4 شهریور ماه روز کارمند گرامی باد ، این هفته از شهریور ماه هفته دولت نامگذاری شده است.
هر ان کس خدمت جانان به جان کرد
به گیتی نام خودرا جاودان کرد
روز کارمند خجسته باد.
هرساله در هفته دولت روز 4 شهریور به روز کارمند اختصاص مییابد ودر این روز به منظور تجلیل از کارگزاران دولت جمهوری اسلامی و ارج نهادن به خدمت، با تبیین ملاک هاي انتخاب، کارمندان نمونه بعنوان نمایندگان خیل عظیم کارکنان نظام در اقصی نقاط کشور، انتخاب و مورد تشویق و تقدیر قرار میگیرند.
کارمند کسی است که به ازای انجام کار فکری در دستگاهی اداری، حقوق دریافت می کند و بناست که به طور درازمدت اشتغال داشته باشد. کارمندان به دو بخش کارمندان دولتی و کارمندان خصوصی تقسیم می شوند.
ویژگیهاي خاص کارمندان، کارمندان بخش خصوصی را از کارمندان بخش دولتی و این دو قشر را از طبقهٔ کارگر جدا میکند. وضعیت مادی کارمندان و منزلت اجتماعلی آنان «هم دولتی و هم خصوصی» با تحولات اقتصادی و اجتماعی نوسان دارد.
کارمندی در مفهوم جدید با رشد سرمایهداری و پس از انقلاب صنعتی شکل گرفت. دانشگاههاي غرب که تامینکنندهٔ نیاز جریان تولید صنعتی بودند تربیت کارمندان را بر عهده گرفتند.
جامعهشناسان مارکسیستی اصولاً قائل به وجود قشری به نام کارمند نیستند و جامعه رابه دو طبقهٔ کارگر و سرمایهدار تقسیم میکنند. اما جامعهشناسان سرمایهداری قشر کارمند را یکی از طبقات چندگانه می دانند که از طبقات متوسط است.
ماهیت کارمند خدمت است.
روز کارمند بر کارمندان پر تلاش تبریک و تهنیت باد.
منشاء پیدایش کارمندان دولتی را باید در دربارها جستوجو کرد که پادشاهان افراد خاصی راکه دارای مهارتهاي لازم بودند به طور درازمدت -در قالب مزد زمانی- استخدام کردند، و آنان رابه نظام ارزشی خود وفادار ساختند.
با جایگزینی حکومتهاي جمهوری بجای پادشاهی، این کارمندان باید علاوه بر داشتن مهارتهاي لازم، وفاداری خود رابه نظام حکومتی نیز آشکار میساختند.
اما در خصوص کارمندان خصوصی، پس از انقلاب صنعتی بنگاههاي تولیدی به افرادی که به شکل پیوسته در خدمتشان باشد نیازمند شدند و چنین کسانی را استخدام کردند. رفتهرفته با تقویت این نیاز، ملاکها و معیار های پذیرش سختتر میشد.
تا این که موسسات آموزشی به مرکزی برای آموزش دانشهاي لازم به منظور ورود به مشاغل تبدیل شدند تا جاییکه بیشتر افرادی که در پی شغل کارمندی بودند به این موسسات رجوع میکردند و پس از تحصیل و بدست آوردن مدارک لازم، برای استخدام مراجعه می کردند.
با گسترش جامعه صنعتی شمار کارمندان نسبت به کارگران به سرعت افزایش یافت، تا جاییکه کارمندان به اهمیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قابل توجهی رسیدند و علاوه بر دریافت حقوق مناسب، به پستهاي اجرایی متناسب رسیدند.
در اسلام، منزلت اجتماعی بعنوان موهبت و امانت الهی در اختیار کارمندان و کارگزاران قرار میگیرد تا برای رفع محرومیت ها و گرفتاری ها از امور جامعه بکار گرفته شود. از این رو، امام علی علیه السلام به یکی از کارگزاران خود چنین میگوید: «کاری که به عهده توست، طعمه نیست، امانتی است که بر گردنت نهاده اند.»
بنابر این، اگر کارمندان و کارگزاران نظام اسلامی با انگیزه هاي الهی، امانت داری و خدمت رسانی به مردم در جایگاه خود قرار گرفته اند، باید شکرگزار پروردگار بزرگ باشند؛ زیرا در جایگاهی هستند که میتوانند خاطری را شاد کنند، غمی را بزدایند، بی پناهی را پناه دهند و مظلومی را یاور باشند و به این ترتیب، زمینه رشد و تعالی خودرا فراهم سازند. رسول خدا صلی الله علیه و آله دراین باره می فرماید: «وقتی خداوند برای بنده اي نیکی خواهد، حاجت مردم را در دست او قرار میدهد».
گفته جان پرور است، پیام هر کارمند
ز هرچه والاتر است مقام هر کارمند
صرف کند عمر خود، در ره خدمت به خلق
دانش و علم و هنر، پیام هر کارمند
روز کارمند بیش از آنکه از جهت فرمایشی و شعاری حائز اهمیت باشد فرصتی است مناسب برای تبیین جایگاه و رفع مشکلات کارمندان. از آنجا که کارمندان با دلسوزی و حسن نیت وقت خودرا صرف خدمت به مردم و نظام می کنند دولت باید توجه ویژه اي نسبت به آنان مبذول دارد و با طراحی برنامه هاي صحیح بیشترین استفاده را از این نیروی صادق و زحمتکش جهت پیش بردن اهداف خود ببرد.
یک محقق علوم اجتماعی در مورد مشکلات نظام اداری کنونی ما چنین میگوید: بزرگ ترین مشکل نظام اداری در کشور ما که متأثر از وضعیت کلی جامعه است، حاکمیت نداشتن یک فرهنگ صحیح میان مدیران، کارکنان و ارباب رجوع است. اگر بررسی هاي لازم انجام شود شاید نمونه هاي تعداد زیادی از رفتارهای غیر منطقی و نامعقول در سطح ادارات خودرا نشان دهد.
بعنوان نمونه وقتی شخصی برای امضای پرونده اي وارد یک اداره میشود منشی رئیس میگوید: آقای رئیس تشریف ندارند، جلسه هستند، مأموریت هستند، کاری فوق العاده پیش آمده و هزار دلیلی که به هرحال فرقی برای ارباب رجوع نمیکند چون کار او انجام نمیشود.
در این جا حاضر نبودن فرد انجام دهنده کار در مواقع ادرای و مراجعه ارباب رجوع نوعی تخلف از مقررات و قوانین به حساب میآید که در جای خود قابل پیگیری است.
در این جا باید اذعان داشت که دریک نظام اداری متحول، متوازن و سالم نباید مدیران و یا افراد مسئول انجام کار در ساعات اداری و زمانی که ارباب رجوع برای انجام کار به محل وظیفه آنان مراجعه می کنند، در محل حود حاضر نباشند.
جایگاه ارزیابی و نقد شما بر کارکرد دیگران
می تواند آغازگاه نخستین گام شما برای
سازندگی باشد
روز کارمند مبارک باد
منشور اخلاقی امام علی علیه السلام برای کارمندان و کارگزاران
1. نگهبان نفس خویش باش؛
2. از درود و تعارف و مهربانی به مردم کوتاهی مکن؛
3. پر و بالت را برای مردم بگستران و با مردم گشاده روی و مهربان باش؛
4. کاری که بر دوش توست طعمه نیست، امانتی است که بر دوشت نهاده اند؛
5. بالاتر از خودرا فرمان ببر، تا پایین تر از تو فرمانبردارت باشد؛
6. کار هرروز را در همان روز انجام ده؛ زیرا هرروز، کاری مخصوص بخود دارد؛
7. بکوش تا هر کاری را در جای خود و زمان مخصوص بخود انجام دهی؛
8. با خدا، مردم و خویشاوندان انصاف را رعایت کن؛
9. هرگز به خدمت هایي که انجام دادی، بر مردم منت مگذار؛
10. در وعده اي که به مردم دادی، خلف وعده مکن؛
11. هرگز نیکوکار و بدکار را در نظرت یکسان قرار مده؛
12. از همکاران نزدیکت سخت مراقبت کن؛
13. از حوادث گذشته تاریخ، برای آینده عبرت بگیر.
امام علی علیه السلام در نامه اي به مردم مصر، یکی از دلایل انتخاب مالک اشتر رابه زمام داری ان دیار، خیرخواهی او میداند و می فرماید:«مردم مصر!
من شما را بر خود برگزیدم و وی را برای شما فرستادم؛ زیرا وی را خیرخواه شما دیدم.» اهمیت خیرخواهی از ان روست که کارمند خیرخواه، همواره در پی صلاح و عزت افراد جامعه است و ذلت و حقارت آن ها را تحمیل نمیکند؛ زیرا نگاه او به هم نوع، به گونه اي است که از سربلندی شان، خرسند و از خواری آن ها اندوهگین میشود. بهمین سبب، از سر خیرخواهی، از هر نوع فداکاری برای تأمین رفاه و سعادت جامعه دریغ نمی ورزد.