
نزدیك كه شد از شدت نور چشمهایش به هم میخورد …. تابوتی از جنس شیشه صدایش میكرد … زیر و روی صفحه شیشهای پر بود از لامپهای مهتابی آبی رنگ. نورها یكی پس از دیگری به صف شده و در انتظار!روی صفحه قرار گرفت…
میترسید؛ به خود قوت قلب میداد كه قرار نیست بیشتر از 10 دقیقه آنجا باشد… به یاد شایعات پخته شدن كبد و اعضای گوارشی دخترك جوان افتاد.متصدی راهنمایی میكرد… صورت درست روبروی لامپ صورت … تا پایان وقت عینك بر چشم باشد و ….
در بسته شد و ترس دو چندان … تابوتی كه خود در آن پا گذاشته بود؛ثانیهها میگذشت،كم كم گرم شد … از شدت گرما میسوخت و … بالاخره صدای سه بوق ممتد مژده رهایی داد … در بالای سرش را هل داد و پا به بیرون گذاشت. هنوز از آن حال و هوا بیرون نیامده بود كه روبروی آیینه قدی قرار گرفت … لبخند زد… و او از این تغییر سریع خشنود بود.
امروزه تب و تاب بهرهگیری از زیباییهای موقتی و مصنوعی نه تنها جوانان و نوجوانان را هر روز بیشتر از دیروز درگیر میكند بلكه حتی سالمندان هم از این وادی بینصیب نمیمانند.این موضوع كه امروزه «زیبایی» به معنای واقعی آن به كار نمیرود بر كسی پوشیده نیست.
در این مسیر گروه خاصی از افراد جامعه برای رسیدن به تصورات ذهنی خود،آگاهانه و ناآگاهانه اسیر بمباران تبلیغاتی ماهوارهها و موسسههای زیبایی میشوند.
اغلب با شروع فصل تابستان تب داغ برنزه شدن گل كرده و جوانان و نوجوانان و دختران و پسران زیادی را برای رسیدن به این خواسته نه چندان محال،وسوسه میكند.
حتی برنزه شدن پوست در تابستان برای برخی همانقدر اهمیت دارد كه آفتاب سوختگی در زمستان را میپسندند؛با این تفاوت كه داستان اولی از گذراندن تعطیلات در سواحل دریا حكایت میكند و دومی از تفریح و سرگرمی در كوهها و پیستهای اسكی خبر میدهد.
متخصصان معتقدند:تغییر رنگ در برابر آفتاب واكنش طبیعی بدن در قبال تحریك اشعه ماوراء بنفش است. پوست به عنوان بزرگترین عضو بدن، نخستین سپر دفاعی در برابر تحریكات بیرونی به حساب میآید.به این ترتیب میتوان گفت كه برنزه شدن هم نوعی عامل دفاعی برای حفاظت از سلولها و اندامهای داخلی بدن در مقابل اشعه ماوراءبنفش نور خورشید است؛چرا كه كارشناسان همواره اشعه ماوراء بنفش خورشید را تهدیدی برای سلامتی بدن میدانند و آن را سرطانزا مینامند.
دكتر طباطبایی،دبیر انجمن پوست ایران در این باره میگوید:« سلولهای ملانوسیت بدن رنگدانه ملانین به رنگ قهوهای ترشح میكنند كه با افزایش تابش اشعه ماوراءبنفش خورشید، ترشح ملانین نیز افزایش مییابد.بنابراین هر چه رنگ قهوهای توسط سلولهای ملانویست بیشتر ترشح شود، تیرگی پوست نیز بیشتر میشود.
از طرف دیگر متخصصان همواره علت اغلب سرطانهای پوستی را اشعههای زیان آور نور خورشید میدانند.آنها معتقدند كه كشندهترین سرطان انسان سرطان پوست است؛اما از آنجا كه سرطانهای پوستی با چشم مشاهده شده،سریع تشخیص و درمان میشوند و به همین دلیل وحشت ایجاد نمیكنند.
همچنین ثابت شده كه در سرطانهای پوستی ناشی از نور آفتاب، 50 درصد كل نور آفتابی كه به بدن فرد تابیده و مضر بوده، تا سن 18 سالگی بوده است.
بر این اساس دكتر طباطبایی نیز سن بروز سرطانهای پوست را اغلب در میانسالی و پیری عنوان میكند و معتقد است كه علت این سرطانها،تابشهای دوران جوانی و بویژه كودكی است.بنابراین احتمال ابتلا به سرطان پوست در افرادی كه بدون پوشش و حفاظ مناسب به طور مستمر در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند چندین برابر دیگران است.همچنین در علوم پزشكی ثابت شده كه به دنبال تابشهای مستقیم و مستمر نور آفتاب حتی اگر سرطانهای پوستی ایجاد نشود،فرد نسبت به هم سن و سالهای خود پوستی چروكیدهتر و شكستهتر خواهد داشت.
دبیر انجمن متخصصان پوست با تایید این موضوع میگوید:تابش مستقیم و مستمر نور آفتاب علاوه بر سوختگی خفیف پوست وایجاد لكهای تیره پوستی در كوتاه مدت،در میان مدت میتواند چین و چروك زودرس و پیری پوست در سنین پایینتر را سبب شود.
به گفته دكتر طباطبایی،رنگدانههای پوست ساكنان آفریقا از صدمات نور آفتاب به بدن جلوگیری میكند.به همین دلیل سرطان پوست در سیاه پوستها نادرتر از سفیدهاست.بنابراین افرادی كه به طور سرشتی از ملانویست كمتری برخوردارند (سفیدپوستها) در صورتی كه به هر دلیل از جمله زیبایی، در معرض مستمر اشعههای ماوراء بنفش A و B قرار گیرند،به دلیل كافی نبودن دفاع بدن میتوانند طی سالیان طولانی به سرطان پوست مبتلا شوند.
وی میگوید:در كشورهای اروپای شمالی به دلیل خصوصیت ژنتیكی پوست و سفید بودن آن، برنزه شدن با آفتاب یا دستگاه سولاریوم، رنگ قهوهای شكلاتی ایجاد میكند،اما در كشورهای شرقی و بویژه خاورمیانه به دلیل تیره بودن و گندمگونی رنگ پوست، برنزه شدن باعث سیاهی و در مواردی لك صورت را سبب میشود كه نه تنها زیبا نیست بلكه باید مورد درمان طبی قرار گیرند.
برنزه شدن در ایران تا حدودی هنوز یك مد فصلی است و از میان چهار فصل دیگر، اغلب در تابستان طرفداران بیشتری دارد. از این رو همواره مشتریان خورشید در سواحل دریا و استخرهای روباز، فارغ از خطرات و زیانهای احتمالی خود را به نوازشهای تلالو خورشید میسپارند؛ به طوری كه عملا ساحل دریا و بیرون از استخرها شلوغتر از داخل آنهاست.از طرفی به منظور محافظت پوست در برابر آفتاب و جلوگیری از آفتابزدگی هنگام برنزه كردن پوست،از سوی مدعیان اهل فن پیشنهادهایی هم میشود؛ از جمله استفاده از روغن زیتون،روغن بچه،روغن كنجد و …
در سواحل دریا و استخرهای روباز كه در این باره دكتر طباطبایی میگوید:این روغنها نه تنها هیچ گونه اثر پیشگیری كننده ندارند حتی در مواردی ممكن است پوست بدن در برابر آنها واكنشهای آلرژیك ایجاد كند.بنابراین مصرف این روغنها نیز به هیچ وجه توصیه نمیشود.
دكتر طباطبایی عوارض ناشی از استفاده از سولاریوم را كمتر از آفتاب نمیداند و معتقد است كه مضرات نور آفتاب،مصرف كنندگان دستگاههای سولاریوم را نیز شامل میشود؛چرا كه سولاریوم نیز حاوی اشعههای A و B ماوراءبنفش است و در اثر استمرار مصرف میتواند عوارض جدی از جمله برخی سرطانهای پوستی را به دنبال داشته باشد.