تفاوت صدای پیانو در زمان خرید از مغازه و در داخل خانه یکی از مشکلاتی است که بیشتر نوازندگان مبتدی با آن مواجه میشوند. این مشکل ناخوشایند در بسیاری از موارد باعث نگرانی نوازنده بابت خرابی پیانو میشود. نوازندگان حرفهای اما میدانند که پیانو در هر فضا صدایی متفاوت دارد و برای اینکه صدای خوبی از ساز آنها خارج شود، ابتدا باید محیطی که ساز در آن قرار میگیرد را فضاسازی کند. به منظور بهبود صدای پیانو با تغییر محل نگهداری آن، باید به چند نکته توجه کرد که در ادامه به توضیح آنها میپردازیم.
بسیاری از نوازندگان با شنیدن صدای نامناسب از ساز خود، تصور میکنند که ساز دچار مشکل شده یا نیاز به تنظیم و ایجاد تغییر دارد، در حالیکه در بیشتر موارد مشکل در صدا به دلیل ایراد در ساز نیست و فاکتورهای اثرگذار در صدای ساز باعث بروز این مشکل میشوند.
یکی از فاکتورهای موثر در ایجاد صدای مطلوب یا نامطلوب از ساز، اتاق و فضایی است که ساز در آن نگهداری میشود. ارتفاع اتاق، ابعاد و مساحت آن، لوازم و وسایلی که در اتاق قرار دارند، جنس دیوارها، تعداد پنجرهها و خروجیها و بسیاری موارد دیگر، در صدای خارج شده از سازها، به خصوص انواع پیانو مانند پیانو آکوستیک، دیجیتال و… تاثیرگذار میباشند.
اگر قصد تبدیل شدن به یک نوازنده حرفهای را دارید و ساز انتخابی شما پیانو است، باید با نکاتی در مورد این ساز آشنا باشید که از جمله آنها میتوان به مواردی مانند اینکه چگونه باید پیانو را تمیز کرد، چه اقدامی برای بهبود کیفیت صدای ساز انجام دهیم و… اشاره کرد.
برای مثال اگر به تازگی سازی خریداری کرده باشید و هنگام نواختن با آن متوجه تفاوت صدای ساز در خانه با مغازه شده باشید، احتمالا در محل قرار دادن ساز مشکلاتی وجود دارد.
جهت رفع این مشکل و بهبود صدای ساز ابتدا باید از این موضوع که ایراد صدا از محل نگهداری است، اطمینان حاصل کنید و به منظور انجام این کار ابتدا باید چند نکته را در مورد محل نگهداری ساز خود بررسی کنید که عبارتند از:
بررسی تناسب اندازه اتاق با ابعاد و اندازه ساز
بررسی طنین صوت و میزان مطلوب بودن آن
پخش صدایی با فرکانس مشابه در اتاق و بررسی آن
بررسی کارشناسانه و تخصصی دیوارها و پنجرهها
در صورتی که با بررسیهای بالا به عدم تناسب ساز با اتاق رسیدید، باید با رعایت چند نکته و ایجاد چند تغییر ساده، مشکل را برطرف کنید. این نکات به شرح زیر هستند:
اولین راهکار برای بهبود صدای پیانو در یک فضا، خرید پیانویی متناسب با سایز اتاق است. در صورتی که پیانو بیش از اندازه بزرگ و فضای اتاق نسبت به آن کوک باشد، صدا در اتاق اشباع شده و به شکل نامشخصی شنیده میشود و در صورتی که اندازه پیانو نسبت به محل نگهداری بیش از اندازه کوچک باشد هم صدا در تمام نقاط یکسان پخش نمیشود.
بهترین فضا برای نگهداری پیانو با سایز استاندارد، اتاقی با 240 سانتیمتر ارتفاع و دیوارهایی با طول 10 برابر طول پیانو است.
البته این قاعده همیشه پاسخگو نیست، زیرا در صورت کوچک بودن فضا، باید پیانویی کوچک خریداری کنید که طبیعتا کیفیت صدای آن مناسب نخواهد بود. در چنین شرایطی باید از دیگر راهکارها که در ادامه خواهیم گفت، برای بهبود صدای ساز خود استفاده کنید.
پیشنهاد به مطالعه بیشتر: دانستنیهایی جالب تصویری در مورد هنر موسیقی
یکی از بهترین ویژگی های یک پیانو دیجیتال خوب این است که به راحتی قابل حمل است. برای بهبود صدای پیانو با تغییر محل نگهداری آن، گاهی باید محل آن را تغییر دهید یا تغییراتی در محل نگهداری ساز ایجاد کنید. برای مثال در اتاقهای موازی، بهتر است پیانو را از گوشه اتاق دور کنید و بین دیوار و پیانو، فاصلهای ایجاد کنید تا ساز به دیوار نچسبد. بهتر است این تغییر را در چند نقطه اتاق انجام دهید تا بهترین نقطه از نظر انتقال صدا را پیدا و مشخص کنید. گاهی شاید نیازی به تغییر محل ساز هم نباشد و تنها کمی تغییر جهت، صدای ساز شما را بهبود ببخشد.
یکی دیگر از نکاتی که برای بهبود صدای پیانو در محل نگهداری خود میتوان از آن استفاده کرد، کاور کردن سیمهای گرند پیانو با روکش مخصوص است. روکشهای پارچهای مخصوص، برای کاهش صدای ساز استفاده میشوند اما تنها به میزان محدود، صدا را کاهش میدهند. هر گرند پیانو، روکش مخصوص خود را دارد و تا حد امکان باید از استفاده روکشهای غیراستاندارد جلوگیری کنید.
روکش کردن پیانو با کاورهای یکسره که بلندی آنها به کف اتاق میرسد، روشی موثرتر برای کاهش صدای ساز است. در مورد پیانوهای دیواری استفاده از یک تکه موکت، کاربردیتر از روکش کاهش صداست.
بعضی ابزارها، صوت و صدای محیط را جذب میکنند و در صورتی که بلندی صدای پیانو در محل نگهداری آن باعث گوشخراش شدن و طنین نامنظم آن شود، میتوانید از آنها استفاده کنید. فومهای نرم، موکت، تیرکهای چوبی عمودی برای قرار دادن پشت سایز و … از جمله ابزارها و اشیایی هستند که در کاهش بلندی صدای ساز موثر می باشند. همچنین نصب ابزارهای نویزگیر هم برای بهبود کیفیت صدای پیانو در یک اتاق کاربردی است.
صدای پیانو معمولا از دو بخش، درب بالا و صفحه زیرین در محیط پخش میشود. در صورتی که کفپوش محل نگهداری پیانو از سرامیک یا سنگ باشد، احتمال پخش نامناسب صدا در محیط بسیار زیاد است. در این شرایط میتوان با قرار دادن یک فرش یا قالیچه در زیر پیانو، کیفیت صدا را کنترل کرد. فرشهای ضخیمتر، قدرت جذب بیشتریدارند و صدای مطلوبتری نیز برای ساز ایجاد میکنند.
گاهیاوقات صدای منتشر شده از زیر پیانو در یک مسیر پخش میشود. این مشکل باعث میشود که صدا در یک بخش از اتاق کیفیت خوبی داشته و در بخش دیگر اصلا شنیده نشود. در این شرایط میتوان با قرار دادن بعضی لوازم و اشیا در زیر پیانو، به انتشار صدا در نقاط مختلف کمک کرد. یک صندوق کوچک، یک گلدان و وسایل مشابه در زیر پیانو تاثیر زیادی در انتشار یکسان صدای ساز دارند.
اگر تعداد پنجرهها در اتاق زیاد باشد، انعکاس ساده با مشکل انجام میشود. سطوح شیشهای صداهای فرکاس بالا را منعکس میکنند و صداهای بم از آنها عبور میکند و این موضوع موجب میشود که فرکانس صدا یکسان و مطلوب انجام نشود. در این شرایط حذف پنجرهها یا پوشاندن آنها با پارچههای نمدی و آجر، به تعادل فرکانس صدا در اتاق کمک میکند. همچنین در صورتی که یک بخش از دیوار دارای درز یا شکافی باشد که صدا از آن عبور کند هم، صدا پراکنده پخش میشود که در این حالت پوشاندن درز، تنها راه حل این مشکل است.
خالی بودن اتاق از مبلمان باعث پخش نامطلوب صدا در فضا و انعکاس در قسمتهای مختلف آن میشود و پر بودن اتاق هم موجب میشود که صدا توسط وسایل مختلف جذب شده و کیفیت خوبی نداشته باشد. در این شرایط باید با کم و زیاد کردن مبلمان در اتاق، بهترین حالت صدا را پیدا کرد. گاهی خارج کردن یک میز کوچک هم باعث بهبود صدای ساز در اتاق میشود.
راهکار دیگر بهبود صدای پیانو در یک اتاق، حذف و نصب آویزها یا وسایلی است که امواج صوتی را در اتاق پراکنده میکنند و باعث شفافتر شنیده شدن صدا میشوند. استفاده از یک لوستر برای پخش امواج صوتی بعد از برخورد با سقف، چند مجسمه در اطراف ساز در اتاقهای بزرگ و خالی و اشیاء با اشکال هندسی پیچیده برای منعکس کردن صدا در جهات مختلف، راهکارهایی برای پراکندهسازی امواج صوتی هستند.
در نهایت اگر مشکل با موارد گفته شده برطرف نشود، باید با متخصصین در این زمینه مشورت کنید تا با بررسی ساز شما و فضای نگهداری، مشکل صدای آن را برطرف کنند.