ارزیابی و درمان اختلال یادگیری در کودکان در مرکز تخصصی روان تحلیلی ایرانیان
اختلال یادگیری در کودکان، یک مسئله‌ی پنهان و چالش‌برانگیز است که توانایی یادگیری و پیشرفت تحصیلی آن‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال، محدود به مدرسه نیست در مهارت‌های اجتماعی و رفتاری نیز خود را نشان می‌دهد.
تشخیص زودهنگام و بهره‌گیری از روش‌های مداخله‌ای مناسب، شامل آموزش‌های تخصصی و حمایت‌های روان‌شناختی، نقشی اساسی در بهبود عملکرد و افزایش اعتمادبهنفس کودکان مبتلا، دارند.
اختلال یادگیری در کودکان چیست؟
اختلال یادگیری در کودکان یک اصطلاح کلی است که طیف وسیعی از مشکلات را دربرمی‌گیرد. این مساله، توانایی کودک را در دریافت، پردازش، ذخیره، پاسخ و یا برقراری ارتباط با اطلاعات، تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
برخلاف تصور رایج، اختلال یادگیری به‌معنای هوش کم نیست؛ در واقع، بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، هوش متوسط یا بالاتر از متوسط دارند چالش اصلی، نحوه استفاده موثر از توانایی‌های شناختی است.
اهمیت تشخیص و درمان اختلال یادگیری در کودکان
- جلوگیری از عقب‌ماندگی تحصیلی: تشخیص زودهنگام اختلال یادگیری این امکان را برای کودکان فراهم می‌کند تا پیش از بروز عقب‌ماندگی تحصیلی، مداخلات و کمک‌های آموزشی لازم را دریافت کنند.
- کاهش مشکلات عاطفی: کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است احساساتی نظیر ناامیدی، شرمساری و اضطراب را تجربه کنند. تشخیص به‌موقع و ارائه حمایت مناسب می‌تواند به کاهش این مشکلات عاطفی کمک کند.
- افزایش اعتمادبهنفس: با دریافت کمک مناسب، اعتمادبهنفس کودک افزایش یافته و احساس بهتری نسبت به توانایی‌های خود خواهد داشت.
- بهبود روابط اجتماعی: مشکلات تحصیلی می‌توانند بر روابط اجتماعی کودکان تاثیر منفی بگذارند. کمک به این کودکان برای دستیابی به موفقیت در مدرسه؛ به بهبود و ارتقای روابط اجتماعی آن‌ها منجر می‌شود.
رایج‌ترین اختلالات یادگیری در کودکان
قبل از بررسی علائم، لازم است با انواع اصلی اختلالات یادگیری آشنا شویم:
دیسلکسیا (Dyslexia): اختلال در خواندن و هجی کردن کلمات. افراد مبتلا به دیسلکسیا ممکن است در تشخیص صدای حروف، رمزگشایی کلمات و درک مطلب مشکل داشته باشند.
دیسگرافیا (Dysgraphia): اختلال در نوشتن. این اختلال با مشکلاتی در دست خط، املا، سازمان‌دهی افکار و نوشتن جملات منسجم مشخص می‌شود.
دیسکلکولیا (Dyscalculia): اختلال در ریاضیات. افراد مبتلا به دیسکلکولیا ممکن است در درک مفاهیم ریاضی، حل مسائل و به‌خاطر سپردن حقایق ریاضی مشکل داشته باشند.
اختلال پردازش شنیداری (Auditory Processing Disorder – APD): مشکل در پردازش صداها. این اختلال می‌تواند منجر به مشکلاتی در درک گفتار، پیروی از دستورالعمل‌ها و یادگیری زبان شود.
اختلال پردازش دیداری (Visual Processing Disorder – VPD): مشکل در پردازش اطلاعات بصری. این اختلال منجر به بروز مشکل در خواندن، نوشتن، درک نمودارها، جداول و جهت‌یابی می‌شود.
نشانه‌های اختلال یادگیری در کودکان
درمان اختلال یادگیری کودکان
علائم اختلال یادگیری براساس سن کودک متفاوت هستند. در ادامه به بررسی نشانه‌های این اختلال در سنین مختلف می‌پردازیم:
پیش از دبستان (3 تا 5 سالگی)
مشکلات گفتاری
- دیر شروع به صحبت کردن
- مشکل در تلفظ کلمات
- استفاده از جملات کوتاه و ناقص
- مشکل در یادگیری نام رنگ‌ها، حروف و اعداد
- مشکل در دنبال کردن دستورالعمل‌های ساده
مشکلات حرکتی
- مشکل در هماهنگی حرکات (مانند دویدن، پریدن و گرفتن توپ)
- مشکل در نگه داشتن مداد یا قیچی
- مشکل در ترسیم اشکال ساده
مشکلات حافظه
- مشکل در یادآوری نام‌ها و رویدادهای اخیر
- مشکل در یادگیری ترانه‌ها و شعرها
سایر علائم
- عدم علاقه به کتاب خواندن یا شنیدن داستان
- مشکل در تشخیص شباهت‌ها و تفاوت‌ها
دبستان (6 تا 12 سالگی)
مشکلات خواندن
- مشکل در تشخیص حروف و کلمات
- خواندن کند و نامفهوم
- مشکل در درک مطلب
- جایگزینی یا حذف حروف هنگام روخوانی
- وارونه خواندن حروف (مانند خواندن “ب” به‌جای “پ”)
مشکلات نوشتن
- دست خط ناخوانا
- مشکل در املای کلمات
- مشکل در سازمان‌دهی افکار هنگام نوشتن
- مشکل در نوشتن جملات کامل و دستور زبان صحیح
مشکلات ریاضی
- مشکل در یادگیری مفاهیم ریاضی (مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم)
- مشکل در حل مسائل ریاضی
- مشکل در استفاده از اعداد در زندگی روزمره
مشکلات شنوایی و بصری
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌های شفاهی
- مشکل در تشخیص صداهای مشابه
- مشکل در تمرکز روی متن
- مشکل در رونویسی از مطالب
مراحل ارزیابی اختلال یادگیری در کودکان در مرکز تخصصی روان تحلیلی
ارزیابی اختلال یادگیری یک فرایند جامع و چندمرحله‌ای است که توسط یک تیم متخصص، از جمله روان‌شناس، متخصص تعلیم و تربیت؛ و در صورت نیاز، گفتار درمانگر و کار درمانگر، انجام می‌شود.
-
بررسی سابقه تحصیلی و پزشکی کودک: جمع‌آوری اطلاعات لازم در مورد سابقه رشد، سوابق تحصیلی و هرگونه مسائل پزشکی که ممکن است بر یادگیری کودک تاثیر بگذارد.
-
آزمون‌های روان‌شناختی: استفاده از آزمون‌های استاندارد برای سنجش هوش، مهارت‌های زبانی، حافظه، توجه و تمرکز، و توانایی‌های شناختی.
-
آزمون‌های تحصیلی: ارزیابی مهارت خواندن، نوشتن و ریاضیات کودک.
-
مشاهده رفتارهای کودک در کلاس درس: مشاهده رفتار کودک در محیط آموزشی برای ارزیابی نحوه تعامل او با معلم و همسالان، و نحوه انجام تکالیف درسی.
-
ارائه گزارش و پیشنهاد: پس از اتمام ارزیابی، متخصصان گزارشی مفصل ارائه می‌دهند که شامل نتایج آزمون‌ها، تحلیل‌ها و پیشنهادهای درمانی و آموزشی برای کودک است. برای ارزیابی و درمان در بهترین مرکز مشاوره اختلال یادگیری کودکان در تهران، به سایت روان تحلیلی مراجعه نمایید.
استفاده از هنر درمانی برای بهبود اختلال یادگیری
درمان اختلال یادگیری در کودکان با تمرکز بر هنر درمانی
هنر درمانی، به‌عنوان یک رویکرد غیرکلامی، به کودکان با اختلال یادگیری اجازه می‌دهد تا احساسات، افکار و تجربیات خود را از طریق فعالیتهای هنری مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، کلاژ، موسیقی و نمایش بیان کنند. هنر درمانی، مزایای متعددی برای این کودکان دارد:
بیان احساسات
بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، در بیان احساسات خود به‌صورت کلامی مشکل دارند. هنر، ابزاری قدرتمند برای تخلیه احساسات پنهان، ترس‌ها و ناامیدی‌ها است.
کاهش استرس و اضطراب
فعالیتهای خلاقانه هنری، ابزاری موثر برای کاهش استرس و اضطراب مرتبط با چالش‌های یادگیری، محسوب می‌شوند. ایجاد اثر هنری، فضایی لذت‌بخش ایجاد می‌کند و به کودک این امکان را می‌دهد که از تنش‌های ذهنی فاصله گرفته و احساسات خود را به شیوه‌ای سازنده بیان کند.
تقویت اعتمادبهنفس
هنر درمانی روشی موثر برای تقویت اعتمادبهنفس کودکان است. خلق یک اثر هنری و تجربه حس موفقیت ناشی از آن، می‌تواند به کودک در درک توانایی‌های خود و افزایش حس خودکارآمدی در سایر جنبه‌های زندگی کمک کند.
بهبود مهارت‌های شناختی
فعالیتهای هنری، به بهبود مهارت‌های شناختی مانند توجه، تمرکز، حافظه، حل مسئله و خلاقیت کمک می‌کنند. برای مثال، نقاشی و مجسمه‌سازی، نقش بسزایی در تقویت مهارت‌های فضایی-دیداری ایفا می‌کنند. این فعالیت‌ها فرد را ملزم به درک و تجسم اشیا در فضا می‌کنند و هم‌زمان، هماهنگی بین چشم و حرکات دست را بهبود می‌بخشند.
بهبود مهارت‌های اجتماعی
فعالیتهای هنری گروهی، می‌توانند به بهبود مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری، ارتباط و حل اختلاف کمک کنند. کودکان در گروه هنری یاد می‌گیرند که با یکدیگر تعامل داشته باشند و به نظر بقیه احترام بگذارند.
ارتباط غیرکلامی
وقتی کودکان در برقراری ارتباط کلامی مشکل دارند؛ هنر درمانی یک راه امن و موثر برای بیان نیازها و احساسات است. در واقع درمانگر از طریق هنر کودک، به درک بهتری از دنیای درونی او می‌رسد.
روان‌شناس برای درمان اختلال یادگیری کودک
نتیجه‌گیری
اختلال یادگیری یک چالش جدی است، اما با تشخیص زودهنگام، حمایت مناسب و استفاده از تکنیک‌های نوین مانند هنر درمانی، کودکان مبتلا به اختلال یادگیری می‌توانند مهارت‌های مورد نیاز را کسب کنند. به یاد داشته باشید که هر کودکی نیازهای منحصربه‌فرد خود را دارد؛ با صبر و درک، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا توانایی‌های خود را به‌طور کامل شکوفا کند.
mayo clinic
