگر این مواد، غیر خوراکی و بیش از دز استاندارد مصرف شود، غذا را به طور نسبی سمی و ناسالم می کند.
بنابراین از پوست کندن و خلال زود هنگام سیبزمینی خودداری کنید. به میزان مناسب از روغن مخصوص سرخکردن استفاده کنید. اگر خرید زعفران برای تان مقدور نیست به جای استفاده از پودرهای رنگی و طعمدار با ادویهجات مختلف و رب غذا را رنگین کنید.
اگر میزان استفاده از رب زیاد بود از افزودن نمک اجتناب کنید، چرا که اغلب ربهای صنعتی حاوی میزان زیاد نمک بوده و شوری دو چندان غذا برای عزاداران مبتلا به پرفشاری خون بسیار خطرناک است.
قورمه سبزی را بی ارزش نکنید
قورمه سبزی یکی دیگر ازغذاهای محبوب ایرانی هاست و در ایام محرم طرفداران زیادی دارد؛ اما متاسفانه برخی آشپزها؛ مواد مغذی این خورش را فدای طعم آن کرده و سبزی خورش را آنقدر سرخ می کنند تا در نهایت به تفالهای معطر دست یابند؛ غافل از آن که این تفالهها روغن زیادی را به خود جذب کرده و سمی می شود.
از طرفی جا انداختن طولانی مدت این خورشها در حرارت بالای پخت موجب تخریب مواد مغذی ترکیبات آن می شود.
نکته مهمتر آنکه برخی طبخ کنندگان تکایا و هیاتها طی پخت به منظور جا افتادن و بهتر شدن رنگ خورش از گذاشتن در دیگ خودداری می کنند که این عمل موجب تخریب ویتامینهای سبزی در مجاورت هوا می شود.
بنابراین از سرخکردن و جا انداختن طولانی مدت این خورش خودداری کنید و بدانید سبزی ها دارای ویتامینهای حساسی است که به محض خردشدن در مجاورت هوای محیط تخریب و کم ارزش می شود.
آبگوشت؛ لذیذ اما خطرناک
آبگوشت غذایی سنتی و اصیل است که امروزه در مقایسه با سایر غذاها کمتر نذر می شود و اغلب افرادی که طالب پر و پاقرص آن هستند آن را از محلههای قدیمی نشین تهیه می کنند، اما خوب است بدانید این غذا به دلیل آنکه اغلب با گوشت پرچرب گوسفند همراه دنبه و قلم طبخ می شود، افزایش دهنده سریع کلسترول و چربی خون بوده و زیادی آن برای افراد سالم هم مضر است.
بنابراین بهتر است به جای گوشت گوسفند از گوشت گوساله کمچرب که از نظر مواد مغذی با یکدیگر برابر است استفاده کنید و در صورتی که آبگوشت نذری پرچرب است آن را سرد کرده و سپس چربی جامد شده سطح آن را جدا و در نهایت میل کنید.
عدسی را شور نکنید
عدسی از دیگر غذاهای نذری ایام محرم است. عدسی اگر به همراه نان مصرف شود ارزش پروتئینی فوق العادهای دارد، اما آگاه باشید که عدس افزایش دهنده اسید اوریک است و نباید در مصرف آن افراط کرد.
نکته مهم دیگر آنکه عدسی هایی که به صورت نذری توزیع می شود، اغلب نمک زیادی داشته و برای بیماران مبتلا به پرفشاری خون منع مصرف دارد. بهتراست این غذا به جای نمک با آبلیمو یا گلپر طعمدار شود.
نان و سیبزمینی نذری مخصوص بازار تهران
در برخی شهرستانها یا بازار تهران سیبزمینی پخته نذری همراه نان بین عزاداران توزیع می شود؛ این نذری به دلیل میزان بالای مواد نشاستهای پرکالری بوده و یک وعده غذایی محسوب می شود و مصرف همزمان آن به همراه دیگر غذاهای نذری باعث افزایش وزن می شود.
حلوا را نسوزانید
در روز تاسوعا در برخی محلهها خانوادهها دور هم جمع شده و هر یک اقدام به طبخ حلوا و توزیع آن میان عزاداران می کنند. حلوا ترکیبی از آرد، شکر و روغن است و به دلیل آن که بسیار پرکالری است، مصرف زیاد آن توصیه نمی شود.
این میان وعده زمانی زیان آورتر می شود که روغن آن بسوزد و آرد آن در حرارت زیاد به قدری سرخ شود که رنگش تیره و طعمش به تلخی گراید. با تغییر رنگ آرد مادهای مضر به نام آکریلامید و در اثر سوختن و دود کردن روغن مادهای سمی به نام آکرولئین ایجاد می شود که هر دو تهدید کننده سلامت کبد است.
شیر و شربت را شیرین نکنید
بیشترین نوشیدنی هایی که در ایام محرم نذر می شود چای، شیر و شربت است؛ این نوشیدنی ها بخصوص در دهه اول محرم توسط عزاداران و دستهجات سینه زنی بهکرات استفاده می شود.
بنابراین چنانچه نذر شما شیر، شربت، کاچی، فرنی یا شلهزرد است از زیاد شیرین کردن آن خودداری کنید، چرا که نذریی های شیرین برای عزاداران مبتلا به دیابت، اضافه وزن و البته افراد سالم مخاطره آمیز است. برای تهیه چای نیز حتما آن را دم کنید و از مصرف چای کیسهای عطری با رنگ و بوی قوی بپر هیزید.
