خطرناک ترین بیماری های مغزی کدامند؟

مغز مرکز کنترل بدن و بخشی از سیستم عصبی است که شامل طناب نخاعی و شبکه بزرگی از سلول های عصبی می شود. سیستم عصبی از احساسات تا حرکت عضلات در بدن را تحت کنترل خود دارد. هنگامی که این اندام آسیب می بیند، بسیاری از عملکرد ها از جمله حافظه، احساسات و حتی شخصیت می توانند دستخوش تغییر شوند.

به گفته دکتر حسام عبدالحسین پور متخصص جراحی مغز و اعصاب، دیسک و ستون فقرات بیماری های مغزی شامل بیماری ها و ناتوانی هایی می شوند که بر مغز اثر گذارند. بیماری، زمینه وراثتی، و آسیب یا ضربه از جمله عوامل این مشکلات هستند. اختلالات مغزی بسیار گسترده بوده و علائم و شدت هر کدام با دیگری متفاوت است.

انواع مختلف بیماری مغزی چیست؟

آسیب های مغزی

آسیب های مغزی اغلب در اثر یک ضربه غیر نافذ به وجود می آیند. ضربه معمولا به بافت مغز، نورون ها و رشته های عصبی آسیب رسانده و توانایی مغز در ارتباط با دیگر اعضای بدن را مختل می کند. از جمله آسیب های مغزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

هماتوم ها

لخته های خونی

کبودی بافت مغز

تورم درون جمجمه

کوفتگی

سکته مغزی

بسته به نوع آسیب، درمان می تواند شامل دارو درمانی، بازتوانی یا جراحی مغز باشد. نزدیک به نیمی از افراد مبتلا به آسیب های مغزی شدید به جراحی برداشت یا ترمیم بافت آسیب دیده نیاز دارند. مبتلایان به آسیب های مغزی خفیف اغلب به درمانی بیش از مصرف دارو نیازمند نیستند. بسیاری از مبتلایان آسیب های مغزی به دوره های بازتوانی همچون موارد زیر نیاز خواهند داشت:

فیزیوتراپی

گفتار رمانی

روان درمانی

تومور مغزی

گاهی اوقات، تومور هایی در مغز شکل گرفته که می توانند خوش خیم یا بد خیم باشند. این موارد با عنوان تومور های مغزی اولیه شناخته می شوند. در تومور های ثانویه یا متاستازیک، سرطان از دیگر نواحی بدن به مغز رسیده است. پزشکان تومور های مغزی را از خفیف به شدید با اعداد 1، 2، 3 و 4 درجه بندی می کنند. علت بروز تومور های مغزی اغلب ناشناخته بوده و ممکن است هر گروه سنی را به خود مبتلا کنند. علائم تومور مغزی به اندازه و محل تومور بستگی داشته و شامل موارد زیر می شوند:

سردرد

تشنج

بی حسی یا گز گز در دست و پا

حالت تهوع

استفراغ

تغییر در شخصیت

مشکل در حرکت یا تعادل

تغییر در شنوایی، تکلم یا بینایی

نوع درمان دریافتی به عوامل متعددی همچون اندازه تومور، سن فرد و سلامت عمومی بدن بستگی دارد. از جمله انواع درمان های تومور مغز می توان موارد زیر را نام برد:

جراحی

شیمی درمانی

پرتو درمانی

بیماری های تحلیل برنده اعصاب (نورودژنراتیو)

این بیماری ها سبب تحلیل روی مغز و سلول های عصبی در طول زمان می شوند. بیماری های تحلیل برنده اعصاب می توانند با تغییر شخصیت فرد، تیرگی شعور او را رقم زنند. برخی بیماری های مغزی همچون آلزایمر همگام با افزایش سن پدید می آیند. این موارد به آرامی به فرایند تفکر و حافظه آسیب می رسانند. دیگر بیماری ها همچون تای ساکس ژنتیکی بوده و در سنین پایین خوش خیم هستند. دیگر بیماری های تحلیل برنده اعصاب شامل موارد زیر هستند:

بیماری هانتینگتون

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک

بیماری پارکینسون

تمامی انواع دمانس

بیماری های تحلیل برنده عصبی سبب آسیب دائمی به مغز شده و به همین دلیل علائم آن ها با پیشرفت بیماری تشدید می شوند. علائم جدید نیز معمولا با گذشت زمان پدیدار می شوند. با این که هیچ درمان قطعی برای این بیماری ها وجود ندارد اما روش های درمانی باز هم می توانند مفید باشند.

روش های درمانی برای این بیماری ها با کاهش علائم بیماری کیفیت زندگی فرد را حفظ می کنند. درمان های یاد شده شامل دارو درمانی متمرکز بر کنترل علائم می شوند.

اختلالات روانی

اختلالات یا بیماری های روانی، دسته ای بزرگ و متنوع از بیماری ها هستند که الگو های رفتاری فرد را تحت تاثیر قرار می دهند. برخی از رایج ترین اختلالات روانی شناخته شده به شرح زیر هستند:

افسردگی

اضطراب

اختلال دو قطبی

اختلال استرس پس از حادثه (PTSD)

اسکیزوفرنی

علائم اختلالات روانی بسته به وضعیت فرد متغییر هستند. افراد دارای یک اختلال روانی یکسان می توانند علائم بسیار متفاوتی را تجربه کنند. در صورت تجربه تغییر در رفتار، الگوی فکری یا خلق و خوی خود باید به پزشک مراجعه کرد. مصرف دارو و روان درمانی دو درمان عمده برای اختلالات روانی هستند.

شیوه های متفاوت برای بیماری های مختلف مناسب هستند. بسیاری از افراد ترکیبی از این دو درمان را بهترین روش تاثیر گذار می دانند. در صورت تصور بر ابتلا به یک اختلال روانی، صحبت با پزشک درباره یک برنامه درمانی بسیار اهمیت دارد. با این که منابع متنوع و متعددی در این زمینه وجود دارد اما افراد باید از خود درمانی اجتناب کنند.

عوامل خطر بیماری های مغزی چیست؟

اختلالات مغزی می توانند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهند. عوامل خطر برای هر اختلال مغزی متفاوت هستند. آسیب مغزی ناشی از ضربه رایج ترین مشکل مغزی در کودکان زیر 4 سال، جوانان بین 15 تا 25 سال و افراد مسن بالا تر از 65 سال به شمار می رود.

تومور های مغزی می توانند در هر سنی بروز دهند. خطر ابتلای فرد به زمینه ژنتیکی و قرار گیری او در معرض عوامل خطر محیطی همچون تشعشعات بستگی دارد. سن بالا و سابقه خانوادگی قابل توجه ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری های تحلیل برنده عصبی هستند. اختلالات روانی بسیار رایج بوده و تقریبا از هر 5 نفر در ایالات متحده 1 نفر به یک بیماری روانی دچار است. موارد زیر می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند:

داشتن سابقه خانوادگی بیماری روانی

داشتن تجربه های پر استرس و آسیب رسان در گذشته

داشتن سابقه سو مصرف الکل یا دارو

داشتن سابقه آسیب ضربه ای به مغز

بیماری های مغزی چگونه تشخیص داده می شوند؟

تشخیص ابتلا به اختلالات مغزی بر عهده پزشک عمومی یا متخصص اعصاب است. پزشک با انجام یک معاینه عصبی، سلامت بینایی، شنوایی و تعادل بیمار را سنجش می کند. همچنین، انجام آزمایش تصویر برداری از مغز می تواند به تایید تشخیص پزشک کمک کند.

سی تی اسکن، ام آر آی و پت اسکن رایج ترین آزمایش های تصویر برداری تشخیصی هستند. پزشک همچنین با بررسی جریان مایع مغزی نخاعی، وجود خونریزی، عفونت و دیگر ناهنجاری ها را تشخیص می دهد. اختلالات روانی معمولا بر اساس ارزیابی علائم و تاریخچه پزشکی فرد تشخیص داده می شوند.