آداب و رسوم و دعاهای روز و شب جمعه
“روز جمعه” سرور روزها است، خداوند نیکی ها را در آن چند برابر میکند و گناهان را در آن می زداید و درجات را در آن بالا میبرد و دعاها را در آن مستجاب میکند و اندوه ها را در آن برطرف می سازد و حاجت هاي بزرگ را در آن بر می آورد. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب برای شـما همراهان عزیز گلچینی از اعمالی کـه باید در روز جمعه انجام دهید را منتشر کرده ایم.
اعمال و دعاهای روز جمعه
هفتمین و آخرین روز از ایام هفته روز جمعه می باشد کـه آداب و احکام خاصی دارد و از احکام و اعمال آن در باب هایى نظیر طهارت، صلات، نکاح، اطعمه و اشربه و قضاء سخن گفته اند. در منابع معتبر دینی آمده اسـت کـه روز جمعه متعلق بـه امام عصر «عج» اسـت. از مهمترین اعمال مؤمنان در روز جمعه، توجه بـه حضرت مهدی «عجل الله تعالی فرجه الشریف» و انتظار فرج آن بزرگوار اسـت.
1. غسل روز جمعه
از امام صادق«ع» روایت شده:هرکه در روز جمعه غسل کند و این دعا را بخواند:
أَشْهَدُ أَنْ لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیکَ لَهُ؛ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ؛ اللّٰهُمَّ صَلِّ عَليٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی مِنَ التَّوَّابِینَ؛ وَاجْعَلْنِی مِنَ الْمُتَطَهِّرِینَ.
گواهی میدهم کـه شایسته ی پرستشی جز خدا نیست، شریک و انبازی ندارد و گواهی میدهم کـه محمّد بنده و فرستاده ی اوست، بار خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا از بسیار توبه کنندگان و پاکان قرار ده.برای او تا جمعه آینده حالت پاکی و طهارت پیدا شود؛ یعنی:از گناهان پاک می گردد یا آنکه اعمال او با طهارت معنوی انجام میگیرد و مورد قبول حق واقع می شود؛
و بـه احتیاط نزدیک تر آن اسـت کـه تا جایی کـه ممکن اسـت، غسل جمعه را ترک نکنند؛ باید دانست وقت غسل جمعه پس از طلوع فجر تا زمان ظهر اسـت و هرچه نزدیک تر بـه ظهر انجام شود، بهتر اسـت.
مطالب مشابه: دعای ویژه شب جمعه + اعمال مخصوص شب جمعه
2. نماز روز جمعه
دو رکعت نماز کـه در رکعت اوّل نماز صبح سوره «جُمعه» ودر رکعت دوّم، «توحید» خوانده شود. حارث همدانی از امیرالمؤمنین«علیه السلام» روایت کرده:
اگر بتوانی در روز جمعه «ده رکعت» نماز به جای آر و رکوع و سجودش را تمام و کامل ادا کن و پس از هردو رکعت «صد مرتبه» بگو:سُبْحانَ اللّٰهِ وَبِحَمْدِهِ. پاک و منزه اسـت خدایی کـه ستایش تنها شایسته اوست.کـه فضیلت بسیار دارد.
امام صادق«ع» در روایتی فرمودند:
هرکس سوره «اِبراهیم» و سوره «حجر» را در دو رکعت نماز در روز جمعه بخواند، هرگز دچار پریشانی و دیوانگی و یا بلایی دیگر نشود.
3. نماز مخصوص روز جمعه
در رکعت اول نماز ظهر جمعه پس از سوره «حمد» سوره «جمعه» ودر رکعت دوم آن بعد از سوره «حمد» سوره «منافقین» بخواند؛ ودر رکعت اول نماز عصر پس از سوره «حمد» سوره «جمعه» ودر رکعت دوم پس از سوره «حمد» سوره «توحید» را بخواند. شیخ صدوق از امام صادق«ع» روایت کرده اسـت:
از چیزهایی کـه بر هر مؤمن شیعه ای واجب و لازم اسـت اینکه در شب جمعه نماز رابا سوره «جُمُعَه» و سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی» ودر روز جمعه نماز رابا سوره «جُمُعَه» و «مُنافِقین» بخواند؛ هرگاه این شیوه را رعایت کند، گویا بـه عمل رسول الله«صلی اللّه علیه و آله» رفتار نموده و ثواب و پاداشش از سوی خداوند بهشت خواهد بود.
4. زیارت امام زمان«عج» در روز جمعه
از مهم ترین اعمال مؤمنان در روز جمعه، توجه بـه حضرت مهدی «عج» و انتظار فرج آن بزرگوار اسـت. دراین روز، زیارت آن حضرت و دعا برای تعجیل فرج او مستحب اسـت؛ زیرا طبق برخی روایات و زیارات، امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بیش از سایر روزها است. «بحار الانوار، ج99؛ ص215»
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ؛ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الأَوَّلِ قَبْلَ الْإِنْشاءِ وَالْإِحْياءِ؛ وَالْآخِرِ بَعْدَ فَنَاءِ الأَشْياءِ؛ الْعَلِيمِ الَّذِى لَایَنْسىٰ مَنْ ذَكَرَهُ؛ وَلَا یَنْقُصُ مَنْ شَكَرَهُ؛ وَلَا یَخِيبُ مَنْ دَعَاهُ؛ وَلَا یَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَجَاهُ . اللّٰهُمَّ إِنِّى أُشْهِدُكَ وَكَفىٰ بِكَ شَهِيداً؛ وَأُشْهِدُ جَمِيعَ مَلائِكَتِكَ وَسُكَّآنَ سَمٰواتِكَ وَحَمَلَةِ عَرْشِكَ؛ وَمَنْ بَعَثْتَ مِنْ أَنْبِیَائِكَ وَ رُسُلِكَ؛ وَأَنْشَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِكَ؛ أَنِّى أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ؛
بـه نام خدا کـه رحمتش بسیار و مهربانیاش همیشگی اسـت، ستایش خدا را کـه آغاز هستی اسـت پیش از آفرینش و حیاتبخشی و پایان هستی اسـت پس از نابودی همه ی چیز، دانایی کـه از یاد مبرد آنرا کـه یادش کند و کم نگذارد از آنکه شکرش را بـهجای آورد و ناامید نسازد آنرا کـه بخواندش و قطع نکند امید آنکـه بـه او امید بست؛
خدایا! تو را گواه میگیرم و تو برای گواهی کافی هستی و گواه می گیرم همه ی فرشتگانت و ساکنان آسمانهایت و نگهبانان عرشت و رسولان و پیامبرانی کـه برانگیختی و انواع آفریدههائی کـه آفریدی «همه ی و همه ی را گواه میگیرم» بر اینکه باور دارم کـه همانا تویی خدا، شایسته پرستشی جز تو نیست؛
وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ وَ لَا عَدِيلَ؛ وَلَا خُلْفَ لِقَوْلِكَ وَلَا تَبْدِيلَ؛ وَأَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ؛ أَدَّىٰ مَا حَمَّلْتَهُ إِلَى الْعِبَادِ؛ وَجَاهَدَ فِى اللّٰهِ عَزَّ وَجَلَّ حَقَّ الْجِهَادِ؛ وَأَنَّهُ بَشَّرَ بِمَا هُوَ حَقٌّ مِنَ الثَّوَابِ؛ وَأَنْذَرَ بِمَا هُوَ صِدْقٌ مِنَ الْعِقَابِ؛ اللّٰهُمَّ ثَبِّتْنِى عَلىٰ دِينِكَ مَا أَحْیَیْتَنِى؛
یگانهای؛ شریکی نداری و بیهمتایی و اختلاف و تفاوتی و تغییری در گفتارت نیست و اینکه محمّد ـ کـه خدا بر او و خاندان او درود فرستد ـ بنده و فرستاده توست؛ رسالتی را کـه بر عهدهاش نهاده بودی بـه بندگانت رساند ودر راه خدای عزوجل جهاد کرد، آنگونه کـه شایسته جهاد بودو بـه پاداشی کـه حق اسـت مژده داد و از عذابی کـه راست اسـت بیم داد، خدایا! تا زندهام مرا بر دین خود ثابت بدار؛
وَلَا تُزِغْ قَلْبِى بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِى، وَهَبْ لِى مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ . صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَىٰ آلِ مُحَمَّدٍ؛ وَاجْعَلْنِى مِنْ أَتْباعِهِ وَشِيعَتِهِ؛ وَاحْشُرْ نِى فِى زُمْرَتِهِ؛ وَوَفِّقْنِى لِأَدَاءِ فَرْضِ الْجُمُعَاتِ؛ وَمَا أَوْجَبْتَ عَلَىَّ فِيها مِنَ الطَّاعَاتِ؛ وَقَسَمْتَ لِأَهْلِهَا مِنَ الْعَطَاءِ فِى یَوْمِ الْجَزَاءِ؛ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.
و دلم را پس از آنکه بـه نور هدایت روشن کردی منحرف مکن و از نزد خود رحمتی بر من ببخش، چراکه تنها تو بخشایندهای، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد و مرا از پیروان و شیعیان او قرار ده ودر گروه او محشورم گردان و بر انجام واجبات جمعهها و طاعاتی کـه در آن بر من لازم کردی توفیقم ده و عطایی کـه در رستاخیز برای اهل جمعه قرار دادهای نصیبم گردان، چه همانا تویی قدرتمند حکیم.
5. دعا برای کفاره گناهان
پس از نماز صبح، قبل از آنکه سخن بگوید این دعا را بخواند تا کفّاره گناهان او از این جمعه تا جمعه ی دیگر باشد:
اللّٰهُمَّ مَا قُلْتُ فِی جُمُعَتِی هَذِهِ مِنْ قَوْلٍ؛ أَوْ حَلَفْتُ فِیها مِنْ حَلْفٍ؛ أَوْ نَذَرْتُ فِیها مِنْ نَذْرٍ؛ فَمَشِیْیّتُکَ بَیْنَ یَدَیْ ذٰلِکَ کُلِّهِ؛ فَمَا شِئْتَ مِنْهُ أَنْ یَکُونَ کَآنَ؛ وَمَا لَمْ تَشَأْ مِنْهُ لَمْ یَکُنْ؛ اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِی وَتَجاوَزْ عَنِّی، اللّٰهُمَّ مَنْ صَلَّیْتَ عَلَیْهِ فَصَلاَتِی عَلَیْهِ؛ وَمَنْ لَعَنْتَ فَلَعْنَتی عَلَیْهِ.
خدایا! هر سخنی کـه دراین جمعه ام بر زبان آورم و یا هر سوگندی کـه در آن ادا نمایم و یا هر نذری کـه در آن جاری کنم، خواست و اراده تو پیشاپیش همه ی ی این هاست، پس دراین میان هرچه را تو بخواهی کـه بشود می شود و هرچه را کـه نخواهی نشود، بار خدایا! مرا بیامرز و از من درگذر. خدایا! هرکه را تو بر او درود فرستی پس درودم بر او باد و هرکه را تو لعنت کنی، پس لعنتم بر او باد.
و شیخ طوسی روایت کرده:کـه سنّت اسـت این دعا را در تعقیب نماز صبح روز جمعه بخواند:
اللّٰهُمَّ إِنِّی تَعَمَّدْتُ إِلَیْکَ بِحَاجَتِی، وَأَنْزَلْتُ إِلَیْکَ الْیَوْمَ فَقْرِی وَفَاقَتِی وَمَسْکَنَتِی، فَأَنَا لِمَغْفِرَتِکَ أَرْجَیٰ مِنِّی لِعَمَلِی، وَلَمَغْفِرَتُکَ وَ رَحْمَتُکَ أَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبِی، فَتَوَلَّ قَضاءَ کُلِّ حَاجَةٍ لِی بِقُدْرَتِکَ عَلَیْهَا وَتَیْسِیْرِ ذٰلِکَ عَلَیْکَ؛ وَ لِفَقْرِی إِلَیْکَ فَإنِّی لَمْ أُصِبْ خَیْراً قَطُّ إِلّا مِنْکَ؛ وَلَمْ یَصْرِفْ عَنِّی سُوءً قَطُّ أَحَدٌ سِوَاکَ؛ وَلَسْتُ أَرْجُو لآخِرَتِی وَدُنْیایَ و لا لِیَوْمِ فَقْرِی یَوْمَ یُفْرِدُنِی النَّاسُ فِی حُفْرَتِی وَأُفْضِی إِلَیْکَ بِذَنْبِی سِوَاکَ.
خدایا! با حاجت خویش موزیک تو کرده ام و امروز بر تو فرود آورده ام فقر و تنگدستی و درماندگی ام را و بـه آمرزش تو امیدوارتر از کردار خویشم و بخشایش و رحمت تو دامنه دارتر از گناهان من اسـت، پس برآور نیاز مرا با قدرتی کـه بر آن داری و با سهولتی کـه نزد تو دارد و نیازی کـه من بـه تو دارم؛
چه من بـه خیری دست نیافته ام جز از سوی تو، جز تو هرگز کسی گزندی را از من نرانده اسـت و برای آن جهان و این جهانم و نه برای گاه تهیدستی ام، آنگاه کـه مردم در قبرم تنها گذارند و گناهم را بـه نزد تو آورم، جز بـه مهر تو امید ندارم.
6. ذکر صلوات در روز جمعه
هرکس در روز جمعه و دیگر روزها پس از نماز ظهر و نماز صبح بگوید:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ.
خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و طلوع ظهورشان را زود گردان. نمیرد تا حضرت قائم«عجّل الله تعالی فرجه الشریف» را دریابد.
و اگر «صد مرتبه» این صلوات را بخواند، خدا شصت حاجت، سی حاجت از حاجات دنیا و سی حاجت از حاجات آخرتش را برآورده سازد.
7. ذکر روز جمعه
ده مرتبه بگوید :
«یَا دَآئِمَ الْفَضْلِ عَلي الْبَریِّه، یا باسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّه، یا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِیَّه، صَلِّ عَلي مُحَمِّدٍ وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَری سَجِیَّهً؛ وَ اغْفِرْ لَنا یا ذَاالْعُلَی فِی هَذِهِ الْعَشِیَّه» :
ای کسی کـه فضل و بخششت بر خلق دائمی اسـت، و ای آن کـه دو دست احسانت بـه عطابخشی باز اسـت، ای دارنده بخشش هاي محترم، درود فرست بر محمّد و آلش کـه بـه ترین مردم اند در سرشت و نهاد، و ما را ای خدای بلند مرتبه دراین شب بیامرز.
ذکر روز جمعه 100 مرتبه ؛
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ.
خواندن 70 مرتبه ذکر:
أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ
در عصر جمعه. خواندن این ذکر سبب آمرزیدن گناهان می شود.
8. خواندن قرآن در روز جمعه
پس از نماز صبح سوره «الرَّحْمن» را بخواند و بعد از آیه:
﴿فَبِأَیِّ آلاٰءِ رَبِّکُمٰا تُکَذِّبٰآنِ﴾ . کدامین نعمت هاي پروردگارتان را تکذیب میکنید.
بگوید:
لَابِشَیْءٍ مِنْ آلآئِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ. هیچ یک از نعمت هاي تو را ای پروردگارم، تکذیب نمیکنم.
شیخ طوسی«رحمه الله» فرموده اسـت:
مستحب اسـت پس از نماز صبح روز جمعه «صد مرتبه» سوره «توحید» را بخواند و «صد مرتبه» بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستد و «صد مرتبه» استغفار کند و سوره هاي «نساء، هود، کهف، صافات، الرّحمن» را بخواند.
امام صادق«ع» در روایتی فرمودند:
هرکه در هر شب جمعه یا در هرروز جمعه سوره «احقاف» را بخواند، در دنیا هراسی بـه دلش راه نیابد و از وحشت بزرگ روز قیامت ایمن گردد و نیز آن حضرت فرمود:هرکس جمعه ها بر خواندن سوره «مؤمنون» مداومت نماید، خدای تعالی پایان کارش را بـه نیکبختی و سعادت قرار دهد و جایگاهش در بهشت برین با پیامبران الهی باشد.
9. نظافت در روز جمعه
شستن سر با گل ختمى در روز جمعه؛ فرد را از بیمارى پیسى و دیوانگى ایمن میکند. کوتاه کردن ناخن و موی پشت لب، زیرا کـه ثواب بسیار دارد و روزی را زیاد می کند و وی را از گناه تا جمعه دیگر دور می کند و از بیماری دیوانگی و جذام و پیسی ایمنی می کند و بهتر اسـت در هنگام کوتاه کردن ناخن و زدودن موی پشت لب بخواند:
بِسْمِ اللّٰهِ وَبِاللّٰهِ وَعَلَىٰ سُنَّةِ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ.
بـه نام خدا و بـه یاد خدا و بر روش محمّد و خاندان محمّد.
ودر گرفتن ناخن، از انگشت کوچک دست چپ شروع و بـه انگشت کوچک دست راست ختم کند و این شیوه را در گرفتن ناخن هاي پای خود نیز رعایت کند؛ پس ازآن ناخن هاي چیده را دفن کند.
مطالب مشابه: توضیحات جامع درباره اعمال روز جمعه
10. ذکر صلوات در روز جمعه
صلواتى را کـه شیخ طوسى در اعمال عصر روز جمعه آنرا ذکر نموده اسـت قرائت کند. مرحوم «سیّد بن طاووس» فرموده: کـه این صلوات مروى از مولاى ما حضرت مهدى ـ صلوات اللّه علیه ـ اسـت و تأکید شده کـه هرگز این صلوات را ترک مکن، و طبق نقل شیخ در «مصباح» چنین اسـت:
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
بـه نام خداوند بخشنده مهربان
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد سَیِّدِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ خاتَمِ النَّبِیّینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ
خدایا درود فرست بر محمّد آقاى رسولان و خاتم پیمبران و حجت پروردگار
الْعالَمینَ؛ اَلْمُنْتَجَبِ فِى الْمیثاقِ،اَلْمُصْطَفى فِى الظِّلالِ؛ اَلْمُطَهَّرِ مِنْ کُلِّ
جهانیان برگزیده در روز عهد و پیمان انتخاب شده در عالم اشباح و مجردات پاکیزه از هر
آفَة، اَلْبَرىءِ مِنْ کُلِّ عَیْب، اَلْمُؤَمَّلِ لِلنَّجاةِ؛ اَلْمُرْتَجى لِلشَّفاعَةِ؛
آفت مبرّاى از هر عیب، نجات از وى آرزو شود و امید شفاعت بـه اوست
اَلْمُفَوَّضِ اِلَیْهِ دینُ اللهِ؛ اَللّهُمَّ شَرِّفْ بُنْیانَهُ؛ وَ عَظِّمْ بُرْهانَهُ؛ وَ اَفْلِجْ حُجَّتَهُ؛
آن کس کـه دین خدا بـه او واگذار شده خدایا پایه و اساس کارش را برافراز و برهان و منطقش را عظمت ده و حجّتش را آشکار گردان
وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ؛ وَ اَضِئْ نُورَهُ؛ وَ بَیِّضْ وَجْهَهُ؛ وَ اَعْطِهِ الْفَضْلَ وَ الْفَضیلَةَ؛
و درجه اش را بلند کن و تابان کن نورش را و سفید گردان رویش را برترى و فضیلت و مقام
وَ الْوَسیلَةَ وَ الدَّرَجَةَ الرَّفیعَةَ؛ وَ ابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الاَْوَّلُونَ
و وسیله «بلندترین درجات بهشت» و درجه بلند بـه او عطا کن و وی را بـه مقام «شایسته و» پسندیده اى برگزین کـه مورد غبطه گذشتگان
وَ الأخِرُونَ؛ وَ صَلِّ عَلى اَمیرِالْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ قآئِدِ الْغُرِّ
و آیندگان باشد و درود فرست بر امیرمؤمنان و وارث «علم» پیمبران و پیشواى
الْمُحَجَّلینَ؛ وَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ
سفیدرویان و آقاى وصیّآن و حجت پروردگار جهانیان و درود فرست بر حسن
بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛
بن على رهبر مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان
وَ صَلِّ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ الْمُؤْمِنینَ،وَوارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ
و درود فرست بر حسین بن على امام مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت
رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ
پروردگار جهانیان و درود فرست بر على بن الحسین رهبر مؤمنان و وارث
الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ
«علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان و درود فرست بر محمّد بن على امام
الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلى جَعْفَرِ
مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان و درود فرست بر جعفر
بْنِ مُحَمَّد اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛
بن محمّد امام مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان
وَ صَلِّ عَلى مُوسَى بْنِ جَعْفَر اِمامِ الْمُؤْمِنینَ،وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ
و درود فرست بر موسى بن جعفر امام مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت
رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلى عَلِىِّ بْنِ مُوسى اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ
پروردگار جهانیان و درود فرست بر على بن موسى امام مؤمنان و وارث
الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ
«علم» پیمبران وحجت پروردگار جهانیان و درود فرست بر محمّد بن على امام
الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَ صَلِّ عَلى عَلِىِّ
مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان و درود فرست بر على
بْنِ مُحَمَّد اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛
بن محمّد امام مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان
وَ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛ وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَ حُجَّةِ
و درود فرست بر حسن بن على امام مؤمنان و وارث «علم» پیمبران و حجت
رَبِّ الْعالَمینَ؛ وَصَلِّ عَلَى الْخَلَفِ الْهادِى الْمَهْدِىِّ؛ اِمامِ الْمُؤْمِنینَ؛
پروردگار جهانیان و درود فرست بر آن یادگار صالح راهنما حضرت مهدى امام مؤمنان
وَ وارِثِ الْمُرْسَلینَ؛ وَحُجَّةِ رَبِّ الْعالَمینَ؛ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد و اَهْلِ
و وارث «علم» پیمبران و حجت پروردگار جهانیان خدایا درود فرست بر محمّد و خاندانش
بَیْتِهِ الاَْئِمَّةِ الْهادینَ؛ اَلْعُلَمآءِ الصّادِقینَ؛ اَلاَْبْرارِ الْمُتَّقینَ؛ دَعآئِمِ دینِک،
پیشوایان راهنما و دانشمندان و راستگویان و پرهیزکاران کـه ستونهاى دین تو
وَاَرْکانِ تَوْحیدِکَ؛ وَتَراجِمَةِ وَحْیِکَ؛ وَحُجَجِکَ عَلى خَلْقِکَ؛ وَ خُلَفآئِکَ
و پایه هاى محکم توحید و مفسّران وحى تو و حجتهاى تو بر تمام مخلوقاتت و جانشینانت کـه
فى اَرْضِکَ؛ اَلَّذینَ اخْتَرْتَهُمْ لِنَفْسِکَ؛ وَاصْطَفَیْتَهُمْ عَلى عِبادِکَ؛
در روى زمین هستند آنان کـه ایشان را براى خویش برگزیدى و براى بندگانت انتخاب کردى
وَ ارْتَضَیْتَهُمْ لِدینِکَ؛ وَ خَصَصْتَهُمْ بِمَعْرِفَتِکَ؛ وَجَلَّلْتَهُمْ بِکَرامَتِکَ؛
و براى دینت پسندیدى و بـه معرفت خویش مخصوصشان گرداندى و بـه کرامتت جلالت و برجستگیشان دادى
وَ غَشَّیْتَهُمْ بِرَحْمَتِکَ؛ وَرَبَّیْتَهُمْ بِنِعْمَتِکَ؛ وَ غَذَّیْتَهُمْ بِحِکْمَتِکَ؛ وَ اَلْبَسْتَهُمْ
و بـه رحمتت آنها را پوشاندى و بـه نعمتت آنان را پروریدى و بـه حکمتت غذایشان دادى و نورت را
نُورَکَ؛ وَ رَفَعْتَهُمْ فى مَلَکُوتِکَ؛ وَحَفَفْتَهُمْ بِمَلائِکَتِکَ؛ وَشَرَّفْتَهُمْ بِنَبِیِّکَ؛
در برشان کردى ودر ملکوت خویش آنها را بالا بردى و بـه فرشتگانت گرداگردشان را پوشاندى و بـه پیامبرت ایشان را شرف بخشیدى
صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ؛ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ عَلَیْهِمْ؛ صَلاةً زاکِیَةً نامِیَة
درود تو بر او و آلش باد خدایا درود فرست بر محمّد و بر ایشان درود پاک و روینده
کَثیرَةً؛ دآئِمَةً طَیِّبَةً؛ لا یُحیطُ بِها اِلاَّ اَنْتَ؛ وَ لا یَسَعُها اِلاَّ عِلْمُکَ؛ وَ لا
بسیار و همیشگى و پاکیزه اى کـه کسى جز تو بدان احاطه ندارد و جز در علم تو نگنجد و هیچکس
یُحْصیها اَحَدٌ غَیْرُکَ؛ اَللّـهُمَّ وَ صَلِّ عَلى وَلِیِّکَ الْمُحْیى سُنَّتَکَ؛ اَلْقآئِمِ
جز تو شماره اش نتواند خدایا و درود فرست بر ولى خود و زنده کننده طریقت «آن کس کـه» بـه امرت
بِاَمْرِکَ؛ اَلدّاعى اِلَیْکَ؛ اَلدَّلیلِ عَلَیْکَ؛ حُجَّتِکَ عَلى خَلْقِکَ؛ وَ خَلیفَتِکَ فى
قیام کند و بسویت بخواند و بـه راه تو دلالت کند حجت تو بر خلق و جانشینت در
اَرْضِکَ؛ وَشاهِدِکَ عَلى عِبادِکَ؛ اَللّهُمَّ اَعِزَّ نَصْرَهُ؛ وَ مُدَّ فى عُمْرِهِ؛ وَ زَیِّنِ
زمین و گواهت بر بندگان خدایا یاریش را نیرومند و با شوکت کن و بر عمرش بیفزا و زمین را
الاَْرْضَ بِطُولِ بَقآئِهِ؛ اَللّهُمَّ اکْفِهِ بَغْىَ الْحاسِدینَ؛ وَ اَعِذْهُ مِنْ شَرِّ
بـه طول بقایش زیور بخش خدایا وی را از ستم حسودان کفایت کن و از شر مکاران محافظتش
الْکآئِدینَ؛ وَازْجُرْ عَنْهُ اِرادَةَ الظّالِمینَ؛ وَخَلِّصْهُ مِنْ اَیْدِى الْجَبّارِینَ؛
کن و اراده ستمکاران را از او بگردان و از دست گردنکشان خلاصش کن
اَللّهُمَّ اَعْطِهِ فى نَفْسِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ؛ وَ شیعَتِهِ وَ رَعِیَّتِهِ؛ وَخاصَّتِهِ وَ عامَّتِهِ
خدایا بـه او عطا کن درباره خودش و فرزندان و شیعیان و رعایاى او و نزدیکانش و عموم پیروانش
وَعَدُوِّهِ؛ وَ جَمیعِ اَهْلِ الدُّنْیا، ما تُقِرُّ بِهِ عَیْنَهُ؛ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفْسَهُ؛ وَ بَلِّغْهُ
و نیز درباره دشمنان او و تمام مردم دنیا آنچه را کـه چشمش بدان روشن شود و دلش بدان شاد گردد و وی را بـه
اَفْضَلَ ما اَمَّلَهُ فِى الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ؛ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ؛ اَللّهُمَّ جَدِّدْ
بهترین چیزى کـه در دنیا و آخرت آرزو دارد برسان کـه همانا تو بر هرچیز توانایى خدایا تازه کن
بِهِ مَا امْتُحِىَ مِنْ دینِکَ؛ وَاَحْىِ بِهِ ما بُدِّلَ مِنْ کِتابِکَ؛ وَ اَظْهِرْ بِهِ ما غُیِّرَ مِنْ
بوسیله او انچه را کـه از دینت محو شده و زنده کن بدست او انچه را کـه از کتابت تبدیل یافته و آشکار ساز بوسیله او آنچه را
حُکْمِکَ؛ حَتّى یَعُودَ دینُکَ بِهِ؛ وَ عَلى یَدَیْهِ غَضّاً جَدیداً خالِصاً مُخْلَصاً؛
کـه از حکم تو تغییر یافته تا آن جا کـه برگردد دین تو بوسیله او و بـه دست او تر و تازه و پاک و بى آلایش
لا شَکَّ فیهِ وَ لا شُبْهَةَ مَعَهُ؛ وَ لا باطِلَ عِنْدَهُ وَلا بِدْعَةَ لَدَیْهِ؛ اَللّهُمَّ نَوِّرْ
کـه شکى در آن نباشد و شبهه اى بجاى نماند و باطلى در آن نباشد و بدعتى بجاى نماند خدایا روشن کن
بِنُورِهِ کُلَّ ظُلْمَة، وَ هُدَّ بِرُکْنِهِ کُلَّ بِدْعَة، وَاهْدِمْ بِعِزَّتِهِ کُلَّ ضَلالَة، وَ اقْصِمْ
بـه نور او هر تاریکى را و درهم شکن بـه قدرتش هر بدعتى را و ویران کن بوسیله عزتش هر گمراهى را و بشکن
بِهِ کُلَّ جَبّار، وَ اَخْمِدْ بِسَیْفِهِ کُلَّ نار، وَ اَهْلِکْ بِعَدْلِهِ کُلَّ جَوْر، وَ اَجْرِ
بـه دست او «پشت» هر گردنکشى را و خاموش کن بـه شمشیرش آتش هر فتنه را و نابود ساز با عدالت او هر ستمى را و حکمش را
حُکْمَهُ عَلى کُلِّ حُکْم، وَ اَذِلَّ بِسُلْطانِهِ کُلَّ سُلْطان، اَللّهُمَّ اَذِلَّ کُلَّ مَنْ
فوق تمام حکمها بگذران و بوسیله سلطنتش هر سلطانى را زبون کن خدایا خوار کن هر کـه را
ناواهُ؛ وَ اَهْلِکْ کُلَّ مَنْ عاداهُ؛ وَ امْکُرْ بِمَنْ کادَهُ؛ وَ اسْتَأْصِلْ مَنْ جَحَدَهُ
قصد سوئى نسبت بـه او کند و نابود ساز هرکه با او دشمنى کند وبه مکر خویش دچار کن آن کـه درباره اش کیدى کند و ریشه کن ساز هرکه را منکر
حَقَّهُ؛ وَاسْتَهانَ بِاَمْرِهِ؛ وَ سَعى فى اِطْفاءِ نُورِهِ؛ وَ اَرادَ اِخْمادَ ذِکْرِهِ؛ اَللّهُمَّ
حقش گردد و کارش را سبک شمارد ودر خاموش کردن نورش کوشا باشد و بخواهد وی را از یاد ببرد خدایا
صَلِّ عَلى مُحَمَّد الْمُصْطَفى، وَ عَلِىٍّ الْمُرْتَضى، وَ فاطِمَةَ الزَّهْرآءِ؛
درود فرست بر محمّد مصطفى و على مرتضى و فاطمه زهرا
وَ الْحَسَنِ الرِّضا، وَ الْحُسَیْنِ الْمُصَفّى، وَ جَمیعِ الاْوْصِیاءِ؛ مَصابیحِ
و بر حسن «داراى مقام تسلیم و» رضا و بر حسین مصفى و تمامى اوصیا کـه چراغهاى
الدُّجى، وَ اَعْلامِ الْهُدى، وَمَنارِ التُّقى، وَ الْعُرْوَةِ الْوُثْقى، وَالْحَبْلِ الْمَتینِ؛
تاریکى و نشانه هاى هدایت و مشعلهاى پرهیزکارى و دست آویزهاى محکم و رشته هاى استوار
وَ الصِّراطِ الْمُسْتَقیمِ؛ وَ صَلِّ عَلى وَلِیِّکَ وَ وُلاةِ عَهْدِکَ؛ وَ الاَْئِمَّةِ مِنْ
و راه راست اند و درود فرست بر ولى خود و سرپرستان عهد و پیمانت و امامان از
وُلْدِهِ؛ وَ مُدَّ فى اَعْمارِهِمْ؛ وَ زِدْ فى اجالِهِمْ؛ وَ بَلِّغْهُمْ اَقْصى آمالِهِمْ دیناً
نسل او و عمرشان را دراز گردان و مدت زندگانیشان را زیاد کن و بـه منتهاى آرزوهاشان در دین
وَ دُنْیا وَ آخِرَةً؛ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.
و دنیا و آخرت برسان کـه تو بر هر چیزى قادر و توانایى.
11. خواندن دعا هنگام غروب آفتاب
شیخ طوسی فرموده اسـت:
هنگام اجابت دعا ساعت آخر روز جمعه تا غروب آفتاب اسـت، سزاوار اسـت مؤمن در آن ساعت بسیار دعا کند؛ و روایت شده اسـت:ساعت اجابت دعا، هنگامی اسـت کـه نیمی از خورشید غروب کرده باشد و نیمه دیگر آن در مغرب دیده شود. حضرت فاطمه«س» در آن هنگام دعا میکرد، بنابر این دعا در آن ساعت مستحب اسـت.
و دعایی را کـه از پیامبر«ص» روایت شده مستحب اسـت در ساعت اجابت دعا بخواند؛ و آن دعا این اسـت:سُبْحَآنَکَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ؛ یَا حَنَّآنُ یَا مَنَّآنُ؛ یَا بَدِیعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ؛ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ.پاک و منزّهی، پرستیده ای جز تو نیست، ای پرمهر، ای بخشایشگر، ای پدیدآورنده ی آسمان ها و زمین، ای دارای بزرگی و کرم.
12. آموختن مسائل دینی
از امام صادق «علیه السلام» نقل شده اسـت:
بدا بـه حال مسلمانی کـه روز جمعه را در هفته صرف یادگیری مسائل دینی خود نکند و برای اینکار، خودرا از کارهای دیگر فارغ نسازد.
13. زیارت اهل قبور
از امام باقر«علیه السلام» در روایتی فرمودند:
مردگان را در روز جمعه زیارت کنید، زیرا میدانند چه کسی بـه زیارت ایشان رفته اسـت و از این رو شاد میشوند.
14. خواندن دعای ندبه
در وقت صبح دعای «ندبه» را کـه از اعمال اعیاد اربعه اسـت، بخواند.
15. خواندن دعاهایی از صحیفه کامله
خواندن دعای «یا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لا تَرْحَمُهُ الْعِبادُ» و دعای «اَللّهُمَّ هذا یَوْمٌ مُبارَکٌ» را کـه هردو از دعاهای «صحیفه کامله» [صحیفه کامله سجّادیه] اسـت دارای فضیلت و ثواب می باشد.
16. خواندن دعای کمیل.
اهمّیّت قرائت دعای شریف کمیل:
روایت گردیده کـه جناب کمیل رحمه الله دید امیرالمؤمنین علیه السّلام در شب نیمهی شعبان دعای کمیل را در سجده میخوانده اسـت».
روایت:کمیل بن زیاد رحمه الله گفت:با مولایم امیرالمؤمنین علیه السّلام در مسجد بصره نشسته بودم ودر خدمت او جماعتی از اصحابش بودند و یکی ازآنها عرض کرد:معنای فرمایش خدای تعالی کـه فرماید: «فِیهَا یفرَقُ کُلُّ اَمرٍ حَکیمٍ» «سوره دخان. آیه 4» چیست؟
آن حضرت فرمود:شب نیمهی شعبان اسـت. بـه آن کسی کـه جانم بـه دست او اسـت بندهای از بندگان خدا نیست مگر اینکه انچه از نیک و بد بر او جاری می شود در شب نیمهی شعبان تا آخِر سال در مثل چنین شبی برای او، تقسیم می گردد. «و هیچ بندهای آن شب را احیا نمیدارد و دعای خضر علیه السّلام را نمیخواند مگر اینکه دعای او مستجاب اسـت» «المراقبات. ص ۱۹۲».
اهمّیت دعای کمیل: «ادامهی روایت»؛ چون آن حضرت بـه منزل بازگشت و من شبانه بـه خدمتش رفتم درب را کوبیدم.
فرمود:ای کمیل تو را چه مطلبی اسـت؟ عرض کردم:یا امیرالمؤمنین مطلبم دعای خضر اسـت.
فرمود:کمیل بنشین و، چون این دعا را از بر نمودی در هر شب جمعه، یا در هر ماهی یک مرتبه، یا در سالی یک مرتبه، «یا» در عمر خود یک مرتبه آنرا بخوان خداوند از تو چاره سازی فرماید و یاریت کند و روزیت دهد و هرگز مغفرت خودرا از تو باز نگیرد.
«ای کمیل؛ طول مدّت رفاقت تو با ما واجب شد کـه خواهش تو را انجام دهیم».
سپس فرمود:بنویس: ««اللَّهُمَّ إِنِّی أسئَلُکَ بِرَحمَتِکَ الَّتِی وَسِعَت کُلَّ شَی ء … «المراقبات. ص 192 و 193».
17. دیگر اعمالی که باید در جمعه انجام دهید
1. لباس تمیز پوشیدن و بوی خوش استعمال کردن.
2. خرید خوردنی هاي خوب و تازه از جمله میوه و گوشت و … برای خانواده؛ تا انها رابا اینکار شاد کنید.
3. صله رحم و دیدار خویشاوندان.
4. صدقه دادن
مطالب مشابه: دعای عصر جمعه | اعمال عصر جمعه + دعاى سمات با ترجمه
در پایان
جمعه، هفتمین روز هفته کـه دارای جنبه عبادی، فقهی و اجتماعی مهمی در فرهنگ اسلامی اسـت. از این رو در منابع دینی از آداب و اعمال خاصی، هم چون غسل و نماز جمعه برای آن یاد شده اسـت. بنا بر پارهای روایات بسیاری وقایع مهم تاریخی دراین روز رخ داده، یا در آینده بـه وقوع خواهد پیوست.
