در پایان دوسالگی نوزاد ، مادر ها باید دقت کنند که نوزاد خودشان را از شیر گرفته و انها را به خوردن غذا عادت دهند .
هنگام گرسنگي در آغوش گرم مادر آرام گرفته و شير نوشيده، كه اين عمل اضافه بر آن كه وی را سير كرده، لذت بخش نيز بوده هست. به همين دليل هم ترك آن برايش كاري دشوار و نگران كننده محسوب مي شود. پس اگر مي خواهيد كودك خود را از شير بگيريد اين عمل نبايد سريع و ناگهاني و يا با اعمال خشونت همراه باشد.
بلكه بايد از شش ماهگي به تدريج، با جانشين كردن غذاهاي مناسب و كم كردن تعداد دفعات شيردهي، زمينه را براي اين كار فراهم كرد.
بهتر هست به اين نكته هم دقت داشت كه از شير گرفتن كودك برايش چنين تصوري به وجود نياورد كه ديگر از عشق و محبت مادرانه محروم شده هست. بنابراين در مراحل از شيرگيري به كودك دقت بيشتري نشان دهيد.
اگر به دلیل بيماري، بارداري و يا مسافرت مادر، كودك به طور ناگهاني از شير گرفته شود، اضطراب شديدي در او ايجاد خواهد شد. در مواقعي كه مادر شيرده، مجدداً باردار مي شود، اين بارداري به معناي قطع ناگهاني شير براي كودك اول هست. در اين شرايط مادر فرصتي براي مراقبت از كودك ندارد.
محروم شدن از گرماي محبت مادري موجب مي شود تا كودك با انجام فعاليتها و رفتارهايي نظير بد اخلاقي و گريه اعتراض خود را اعلام كند. و به خاطر آن تنبيه شود كه گرچه چنين رفتاري براي كودكي نگران طبيعي هست.
بهتر هست در مواقعي كه مادر به دلیل بارداري مجبور به قطع ناگهاني شير خود مي شود، براي جلوگيري از كاهش آثار نامطلوب رواني و عاطفي اين مسأله، موارد زير را مد نظر قرار دهد.
1- به تدريج و براي مدت بيش از دو تا سه ماه كودك خود را از شير بگيرد.
2- كودك از محبت خاصي برخوردار شود تا كمبودي كه برايش به وجود آمده هست، جبران گردد.
3- براي ارضاي غريزه مكيدن كودك از بطري شير و پستانك بهره گیری شود.
طعم نا خوشايند به جاي شير مادر: يكي از روشهاي معمول براي از شير گرفتن كودك، بهره گیری از داروهاي گياهي تلخ هست.
مادر گذشته از اقدام به شير دادن، موضع شيردهي را با داروي تلخ گياهي نظير صبرزرد، كلپوره و… آغشته كرده، به محض اينكه كودك شروع به شير خوردن مي كند، به جاي طعم شيرين شير، دهانش تلخ و از شير خوردن منصرف مي شود.
از جمله آثار نامطلوب اين روش آن هست كه گياهان دارويي مصارف درماني خاص خود را دارند و هر دارو در جهت درمان يك بيماري به كار مي رود. بعنوان مثال صبرزرد جزو داروهاي مسهل هست و در صورت مصرف زياد ممكن هست كودك را دچار اسهال كند. مصرف بيش از اندازه كلپوره نيز به ويژه براي كودكان حالت مسموم كننده دارد.
* در مواقعي نيز مادر با زخمي يا بد نما جلوه دادن سينه، حس ترحم كودك را بر مي انگيزد. در نتيجه شيرخوار براي اينكه مادرش احساس ناراحتي نكند شير نمي خورد. از جمله معايب اين روش نيز مي توان به آثاري كه اين كار مي تواند بر روح كودك بگذارد، اشاره كرد.
در اين حالت كودك قلباً براي مادر متأسف مي شود. گاهي هم ممكن هست كودك از اين وضعيت بترسد و مشكلي بر مشكلات بيفزايد.
ضمن آنكه بعد از رفع مانع، كودك مجدداً جهت خوردن شير اقدام مي كند و بعد از آن، حرفهاي مادر را دروغ مي پندارد و براي حرف او ارزش قايل نمي شود.
روش تدريجي اما قاطع، براي از شير گرفتن كودك پیروز ترين روش هست. براي كودك 6 ماهه اجراي برنامه شيردهي هر چهار ساعت يك بار مناسب هست. ضمن اينكه مي توان به تدريج غذاي كمكي را در تغذيه كودك وارد كرد.
با اعمال اين روش مادر مي تواند برنامه ريزي غذايي براي كودك داشته باشد در نتيجه با اعتماد به نفس در پيشرفت و پيش بيني مسايل به پيش برود.
شروع به دادن مايعات در ليوان مخصوص كودك و يا با قاشق، بغل كردن عروسك، خرس كوچولو يا قطعات پارچه ای ديگر جانشين خوبي براي دلبستگي كودك به شير مادر شمرده مي شود.
وقتي فواصل شيردهي مشخص شد مادر مي تواند حذف تدريجي وعده های شير را شروع كند.
حق گزینش با مادر هست. بعضي ها ابتدا حذف شبانه را در نظر مي گيرند، برخي ترجيح مي دهند، شير دادن وقت ناهار را اول قطع كنند. چون اطمينان دارند كودك به جاي شير، غذاي كافي براي خوردن دارد.
اما اغلب بهتر هست مادر بعد از خوردن يك غذاي سفت، يعني زماني كه كودك سير هست به او شير بدهد.
اين مسأله مهم هست كه وقتي يك نوبت شير دادن حذف شد مجدداً در لحظه های بي تابي كودك برقرار نشود. ممكن هست كودك با صداي بلند اعتراض خود را بيان كند
ولي مادر بايد هدف نهايي خود را به خاطر داشته باشد چون هر گونه ترديد موجب تشديد تقاضاهاي كودك مي شود. وقتي مادر تصميم خود را گرفت، قاطعيت تصميم او، به كودك انتقال مي يابد.
تغذيه گذشته از خواب و يا هنگام صبح آخرين نوبتهايي میباشند كه بايد حذف شوند پس مادر مي تواند اين نوبت را تا زماني كه كودك علاقه خود را از دست بدهد، حفظ كند.
1- از شير گرفتن كودك نارس بايد ديرتر از كودك عادي و سالم انجام شود.
2- مادر بايد كاملاً مطمئن باشد كه مايل هست كودك را از شير بگيرد.
3- در صورت امكان براي حذف هر وعده شير خوردن كودك، يك هفته فاصله زماني در نظر گرفته شود.
4- زماني كه مادر فرصت بيشتري براي بيرون بردن و سرگرم كردن فرزندش دارد، بهترين زمان از شيرگيري كودك هست، زيرا محدوديتهاي محيط بيرون، مانعي براي شير خوردن كودك محسوب مي شود و سرگرم بودن او، اشتياق به شير خوردن را كم مي كند.
5- زماني را براي قطع شيردهي گزینش كنيد كه حوادث تنشزاي ديگري براي كودك در شرف وقوع نباشد. براي مشابه قطع كردن شير، گذشته از زمان بازگشت مادر به محل كار، رفتن به مسافرت و يا همزماني آن با آموزش كنترل ادرار نباشد.
6- بهتر هست اطرافيان مادر، در خلال دوره از شيرگيري كودك پيشرفتهاي وی را در اين كار، هرچند جزيي باشد، گوشزد كنند، و با اين عمل، به اعتماد به نفس مادر كمك كنند.
7- براي از شير گرفتن به هنگام شب، هفته ای را گزینه كنيد كه ديگر افراد مي توانند كودك را در تخت بخوابانند.
8- اکران كردن نوار مخصوص كودكان كه آهنگ ملايم دارد، خواندن قصه، عروسك پشمالو و اسباب بازيهاي متعدد كه كودك بتواند در آغوش بگيرد يا در تخت خود قرار دهد، از جمله روشهاي آرامش بخش میباشند.
9- در هنگام از شير گرفتن كودك و تا مدتها بعد از آن، بهتر هست مادر با لباس كودك را استحمام كند تا كودك دوباره به شير خوردن تشويق نشود.
براي از شيرگيري كودك تنها تلاش مادر كافي نيست. بلكه همكاري همۀ اطرافيان، به ويژه پدر، در اين زمينه بسيار مهم هست.
بعنوان مثال: هنگامي كه مادر مي كوشد كودكش را از شير خوردن منع كند و او به شدت مقاومت نشان مي دهد، پدر مي تواند با تشويق كودك به خوردن غذا و سرگرم كردن او به انواع بازيها، وي را از اين كار منصرف كند. اين مسأله به خصوص در نيمه های شب كه كودك بهانه گيري و گريه بيشتري مي كند، حايز اهميت هست.
اغلب پدران خود را از اين مسؤوليت بر كنار مي دانند و از شير گرفتن كودك را وظيفه مادر تصور مي كنند. در حالي كه موفقيت هرچه سريعتر در اين امر، به نفع آرامش مادر، كودك و محيط خانواده هست.
نكته ديگر آن هست كه به كودك القا كنيم كه او به اندازه كافي بزرگ و مستقل شده هست، بنابراين خود مي تواند مثل بزرگترها از غذاي سفره بهره گیری كند.
خلاصه آنكه مادر گذشته از اقدام به از شيرگيري، بايد بينديشد كه چقدر تحمل شنيدن گريه كودك خود را دارد. اگر بچه كاملاً آشفته هست و آرام نمي شود، تصور نكند كه بازي را باخته هست، به گزارش تالاب بلكه بعد از چند ماه كه فرزندش بزرگتر و مستقل تر شد دوباره در مورد از شيرگيري او اقدام كند اين بار حتماً پیروز مي شود.