در توافق دو کشور امریکا متعهد به عدم مداخله در امور ایران، استرداد دارایی‌های ایران، لغو تحریم‌های تجاری و بازگشت داریی خانواده شاه سابق در ازای آزادی گروگان‌ها شد. در 13 آبان 37 سال پیش، گروهی از دانشجویان انقلابی که خود را “دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(ره)” می‌نامیدند از دیوار سفارت امریکا در در تهران بالا رفتند و اعضای سفارت این کشور را برای 444 روز به گروگان گرفتند؛ اقدامی که بزرگترین بحران سیاسی در روابط دو کشور را به همراه داشت.
به گزارش تالاب مجله تاریخ فرادید، در ماه‌های نخست انقلاب اسلامی ایران پس از آنکه محمدرضا شاه پس از مدت‌ها سرگردانی در خارج از ایران عازم امریکا شد گروهی از دانشجویان معترض سیاست های امریکا تصمیم به اشغال سفارت این کشور در تهران گرفتند.
دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(ره) در حالیکه برای راهپیمایی سالروز کشتار 13 آبان از مقابل سفارت امریکا در خیابان طالقانی تهران عبور می‌کردند تصمیم خود را برای ورود به این سفارت عملی کردند و با بالارفتن از دیوار آن “لانه جاسوسی” را به اشغال خود درآوردند.
این دانشجویان نگرانی خود از تکرار سناریوی کودتای 28 مرداد را دلیل ورود به سفارت امریکا در تهران عنوان کردند و خواستار استرداد شاه مخلوع از امریکا به کشور شدند.
در روزنامه کیهان همان روز در گزارشی از چگونگی اشغال سفارت به نقل از گوهری مسئول ارشاد کمیته انقلاب منطقه 6 امده است که با توجه به راهپیمایی 13 آبان گروهی از پاسداران در مقابل سفارت امریکا مامور حفاظت می‌شوند اما هجوم دانشجویان تلاش آنها را بی اثر می‌کند و تعدادی از دانشجویان وارد سفارت می‌شوند.
به نوشته این روزنامه از بعد ار ظهر 13 آبان گروهی از کارکنان ایرانی و ارباب رجوع ها آزاد می‌شوند اما کارمندان امریکایی سفارت با چشم بسته به محل دیگری منتقل می‌شوند. این اتفاق به بزرگترین بحران روابط ایران و امریکا تبدیل می‌شود.
دانشجویان ساعتی پس از این اقدام در بیانیه ای اعلام کردند: “ما دانشجویان مسلمان پیرو خط امام خمینی ضمن دفاع از موضع قاطعانه امام در مقابل آمریکای جهان‌خوار به منظور اعتراض به دسیسه‌های امپریالیستی و صهیونیستی سفارت جاسوسی آمریکا در تهران را به تصرف درآورده‌ایم تا اعتراض خویش را به گوش جهانیان برسانیم.” رهبرکبیر انقلاب نیز در پیامی به دانشجویان ضمن استقبال از این حرکت اعلام کردند: “مرکزی که جوان‌های ما گرفته‌اند مرکز جاسوسی و توطئه بوده است”.
اقدام انقلابی دانشجویان در 13 آبان از سوی اکثریت نیروهای سیاسی و مردم مورد تائید قرار گرفت و از فردای آن روز مردم و گروه‌های مختلف در حمایت از آن راهپیمایی های مختلفی برگزار کردند. تلاش‌های دولت وقت امریکا به ریاست جیمی کارتر برای آزادی گروگان‌ها همچون واسطه کردن پاپ و یا حمله ناکام به خاک ایران در طبس هیچ یک به نتیجه نرسید و این اشغال 444 روز به طول انجامید.
سرانجام در پی مصوبه مجلس شروطی برای آزادی گروگان‌ها وضع شد و دولت مامور به حل و فصل موضوع شد. آزاد گذاشتن تمامی سرمایه‌های ایران، لغو تمام ادعاهای آمریکا علیه ایران، تضمین عدم دخالت سیاسی و نظامی آمریکا در ایران و باز پس دادن اموال شاه از جمله شروط ایران برای شروع مذاکرات در نظر گرفته شد. ایران و امریکا با میانجیگری الجزایر طی مذاکراتی درباره پایان این بحران به توافق رسیدند.
در توافق دو کشور امریکا متعهد به عدم مداخله در امور ایران، استرداد دارایی‌های ایران، لغو تحریم‌های تجاری و بازگشت داریی خانواده شاه سابق در ازای آزادی گروگان‌ها شد. به این ترتیب 50 گروگان امریکایی در 30 دی 1359 خاک ایران را ترک کردند. عکس‌هایی که در زیر می‌بینید روایتی مصور از این واقعه است؛ عکس‌ها از ژیل پرس و عباس عطار عکاسان آژانس عکس مگنونم و محمد صیاد عکاس اسویتدپرس و نیز “چیک هارتی” عکاس امریکایی است.
آتش زدن پرچم امریکا بر بالای دیوار سفارت این کشور در تهران
عکس رنگی از آتش زدن پرچم امریکا در روز اشغال سفارت
عکس از داخل سفارت امریکا در تهران در روز 13 آبان. این عکس متعلق به آژانس عکس گاما است و عکاس آن مشخص نیست.
عکسی از داخل سفارت امریکا در تهران در روز 13 آبان. این عکس متعلق به آژانس عکس گاما است و عکاس آن مشخص نیست.
نمایی از فراز سفارت امریکا در تهران پس از اشغال
انتقال چند تن از کارکنان سفارت امریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام(ره)
یکی از گروگان‌های امریکایی در میان دانشجویان پیرو خط امام(ره)
فروز رجایی فر یکی از دانشجویان پیرو خط امام در داخل سفارت امریکا در تهران
سخنرانی یکی از دختران دانشجو در مقابل سفارت امریکا در تهران
راهپیمایی در حمایت از اشغال لانه جاسوسی در مقابل سفارت امریکا
سخنرانی موسوی خوئینی‌ها در مقابل سفارت امریکا در تهران
پلاکارد در حمایت از اشغال لانه جاسوسی در مقابل سفارت امریکا در تهران
راهپیمایی مردمی در حمایت از اشغال لانه جاسوسی مقابل سفارت امریکا درتهران
دیوار سفارت امریکا با نوشته‌هایی درباره جنایات امریکا در دوران رژیم پهلوی
تصاویری از وضعیت گروگان‌ها در داخل سفارت که به دیوار سفارت چسبانده شده است.
چند تن از دانشجویان پیرو خط امام(ره) در داخل سفارت امریکا در تهران
راهپیمایی مردمی در حمایت از تسخیر لانه جاسوسی در تهران
راهپیمایی گروهی از روحانیون پاسدار در مقابل سفارت امریکا در تهران
راهپیمایی ضد امریکایی در مقابل لانه جاسوسی در تهران
نمایی از داخل سفارت امریکا در تهران و دو تن از دانشجویان پیرو خط امام (ره)
نمایی از فراز لانه جاسوسی پس از اشغال به دست دانشجویان پیرو خط امام(ره)
کنفرانس خبری دانشجویان در داخل لانه جاسوسی؛ یکی از دانشجویان عکس گروگان امریکایی را به خبرنگاران نشان می‌دهد.
موسوی خوئینی‌ها و دو تن از دانشجویان پیرو خط امام (ره) در نشست خبری پس از تسخیر لانه جاسوسی
نماز دانشجویان پیرو خط امام(ره) در داخل لانه جاسوسی در تهران
آیت الله لاهوتی در جمع دانشجویان مقابل سفارت امریکا در تهران
تجمع ضد امریکایی در مقابل لانه جاسوسی
نشست خبری سه تن از گروگان‌ها در داخل سفارت ساعتی قبل از آزادی؛ این اولین گروه از گروگان‌ها بودند که در نوامبر همان سال آزاد شدند.
دو تن از دانشجویان پیرو خط امام (ره) در نشست خبری داخل لانه جاسوسی
سید احمد خمینی در فرودگاه مهرآباد برای بدرقه 3 گروگان امریکایی
سه گروگان امریکایی در فرودگاه مهرآباد؛ آنها در میان 13 گروگانی بودند که چندی پس از اشغال لانه جاسوسی آزاد شدند.
تظاهرات علیه ایرانیان در واشنگتن امریکا در جریان بحران گروگانگیری؛ آنها خواهان اخراج ایرانیان از امریکا هستند.
تظاهرات علیه ایرانیان در جریان بحران گروگانگیری در واشنگتن امریکا
جیمی کارتر رئیس جمهور وقت امریکا در مراسم دعا برای گروگان‌ها در کلیسای جامع واشنگتن
هواپیماهای سوخته امریکایی در عملیات ناکام این کشور در طبس برای بازگرداندن گروگان‌ها
ورود یکی از 6 دیپلمات امریکایی که از طریق سفارت کانادا در تهران از ایران خارج شده بود به امریکا
آزادی گروگان‌های امریکایی پس از توافق دو کشور در الجزایر در ژانویه 1981
مراسم تشییع محمدرضا پهلوی در مصر در جولای 1980؛ سفر او به امریکا عامل اشغال سفارت این کشور در تهران بود.
نمایی از در بسته سفارت امریکا در تهران پس از پایان گروگانگیری