روانشناسی کودکان

در یازدهم سپتامبر سال ۱۹۴۶ پس از جنگ جهانی دوم در اروپا، مجمع عمومی سازمان ملل متحد به‌منظور حمایت از کودکان، مرکز یونیسف را ایجاد کرد و این مرکز از سال ۱۹۵۳ میلادی یکی از ارکان دائمی وابسته به سازمان ملل متحد شد.

طبق قطعنامه شماره ۸۳۶ مصوب چهاردهم دسامبر سال ۱۹۵۴ میلادی توسط مجمع عمومی به دولت‌ها پیشنهاد شد تا یک روز را در طول سال بنابر انتخاب خود به‌عنوان «روز ملی کودک» نامگذاری کرده و در آن روز خاص، برنامه‌ها و اهداف مختلف آموزشی و تفریحی به مناسبت بزرگداشت حقوق کودک، و توجه بیشتر به حمایت قوی‌تر از کودکان و ارتقای حقوق آنان برگزار کنند. ایران نیز روز هشتم اکتبر مصادف با شانزدهم مهرماه (و گاه مصادف با هفدهم مهرماه) را به‌عنوان روز ملی کودک نامگذاری کرد.

به دنبال توصیه مجمع عمومی و پیشنهاد یونیسف برای نامگذاری روز ملی کودک کشورهای مختلف جهان، روزهای گوناگونی را به این روز اختصاص دادند.

در بیشتر کشورهای جهان به‌خصوص کشورهای اروپای شرقی، آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی و کشورهای تازه‌ استقلال یافته پس از فروپاشی شوروی سابق، روز اول ماه ژوئن (مطابق با یازدهم خردادماه) را به روز ملی بودن اختصاص داده‌اند.

اما درواقع روز جهانی کودک، روز بیستم نوامبر است که به دلیل تصویب دو سند مهم بین‌المللی در زمینه حمایت از حقوق کودکان یعنی اعلامیه حقوق کودک (سال ۱۹۵۹) و کنوانسیون حقوق کودک (سال ۱۹۸۹) یعنی ۳۰ سال پس از تصویب آن اعلامیه این روز توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به‌عنوان روز جهانی و بین‌المللی حقوق کودک برگزیده شده است.

درخصوص اهمیت حقوق کودکان از نظر سازمان ملل متحد باید اشاره کرد که از طرف دبیرکل سازمان ملل متحد، گزارشگر ویژه‌ای برای بررسی وضعیت کودکان در مخاصمات مسلمانه و نیز گزارشگر ویژه دیگری برای مطالعه و بررسی فروش کودکان، فحشا و پورنوگرافی کودکان تعیین و منصوب شده است و این گزارشگران موظفند تا گزارش‌های خود را به صورت منظم به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و همچنین به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه دهند.

همینطور باید به یازدهمین اجلاس شورای حقوق بشر برگزارشده در تاریخ دوم تا نوزدهم ماه ژوئن سال ۲۰۰۹ میلادی در ژنو سوئیس اشاره کرد که سه قطعنامه صادره خود به شماره‌های ۱/۱۱، ۳/۱۱ و ۷/۱۱ را به‌طور اختصاصی به ترتیب به آیین عریضه‌دهی، قاچاق انسان به‌ویژه زنان و کودکان، و قواعد راهنمای مراجع به مراقبت جایگزین از کودکان اختصاص داد.

کمیته تخصصی حقوق کودک نیز که به موجب کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک مصوب بیستم نوامبر ۱۹۸۹ میلادی تاسیس شده و فعالیت می‌کند، در نظریه تفسیری شماره دوازدهم خود به تاریخ بیست و پنجم می تا دوازدهم ژوئن در ژنو سوئیس، در نشست پنجاه و یکم آن کمیته، «حق کودک به شنیده شدن» را مطرح می‌کند و سندی به همین عنوان مادر می‌نمایند و بر حق شنیده‌شدن کودکان در مراحل دادرسی قضایی و اجرایی، در فرآیندهای حقوقی و خانوادگی در خانواده، و در سطح ملی و بین‌المللی تاکید می‌کند.

کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک دارای ویژگی‌های خاصی است ازجمله اصول و مفاد آن همواره تمام کودکان جهان را صرف‌نظر از جنسیت، شرایط خاص قومی، نژادی، ملیتی یا منشاء تولد آنها و… مورد حمایت قرار می‌دهد و همچنین اصول آن دارای سلسله مراتب نبوده و هیچ اصلی از آن مقدم بر اصول دیگر نیست.

در این کنوانسیون اصول زیربنایی‌ای همچون عدم تبعیض میان کودکان، رعایت منافع عالیه کودک، حق حیات و بقاء، رشد کودک و احترام به دیدگاه‌های کودک مورد تصریح و تاکید قرار گرفته است