ضربان قلب نرمال در سالمندان چقدراست؟

قلب، یکی از حیاتی‌ترین اعضای بدن است که وظیفه‌ی پمپاژ خون به تمامی بخش‌های بدن را به عهده دارد. برای سنجش سلامت قلب، عواملی متعددی مورد توجه قرار می‌گیرند که یکی از مهم‌ترین این عوامل، تعداد ضربان قلب است. ضربان قلب در افراد مختلف بسته به سن و شرایط جسمانی آن‌ها ممکن است متفاوت باشد.

با این حال، برای هر گروه سنی یک بازه‌ی طبیعی ضربان قلب تعیین شده است. در ادامه، قصد داریم بیشتر با ضربان قلب نرمال سالمندان و وظیفه پرستار سالمند در منزل برای بیماران قلبی آشنا شویم، چرا که با افزایش سن، توجه به سلامت قلب اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد.

ضربان قلب نرمال در سالمندان سنین مختلف چقدر است؟

برای سالمندان، ضربان قلب نرمال در حالت استراحت معمولاً بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است. اما این میزان می‌تواند بسته به سن و وضعیت سلامت افراد تغییر کند. در ادامه، جدول مشخصات ضربان قلب نرمال سالمندان را بر اساس سن مشاهده می‌کنید:

سن	ضربان قلب نرمال ( ضربه در دقیقه)
65-70 سال	75-128 ضربه در دقیقه
70-75 سال	72-125 ضربه در دقیقه
75-80 سال	70-120 ضربه در دقیقه
80-85 سال	68-115 ضربه در دقیقه
85 سال به بالا	65-110 ضربه در دقیقه

این بازه‌ها برای وضعیت استراحت افراد سالم در نظر گرفته شده است. برای افراد ورزشکار یا کسانی که مشکلات قلبی دارند، ممکن است ضربان قلب پایین‌تر یا بالاتر باشد. در حالت کلی، ضربان قلب در سالمندان نباید به شدت از این بازه‌ها انحراف داشته باشد، چون می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات قلبی باشد.

ضربان قلب غیر نرمال در سالمندان چقدر است؟

در سالمندان، ضربان قلب غیر نرمال می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آنها به تغییرات طبیعی بدن در اثر افزایش سن و برخی دیگر به مشکلات بهداشتی مرتبط با قلب اشاره دارد. در حالت عادی، ضربان قلب نرمال سالمندان بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است. با این حال، ضربان قلب پایین‌تر از این مقدار (برادیکاردی) یا بالاتر از آن (تاکیکاردی) می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات قلبی باشد.

در سالمندان، عوامل زیادی ممکن است موجب نوسانات غیر طبیعی ضربان قلب شود. از جمله این عوامل می‌توان به فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، اختلالات غدد تیروئید و حتی داروهای مصرفی اشاره کرد. به ویژه، بیماری‌های قلبی مانند بیماری شریان کرونری که موجب کاهش خون‌رسانی به قلب می‌شوند، می‌توانند تغییرات ضربان قلب را در پی داشته باشند. همچنین استرس یا اضطراب در ایجاد ضربان‌های غیر عادی تأثیرگذار است.

در صورت مشاهده علائمی همچون تپش قلب سریع یا کند، احساس سبکی سر یا غش، مشاوره پزشکی فوری ضروری است. تشخیص دقیق این اختلالات از طریق آزمایش‌های الکتروکاردیوگرام (EKG) و سایر ابزارهای پزشکی مانند هولتر مانیتور یا تست استرس انجام می‌شود. درمان این اختلالات ممکن است شامل تغییرات دارویی، استفاده از دستگاه‌های ایمپلنت مانند پیزمیکر یا حتی جراحی‌هایی نظیر کاتتریزاسیون باشد.

دقیق ترین راه اندازه گیری ضربان قلب سالمندان

برای اندازه‌گیری دقیق ضربان قلب سالمندان، انتخاب روش‌های مناسب بسیار مهم است، چراکه نظارت بر وضعیت قلبی آن‌ها می‌تواند به پیشگیری از مشکلات قلبی و تشخیص زودهنگام بیماری‌ها کمک کند. در ادامه، به توضیحاتی دقیق‌تر و کامل‌تر در مورد هر یک از روش‌های متداول اندازه‌گیری ضربان قلب نرمال سالمندان می‌پردازیم:

1. استفاده از ساعت‌های هوشمند و مچ‌بندهای هوشمند

ساعت‌ها و مچ‌بندهای هوشمند یکی از راحت‌ترین و دقیق‌ترین ابزارها برای اندازه‌گیری ضربان قلب در سالمندان هستند. این دستگاه‌ها به‌طور مداوم ضربان قلب را در زمان‌های مختلف روز ثبت می‌کنند و می‌توانند نوسانات و تغییرات ضربان قلب را شناسایی نمایند. بسیاری از مدل‌ها قابلیت هشداردهی دارند که در صورت مشاهده تغییرات غیرطبیعی در ضربان قلب نرمال سالمندان، فرد را از وضعیت خود آگاه می‌سازند.

این قابلیت می‌تواند بسیار مفید باشد؛ زیرا بسیاری از مشکلات قلبی بدون علائم ظاهری مشخص هستند. از طرفی، این دستگاه‌ها معمولاً با اپلیکیشن‌های موبایلی همگام‌سازی می‌شوند که به کاربر یا مراقب امکان دسترسی به تاریخچه وضعیت قلب را می‌دهند. علاوه بر این، برخی از مدل‌ها توانایی تشخیص اختلالات ریتم قلب مانند آریتمی را دارند که می‌توانند به تشخیص زودهنگام بیماری‌های قلبی کمک کنند.

2. اندازه‌گیری دستی در نواحی مختلف بدن

اندازه‌گیری ضربان قلب به‌صورت دستی و با استفاده از انگشتان دست یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها برای کنترل ضربان قلب است. این روش بسیار ساده و در دسترس بوده و نیازی به دستگاه خاصی ندارد. برای این کار، می‌توان نبض را در چند نقطه مختلف بدن پیدا کرد:

• مچ دست: یکی از متداول‌ترین نقاط برای اندازه‌گیری ضربان قلب است.
• کنار گردن: در این منطقه، شریان کاروتید قرار دارد که ضربان قلب را به وضوح می‌توان احساس کرد.
• بالای پا: برای اطمینان بیشتر، به‌ویژه در سالمندان با بیماری‌های عروقی، می‌توان نبض را در ناحیه پا اندازه‌گیری کرد.
• آرنج: به‌ویژه در مواقعی که دست در حال استراحت است، نبض در این ناحیه به‌راحتی قابل‌مشاهده است.

برای برسی دقیق‌تر ضربان قلب نرمال سالمندان یا هر رده سنی دیگر، توصیه می‌شود که نبض را برای 60 ثانیه شمرده و یا در 20 ثانیه شمرده و سپس عدد به‌دست‌آمده را در 3 ضرب کرد. این روش می‌تواند برای نظارت روزانه بر وضعیت ضربان قلب مؤثر باشد، به‌ویژه اگر همراه با روش‌های دیگر انجام شود.

3. استفاده از دستگاه فشارسنج با قابلیت اندازه‌گیری ضربان قلب

دستگاه‌های فشارسنج دیجیتال که قابلیت اندازه‌گیری ضربان قلب را نیز دارند، ابزارهای بسیار مناسبی برای سالمندان به‌شمار می‌آیند. این دستگاه‌ها علاوه بر ثبت فشار خون، ضربان قلب نرمال سالمندان را به‌طور هم‌زمان اندازه‌گیری می‌کنند و نتایج را به‌صورت دیجیتال نمایش می‌دهند.

این ویژگی برای سالمندان بسیار مفید است؛ زیرا آن‌ها معمولاً نیاز به بررسی هم‌زمان فشار خون و ضربان قلب دارند، به‌ویژه در شرایطی مانند فشار خون بالا یا پایین که می‌تواند تأثیر زیادی بر وضعیت قلبی و عمومی بدن داشته باشد. برخی از دستگاه‌ها حتی امکان ذخیره‌سازی تاریخچه داده‌ها را دارند که می‌تواند برای بررسی وضعیت قلب و فشار خون در طول زمان مفید باشد.

4. پایش حرفه‌ای توسط پزشک

اگر ضربان قلب سالمند به‌طور غیرطبیعی بالا یا پایین باشد یا علائم نگران‌کننده‌ای مانند تپش قلب یا سرگیجه مشاهده شود، بهترین گزینه مراجعه به پزشک متخصص قلب است. پزشک می‌تواند با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته‌ای مانند اکوکاردیوگرام (سونوگرافی قلب) یا هولتر مانیتورینگ (پایش مداوم ضربان قلب برای 24 تا 48 ساعت) وضعیت قلب را به‌طور دقیق‌تری بررسی کند.

این دستگاه‌ها می‌توانند مشکلاتی مانند نارسایی قلبی، آریتمی یا سایر اختلالات قلبی را شناسایی کنند که در مراحل ابتدایی به‌راحتی از دست می‌روند. به‌طور کلی، مراجعه به پزشک در مواقعی که تغییرات ضربان قلب به‌طور مشهودی محسوس است، می‌تواند راهی برای پیشگیری از بیماری‌های جدی‌تر قلبی باشد.

5. پایش به‌وسیله ابزارهای پیشرفته و تخصصی

در برخی موارد، پزشکان ممکن است از ابزارهای تخصصی دیگری مانند ECG (الکتروکاردیوگرام) برای اندازه‌گیری دقیق‌تر فعالیت‌های الکتریکی قلب استفاده کنند. این روش‌ها به‌ویژه برای تشخیص مشکلات ریتم قلب و ناهنجاری‌های الکتریکی بسیار مفید هستند.

در نهایت، نظارت مستمر بر ضربان قلب نرمال سالمندان می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی آن‌ها ایفا کند و به پیشگیری از مشکلات قلبی و سایر بیماری‌ها کمک نماید. انتخاب روش مناسب بسته به وضعیت فرد، شدت بیماری‌ها و دسترسی به ابزارهای مختلف تفاوت‌های زیادی در تأثیرگذاری این بررسی‌ها ایجاد خواهد کرد.

علت های نرمال نبودن ضربان قلب سالمندان

علت‌های نرمال نبودن ضربان‌قلب سالمندان، هم پایین بودن (برادیکاردیا) و هم بالا بودن (تاکی‌کاردیا)، به عواملی مختلف و شرایط پزشکی بستگی دارد. در ادامه به مهم‌ترین علل هر دو حالت یعنی ضربان قلب نرمال سالمندان و غیر نرمال اشاره خواهیم کرد:

1. علل پایین بودن ضربان قلب (برادیکاردیا)

پایین بودن ضربان قلب می تواند از جهاتی آسیب زا باشد. خطرناک ترین حالتی که بخاطر پایین بودن ضربان قلب رخ می دهد، عدم خون رسانی به مغز است که هم موجب کاهش هوشیاری می شود و هم می تواند آسیب جدی به سلول های عصبی مغز وارد کند. علت های پایین بودن ضربان قلب:

• مشکلات مربوط به گره سینوسی: گره سینوسی که مسئول ارسال سیگنال‌های الکتریکی به قلب است، در افراد مسن ممکن است دچار مشکل شده و منجر به کند شدن ضربان قلب شود.
• سندرم سینوس بیمار: در این شرایط، گره سینوسی قادر به تولید سیگنال‌های کافی برای ضربان‌های منظم قلب نیست. این مشکل در سالمندان بیشتر شایع است.
• بلوک قلبی: این اختلال زمانی رخ می‌دهد که سیگنال‌های الکتریکی به‌درستی از دهلیزها به بطن‌ها منتقل نشود. بلوک‌های درجه‌اول و درجه‌دوم ممکن است منجر به ضربان‌های آهسته و نامنظم شوند.
• کم‌کاری تیروئید: عملکرد پایین غده تیروئید می‌تواند موجب کاهش ضربان قلب شود.
• برخی داروها: داروهایی مانند بتابلاکرها یا داروهای ضد فشار خون باعث کاهش ضربان قلب خواهند شد.

۲. علل بالا بودن ضربان قلب (تاکی‌کاردیا)

دقت کنید که بالا بودن ضربان قلب هم در سالمندان و هم در رده های سنی دیگر می تواند خطرناک تر از پایین بودن آن باشد. چراکه بالا بودن ضربان قلب موجب فشار بیش از حد به قلب و ایست قلبی می شود ولی پایین بودن ضربان قلب خون رسانی را مختل میکند که تاثیرات آن نه در قلب بلکه بیشر در دیگر نقاط بدن ظاهر می شود و عوارض آن به زمان بیشتری برا آسیب رساندن نیاز دارند.

• اضطراب و استرس: این وضعیت می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد، به ویژه در مواقع تنش‌زا.
• کمبود آب بدن و تب: در اثر از دست رفتن مایعات بدن یا ابتلا به عفونت‌های تب‌دار، ضربان قلب ممکن است افزایش یابد.
• بیماری‌های قلبی: برخی بیماری‌های قلبی، مانند فیبریلاسیون دهلیزی، باعث ضربان قلب سریع و نامنظم خواهد شد.
• پرکاری تیروئید: افزایش فعالیت تیروئید می‌تواند به افزایش ضربان قلب منجر شود.
• آپنه خواب: توقف‌های مکرر تنفسی در خواب که به صورت خفیف یا شدید رخ می‌دهد، ضربان قلب را در طول شب افزایش خواهد داد.

در نهایت، سالمندان باید تحت نظر پزشک متخصص قرار داشته باشند تا علت اصلی این اختلالات ضربانی شناسایی و درمان شود.

برای حفظ سلامت قلب، توصیه می‌شود که سالمندان به طور منظم ضربان قلب خود را کنترل کنند و در صورت مشاهده تغییرات غیرمعمول، با پزشک مشورت نمایند. اصلاح سبک زندگی از جمله ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب و کاهش استرس، می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود ضربان قلب نرمال سالمندان داشته باشد.