ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟

بیت کوین؟ اتریوم؟ ریپل؟، یک ارز دیجیتال جهانی که بعنوان یک ابزار مبادله طراحی شده است؟ ۲۰ سال پیش، این تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسید، ارزهای دیجیتال، برای اولین بار، در جریان بحران اقتصادی در اواخر سال ۲۰۰۸، توسط شخصی ناشناس، با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، و انتشار مقاله ای با عنوان «بیت کوین»: یک سیستم پولی «همتا به همتا»، پا به عرصه گذاشتند. ریپل، یک سیستم نقل و انتقالاتی مالی و از لحاظ ساختاری متضاد بیت کوین، اندکی پس از آن معرفی شد. این ارز به خودی خود امکان انتقال فوری و مستقیم پول بین دو طرف را فراهم می‌کند.

اتریوم در سال ۲۰۱۳، توسط ویتالیک بوترین ساخته شد و حتی از نظر فناوری نیز نسبت به بیت‌کوین پیشرفته‌تر بود. با آمدن اتریوم، مفاهیم جدیدی مثل قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) سازمان‌های خود مختار (DAO)، در دنیای رمزارزها شکل گرفت. در ادامه، رمزارزهای دیگری همچون بیت‌کوین کش، کاردانو، تتر، لایت‌کوین، ریپل، لومن، مونرو، زی‌کش، بایننس‌کوین و صدها رمزارز دیگر به‌ وجود آمد که به‌طور مثال می‌توانید به‌راحتی به خرید و فروش تتر بپردازید.

هر یک از این رمزارزها، کاربردها و ویژگی‌های خاصی دارند، نهضت ارزهای دیجیتال با مفاهیم جدیدی نظیر دیفای، شت کوین، توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFT)، توسعه صرافیهای متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX)، افق‌های جدیدی از دنیای نوین مالی را برای مردم جهان گشوده است. امروزه این توسعه، آنقدر وسیع و متنوع بوده که حتی می‌توان با خرید گالا، توکن بومی پلتفرم گیمفای و متاورسی گالا (GALA)، ضمن بازی و سرگرمی، درآمد کسب کرد، بنابراین دنیای ناگزیر متنوع و جذاب مالی ارزهای دیجیتال، نیاز به شناخت عمومی دارد، لذا در این یادداشت با تعریف ارز دیجیتال و کاربرد آن، آشنا می‌شویم.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال، یک سیستم پرداخت دیجیتالی، غیرمتمرکز است. که برای تایید تراکنش‌ها به بانک یا واسطه متکی نیست. این، یک سیستم همتا به همتا است که می‌تواند هر کسی را در هر جایی قادر به ارسال، دریافت و پرداخت کند. برخلاف پول فیزیکی، پرداخت ارز دیجیتال، صرفاً به عنوان ورودی‌های دیجیتالیِ یک پایگاه داده آنلاین، تعریف می‌شود و تراکنش‌ها در دفتر کل ثبت می‌شوند. ارزهای دیجیتال در کیف پول‌های دیجیتال ذخیره می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مشخص ارزهای دیجیتال این است که معمولاً توسط هیچ مرجع مرکزی صادر نمی‌شوند، و از نظر تئوری از دخالت یا دستکاری دولت مصون می‌مانند، ارز دیجیتال، انتقال ارزش آنلاین را بدون نیاز به واسطه مانند بانک یا پردازشگر پرداخت ممکن می‌سازد. و امکان انتقال ارزش به صورت جهانی، بصورت فوری، ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته، با هزینه‌های کم را فراهم می‌کند.

انواع ارزهای دیجیتال

«آلت کوین» به هر ارز دیجیتال مبتنی بر بلاک چین، که بیت کوین نیست، اشاره دارد. اصطلاح «آلت کوین» به عنوان مخفف «جایگزین بیت کوین» ابداع شد و اکثریت قریب به اتفاق آلت کوین‌ها برای بهبود بیت کوین ایجاد شدند. اتریوم، لایت کوین و بایننس کوین نمونه هایی، از آلت کوین‌ها هستند، برخی از ارزهای دیجیتال، مانند بیت کوین، دارای تعداد محدودی سکه هستند. که به ایجاد تقاضا و تقویت ارزش درک شده آنها کمک می‌کند. به عنوان مثال، حداکثر عرضه بیت کوین به ۲۱ میلیون محدود شده است. که توسط خالق بیت کوین تعیین شده است.

توکن‌ها بر روی یک بلاک چین موجود ساخته می‌شوند. اما به عنوان دارایی‌های قابل برنامه‌ریزی، در نظر گرفته می‌شوند که امکان تنظیم و اجرای قراردادهای هوشمند منحصر به فرد را فراهم می‌کنند. خارج از شبکه بلاک چین، از این قراردادها می‌توان برای ایجاد مالکیت دارایی‌ها استفاده کرد. توکن‌ها برای نشان‌دادن واحدهای ارزش مانند پول، سکه، دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌شوند و می‌توانند ارسال و دریافت نیز شوند.

استیبل‌کوین‌ها، توکن‌هایی هستند که از طریق ارزها یا دارایی‌های فیات مختلف، مانند طلا، پشتیبانی می‌شوند. به‌طور مثال استیبل کوینی مانند تتر، ارزشی تقریباً برابر با یک دلار دارد. اما همچنان می‌توان آن را به شکلی رمزنگاری شده در اکوسیستم معامله، و ذخیره کرد.

توکن‌های غیرقابل تعویض، دارای «ارزش پیشنهادی یکتا» (Uniqe Value Proposition | UVP) هستند و هر یک، شناسه مخصوصی دارند تا از میان سایر توکن‌ها قابل شناسایی باشند. به دلیل همین ویژگی منحصر به فرد است که  NFTها نایاب و کمیاب می‌شوند. و به جهت تقاضای زیاد، ارزش بسیار بالایی پیدا می‌کنند. علاوه بر این، به کمک  NFTها، می‌توان علاوه بر تجارت، انتقال مالکیت نیز انجام داد. لازم است نوع و عملکرد دارایی را بسته به اهداف خود بررسی کنیم. همه دارایی‌های دیجیتال برای اهداف یکسانی، ایجاد نشده‌اند.

خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران

خرید و فروش ارزهای دیجیتال، به دلیل ماهیتشان به صورت حضوری نیست. زیرا این ارزها شکل فیزیکی و وجود خارجی ندارند. با مراجعه به یک سایت خرید ارز دیجیتال، می‌توانید به‌صورت آنلاین معامله کنید. افراد می‌توانند با مراجعه به یک وب‌سایت صرافی ارز دیجیتال معتبر، اقدام به خرید ارز مورد نظر خود کنند. راه‌های غیررسمی دیگری نیز برای خرید ارز دیجیتال وجود دارد، ولی به دلیل ممنوعیت خرید و فروش در صرافی‌های خارجی، ناشی از تحریم، قوانین ضد پولشویی و نامعتبر بودن سایر روشهای داخلی، مراجعه به سایت صرافی‌ها، از همه امن‌تر است. برای این کار کافی است ابتدا یک کیف پول تهیه کنید، اما نه کیف پول فیزیکی؛ بلکه یک کیف پول آنلاین که می‌توانید آن را به چشم یک حساب بانکی ببینید. این کیف پول آنلاین را می‌توانید به صورت رایگان بر روی گوشی یا کامپیوتر خود نصب کنید.

حتما به یاد داشته باشید که این نرم‌افزار را از سایت‌های معتبر دانلود کنید. خوشبختانه در داخل ایران صرافی‌های معتبری وجود دارند، که امکان خرید و فروش انواع ارزهای دیجیتال را از لحاظ ماهیتهای مختلفی که دارند، فراهم کرده اند.

کاربرد ارزهای دیجیتال

برای اکثر مردم، ارزهای دیجیتال معمولاً به خاطر ماهیت بی‌ثباتی که دارند، به عنوان سرمایه‌گذاری‌های پرریسک، محسوب می‌شوند. با این حال، ارزهای دیجیتال به‌خاطر ویژگی‌های منحصربه‌فردشان، از قبیل غیرمتمرکز بودن، امنیت بالا و مقیاس پذیری زیاد، دارای طیف گسترده‌ای از سودمندی و کاربرد هستند، در ادامه با پاسخ به سوال «چه کارهایی می‌توانیم، با ارز دیجیتال انجام دهیم؟»، به کاربردهای متنوع ارزهای دیجیتال اشاره می‌کنیم.

انتقال پول با حداقل هزینه

یکی از شناخته‌شده‌ترین کاربردهای ارزهای دیجیتال، ارسال و دریافت پول با کارمزد اندک و سرعت بالا است. به عنوان مثال، پردازش یک تراکنش ۹۹ میلیون دلاری لایت‌کوین (LTC) تنها ۲.۵ دقیقه به طول می‌انجامد و کارمزد ارسال آن تنها ۰.۴۰ دلار برای فرستنده هزینه دارد. اگر این انتقال پول توسط یک واسطه مالی انجام می‌شد، هزینه به‌مراتب بیشتر و سرعت بسیار کمتری داشت.

کسب سود از استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال

کسب سود از معامله ارزهای دیجیتال، به زمان، تجربه و مهارت زیادی نیاز دارد. در عوض بسیاری از دارندگان ارزهای دیجیتال، دارایی خود را برای بلندمدت هولد می‌کنند. البته راه‌های زیادی، جهت کسب «سود» ثابت از رمزارزها از جمله اعطای وام (DeFi) و استیکینگ وجود دارد. با رسیدن نرخ بهره بانک‌های سنتی به کمترین مقدار تاریخ خود، وام‌های رمزنگاری، با بهره سالیانه ۱۰ درصدی، برای رمزارزهایی مانند تتر، به یک گزینه مناسب بدل شده‌اند. توجه به این نکته ضروری است که این نوع وام‌ها بدون ریسک نبوده و توسط ارگان‌های دولتی مشابه در سایر کشورها بیمه نمی‌شود.

حفظ سرمایه دیجیتال با امنیت بالا

یکی از منحصر به فردترین و قدرتمندترین کاربرد رمزارزهایی مانند بیت‌کوین، این است که به‌عنوان یک ذخیره ارزش مقاوم در برابر سانسور عمل می‌کنند. و تنها افراد دارای کلیدهای خصوصی کیف‌پول به آن دسترسی دارند. از این رو هیچ نهاد دولتی نمی‌تواند کیف پول بیت‌کوین شخصی را مسدود کند. در سیستم مالی سنتی، مواردی وجود دارد که به سوءرفتار مالی متهم می‌شوید (به‌ویژه در حوزه‌های قضایی با قوانین مبهم)، حتی اگر مرتکب خلافی نشده‌باشید. در این صورت تا رفع کامل اتهامات به منابع پولی خود دسترسی نخواهیدداشت.

سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها

با ظهور تخصیص‌های مالی مبتنی برارزهای دیجیتال، هر شخصی که دسترسی به اینترنت داشته باشد، امکان سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های حوزه تکنولوژی را دارد؛ عرضه اولیه کوین‌ها (ICO) وعرضه عمومی پروژه‌ها (IPO)، نوعی جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها از محل فروش توکن‌ها در بازار محسوب می‌شود. بهای توکن صادر شده پس از شروع معامله در بازار ثانویه، بعنوان نماینده سرمایه شما در یک کسب و کار عمل می‌کند.

انجام تراکنش‌های خصوصی

ارزهای دیجیتال محرمانه مانند مونرو (XMR)، زی‌کش (ZEC) و پیو اکس (PIVX)، کاربران را قادر می‌سازند تا تراکنش‌های مالی ناشناس انجام دهند. این بدان معناست که افراد قادرند بدون نیاز به توضیح‌دادن به بانک در خصوص دلیل انتقال، منبع وجوه و شخص دریافت‌کننده، که همگی می‌توانند موجب طولانی‌ترشدن زمان تراکنش شوند، معامله خود را انجام دهند.

ارسال حواله‌جات غیرنقدی

ارسال حواله‌‌های غیرنقدی نیز از طریق ارزهای دیجیتال امکان‌پذیر است. بلاکچین SureRemit، کاربران خود را قادر می‌سازد تا حواله‌ غیرنقدی را از هر نقطه دنیا، به کشورهای آفریقایی ارسال کنند. آفریقایی‌های مهاجر می‌توانند توکن‌های بومی سوررمیت (RMT) را خریداری و برای انجام حواله‌‌های غیر نقدی مانند شارژ اینترنت تلفن همراه یا پرداخت قبوض استفاده کنند.

دریافت حقوق ارزهای دیجیتال در پلتفرم‌های تولید محتوا

اولین رسانه اجتماعی و پلتفرم وبلاگ‌نویسی جهان، استیمت (Steemit)، ناشران را قادر می‌سازد که با ارسال محتوای با کیفیت بالا، پاداش‌های مالی در قالب رمزارز دریافت کنند. این پلتفرم، در تقابل با استفاده از داده‌های کاربران و فروش آنها به اشخاص ثالث مانند فیسبوک، با ارائه پاداش به افراد جهت مشارکت در این پلتفرم کمک مالی می‌کند.

اختصاص فضای خالی هارد دیسک خود را به فضای ابری ذخیره سازی

راهکارهای ذخیره‌سازی ابری مبتنی بر فناوری بلاک چین غیرمتمرکز مانند استورج (Storj) به کاربران، امکان دریافت رمزارز را در ازای اجارهٔ فضای خالی هارددیسک خود به افرادی که به‌صورت همتا به همتا به آن نیاز دارند، می‌دهد. این روش می‌تواند به‌دلیل اتصال هم‌زمان چندین دستگاه برای ارائه اسناد شما، سریع‌تر، ارزان‌تر و ایمن‌تر از پلتفرم‌های ذخیره‌سازی ابری سنتی باشد.

کسب درآمد با فضای ذخیره سازی

کسب درآمد از ارزهای دیجیتال، با افزایش پیچیدگی و گسترش اکوسیستم‌های‌شان، آسان‌تر و متنوع‌تر شده‌است. ارز دیجیتال چیا (Chia) این امکان را فراهم کرده‌است که بتوانید با استفاده از کارت‌های ذخیره سازی جانبی (SSD)، درآمدزایی کنید. با اختصاص فضای ذخیره سازی خود و اتصال رایانه به اینترنت پایدار، شبکه چیا، متناسب با فضایی که در اختیار آن قرار داده‌اید، به شما کوین چیا پاداش می‌دهد.

سفر به اقصیٰ نقاط دنیا

کاربرد ارزهای دیجیتال محدود به درآمدزایی نیست. با توجه به رشد انفجاری اکوسیستم ارزهای دیجیتال طی سالیان اخیر، اکنون می‌توانید با ارزهای دیجیتال به تمام دنیا، سفر کنید؛ آژانس‌های مسافرتی مانند «چیپ ایر (CheapAir) و دستینیا (Destinia)»، بیت کوین را به‌عنوان یک روش پرداخت برای رزرو پرواز، کرایه اتومبیل و هتل‌ها قبول می‌کنند و افرادی که مایلند در مدت سفر خود در آپارتمان اقامت داشته باشند، کریپتو کریبز (CryptoCribs)، قابلیت رزرو آپارتمان را با اتریوم (ETH) و بیت‌کوین (BTC) ارائه می‌دهد. رشد بازار خودپردازهای بیت‌کوین به این معناست که مسافران قادرند رمزارزهای خود را در اکثر شهرهای بزرگ جهان به ارز محلی تبدیل کنند؛ اگر مقصود شما سفرهای فضایی باشد، شرکت فضایی ویرجین گالکتیک (Virgin Galactic) اعلام کرده، که بیت‌کوین را برای رزرو سفرهای فضایی قبول می‌کند؛ در حالی که این شرکت مستقر در کالیفرنیا هنوز موفق به انجام موفقیت‌آمیز پرواز فضایی نشده، چندین فضانورد از جمله کامرون و تایلر وینکلوس، از مدتها قبل بلیت خود به ارزش ۲۵۰ هزار دلار را با بیت کوین پرداخت کرده‌اند.

لامبورگینی (یا تسلا) بخرید!

به عنوان آخرین کاربرد ارزهای دیجیتال، خوب است بدانید بازار خرید و فروش کالاهای لوکس مانند «دِ لوویس (De Louvois)»، افراد ثروتمند را قادر می‌سازد تا اتومبیل‌های اسپرت از جمله لامبورگینی (با نماد جذاب آن برای جامعه رمزنگاری) را با استفاده از بیت‌کوین خریداری کنند. این بازار همچنین طیف وسیعی از کالاهای لوکس مانند املاک و مستغلات را در قالب ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد. همچنین ایلان ماسک (Elon Musk)، مالک کمپانی تسلا، بیت کوین و دوج کوین را برای فروش اتومبیل‌های خود می‌پذیرد.

سخن آخر

ارزهای دیجیتال، امروزه فرصت‌های خوب سرمایه‌گذاری و استفادهٔ قوی از تکنولوژی را نمایش می‌دهند. برای خرید و فروش یا نگه‌داری ارزهای دیجیتال می‌توانید به یک صرافی آنلاین ارز دیجیتال مراجعه کنید.