مراحل رسیدگی مالیاتی
مراحل رسیدگی مالیاتی
رسیدگی به امور مالیاتی شامل سلسله ای از اقدامات و فعالیتهایی است که توسط مسولین مالیاتی برای اجرای قوانین و مقررات مربوط به مالیات انجام میشود. در این فرآیند، اقداماتی نظیر تجزیه و تحلیل و بررسی اظهارنامههای مالیاتی، ارزیابی صحت و دقت اطلاعات مندرج در آنها، بررسی سوابق مالیاتی افراد حقیقی و حقوقی، تعیین میزان بدهی مالیاتی و رسیدگی به تخلفات احتمالی مالیاتی صورت میگیرد.
پرداخت مالیات میتواند بهصورت داوطلبانه یا اجباری انجام شود، و همین موضوع ممکن است باعث شود برخی افراد یا شرکتها مبلغ مالیات بیشتری یا کمتری بپردازند. به همین دلیل، دادرسی مالیاتی با هدف تضمین محاسبه عادلانه مالیات برای همه، جلوگیری از فرار مالیاتی و حفظ عدالت اقتصادی، امری ضروری و غیرقابل اجتناب به شمار میرود.
دادرسی مالیاتی بوسیله چه کسی و چه زمانی انجام میشود؟
اگر مؤدی دانش کافی در امور مالیاتی داشته باشد، میتواند بهتنهایی برگ تشخیص مالیات را تکمیل و اعتراض خود را ثبت کند. اما در صورت نداشتن این مهارت، بهتر است از مشاور یا وکیل مالیاتی کمک بگیرد.
این متخصصان با آگاهی از قوانین و تجربه در پروندههای مالیاتی، میتوانند روند دادرسی را حرفهای مدیریت کرده و شانس موفقیت را افزایش دهند.
فرآیند دادرسی مالیاتی با ارسال پیامک آغاز میشود و تا ۲۰ روز ادامه دارد. مؤدی نیز ۳۰ روز فرصت دارد اعتراض خود به رأی صادره را ثبت کند.
انواع رسیدگی مالیاتی
رسیدگی به امور مالیاتی معمولاً به دو دسته تقسیم میشود: مراحل رسیدگی مالیات عملکرد و مراحل رسیدگی مالیات بر ارزش افزوده. جزئیات هر یک از این دو دسته به شرح زیر است:
رسیدگی مالیات بر ارزش افزوده
در این نوع دادرسی، هیچ بازه زمانی مشخصی وجود ندارد. به این معنی که یک کارشناس یا بازرس مالیاتی ممکن است از شما بخواهد که اسناد و مدارک مورد نیاز برای رسیدگی مالیاتی که مربوط به چندین سال است، به صورت یکجا ارائه کنید. از سوی دیگر، تمامی مدارک باید در زمان مشخص شده برای رسیدگی مالیاتی، به سازمان امور مالیاتی تحویل داده شوند. بنابراین، رسیدگی به مالیات بر ارزش افزوده میتواند به یک فرآیند طولانی و زمانبر تبدیل شود.
رسیدگی مالیاتی عملکرد
این نوع رسیدگی مراحل متفاوتی نسبت به رسیدگی مالیات بر ارزش افزوده دارد. در این دادرسی، مودی باید اظهارنامه مالیاتی مربوط به یک سال را به سازمان امور مالیاتی ارسال کند. پس از بررسی اظهارنامه، سازمان امور مالیاتی در مرحله بعد، دعوتنامهای برای حضور شما در جلسه دادرسی ارسال خواهد کرد.
چرخه دادرسی مالیاتی چه مراحلی دارد؟
معمولاً عاقلانه است که پیش از انجام هر اقدامی، با مراحل آن آشنا شوید و بدانید قرار است وارد چه فرآیندی شوید. در این بخش، مراحل رسیدگی مالیاتی به ترتیب توضیح داده خواهد شد. امیدواریم با آگاهی از این مراحل، بتوانید بهطور مؤثر از حقوق خود دفاع کنید.
مرحله اول رسیدگی مالیاتی؛ رئیس اداره مالیاتی شعبه مربوطه
این مرحله اولین گام در بررسی پروندههای مالیاتی است. بر اساس ماده 238 قانون مالیاتهای مستقیم، مؤدی یا وکیل او میتوانند ظرف ۳۰ روز پس از ابلاغ برگ تشخیص، اعتراض خود را همراه با مدارک لازم ثبت کنند.
اعتراضات حداقل ۱۰ روز پس از ابلاغ بررسی میشوند، اما با درخواست مؤدی ممکن است جلسه رسیدگی زودتر برگزار شود. مأمور مالیاتی باید در مدت ۳۰ روز به اعتراض رسیدگی کند.
اگر مدارک کافی نباشند، درخواست رد شده و دلیل آن به مؤدی اعلام میشود. در صورت عدم حل مشکل، پرونده به کمیته حل اختلاف ارجاع داده خواهد شد.
مرحله دوم دادرسی مالیاتی؛ هیئت حل اختلاف مالیاتی
طبق قانون جدید دادرسی مالیاتی، همچنان چهار نوع مرجع اداری ویژه برای حل و فصل اختلافات مالیاتی و رسیدگی وجود دارد. اما بر اساس ماده 244 قانون مالیات مستقیم، قبل از تقاضای مراجعه به این مراجع، لازم است که هیات حل اختلاف، که از 3 نفر تشکیل شده و شامل نماینده سازمان مالیاتی، قاضی و نماینده مؤدی میباشد، به مسئله مالیاتی مورد نظر رسیدگی کند. این هیات مودی را مورد بررسی قرار خواهد داد تا اعلام کند آیا اختلاف مالیاتی قابل حل است یا خیر. مودی نیز میپذیرد تصمیم این هیات. در نهایت، رای نهایی در گزارش رسیدگی مالیاتی اعلام خواهد شد، با این حال مودی میتواند در مدت 30 روز مجدد اعتراض کند.
چه افرادی حق حضور در هیات حل اختلاف را دارند؟
علاوه بر خود مؤدی، افرادی دیگر نیز مجاز به حضور در کمیته حل اختلاف مالیاتی هستند. یکی از این افراد، وکیل مالیاتی مؤدی است که باید وکالتنامه رسمی خود را ارائه کند. همچنین، مشاور رسمی مالیاتی نیز میتواند در کمیته حضور یابد، مشروط به اینکه کارت عضویت معتبر کانون مشاوران رسمی مالیاتی را داشته باشد. در صورتی که ورثه بخواهند به امور مالیاتی رسیدگی کنند، آنها نیز میتوانند در جلسات حضور داشته باشند. علاوه بر این، کارمندان شرکتهایی که به عنوان اشخاص حقوقی در امور مالیاتی فعالیت میکنند، مجاز به شرکت در جلسات هیأت حل اختلاف هستند.
مرحله سوم رسیدگی مالیاتی؛ شورای عالی مالیاتی
مؤدیان میتوانند حداکثر یک ماه پس از اعتراض به رأی هیأت حل اختلاف، به شورای عالی مالیاتی مراجعه کنند. این شورا طبق ماده ۲۵۲ قانون مالیاتهای مستقیم از ۲۵ عضو خبره تشکیل شده و دوره عضویت آنها سه سال است.
در صورت رد رأی کمیسیون حل اختلاف توسط شورا، پرونده به سازمان بازرسی مالیاتی و کمیسیون دیگری ارجاع میشود. اگر رأی تأیید شود، مؤدی حق اعتراض به هیأت سهنفره وزارت اقتصاد را خواهد داشت.
این مرحله برای تضمین عدالت مالیاتی و رسیدگی دقیق به اختلافات طراحی شده است.
مرحله چهارم دادرسی مالیاتی؛ جلسه هیئت سه نفره
پس از رد شدن پرونده توسط مراجع مذکور و حل نشدن مشکل، مؤدی باید در هیئت سهنفره وزارت اقتصاد حاضر شود. هدف از تشکیل این هیئت سهنفره این است که پرونده از سازمان مالیاتی و دولت خارج نشود.
این کمیته از سه نفر تشکیل میشود که به پیشنهاد وزیر اقتصاد و دارایی انتخاب میشوند. پس از رسیدگی به پرونده، کمیته رای نهایی خود را صادر میکند.
اگر مؤدی از رای هیئت راضی نباشد و آن را نپذیرد، میتواند با مراجعه به دیوان عدالت اداری، به تصمیم هیئت اعتراض کند.
مرحله پنجم دادرسی مالیاتی: دیوان عدالت اداری
در این مرحله، مؤدی میتواند تا سه ماه پس از ابلاغ رأی به دیوان عدالت اداری شکایت کند. این مرحله، که معمولاً با اختلافات جدی همراه است، نیازمند تخصص وکیل است. مراجعه به دیوان ممکن است هزینه و زمان زیادی ببرد، بنابراین استفاده از خدمات مشاوره تخصصی میتواند از هزینهها و پیچیدگیهای اضافی جلوگیری کند.
دستورالعمل دادرسی مالیاتی
ستورالعمل دادرسی مالیاتی به مجموعه اصول، قواعد و قوانینی اطلاق میشود که باید در هنگام رسیدگی به پروندههای مالیاتی و حل اختلافات توسط مراجع ذی صلاح رعایت شوند. این قوانین، وظایف مؤدیان مالیاتی، کمیسیونهای رسیدگی، اعضای آنها و مقامات مالیاتی را تعیین میکند. هدف از تدوین این دستورالعملها، پیشگیری از تنشها و اختلافات آراء در ادارات مختلف و ارتقاء عدالت در فرآیند دادرسی است. این قوانین بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم، مقررات مربوط به ماده ۲۱۹ قانون مالیاتهای مستقیم و تمام بخشنامههای دادرسی مالیاتی صادر شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور تدوین میشوند.
اداره دادرسی مالیاتی و رئیس مرکز دادرسی مالیاتی
رسیدگی به امور مالیاتی معمولاً در مراحل مختلف توسط مراجع مختلف انجام میشود. نکته مهم این است که در صورت اعتراض، روند دادرسی مالیاتی و مراجعه به سازمانهای مختلف باید بهطور صحیح و منظم دنبال شود.
با توجه به اهمیت دادرسی مالیاتی و نیاز به رعایت اصول عدالت، رئیس دستگاه قضائی مالیاتی باید دارای ویژگیهای خاصی باشد. این ویژگیها عبارتند از:
- پایبندی به اصولی مانند عدالت و شفافیت
- احترام به حقوق مالیاتدهندگان
- برخورداری از دانش و تجربه کافی در حوزه مالیات
- توانایی ایجاد هماهنگی و ارتباط مؤثر میان ادارات مختلف سازمان، مراجع قضائی، اتحادیهها و نمایندگان اصناف
- قابلیت حل و فصل اختلافات و ارائه گزارشهای دقیق از رسیدگیهای مالیاتی
زمان و مهلت انجام دادرسی مالیاتی
از زمانی که اخطار الکترونیکی در کارتابل مؤدی در سامانه مودیان مالیاتی آپلود میشود و از طریق پیامک به او ابلاغ میشود، معمولاً ۲۰ روز زمان میبرد تا رای نهایی صادر شود. پس از گذشت این مدت، مؤدی ۳۰ روز فرصت دارد تا به برگ تشخیص مالیات اعتراض کند.
اگر مؤدی طی این مدت اخطاریه الکترونیکی را مشاهده نکند، مأمور مالیاتی موضوع را مستقیماً به هیأت حل اختلاف ارجاع میدهد. همچنین، اگر مؤدی اخطاریه را مشاهده کرده ولی اقدامی نکند، برگ تشخیص قطعی صادر خواهد شد.
بنابراین، از زمانی که برگ تشخیص رسمی و قانونی ابلاغ میشود، مؤدی فرصت دارد تا طی حداکثر ۴۵ روز دادرسی، پرونده خود را پیگیری کرده و اعتراض خود را ارائه دهد. در غیر این صورت، پس از پایان این دوره، به شکایت او رسیدگی نخواهد شد.
با این حال، باید توجه داشت که فرآیند اعتراض به مالیات تعیینشده به همین جا ختم نمیشود. اگر سازمان امور مالیاتی ادعای مؤدی را قبول نکند، این سازمان میتواند به مراجع دیگر اعتراض کند.
گروه ترازان حساب تمام تلاش خود را کرده است تا به یکی از پرتکرارترین سوالات مخاطبان، یعنی “مراحل دادرسی مالیاتی چیست؟”، پاسخ دهد.
