اوتیسم از چه سنی شروع میشود؟

اوتیسم یک اختلال پیچیده و گسترده‌ در رشد عصبی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر توانایی‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری فرد بگذارد. این اختلال معمولاً در سال‌های ابتدایی کودک بین 18 تا 24 ماهگی آشکار شده اما والدین به دلیل اینکه قادر به دیدن تمام فعالیت‌های کودک نیستند متوجه نمی‌شوند. اما به طور کلی اوتیسم در سن 4 تا 5 سالگی تشخیص قطعی داده می‌شود.

اوتیسم چیست؟

اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD)، یک وضعیت عصبی-رشدی است که بر نحوه‌ی تعامل فرد با دیگران، ارتباطات اجتماعی و رفتارهای او تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی مشکل دارند و ممکن است به رفتارهای تکراری یا علایق خاص و محدود تمایل داشته باشند.

همچنین، مطالعات نشان داده‌اند که برخی تغییرات در مغز و نحوه‌ی پردازش اطلاعات حسی باعث مشکلات ارتباطی و اجتماعی در افراد اوتیسم می‌شوند. تشخیص اوتیسم معمولاً در کودکی و از طریق ارزیابی رفتارها و رشد کودک صورت می‌گیرد. علائم اولیه ممکن است شامل عدم پاسخگویی به اسم، مشکل در برقراری تماس چشمی و تکرار رفتارهای خاص باشد.

با توجه به اینکه تنوع در شدت و شکل علائم، شناسایی و تشخیص اوتیسم در سنین پایین چالش‌برانگیز بوده؛ اما شناسایی زودهنگام و دریافت حمایت‌های مناسب و کمک گرفتن از پرستار در منزل، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم دارد.

درمان اوتیسم شامل یک روش خاص نمی‌شود، بلکه بر اساس نیازهای فرد و شدت علائم، ترکیبی از درمان‌های مختلف می‌تواند مؤثر باشد. درمان‌های رفتاری و گفتاردرمانی در بهبود مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی به افراد اوتیسم کمک می‌کنند. در بعضی موارد، داروها نیز برای مدیریت علائم خاص مانند اضطراب یا افسردگی تجویز می‌شوند. با حمایت مناسب و برنامه‌های درمانی منظم، بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند به استقلال بیشتری در زندگی خود دست یابند و به جامعه کمک کنند.

به گفته سایت childmind در خصوص سن شروع کودکان اوتیسم باید گفت:

« اوتیسم یک اختلال رشدی است که بر نحوه یادگیری کودک برای برقراری ارتباط و تعامل با جهان تأثیر می گذارد. بر اساس داده های اخیر، میانگین سنی تشخیص اختلال طیف اوتیسم (ASD) حدود 5 یا 6 سال است، حتی اگر در کودکان 12 ماهه نیز قابل تشخیص باشد. ممکن است بسیار جوان به نظر برسد، اما اوتیسم یک اختلال زودرس است که مادام العمر است. تشخیص زودهنگام این امکان را به بچه ها می دهد که در طول دوره بحرانی رشد که قبل از 5 سالگی کودک اتفاق می افتد، حمایت لازم را دریافت کنند.»

سن آغاز اوتیسم

اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است که معمولاً در سال‌های اولیه زندگی کودک، یعنی بین ۲ تا ۳ سالگی، شناسایی می‌شود. برخی از نشانه‌های اوتیسم می‌توانند حتی از حدود ۱۸ ماهگی آشکار شوند. این اختلال بیشتر در مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی کودک اثر می‌گذارد و علائم آن معمولاً شامل مشکلاتی در تعاملات اجتماعی، تمایلات تکراری در رفتار و تأخیر در توسعه‌ی گفتار است.

در برخی موارد، علائم اوتیسم ممکن است تا زمان ورود کودک به مهدکودک یا مدرسه به‌خوبی مشخص نشوند، زمانی که تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی بیشتر از قبل مورد توجه قرار می‌گیرند. عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز اوتیسم نقش دارند، اما علت دقیق آن هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است.

هرچند که معمولاً اولین علائم اوتیسم در کودکی ظاهر می‌شوند، این اختلال می‌تواند تا بزرگسالی نیز همراه فرد باقی بماند و در طول زندگی بر نحوه‌ی ارتباط او با دیگران و محیط پیرامون تأثیر بگذارد. شناخت زودهنگام و مداخلات مناسب به بهبود کیفیت زندگی کودکان دارای اوتیسم کمک می‌کند و مهارت‌های لازم برای تعاملات اجتماعی و سازگاری را در آنها تقویت خواهد کرد.

علائم و نشانه‌های اختلال اوتیسم

اختلال اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD)، مجموعه‌ای از اختلالات عصبی‌رشدی است که به مشکلات در زمینه‌های ارتباطات، تعاملات اجتماعی و الگوهای رفتاری منجر می‌شود. علائم اوتیسم معمولاً در اوایل دوران کودکی ظاهر شده و شدت آن‌ها می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در ادامه به بررسی برخی از علائم و نشانه‌های متداول این اختلال می‌پردازیم:

1. مشکلات در ارتباطات و زبان: افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی دچار مشکل باشند. برخی از آن‌ها به تأخیر در شروع گفتار یا حتی عدم توانایی صحبت کردن دچار می‌شوند. همچنین، در درک زبان بدن، لحن صدا و یا مفهوم کلمات مشکلاتی دارند. این افراد معمولاً در آغاز مکالمه، ادامه دادن آن یا پاسخ به سوالات مشکل خواهند داشت.
2. مشکلات در تعاملات اجتماعی: یکی از ویژگی‌های بارز اوتیسم، مشکلاتی است که فرد در تعاملات اجتماعی دارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط چشمی، ابراز احساسات، شناخت احساسات دیگران و برقراری روابط دوستانه مشکل داشته باشند. بسیاری از آن‌ها تمایلی به برقراری ارتباط نزدیک با دیگران نشان نمی‌دهند و به‌نظر می‌رسد که در محیط اجتماعی احساس راحتی نمی‌کنند.
3. رفتارهای تکراری و الگوهای محدود: افراد مبتلا به اوتیسم رفتارهای تکراری یا عاداتی غیرعادی از خود نشان می‌دهند، مانند چرخاندن دست‌ها، تکان دادن بدن یا تکرار کلمات یا جملات خاص. آن‌ها همچنین به علاقه‌ها و فعالیت‌های محدود و خاص تمایل دارند و ممکن است از تغییرات در الگوهای رفتاری یا محیط زندگی خود ناراضی باشند و نسبت به آن‌ها واکنش‌های شدید نشان دهند.
4. حساسیت به محرک‌های حسی: حساسیت‌های حسی از دیگر نشانه‌های شایع اوتیسم است. برخی افراد مبتلا به اوتیسم نسبت به صداها، نورها، بوها یا لمس‌ها حساسیت شدید دارند. این حساسیت‌ها می‌توانند باعث شوند که فرد از محیط‌های شلوغ یا پرتحریک اجتناب کند و به مکان‌های آرام‌تر روی آورد. در برخی موارد، این افراد حتی احساسات جسمی غیرعادی مانند عدم احساس درد یا حساسیت بیش‌ازحد به لمس را تجربه می‌کنند.
5. مشکلات در برنامه‌ریزی و تمرکز: بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم در برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی فعالیت‌های روزانه مشکل دارند. آن‌ها ممکن است در تمرکز روی یک موضوع یا انجام چند کار به‌صورت هم‌زمان دچار مشکل شوند. این ویژگی به تأثیرگذاری منفی بر مهارت‌های تحصیلی و شغلی آن‌ها منجر می‌شود. در نتیجه، برنامه‌ریزی و انجام وظایف روزمره برای آن‌ها ممکن است نیازمند کمک و پشتیبانی باشد.

افراد مبتلا به اوتیسم در تفسیر احساسات و نشانه‌های اجتماعی مشکل دارند و به دلیل حساسیت‌های حسی، به محرک‌های محیطی به شکل غیرمعمول واکنش نشان می‌دهند. شناخت به‌موقع این علائم می‌تواند به خانواده‌ها و متخصصان کمک کند تا حمایت‌های لازم را برای بهبود کیفیت زندگی این افراد فراهم کنند.

پیشگیری از اختلال اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم (ASD) به عنوان یک اختلال رشد عصبی شناخته می‌شود که بر روی رفتار، برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی افراد تاثیر می‌گذارد. علت دقیق اوتیسم هنوز به‌ طور کامل شناخته نشده است، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی و محیطی در شکل‌گیری آن نقش دارند. پیشگیری از اوتیسم به‌ طور قطعی ممکن نیست، اما برخی اقدامات و مراقبت‌ها می‌تواند احتمال بروز آن را کاهش دهد یا به مدیریت بهتر این اختلال کمک کند. در ادامه به برخی از اقدامات موثر در این زمینه اشاره می‌کنیم:

1. مراقبت‌های دوران بارداری

• اجتناب از مصرف مواد مضر: مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری می‌تواند خطر بروز اختلالات رشد عصبی از جمله اوتیسم را افزایش دهد.
• رعایت تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها، به‌ویژه اسید فولیک و امگا-۳، در تکامل سیستم عصبی جنین موثر است.
• پیشگیری از عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها، مانند سرخجه و زیکا، می‌توانند روی رشد مغز جنین تاثیر بگذارند و احتمال بروز اوتیسم را افزایش دهند. واکسیناسیون و مراقبت‌های بهداشتی برای جلوگیری از این عفونت‌ها ضروری است.

2. توجه به سلامت جسمی و روانی مادر

• مدیریت استرس: استرس طولانی‌مدت در دوران بارداری اثرات منفی بر رشد جنین می‌گذارد. روش‌هایی مانند یوگا، مراقبه و مشاوره روان‌شناسی می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
• پیگیری مراقبت‌های پزشکی منظم: چکاپ‌های مداوم و سونوگرافی‌های دوره‌ای به شناسایی مشکلات احتمالی در رشد جنین کمک می‌کنند و امکان انجام اقدامات پیشگیرانه را فراهم می‌سازند.

3. تاثیر عوامل محیطی پس از تولد

• کاهش مواجهه با سموم محیطی: قرار گرفتن کودکان در معرض آلودگی‌های شیمیایی مانند سرب و جیوه می‌تواند در رشد عصبی آنان اختلال ایجاد کند. به‌خصوص در مناطقی که هوای آلوده دارند، باید توجه بیشتری به این موضوع شود.
• تغذیه مناسب: تغذیه سالم و متعادل در دوران کودکی به رشد مغز و سیستم عصبی کمک می‌کند. مواد مغذی از جمله امگا-۳ و ویتامین D تاثیر مثبتی بر رشد شناختی کودکان دارند.
• ایجاد محیطی آرام و حمایت‌گر: محیط خانوادگی با کمترین میزان استرس و تنش می‌تواند به رشد عاطفی و اجتماعی کودکان کمک کند.

پیشگیری از اوتیسم به‌ صورت قطعی ممکن نیست؛ اما آگاهی از عوامل تاثیرگذار و انجام اقدامات مراقبتی می‌تواند به کاهش احتمال بروز این اختلال کمک کند. تمرکز بر سلامت دوران بارداری، تغذیه سالم، کاهش استرس و توجه به سلامت روانی و جسمی کودکان از جمله مهم‌ترین مواردی است که می‌توانند در بهبود رشد و توسعه سیستم عصبی کودک نقش داشته باشند.

درمان بیماری اوتیسم

درمان اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD)، به دلیل پیچیدگی و تفاوت‌های فردی در این بیماری، شامل روش‌ها و رویکردهای مختلفی است. در حال حاضر، درمانی که بتواند اوتیسم را به‌طور کامل بهبود بخشد، وجود ندارد. اما می‌توان با روش‌های درمانی مناسب، کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم را بهبود بخشید و برخی از علائم آنها را کاهش داد. بیشتر از درمان نحوه برخورد با کودکان اوتیسم مورد توجه است که شدت بیماری را بیشتر نکند برای این راهکار باید پرستار در منزل مسلط به امور تربیتی باشد و در مراکز خدمات پرستاری معتبر دوره دیده تا بتواند فشار روحی کودک اوتیسمی را کاهش دهد. در ادامه، درمان‌های مختلف اوتیسم را بررسی می‌کنیم:

1. درمان‌های رفتاری و تربیتی

یکی از اصلی‌ترین و پرکاربردترین روش‌های درمان اوتیسم، استفاده از تکنیک‌های رفتاری و تربیتی است. این روش‌ها به‌ویژه برای کودکان اوتیستیک بسیار مفید هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:

• تحلیل رفتار کاربردی (ABA): این روش یکی از متداول‌ترین درمان‌ها برای اوتیسم است که بر آموزش و تقویت رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی تمرکز دارد. ABA بر اساس اصول روان‌شناسی رفتاری عمل کرده و از تکنیک‌های مختلفی برای آموزش مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری استفاده می‌کند.
• مدل آموزشی TEACCH: این مدل بر پایه ساختاردهی محیط و استفاده از نشانه‌های بصری طراحی شده است و به بهبود مهارت‌های روزمره و اجتماعی کمک می‌کند.
• تدابیر ارتباطی و زبانی (PECS): این سیستم ارتباطی به افراد اوتیسم کمک می‌کند تا از تصاویر برای برقراری ارتباط استفاده کنند که به آنها کمک می‌کند نیازهای خود را بیان نمایند.
• آموزش اجتماعی: این برنامه‌ها برای آموزش مهارت‌های اجتماعی به افراد اوتیسم طراحی شده‌اند و آنها را در برقراری ارتباط موثرتر و بهتر با دیگران کمک می‌کنند.

2. درمان‌های گفتاری و زبانی

افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً مشکلاتی در مهارت‌های گفتاری و زبانی دارند. درمان گفتاردرمانی می‌تواند به آنها کمک کند تا بهتر و واضح‌تر صحبت کرده و با دیگران ارتباط برقرار کنند.

• گفتاردرمانی: گفتاردرمانی بر تقویت مهارت‌های گفتاری، زبانی و ارتباطی تمرکز دارد و می‌تواند شامل تکنیک‌هایی برای بهبود زبان‌گفتاری و یا ارتباط غیرکلامی باشد.
• درمان زبان‌شناختی (AAC): این روش از ابزارهای ارتباطی مانند دستگاه‌های الکترونیکی یا نرم‌افزارها استفاده می‌کند تا به افراد کمک کند بدون نیاز به گفتار، با دیگران ارتباط برقرار کنند.

3. درمان‌های دارویی

داروها به‌خودی‌خود اوتیسم را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند برخی از علائم و مشکلات همراه با اوتیسم، مانند اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و مشکلات توجه و تمرکز را بهبود بخشند.

• داروهای ضد اضطراب: برخی افراد مبتلا به اوتیسم از داروهای ضد اضطراب برای کاهش اضطراب و بهبود خواب استفاده می‌کنند.
• داروهای ضد افسردگی: این داروها برای بهبود افسردگی و افزایش سطح انگیزه می‌توانند موثر باشند.
• داروهای روان‌پزشکی (آنتی‌سایکوتیک‌ها): در موارد شدیدتر از داروهای ضد روان‌پریشی برای کنترل رفتارهای تهاجمی یا پرخاشگری استفاده می‌شود.

اگرچه اوتیسم یک بیماری پیچیده و چندوجهی است و درمان قطعی ندارد؛ اما با استفاده از روش‌های درمانی متنوع می‌توان به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کرد. بهتر است همواره با تیم درمانی و متخصصان مرتبط همکاری کنید تا برنامه درمانی مناسب برای هر فرد مبتلا به اوتیسم تعیین شود.

اوتیسم معمولاً در سنین اولیه کودکی شروع شده و علائم آن غالباً قبل از سن سه سالگی ظاهر می‌شوند. با این حال، شدت و نوع علائم می‌تواند در هر کودک متفاوت باشد و برخی کودکان تا سنین بالاتر تشخیص داده نمی‌شوند. شناخت و درک علائم اوتیسم در سنین اولیه به خانواده‌ها و متخصصین کمک می‌کند تا راهکارهای حمایتی و درمانی مناسب را زودتر فراهم کنند و از این طریق به بهبود کیفیت زندگی کودکان اوتیسم کمک نمایند.