آیا به مرمت کاخ عالی قاپو اصفهان امیدوار باشیم؟
همه‌ساله بسیاری مسافران از سراسر دنیا برای بازدید جاذبه‌های تاریخی مختلف، عازم اصفهان می‌شود. حتی فروش بلیط هواپیما مشهد اصفهان و بلیط هواپیما اصفهان مشهد نیز در کنار بلیط تهران اصفهان جزو بلیط‌های پرفروش در بین ایرلاین‌های مختلف به حساب می‌آید.
بسیاری از مسافران به عشق بازدید از میدان نقش جهان و کاخ عالی قاپو به اصفهان می‌آیند؛ اما نوارهای زرد رنگ دور عمارت عالی قاپو چند سالی است که حسابی گردشگران را ناراحت می‌کند. این عمارت سالیان سال است که در اصفهان قرار دارد. در اصل آن را می‌توان به نوعی نمادی از اصفهان دانست؛ اما مدتی است که برای مرمت، امکان بازدید از آن وجود ندارد. با توجه به طولانی شدن مدت مرمت کاخ، بسیاری می‌پرسند که آیا به مرمت کاخ عالی قاپو می‌توان امیدوار بود؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره مرمت کاخ بیشتر بدانید.
کاخ عالی قاپو را بهتر بشناسید
کاخ عالی قاپو که نام اصلی آن آلا قاپی است، عمارتی بزرگ در دولتخانه صفوی بود. در دوران صفویه، اصفهان را پایتخت ایران انتخاب کرده بودند. به همین خاطر آن دوران را می‌توان دوران اوج شکوفایی اصفهان دانست. در آن دوران بود که میدان نقش جهان بنا شد و عمارت آلا قاپی را کنار آن به‌عنوان عمارت پادشاهی بنا کردند.
پس از آنکه پایتخت از قزوین به اصفهان انتقال پیدا کرد، شاه عباس اول بین سال‌های 973 تا 977 خورشیدی، دستور ساخت دولتخانه خود را صادر نمود. این کاخ زیبا را طی 5 مرحله مختلف بنا کردند. جالب است بدانید که ساخت این عمارت از دوران شاه عباس اول آغاز شد و تا دوران شاه سلیمان، یعنی بین 70 تا 100 سال طول کشید تا ساخت آن به پایان برسد.
در ساخت این عمارت زیبا، از معمارانی بسیار خبره و زبردست کمک گرفتند. کاخ عالی قاپو دارای آستانه‌ای از جنس مرمر است. عابرانی که می‌خواستند به خدمت شاه برسند، در این آستانه به زمین می‌افتادند، آستانه را می‌بوسیدند و سپس به دیدا شاه می‌رفتند. جالب است بدانید که اگر کفش کسی به آستانه برخورد می‌کرد، نگهبانان عمارت با او برخورد می‌کردند. عمارت عالی قاپو با وجود آنکه حدود 400 سال قدمت دارد، هنوز هم یکی از زیباترین ساختمان‌های تاریخی در ایران به حساب می‌آید. در حقیقت می‌توان این کاخ زیبا را از جمله نمادهای مهم اصفهان دانست.
زوال تاریخ گریبان‌گیر عمارت عالی قاپو شد
تا همین چند سال پیش، امکان بازدید از بخش‌های داخلی کاخ عالی قاپو وجود داشت. بسیاری فقط برای تماشای این عمارت اقدام به خرید بلیط هواپیما مشهد اصفهان و بلیط هواپیما اصفهان مشهد می‌کردند تا فقط از داخل این عمارت سلطنتی صفوی دیدن کنند. متأسفانه پس از مدتی، کارشناسان متوجه شدند که بخش‌های مختلفی از این کاخ آسیب دیده است. خب طبیعی است که چنین کاخی بعد از حدود 400 سال، نیاز به تعمیر و بازسازی پیدا کند. البته چند باری در طول تاریخ این عمارت را بازسازی کردند؛ اما این بار آسیب‌ها جدی بود.
بندکشی سنگ‌ها، آجر فرش‌ها، فضای بین آجرها، پله‌ها و بخش‌هایی از درب ورودی طی این سال‌ها آسیب دیده بودند و نیاز به تعمیر داشتند. البته در دوران اوج عمارت عالی قاپو هم بازدید از تمامی بخش‌های آن امکان‌پذیر نبود. این عبارت 6 طبقه، 48 متر ارتفاع دارد و دارای 54 اتاق مختلف است.
در دورانی که امکان بازدید وجود داشت، فقط درب چند اتاق را باز می‌کردند. با وجود این، باز هم بخش‌های بسیاری از کاخ طی این سال‌ها آسیب دید. بازدید گردشگران نیز باعث تشدید این آسیب شد. همان طور که می‌دانید، گذاشتن کفش روی آجرهای پله سازه‌های قدیمی، به‌مرور باعث تخریب آن می‌شود. همچنین شرایط آب‌وهوا، باران‌های اسیدی، زلزله و .. نیز روی این موضوع تأثیر دارد.
آغاز مرمت عالی قاپو
در اسفند ماه سال 1395، عملیات استحکام بخش‌هایی از عمارت عالی قاپو آغاز شد. طی این عملیات، بخش‌هایی از تزئینات گچبری صفویه هشتی سردرب عالی قاپو به دست تیم مرمت آثار تاریخی مرمت شد. با توجه به اینکه بخش‌های بسیاری از این سردرب آسیب دیده بود، مجبور شدند که به‌صورت کامل ساخت آن را از سر بگیرند.
بازسازی عالی قاپو امری بسیار دشوار بود. کارشناسان باید تلاش می‌کردند تا از متریال اصلی به همان طرح اول آن را بازسازی کنند. پس از بازسازی سردرب، از اوایل تیر سال 1396، عملیات رفع رطوبت را آغاز کردند. در این عملیات، باید ناودان‌ها اصلاح می‌شدند، آجرهای پوسیده را تعویض می‌کردند و بندکشی‌های جدید به وجود می‌آوردند.
در حال حاضر بعد از گذشت حدود 5 سال، کار مرمت این عمارت به‌خوبی پیش رفته است. خوشبختانه نوبت به ترمیم کتیبه‌های باستانی رسیده و کارشناسان در تلاش‌اند تا اصالت عمارت را حفظ کنند. بر اساس گمانه‌زنی‌ها، شاید تا سال آینده شاهد بازگشایی این عمارت با در نظر گرفتن پروتکل‌های خاص برای بازدید از آن باشیم.
در نهایت باید گفت که عمارت عالی قاپو از جمله بهترین نمونه از معماری دوران صفویه به حساب می‌آید. این عمارت اهمیت بسیاری دارد. وقتی که زیبایی این عمارت را می‌بینید، هزینه‌ای که بابت بلیط هواپیما مشهد اصفهان و بلیط هواپیما اصفهان مشهد پرداخت کرده‌اید را فراموش می‌کنید. پس در صورت بازگشایی دوباره، بهتر است هنگام بازدید از روکش کفش استفاده کنید و از دست زدن به دیوراها خودداری کنیم.
