تغییرات اقلیمی یکی از موضوعات مهم و چالشبرانگیز جهانی در دوران معاصر است. برخی از کارشناسان معتقدند که این تغییرات عمدتاً ناشی از فعالیتهای انسانی و انتشار گازهای گلخانهای بهویژه دیاکسید کربن است، در حالیکه گروهی دیگر بر این باورند که بسیاری از این تغییرات به طور طبیعی رخ میدهند. در این مقاله قصد داریم به بررسی این دو دیدگاه و اثرات آنها بپردازیم.
انسانها بهویژه از طریق سوختهای فسیلی، جنگلزدایی و صنعت کشاورزی به تولید گازهای گلخانهای پرداختهاند. این گازها بهویژه در جو تجمع میکنند و باعث گرم شدن زمین میشوند.
از آنجا که درختان نقش مهمی در جذب دیاکسید کربن ایفا میکنند، از دست دادن جنگلها و کاهش مساحت آنها باعث افزایش گازهای گلخانهای در جو و تشدید تغییرات اقلیمی میشود.
سوختهای فسیلی مانند زغالسنگ، نفت و گاز طبیعی برای تأمین انرژی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. این سوختها با آزاد کردن مقدار زیادی دیاکسید کربن، منبع اصلی افزایش دمای زمین به شمار میروند.
کشاورزی بهویژه با استفاده از کودهای شیمیایی، محصولات کشاورزی را به گازهای گلخانهای از جمله متان و اکسید نیتروژن آلوده میکند که بر تغییرات اقلیمی تأثیرگذار است.
برخی از محققان بر این باورند که تغییرات اقلیمی، بهویژه در مقیاسهای بزرگتری همچون تغییرات آبوهوا، میتواند نتیجهی فرآیندهای طبیعی مانند دورههای یخبندان یا تغییرات در فعالیتهای خورشیدی باشد.
یکی از بزرگترین پیامدهای تغییرات اقلیمی، بالا آمدن سطح دریاها است که به دلیل ذوب شدن یخهای قطبی و گرم شدن آبها رخ میدهد. این امر تهدیدی جدی برای سواحل و اکوسیستمهای دریایی است.
تغییرات طبیعی مانند النینو یا تغییرات در گردش اقیانوسها میتواند بر دما و شرایط آبوهوایی کره زمین تأثیر بگذارد. این تأثیرات از گذشته تاکنون دیده شده است.
برای مقابله با تغییرات اقلیمی، کاهش انتشار گازهای گلخانهای، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، حفظ منابع طبیعی و آموزش عمومی در خصوص تغییرات اقلیمی ضروری است.
تغییرات اقلیمی هم نتیجهی فعالیتهای انسانی است و هم به فرآیندهای طبیعی مرتبط است. انسانها با استفاده بیرویه از منابع طبیعی، صنعتی شدن و تخریب محیط زیست، به شدت در این تغییرات تأثیرگذار بودهاند. بنابراین، تنها با همکاری جهانی و رعایت اصول زیستمحیطی میتوانیم به کاهش اثرات منفی این تغییرات کمک کنیم.
بهنظر میرسد که نباید تغییرات اقلیمی را تنها بهعنوان یک پدیده طبیعی یا بهدلیل دست بشر ارزیابی کرد، بلکه این یک مسئله پیچیده و مشترک است که نیاز به اقدامات مؤثر و مسئولانه در سطح جهانی دارد. تنها در صورتی که به مسئولیت خود در قبال کره زمین توجه کنیم، میتوانیم دنیای بهتری برای نسلهای آینده بسازیم.