برای افزایش قد کودکان چه نکاتی را باید مورد توجه قرار دهیم؟

افزایش قد کودکان همواره یکی از دغدغه‌های مهم والدین بوده و ترجیح اکثر پدر و مادرها، قدبلند بودن فرزندشان است. به طور کلی عوامل تعیین‌کننده میزان قد عبارتند از: عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی. اگرچه نقش ژنتیک در این مورد بسیار پررنگ‌تر از موارد دیگر است، اما تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند تاثیرات مثبتی بر روی بلند یا کوتاه بودن قد افراد داشته باشد. در حالت کلی، قد بچه‌ها از یک سالگی تا زمان شروع بلوغ، به طور میانگین سالانه حدود 5 سانتی‌متر رشد می‌کند. پس از این مرحله، سرعت افزایش قد به مرور زمان کمتر شده و بعد از بسته شدن صفحات رشد استخوانی، با توقف رشد قدی نوجوانان روبه‌رو خواهیم بود. در سال‌های اخیر بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از طریق تغییر سبک زندگی توانسته‌اند میزان رشد قدی کودکان را  به اندازه قابل توجهی افزایش دهند. در نتیجه از این طریق متوجه می‌شویم که عوامل غیر ژنتیکی نیز می‌توانند نقش موثری در افزایش قد کودکان و نوجوانان ایفا نمایند.

روش‌های افزایش قد کودکان

بر اساس تحقیقات انجام شده، درحال حاضر شیوه‌های مختلفی برای افزایش قد کودکان توصیه شده است که از این طریق می‌توان رشد قدی کودکان را تا حد نرمالی افزایش داد. مهم‌ترین این روش‌ها عبارتند از:

پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل

یکی از مهم‌ترین راه‌های افزایش قد کودکان، دنبال کردن یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی و سالم است. رژیم غذایی متعادل باید ترکیبی از انواع پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌های مفید و انواع ویتامین‌ها و املاح معدنی باشد. در نتیجه گنجاندن مواد غذایی و خوراکی‌های متنوع در رژیم کودکان، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. از جمله این خوراکی‌ها می‌توان به انواع گوشت قرمز و سفید به ویژه ماهی و میگو، حبوبات و غلات، لبنیات، مغزیجات، مواد غذایی نشاسته‌دار مانند برنج، نان و…، و انواع میوه‌جات و سبزیجات اشاره کرد. در نظر داشته باشید که برخی از مواد مغذی مانند کلسیم، روی و ویتامین دی تاثیر مستقیمی بر افزایش قد کودکان دارند. بنابراین از دادن مواد غذایی مانند انواع ماهی، لبنیات، گوشت قرمز، تخم کدو و زرده تخم‌مرغ به فرزندان خود، به هیچ عنوان غافل نشوید. به علاوه توجه داشته باشید که خوردن مداوم مواد غذایی مضر مانند چیپس، پفک، انواع شیرینی‌جات، نوشابه‌های گازدار و مواردی از این قبیل نیز می‌تواند اثر معکوسی در این زمینه بر جای بگذارد.

خواب کافی و به موقع

یکی دیگر از فاکتورهای موثر در رشد قدی، داشتن خواب کافی در زمان مناسب آن است. در حالت کلی دانشمندان، زمان خواب مناسب را بین ساعت 10 شب تا 4 صبح در نظر می‌گیرند. اما این گزینه در مورد کودکان و نوجوانانی که در سن رشد قرار دارند، از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است. زیرا بهترین زمان برای ترشح هورمون رشد نیز در این محدوده ساعتی واقع شده است. به علاوه در نظر داشته باشید که مقدار مناسب خواب برای افراد در سنین مختلف نیز، با یکدیگر متفاوت است. ما  در جدول زیر، میزان مناسب خواب هر فرد با توجه به سن و سال او را بیان خواهیم کرد.

ورزش کردن منظم

به طور کلی انجام هر گونه ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند تاثیرات مثبتی بر سلامت جسمی و روانی کودکان داشته باشد. با این حال موثر بودن برخی از ورزش‌ها و تمرینات خاص بر افزایش قد کودکان، به اثبات رسیده و بهتر است در برنامه فعالیت کودکان و نوجوانان گنجانده شود. از جمله این ورزش‌ها و فعالیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دویدن
• یوگای کودکان
• بارفیکس
• طناب زدن
• والیبال
• بسکتبال
• شنا
• انجام تمرینات کششی ساده

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

همان‌طور که قبلا هم بیان شد، یکی از ویتامین‌های ضروری و موثر در افزایش قد کودکان و نوجوانان، ویتامین دی است. میزان زیادی از این ویتامین می‌تواند از طریق نور خورشید جذب بدن شود. در نتیجه قرار گرفتن در معرض این نور طبیعی و خدادادی، اهمیت فوق‌العاده‌ای برای تمامی افراد و به ویژه کودکان و نوجوانان خواهد داشت. قبل از تغییر سبک زندگی و آپارتمان‌نشینی اکثریت مردم، بچه‌ها با بازی کردن مداوم در کوچه و خیابان بیشتر در معرض نور خورشید داشتند. در حالی که امروزه کودکان و نوجوانان معمولا در خانه هستند و سرگرمی به غیر از وسایل الکترونیک در اختیار ندارند. بنابراین در این سال‌ها میزان جذب نور خورشید در میان کودکان ونوجوانان تا حد بسیار زیادی کاهش یافته و لازم است خانواده‌ها تغییراتی را در این زمینه اعمال نمایند.

حفظ تناسب اندام

در سال‌های اخیر بسیاری از جوامع از جمله کشور ایران با معضل چاقی و اضافه وزن کودکان و نوجوانان روبه‌رو بوده‌اند. چاقی علاوه بر مشکلات متعددی که برای سلامتی فرد ایجاد می‌کند، می‌تواند روند طبیعی رشد قد را نیز با اختلال روبه‌رو نماید. در نتیجه لازم است تا والدین همواره تناسب اندام فرزندانشان را مدنظر قرار داده و توجه ویژه‌ای به آن نشان دهند.

رعایت عادت‌های صحیح

بسیاری از عادت‌های صحیح در زندگی و رعایت مداوم آن‌ها مانند طرز صحیح نشستن و ایستادن، قوز نکردن به ویژه در زمان انجام تکالیف، خوردن آب فراوان و مواردی از این قبیل می‌توانند تاثیر به‌سزایی در روند افزایش قد داشته باشند.

استفاده از مکمل‌های دارویی

یکی دیگر از روش‌های موثر در افزایش قد در سنین کودکی و نوجوانی، استفاده از مکمل‌های دارویی در این زمینه است. امروزه با پیشرفت علم پزشکی و صنعت داروسازی مکمل‌های متنوعی در زمینه‌های مختلف و از جمله کمک به افزایش قد، ساخته و روانه بازار شده‌اند. از جمله داروهای مکمل که تاثیر به‌سزایی در کمک به رشد قدی کودکان و نوجوانان ایفا می‌نمایند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کپسول‌های امگا 3
• قرص ویتامین دی
• کپسول کلسیم
• قرص فوراور آر جی پلاس
• آرجی پلاس فوراور

چه زمانی برای قد فرزند خود به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که از اندازه صحیح قد با توجه به جنسیت و سن فرزند خود اطلاعات کافی دارید و فکر می‌کنید رشد قدی کودکتان طبیعی نیست، بهتر است به یک متخصص غدد و متابولیسم مراجعه نمایید. در این صورت اگر به واقع مشکلی وجود داشته و این مسئله ناشی از فعالیت‌های هورمونی باشد، با تدابیر علم پزشکی برطرف خواهد شد.

جمع‌بندی

در سال‌های اخیر اندازه قد فرزندان به یکی از دغدغه‌های مهم والدین تبدیل شده است. در واقع نه تنها بلندی قد همواره نشانه سلامت و تندرستی کودک و نوجوان بوده، امروزه این موضوع یکی از نشانه‌های مهم زیبایی نیز به شمار می‌رود. هرچند ژنتیک عامل اصلی و مهم  این موضوع در نظر گرفته می‌شود، اما تحقیقات و آزمایش‌های دانشمندان در سال‌های اخیر تاثیر عوامل محیطی در این مورد را نیز به اثبات رسانده‌اند. در نتیجه با تغییر سبک زندگی و به کار بردن روش‌های متعدد، می‌توان افزایش قد کودکان و نوجوانان را تا حد نسبتا زیادی تضمین نمود. از جمله شیوه‌های کاربردی در این زمینه می‌توان به این موارد اشاره کرد: رعایت یک رژیم غذای سالم و سرشار از مواد مغذی از جمله خوراکی‌های حاوی کلسیم، روی و ویتامین دی، انجام تمرینات کششی و ورزش‌های خاص، خواب کافی و به موقع، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، حفظ تناسب اندام، رعایت عادت‌های صحیح و استفاده از مکمل‌های دارویی.