دیدن موجودات فرا زمینی و کشف حیات انها آرزوی دیرینه بشر بوده اسـت اما باید بدانید کـه بشر توانسته قدمی بـه سمت جلو در کشف حیات فرا زمینی ها بردارد . تلسکوپ پیشرفته جیمز وب کـه اخیرا بـه فضا برای کشف ناشناخته ها بـه فضا پرتاب شد اکنون در حال جمع اوری اطلاعاتی نظیر یافتن هوش فرا زمینی اسـت همراه سایت تالاب باشید .
تلسکوپ فضایی جیمز وب قدرتمندترین تلسکوپ فضایی اسـت کـه تا بـه حال ساخته شده اسـت. دراین گزارش قصد داریم نشان دهیم این تلسکوپ پیشرفته از چه ترفندی برای شناسایی موجودات بیگانه استفاده خواهد کرد.
تلسکوپ فضایی جیمز وب «JWST = James Webb Space Telescope» در دسامبر ۲۰۲۱ بـه فضا پرتاب شد. این تلسکوپ، اکنون بـه آرامی ابزارهاي خودرا راهاندازی مي نماید و محافظ خورشیدی خودرا باز میکند. جیمز وب در حال حاضر مشغول تنظیم کردن آینههاي خود در جهت آماده شدن برای عملیاتهاي متنوع پیش رو اسـت.
قرار اسـت در عرض چند ماه، قدرتمندترین تلسکوپ فضایی ساخته شده بـه دست بشر، ستارهها را رصد کند. ستاره شناسان امیدوارند انچه کـه تلسکوپ فضایی جیمز وب می بیند، نحوه درک ما از جهان را تغییر دهد، درست همان طور کـه تلسکوپ فضایی هابل چندین دهه قبل انجام داد.
یکی از قابلیتهاي وسوسهانگیز کـه در تلسکوپ فضایی جیمز وب ارائه شده، ولی در هابل عرضه نشده بود، فرصت تصویربرداری مستقیم از سیارههایي اسـت کـه بـه دور ستارههاي دوردست میچرخند. هر چند زیاد نمی توان امیدوار بود، ولی این عکسهای شاید بتوانند نشانههایي از حیات در فاصلههاي بسیار دور از ما را تشخیص دهند.
امکان تشخیص علائمی از حیات در زمان حال یا حتی گذشته، ان هم از راه دور موضوعی داغ درسالهاي اخیر بوده اسـت. در منظومه شمسی خودمان، کشف اخیر فسفین در اتمسفر سیاره زهره، این گمانه را برانگیخت کـه این ماده شیمیایی ممکن اسـت توسط یک شکل حیات ابتدائی میکروبی ایجاد شده باشد.
بـه طور مشابه، کارشناسان سنجش از راه دور پیشنهاد کردهاند کـه حیات گیاهی «یعنی نوعی از زندگی کـه در ان موجودات از فتوسنتز برای کسب انرژی استفاده میکنند» را می توان در طول موجهاي فروسرخ شناسایی کرد. این کشف هیجانانگیز از آنجا ناشی می شود کـه هرچند کلروفیل نور مرئی را جذب می کند، اما در نور فروسرخ بـه روشنی خودرا نشان می دهد. بـه این ترتیب سیاراتی کـه پوشیده از شاخ و برگ باشند، با یک «لبه قرمز» متمایز می شوند
حتی یک عکس تک پیکسلی از یک سیاره دور ممکن اسـت حاوی اطلاعات کافی برای سنجش حیات باشد. طول موج نورهایي کـه از سیاره بـه عدسی تلسکوپ میرسد، حاوی اطلاعاتی اسـت کـه میتواند برای ما آشکار کند آیا حیات بیولوژیکی در ان سیاره وجوددارد یا خیر.
در حال حاضر سوالات زیادی در مورد چگونگی تفسیر و میزان کارایی اطلاعات حاصل از طول موج نور ارسال شده از سیارات، پیش روی ماست. آیا این اطلاعات برای شناسایی زندگی هوشمند هم بـه کار می آید یا تنها زندگی گیاهی را شناسایی می کند؟ آیا تلسکوپ فضایی جیمز وب میتواند وجود تمدنهایي مشابه تمدن ما را تشخیص دهد؟ با چه ترفندی باید بـه دنبال اینگونه تمدنها بگردیم؟ بهترین پاسخ بـه این پرسشها از شناخت چگونگی درک حضور بشر بر روی زمین از فضای خارج از جو بـه دست می آید. بـه عبارت سادهتر باید ببینیم کـه حضور ما در زمین چه تغییراتی بـه وجود آورده و این تغییرات چگونه قابل رصد و تشخیص اسـت تا ازین طریق بتوانیم بـه راههایي برای شناخت تمدنهاي فرا زمینی برسیم.
ما گرمای زیادی تولید می کنیم. این تلف گرما هم در مصارف صنعتی و هم در مصارف خانگی دیده می شود. ما همچنین نور مصنوعی را در تاریکی شب منتشر میکنیم کـه از فواصل دور نیز قابل رویت اسـت. اما شاید مهمتر از همه ی، تولیدات شیمیایی ما باشد. ما انسانها ، شمار زیادی از مواد شیمیایی را تولید میکنیم. عده اي از انها جو زمین رابا ترکیباتی پر می کنند کـه درصورت نبود ما اصلا وجود نداشتند.
این اجزای مصنوعی موجود در جو ممکن اسـت کلید کشف گونههاي بیگانه دوردست باشد. بیگانگانی کـه شاید، درست مانند خود ما، دارند کهکشانها رابا تلسکوپهاي نیرومند خود رصد میکنند.
مقالهاي کـه بـهصورت پیشچاپ در arXiv موجود اسـت، امکان استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب برای جستجوی آلایندههاي صنعتی در جو سیارات فراخورشیدی را بررسی کرده اسـت. این مقاله بـه طور خاص بر روی کلروفلوئوروکربنها «CFC» متمرکز شده اسـت. چنان کـه می دانید این مواد در زمین بـه صورت صنعتی بـه عنوان خنک کننده و پاک کننده تولید می شوند.
کلروفلوئوروکربنها در دهه ۱۹۸۰ میلادی بـه طرز فاجعه باری سوراخی عظیم در لایه ازون ایجاد کردند. با ممنوعیت بین المللی استفاده از این ترکیبات درسال ۱۹۸۷ میلادی «۱۳۶۶ خورشیدی»؛ میزان کلروفلوئوروکربنها بـه سطح پایینتر و کمضررتری کاهش یافت.
این عوامل گلخانهايِ قوی، مدت زمان بسیار طولانی در اتمسفر باقی میمانند. بـه این ترتیب اگر این ترکیبات در جای دیگری از کهکشان یافت شوند، تقریبا می توان مطمئن شد کـه چنین جوی نتیجه وجود تمدنی اسـت کـه بـه گونهاي فراگیر صنعتی شده اسـت.
بـه عبارت دیگر می توان گفت، عده اي از بدترین محصولات جانبی ما انسانها، یعنی آلایندهها، احتمالا همان فاکتورهایي اسـت کـه ما را قابل تشخیص می کند. این بدان معنی اسـت کـه ما ممکن اسـت بتوانیم گونههاي دیگری را پیدا کنیم کـه درست مانند خود ما، دست بـه نابودی سیاره خودشان زدهاند. یعنی موجوداتی کـه قادرند ان قدر بی ملاحظه باشند کـه مانند ما انسانها با جو سیارهشان با بی اعتنایی محض برخورد کنند.
البته نباید از نظر دور داشت کـه تلسکوپ فضایی جیمز وب هم محدودیتهایي در مورد قابلیتهاي جست و جوی کلروفلوئوروکربنها در سیارات دارد. اگر ستاره یک سیاره بیش از حد پرنور باشد، امکان دریافت سیگنالهاي جوی کلروفلوئوروکربنها وجود ندارد؛ بنابر این این تلسکوپ در زمان نگاه کردن بـه ستارههاي کلاس M کـه کوتولههاي قرمز کم نور و با عمر طولانی هستند، بیشترین موفقیت را خواهد داشت.
بیایید یک مثال بزنیم. ستاره تراپیست-۱ «TRAPPIST-1» یک کوتوله قرمز در فاصله ۴۰ سال نوری از زمین اسـت. این ستاره دارای چندین سیاره بـه اندازه زمین اسـت کـه در فاصله قابل سکونت بـه دور ان می چرخند. بـه این ترتیب امکان وجود حیات دراین سیارات فراهم اسـت. تلسکوپ فضایی جیمز وب میتواند کلروفلوئوروکربنهاي موجود در سیارات TRAPPIST-1 تشخیص دهد، چرا کـه این ستاره کمنور نشانههاي کلروفلوئوروکربن را از بین نمی برد. در نقطه مقابل ستارههایي از نوع G «مانند خورشید» اجازه نمیدهند کـه این نشانهها دیده شود.
بـه بیان دیگر، در صورتی کـه تمدنی مانند زمین در یکی از سیارات تراپیست-۱ وجود داشته باشد و انها تلسکوپی مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب بسازند، بازهم قادر بـه دیدن کلروفلوئوروکربنها در جو زمین نخواهند بود، زیرا خورشید ما بسیار درخشان اسـت.
چنان کـه گفتیم، مشاهده نشانههایي از وجود کلروفلوئوروکربن ها، تنها در مورد سیاراتی امکانپذیر اسـت کـه بـه دور ستارگان کلاس M میگردند. اما متأسفانه باید اضافه کنیم کـه ستارگان کلاس M طبق معمولً برای زندگی مساعد نیستند، زیرا وقتی جوان هستند، ناپایدارند و شعلههاي خورشیدی قدرتمندی ارسال می کنند کـه ممکن اسـت هر حیات نوپایی را در سیارات مجاور نابود کند. با این حال باید گفت کـه انها با افزایش سن بـه آرامش می رسند و بنابر این امکان وجود موجودات هوشمند فرا زمینی دراین نوع سیارات دور از ذهن نیست. توضیحاتی کـه درباره محدودیتهاي جیمز وب داده شده در واقع برای ان بود کـه بدانیم نباید توقعات بیش از حد داشته باشیم و خواسته هایمان باید فعلاً در حد فناوری موجود باشد.
امیدواریم بتوانیم سرنخهایي از حیات فرا زمینی را بیابیم، ولی باید درنظر داشته باشیم، حتی اگر بـه این خواسته خود نرسیم، همین کـه توانسته ایم نگاهی دقیقتر بـه جهان بی انتهای پیرامون خود بیاندازیم، دستاورد شگرفی بـه شمار می آید.
نتیجه گیری نهایی این گزارش همان اسـت کـه مقاله arXiv نیز ذکر کرده اسـت. «با پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب، بشریت ممکن اسـت بـه نقطه عطف مهمی در SETI «جستجوی هوش فرا زمینی» بسیار نزدیک شود. تا پیش از این ما تنها قادر بودیم پیامهایي را دریافت کنیم کـه با سیگنالهاي نیرومند و بـه صورت عمدی و هدفمند فرستاده شده باشند. پیامهایي از نوع پیام Arecibo کـه ما فرستادهایم. اما امروز ما قادریم نشانههاي غیرمستقیم تمدنهاي بیگانهاي مانند تمدن انسانها بر روی زمین را نیز شناسایی کنیم.»
در پایان تنها این نکته را نیز اضافه کنیم کـه پیام آرسیبو «Arecibo»؛ پیامی بود کـه در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۴ «۲۵ آبان ۱۳۵۳» از پورتوریکو از طریق امواج رادیویی، بـه فضا مخابره شد. این پیام بـه سمت خوشه ستارهاي Messier 13 کـه ۲۵۰۰۰ سال نوری دورتر از زمین اسـت، ارسال شد. این پیام از ۱۶۷۹ رقم دو دویی تشکیل شده بود کـه حدودا ۲۱۰ بایت حجم داشت. این پیام بـه عنوان تلاشی برای ارتباط با موجودات بیگانه ارسال شد. البته باید گفت کـه در حقیقت، هدف اصلی از ارسال این پیام، نشان دادن قابلیتهاي تجهیزات جدید بـه مردم زمین بود نه موجودات فرا زمینی.