علت خشکی دهان چیست و چگونه آن را حل کنیم ؟
خشکی دهان مسئله اي بـه نسبت شایع اسـت کـه بـه دلایل گوناگونی ممکن اسـت ایجاد شود و عوارض جانبی خواهد داشت. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب برای شـما همراهان عزیز مقاله اي در مورد خشکی دهان و رفع ان را منتشر کرده ایم.
خشکی دهان چیست؟
خشکی دهان و گلو یک وضعیت بسیار متداول اسـت کـه در ان فرد احساس کمبود ترشحات لعابی در دهان خودرا تجربه میکند. این وضعیت میتواند بـه صورت موقتی و یا مزمن باشد و می تواند تأثیرات منفی بر روی کیفیت زندگی فرد داشته باشد. خشک شدن دهان میتواند بـه صورت مستقل اتفاق بیفتد یا بـه علت بیماری هایي مانند دیابت، اختلالات غدد تیروئید، عوامل روانشناختی و نیز مصرف برخی از داروها رخ دهد.
علل خشک شدن گلو و دهان میتواند متنوع باشد، از جمله کاهش ترشح لعاب توسط غدههاي لعابی، تنفس از دهان، تعریق بیش از حد، استفاده از داروها با عوارض جانبی خشک کننده دهان، مصرف مواد مخدر، استفاده از الکل و تنباکو، عوامل روانشناختی و استرس، تغذیه نامناسب و کمبود آب در بدن و… کـه در ادامه بـه برخی از این موارد خواهیم پرداخت.
اگر خشک شدن گلو شـما مزمن اسـت و مزاحمت زیادی را برایتان ایجاد میکند، توصیه میشود کـه بـه دکتر خود مراجعه کرده و با وی درباره تشخیص و درمان مورد نظر صحبت کنید. دکتر می تواند با توجه بـه سابقه دکتری شـما و معاینه دقیق، بررسیهاي لازم را انجام داده و راهکارهای مناسب را برای شـما تعیین کند.
مطالب مشابه: علل خشک شدن دهان
علل خشکی دهان چیست؟
بسیاری از افراد بر این باورند کـه خشکی دهان یک بخش طبیعی از روند پیری اسـت در صورتی کـه این نمیتواند علت اصلی باشد. در واقع خشکی دهان بـه دلایل مختلفی اتفاق میافتد. مهمترین و محتمل ترین علت خشکی دهان مواردی هستند کـه در ادامه بررسی شده اند:
1. مصرف برخی داروها
یکی از عوارض جانبی مصرف داروها خشکی دهان اسـت. از جمله داروهایی کـه خشکی دهان را باعث میشوند داروهای مربوط بـه دستگاه گوارش، فشار خون، بیماریهاي روانی و افسردگی، داروهای شل کننده عضلات، داروهای پارکینسون و داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان هستند.
اگر یکی از عوارض داروی مصرفی شـما نیز خشکی دهان اسـت با دکتر خود مشورت کرده ودر رابطه با تغییر ان صحبت کنید. دراین مورد استفاده از آدامسهاي بدون قند برای تحریک بزاق دهان بی تاثیر نیست.
2. کم آبی بدن
مصرف کافی آب در طول روز فواید بسیاری را بـه همراه دارد و عدم مصرف کافی ان نیز دردسرهایی بـه دنبال دارد. یکی از دلایل خشکی دهان، کاهش مقدار آب در بدن اسـت کـه در اکثر افراد اتفاق میافتد. کاهش آب بدن منجر بـه کاهش ترشح بزاق می شود ودر نتیجه خشکی دهان رخ میدهد. از این رو، توصیه میشود کـه بـه میزان کافی آب مصرف کنید تا بدنتان همواره آب مورد نیاز خودرا در اختیار داشته باشد و خشکی دهان را کاهش دهد.
3. تغییرات آب و هوایی
خشکی دهان می تواند بـه علت میزان رطوبت موجود در هوا نیز ایجاد شود. خشکی هوا می تواند باعث خشک شدن غشاهای مخاطی شده و خشکی دهان را در پی داشته باشد. بنابر این تا جایی کـه ممکن اسـت فضایی کـه در ان قرار دارید را مرطوب نگه داشته تا از ابتلا بـه بسیاری از بیماریها از جمله آنفلوآنزا، سرماخوردگی و آلرژیها در امان باشید.
4. بالا رفتن سن
با بالا رفتن سن تغییرات زیادی در سیستم بدن ایجاد شده کـه یکی از آن ها کاهش ترشح بزاق دهان اسـت. افراد سالمند بـه دلایل متعدد بیشتر در دسترس خشکی دهان هستند. از جمله این دلایل می توان بـه مصرف بیشتر دارو، تغییر در رژیم غذایی و دریافت مواد مغذی و مشکلات سلامتی اشاره کرد.
5. مشکلات تنفسی
افرادی کـه بـه علت بیماری هاي چون انحراف تیغه بینی و یا پولیپهاي بینی و مشکلات سینوسها ممکن اسـت با دشواری در تنفس مواجه شوند. دراین شرایط تنفس از راه بینی سخت بوده و فرد وادار اسـت از راه دهان نفس بکشد و این خود باعث خشکی می شود.
6. درمان سرطان
افرادی کـه در طی درمان بیماری سرطان و شیمی درمانی هستند مطمعنا خشکی دهان را تجربه کردهاند. در طی درمان سرطان استفاده از داروهای شیمی درمانی، پرتو درمانی سر و گردن باعث آسیب بـه غدد بزاقی شده و نهایتا ترشح بزاق را کاهش میدهد.
7. پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان نیز یکی از دلایل ایجاد خشکی دهان اسـت. یک رژیم غذایی نامناسب و سرشار از قند و بهداشت نامناسب دهان و دندان منجر بـه پوسیدگی دندان می شود. پوسیدگی تدریجی دندان کاهش ترشح بزاق را بـه همراه داشته ودر نهایت بـه خشکی دهان منجر میشود.
8. آسیب های عصبی
در بیشتر موارد بـه علت آسیب دیدگی شدید در ناحیه گردن یا سر بـه اعصاب غدد بزاقی صدمه وارد میشود. دراین صورت اعصاب برای تولید بزاق نمی توانند بـه خوبی پیام ارسال کنند و با کاهش بزاق ودر نتیجه خشکی دهان مواجه می شویم.
علاوه بر موارد گفته شده بـه دلایل بسیاری دیگر نیز رخ میدهد کـه در ادامه بـه این موارد اشاره میکنیم.
- مصرف توتون و تنباکو و کشیدن سیگار
- بیماریهاي خود ایمنی مانند بیماری کرون یا سندرم شوگرن
- خروپف کردن
- خوابیدن با دهان باز
- بیماریهاي چون تیروئید، دیابت، پارکینسون، ایدز و آلزایمر
- اختلالات اضطرابی و افسردگی
- ورزش در هوای گرم
9. بیماری های گوارشی
از آنجا کـه سیستم گوارشی با دهان در ارتباط اسـت ممکن اسـت برخی شرایط پیش آمده دراین سیستم باعث تغییر بو و علائم در دهان شوند. در واقع ثابت شده کـه بیماری هاي مثل ریفلاکس معده و یا سو هاضمه و … میتوانند در تغییر بو و خشکی دهان تاثیر بگذارند. بنابر این معده و خشکی دهان با هم مرتبط هستند. بـه علاوه مشکلات کبد نیز می تواند تاثیرات مشابهی روی دهان داشته باشد.
علائم و عوارض خشکی دهان
- احساس سوزش دهان در حالت عادی از علائم ابتلا بـه این عارضه میباشد.
- همچنین ترک خوردن دائمی لب ها و ایجاد زخم هاي کنار لب از دیگر علائم ان می باشد.
- ایجاد عفونت هاي قارچی دهان
- بـه وجود آمدن زبان ترک خورده و خشک
- ایجاد بوی بد در دهان
- افزایش میزان خرابی دندان ها و التهاب لثه
- ایجاد عفونت در لثه و دهان
- بـه وجود آمدن مشکل در هنگام صحبت کردن
- سختی در بلع ودر هنگام جویدن جویدن غذا
- ایجاد زخم هاي دهان و روی لب سوزش همراه با سوزش
- بـه وجود آمدن احساس خشکی و زخم در گلو
- ایجاد احساس چسبنده بودن زبان و گلو در هنگام صحبت کردن و یا در هنگام غذا خوردن
مطالب مشابه: 7 راه موثر برای رفع خشکی دهان
درمان های خانگی برای تسکین علایم سندرم دهان خشک:
1. آب:
حداقل هشت لیوان آب «حدود 2.5 لیتر» در روز بنوشید. حتی اگر احساس تشنگی نمیکنید, هم آب بنوشید. صبر نکنید تا احساس تشنگی کنید . علاوه بر آب, شـما باید نیمی از آب میوه تازه را در روز اضافه کنید, ترجیحاً میوه هاي غنی از ویتامین c مانند مرکبات, ژله, آناناس, انبه و هویج. آب داغ یا بیش از حد سرد ننوشید.
2. لیمو ترش برای درمان خشکی دهان در صبح:
روش 1: لیمو, شکر و آب
مواد لازم:
120 گرم شکر, 60 میلی لیتر آب لیمو و 360 میلی لیتر آب.
- شکر و آب را بـه نسبت هاي مساوی دریک قابلمه کوچک بریزید, بجوشانید تا زمانی کـه شکر حل شود.
- بعد اجاق را خاموش کنید و آب را خنک کنید. یک لیمو با پوسته نازک انتخاب کنید، چون آب بیشتری دارد.
- قبل از این کـه لیمو ترش را فشار دهید, میتوانید کمی لیمو بنوشید تا کمی راحت تر شود.
- همه ی مواد را با هم مخلوط کنید و سپس بنوشید.
روش 2: لیمو, سنبل هندی, برگ های لیمو, آب یخ برای درمان خشکی دهان
مواد لازم:
30 میل آب ؛ 80 گرم شکر، 2 عدد لیمو ؛ 2 عدو سنبل هندی ؛ 4-5 عدد برگ لیمو، آب یخ
- سنبل هندی را ریز کنید. آب, شکر, و سنبل هندی را بـه مدت 10 دقیقه بجوشانید. اجاق را خاموش کنید و برگ ها را بردارید و خنک کنید.آب را صاف کنید و لیمو ترش را فشار دهید. از این عصاره استفاده کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
روش 3: درمان خشکی دهان با لیمو, عسل و آب
مواد لازم:
30 میلی لیتر آب , دو قاشق چای خوری عسل و نصف لیمو ترش.
- عسل را بـه آب اضافه کنید و ان را خوب تکان دهید.
- آب و عسل را بـه مدت 10 دقیقه بجوشانید و اجازه دهید خنک شود.
- اجاق را خاموش کنید. پوست لیمو و لیمو را بـه ان اضافه کنید.
- از این روش برای رسیدن بـه نتایج مورد انتظار 1–2 بار در روز استفاده کنید.
3. نمک برای درمان خشکی دهان:
200 میلی لیتر آب و1 قاشق سوپ خوری نمک را آماده کنید. نمک را بـه آب اضافه کنید و سپس خوب هم بزنید.آب شور را حرارت دهید و بنوشید. هنگام بیدار شدن، از آب شور استفاده کنید.
4. درمان خشکی دهان با جوش شیرین:
مواد لازم:
1/2 قاشق چای خوری جوش شیرین،1 قاشق چای خوری نمک، شکر و چند قطره عصاره لیمو با یک فنجان آب.
- جوش شیرین، نمک، شکر، آب لیمو را بـه آب اضافه کنید و خوب هم بزنید و بنوشید.
- این مخلوط بـه جلوگیری از کمبود آب بدن کمک می کند.اگر شـما بـه طور منظم ان را 1-2 بار در روز مصرف کنید، این یک درمان موثر در خشکی دهان اسـت.
5. زنجبیل برای درمان گیاهی خشکی دهان:
روش 1: چای زنجبیل:
چند تکه زنجبیل را بـه یک فنجان چای گرم اضافه کنید و سپس از ان لذت ببرید.نوشیدن این نوع چای بعد از شام بهترین گزینه اسـت. چای زنجبیل بـه تصفیه سموم بدن کمک می کند و دهان خشک را درمان می کند و ریه ها را گرم نگه می دارد و از آنفولانزا، سرفه و دیگر بیماری هاي شایع جلوگیری می کند.
روش 2: زنجبیل، نمک، آب و سرکه:
زنجبیل را بـه تکه هاي نازک ببرید و سپس در سرکه خیس کنید، کمی نمک اضافه کنید و سپس ان ها را بـه خوبی مخلوط کنید. مخلوط رابا آب ترکیب کنید و بنوشید و لذت ببرید. این روش را 1-2 بار در روز برای رسیدن بـه نتایج مورد انتظار خود بنوشید.
روش 3: فقط زنجبیل:
زنجبیل، یکی از بهترین روش هاي طبیعی برای تحریک بزاق و جلوگیری از دهان خشک اسـت. فقط نیاز دارید کـه تکه کوچکی از زنجبیل را بردارید و زمانی کـه نیاز اسـت گاز بزنید و بجوید. گرچه این بیماری نمی تواند بـه طور کامل درمان شود، اما می تواند در موارد اضطراری بـه شـما کمک کند.
6. درمان خشکی دهان با آلوئه ورا:
- یک مشت برگ آلوئه ورا، و کمی عسل خالص را آماده کنید.
- آلوئه ورا را بـه دقت تمیز کنید و سپس پوسته سبز ان ها را بادقت جدا کنید. آلوئه ورا را بـه مدت 1 ساعت در آب بیندازید، تا بـه حذف صمغ آلوئه ورا بـه طور کامل کمک کنید.
- آلوئه ورا و عسل را بـه مخلوط کن اضافه کنید و سپس کمی آب بریزید.
- 1-3 بار در روز «15 دقیقه قبل از غذا» در بخورید، هر دفعه 20 میلی لیتر «1 قاشق سوپ خوری».
نکته:
برخی گزارش ها حاکی از ان هستند کـه آلوئه ورا ممکن اسـت با سقط جنین و نابهنجاری هاي مادرزادی در ارتباط باشد. زنان باردار و مادران شیرده نباید هرگز بدون مشورت با دکتر از محصولات آلوئه ورا استفاده کنند.
ژل آلوئه ورا برای کاهش سطح قندخون مفید اسـت و اگر شـما مبتلا بـه دیابت و دارو هستید و میخواهید از آلوئه ورا استفاده کنید، میزان گلوکز خون خودرا بادقت بیشتری چک کنید، تا از تپش بیش از حد، ضربان قلب سریع، تعریق بیش از حد، سینه خالی و لرزش جلوگیری کنید.
7. دانه های گلپر مناسب برای درمان خشکی دهان:
درمان خشکی دهان
روش 1: فقط دانه های گلپر:
این روش بسیار ساده اسـت.برای اجرای این روش فقط یک دانه گلپر کوچک را بردارید و ان ها را بجوید.اینکار می تواند بـه شـما کمک کند دهان خشکتان را درمان کنید.
روش 2: گلپر و لیمو:
2 قاشق سوپ خوری گلپر را در طول شب خیس کنید و ان ها را در صبح بجوشانید.آب را صاف کرده و عصاره لیمو را بـه ان اضافه کنید. هرروز صبح بـه مدت 2 هفته ان رابا معده خالی بنوشید.
نکته:
از استفاده از گلپر در دوزهای بالا اجتناب کنید. ترکیبات دراین دانه می تواند برای سیستم عصبی مضر باشد ودر صورتی کـه بـه طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد، دچار توهم و تشنج می شود. می تواند سرطان ها را تشدید کند – سرطان هاي متصل بـه گیرنده استروژن سرطان پستان، تخمدان ها، و غیره را تشدید می کند، چون حاوی استروژن بالایی اسـت. ممکن اسـت بـه زنان باردار توصیه شود کـه مقدار زیادی از گیاهان را مصرف کنند.
8. درمان و از بین بردن خشکی دهان با مصرف کرفس:
200 گرم کرفس و 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را آماده کنید. کرفس را خرد کنید و ان را بـه تکه هاي کوچک برش دهید ودر مخلوط کن بریزید، تا آبش را بگیرید. 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را بریزید و مخلوط را بنوشید. زنان باردار باید قبل از استفاده از کرفس بـه درمان دهانی خشک توجه کنند. اگر شـما باردار هستید و هنوز هم میخواهید از این روش درمانی استفاده کنید، باید از مقدار کمی استفاده کنید چون کرفس می تواند اثرات جانبی هم داشته باشد.
9. آدامس موثر در درمان خشکی دهان:
این روش برای از بین رفتن خشکی دهان بسیار تاثیر گذار می باشد.هنگامی کـه در مورد دهان خشک و درمانش تحقیق می شود، متخصصان نشان داده اند کـه برای التیام غدد بزاقی «با آب کافی» میتوانید از چند نکته ساده اما موثر در زیر استفاده کنید:
- با استفاده از بزاق مصنوعی تهیه شده بـه شکل دهانشویه، اسپری معدنی بـه مرطوب کننده کمک کنید.
- خواب و کار دریک اتاق مرطوب، برای جلوگیری از دهان خشک.
- اگر اتاق تهویه مطبوع ندارد، باید حتماً بخور وجود داشته باشد.
- افزایش مصرف روزانه سبزیجات و میوه هاي تازه.
مطالب مشابه: رطوبت را به بدنتان برگردانید
در پایان
برای تعیین علت خشکی دهان، احتمالا پزشکتان تاریخچه دکتری شـما و تمام داروهایی کـه استفاده میکنید، از جمله داروهای بدون نسخه را بررسی و دهان شـما را معاینه خواهد کرد.
گاهی ممکن اسـت نیاز بـه آزمایش خون، تصاویر اسکن شده از غدد بزاقی یا آزمایشهایي کـه مقدار تولید بزاق را نشان می دهند نیز باشد تا علت خشک شدن دهانتان مشخص شود. اگر پزشکتان شک کند کـه خشکی دهان در اثر سندرم اسجوگرن بـهوجود آمده، یک نمونهي کوچک از سلولهاي غدد بزاقی از لبهاي شـما «نمونه برداری» برای آزمایش فرستاده میشود.
