آیا رژیم سمزدایی، اعتبار علمی دارد؟
رژیم سمزدایی چه فایده ای دارد؟
بهطور کلی، امکان تجمع سموم در بدن افرادی که عادت به مصرف مداوم غذا هاي بیش از اندازه چرب، دودی، نمکسود، سرخکردنی، کنسروها، محصولات دارای مواد نگهدارنده، گوشتهاي فرآوریشده و قسمتهاي سوخته و کربنی غذا دارند، اکثر از سایر افراد هست.
به گزارش تالاب: یکی از تبلیغات اخیر بعضی از مراکز چاقی و لاغری، پیروی از «رژیم سمزدایی» برای دفع سموم بدن هست. شاید این سوال برای خیلیها پیش بیاید که این رژیم چیست؟ دقیقا چه کاری در بدن می کند؟ این سموم از کجا می آیند و چطور دفع می شوند و آیا اصلا رژیمی به نام رژیم سمزدایی در سایر نقاط دنیا و به صورت علمی وجود دارد یا نه؟ برای پاسخ به این سوالات، با پزشک محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علومپزشکی ایران گفتوگو کردهایم.
آیا رژیم سمزدایی، اعتبار علمی دارد؟
نه، متاسفانه بعضی افراد و مراکز رژیمدرمانی از شرایط خود و ناآگاهی مردم سوءاستفاده میکنند و سعی دارند با درج عناوین جدیدی مثل رژیم سمزدایی، اقدام به کسب مخاطب و درآمد بیشتری کنند. بهتر هست بدانید که اصلا در هیچ منبع علمیاي نامی از رژیم سمزدایی و کاربرد آن به صورتی که تبلیغ میشود، برده نشده و این رژیم در هیچ دانشگاه یا مرکز معتبر علمی و دانشگاهی دنیا و ایران تدریس نمیشود.
خبر بدتر این که بعضی مراکز اقدام به فروش محصولات گرانقیمتی برای سمزدایی از بدن میکنند که سلامت این محصولات و تاثیر مثبت یا منفی انها بر بدن هم کاملا ناشناخته هست. اضافه بر این، تبلیغ سمزدایی از نقاط خاص بدن مثل کف پا هم وجهه علمی و دانشگاهی ندارد و تمام این تبلیغات، صرفا برای کسب درآمد اکثر هست.
یعنی امکان تجمع سم در بدن هم وجود ندارد؟
چرا، در تعداد زیادی از موارد، امکان تجمع سموم و آلودگیهاي شیمیایی و میکروبی در بدن وجود دارد.
منبع تولید این سموم در بدن چیست؟
هم منابع خوراکی و هم منابع غیرخوراکی. گاهی کار کردن در بعضی کارخانهها و استنشاق گازها و بخارهای شیمیایی باعث تجمع سم در بدن می شود و گاهی هم مصرف بعضی مواد خوراکی. بهطور کلی، امکان تجمع سموم در بدن افرادی که عادت به مصرف مداوم غذا هاي بیش از اندازه چرب، دودی، نمکسود، سرخکردنی، کنسروها، محصولات دارای مواد نگهدارنده، گوشتهاي فرآوریشده و قسمتهاي سوخته و کربنی غذا «مثل بخشهاي سوخته تهدیگ، گوشتهاي سرخ یا کبابی قهوهاي تیره» دارند، اکثر از سایر افراد هست. از طرف دیگر، مصرف میوهها و سبزیهایي که امکان باقی ماندن آلایندههاي شیمیایی، سموم دفع آفات نباتی یا آلودگیهاي میکروبی در انها وجود دارد هم احتمال تجمع سم در بدن را افزایش می دهد.
توصیه شما برای پیشگیری از تجمع سموم در بدن چیست؟
بهرهگیری از مواد خوراکی تازه، سالم، فرایندنشده و دست اول می تواند برترین راه پیشگیری از تجمع سموم در بدن باشد. به عبارت سادهتر، دوری هر چه اکثر از فستفودها و غذا هاي فرآوری و سرخشده، مهمترین برنامه برای جلوگیري از ورود سم به بدن محسوب می شود. یعنی هر چه شیوه خوراکی و زندگی ما سالمتر باشد، امکان تجمع سم در بدنمان هم پایینتر می آید. گرچه منظور ما از این حرف، این نیست که بعضی خوراکیها را از برنامه خوراکیتان حذف کنید. ما میتوانیم حتی غذا هاي چرب، سرخکرده و فرآوریشده را هم به صورت محدود و ماهی یکی-دو مرتبه مصرف کنیم و مصرف انها تنها در صورتی که مداوم و بیرویه باشد، می تواند باعث تجمع سموم در بدن شود و سلامتمان را به خطر بیندازد.
آیا امکان دفع سموم بدن هم با مصرف غذاهای تازه و سالم مانند میوهها و سبزیها وجود دارد؟
میوهها و سبزیهاي تازه حاوی آنتیاکسیدانهاي فراوانی میباشند اما نمیتوانند سموم تجمعیافته یا تاثیر منفی انها را بر ارگانهاي حیاتی بدن از بین ببرند. هرچند آنتیاکسیدان موجود در میوهها یا سبزیهاي تازه میتواند تا حدی تاثیر سموم را کم کند اما به هیچ وجه آن ها را بهطور کامل از بدن دفع نخواهد کرد یا اثر منفیشان را کاملا از بین نخواهد برد.
این سموم در کدام قسمتهای بدن بیشتر تجمع مییابند؟
معمولا ما شاهد تجمع و تخریب بافت سلولی در کبد و کلیهها در اثر تجمع سموم در بدن هستیم. از آنجایی که این 2 ارگان، نقش اساسی در سمزدایی از بدن دارند، احتمال تجمع سموم بیش از اندازهاي که وارد بدن می شوند، در انها وجود خواهد داشت. زمانی که بافت کبد و کلیهها در اثر تجمع سموم در بدن دچار تخریب سلولی میشود، دیگر نمیتوان با کمک هیچ رژیم خوراکی خاصی، این تخریب را برطرف کرد و دوباره بافت کبد و کلیهها را به حالت نخست خود برگرداند. مصرف خوراکیهاي حاوی آنتیاکسیدان مثل میوهها و سبزیها هم تنها تا حدی جلوی این تخریب را میگیرد و به هیچ عنوان نمیتواند احتمال این تخریب را بهطور کامل از بین ببرد.
به گفته برخی افراد، مصرف مکملهای غذایی هم میتواند باعث تجمع سموم در بدن شود. نظر شما در این باره چیست؟
کاملا درست هست. به همین علت هم ما پیشنهاد اکید بر پرهیز از مصرف خودسرانه مکملهاي خوراکی داریم. بهطور کلی، بهتر هست بدانیم تغذیه، علم تعادل و تناسب هست. مثال ساده در این مورد هم مصرف آب هست. ما میان خوراکیها و آشامیدنیهاي گوناگون، سادهتر از آب نداریم و اگر همین آب را بیش از اندازه مصرف کنیم، باعث ایست قلبی و مرگ خود ما می شویم. مکملهاي خوراکی، نوع متراکمشدهاي از ریزمغذیها میباشند که اگر بیش از اندازه به بدن برسند، باعث ایجاد مسمومیت میشوند.
مثلا از آنجایی که کمبود آهن و ویتامین D در کشور ما شایع هست، خیلی از افراد اقدام به مصرف خودسرانه مکمل آهن یا ویتامین D میکنند. افزایش دوز دریافتی این ریزمغذیها میتواند مثل سم عمل کند و حتی فرد را از پا دربیاورد. از این رو، افراد مبتلا به کمخونی یا کمبود ویتامین D باید به متخصص تغذیه مراجعه کنند و ایشان هم براساس شرایط فردی مراجعان خود، دوز مصرفی مناسبی برای انها در نظر میگیرد.
