بـه این کاروانسرای قدیمی سری بزنید و از فضای زیبا و معماری خاص ان دیدن نمایید و همچنین دراین کاروانسرا می‌توانید از صنایع دستی و چند مغازه مربوط بـه ان نیز دیدن نمایید و همچنین از کافه و شربت خانه این مجوعه استفاده کنید. دراین مجموعه دو رستوران موجود می باشد.
بـه گزارش تالاب این كاروانسرا كه یكی از بزرگ ترین كاروانسراهای اصفهان اسـت هم زمان با بنای مدرسه چهارباغ احداث شد تا درآمد و عواید ان بـه مصرف مخارج طلاب و نگه‌داری مدرسه برسد.
كاروانسرا در زمان سلطنت شاه حسین صفوی ساخته شد ودر عداد آخرین آثاری اسـت كه در اواخر حكومت صفویان در اصفهان ساخته شده اسـت. یكی از محققان و پژوهشگران معماری اسلامی، این كاروانسرای چهار ایوانی مستطیل شكل را دارای 28 متر طول و 93 متر عرض نوشته اسـت كه در دو طبقه ان 140 اتاق دارد. در پشت اتاقها دو اصطبل سراسری نیز وجود داشته اسـت.
این كاروانسرا دردوره قاجار مانند سایر آثار اصفهان مورد بی مهری ظل السلطان حاكم اصفهان قرار گرفت و بالاخره نیز بوسیله این شاهزاده حاكم بفروش رسید. درحدود سال1343 شمسی مقرر گردید كاروانسرای مادر شاه با حفظ جنبه هاي هنری و ارزشهای معماری دوران صفویه بـه یك مهمانسرای بین المللی تبدیل گردد
طرحهای اولیه كار بـه وسیله ماكسیم سیرو متخصص معروف كه تالیفات بسیاری در معماری ایران و بخصوص كاروانسراها دارد آماده گردیدو با استفاده از شیوه هاي معماری سنتی و تقلید از نقاشی هاي موجود در بناهای تاریخی بویژه نقاشی ها و گچبریهای كاخ عالیقاپو سالنهای مهمانسرای مزبور پس ازمدت 8 سال آماده گردید.
این مهمانسرا كه امروز بـه نام مهمانسرای عباسی نامیده می شود با نقاشی ها وتزئینات نقاشی و گچبریهای بسیار زیبا و آثار چوبی نفیس و آلت و لفظهای با شكوه یكی از جاذبه هاي بسیار زیبای اصفهان بـه شمار می رود.
علاوه بر ان این مهمانسرا پذیرای اجلاسها و سمینارها و نشستهای داخلی و بین المللی اسـت كه در سالنهای جدید الاحداث ان بر گزار می‌شود.
کاروانسرای عباسی «مادرشاه» بـه لحاظ وسعت، استحکام، زیبایی و کیفیت ساخت از ویژگی هاي بسیار منحصر بـه فردی برخوردار اسـت کـه همین ویژگی ها باعث شده بـه نام زیباترین کاروانسرای بین راهی معرفی شود.
بـه گزارش تالاب، کاروانسرای عباسی«مادرشاه» در ۲۰کیلومتری شمال شاهین شهر در تقاطع اتوبان کاشان اصفهان و بزرگراه دلیجان اصفهان واقع شده اسـت. این بنا بـه عنوان یک اثر ارزشمند تاریخی دارای ویژگی‌هاي عینی و ذهنی فراوانی میباشد کـه بـه این اثر جذابیت‌هاي ویژه‌اي بخشیده اسـت.
این کاروانسرا جزء کاروانسراهای سلطنتی محسوب میشده اسـت.جهانگردان زیادی این کاروانسرا را دیدهاند ودر مورد ان شرح و توصیفهای بر جای گذاشتهاند.از ان میان میتوان بـه جیمز موریه،هانری رنه دالمانی، ادوارد براون و همچنین حاج عبد الغفار نجم الملک نویسندهء کتاب سفر نامهء خوزستان اشاره کرد. همگی این افراد در دورهء قاجار از این کاروانسرا دیدن کردهاند.
در چهار گوشه بنا چهار برج مدور ودر وسط اضلاع شمالی و جنوبی نیز دو برج پنج ضلعی وجوددارد. دورتادور لبه فوقانی دیوار خارجی و برج‌ها دیوار جان پناهی با کنگرههاي زیبا و تزئینات آجرکاری وجوددارد. این جان پناه علاوه بر جنبه تزیینی عاملی بوده اسـت جهت پیش گیری از سقوط مسافران هنگام شب بدین صورت کـه در شب‌هاي گرم تابستان طبق معمول مسافران از پشتبام سردر ورودی بـه صورت پیشآمد با دو گوشه پخ اسـت.در قسمت میانی فضای سر پوشیده اصلی قرار دارد کـه درگاه ورودی در ان واقع شده اسـت.
درگاه ورودی از طریق دالان کوتاهی بـه سرسرا میرسد. سرسرا مربع شکل بوده و چهار گوشه ان پخ اسـت و طرفین ان فضاهای مربوط بـه اقامت نگهبانان و انجام خدماتی هم چون خواربارفروشی و نانوایی دیده می‌شود.
حیاط مستطیل شکل کاروانسرا با چهار گوشه پخ بـه سبک چهار ایوانی اسـت. پشت ایوان بزرگ شرقی،تالار بزرگی قرار دارد. در سه طرف ان صفههاي عمیق وجوددارد کـه کمرپوش شده و تشکیل دو طبقه داده اسـت.دورتادور تالار سکوهایی جهت نشستن وجوددارد.
بـه نظر میرسد این تالار محلی برای انجام مراسم پذیرایی از شاهنشاه یا سفیران خارجی بوده اسـت.۱۸ اتاق گرداگرد حیاط ساخته شده و هر کدام دارای یک ایوان اسـت.
در چهار گوشهء بنا و پشت اتاقها اصطبل‌ها قرار گرفتهاند، این اصطبل‌ها بـه دو دستهء تقسیم میشوند دسته اول اصطبل‌هاي ستوندار هستند کـه در چهار گوشه بنا قراردارند و ورود بـه انها از طریق گوشههاي پخ صورت می‌گیرد. این اصطبل‌ها مربع شکل بوده و طرفین انها صفههایي وجوددارد کـه داخل هر کدام یک بخاری تعبیه شده اسـت.
در فضای مرکزی این اصطبل‌ها مابین چهار ستون مربع شکل، سکویی وجوددارد کـه بـه همراه صفههاي کناری بـه عنوان محلی برای اقامت قافلهداران یا انبار کالاها مورد استفاده بودهاند. سیر و عقیده دارد این اصطبل‌هاي چهارگانه برای نگه‌داری فیلهایي بوده کـه هنگام تشریفات ورود سفرای خارجی بـه پایتخت،مورد استفاده قرار میگرفتهاند.
البته این نظریست کـه با احتیاط بیشتر باید بـه ان توجه کرد چرا کـه درصورت وجود چنین کارکردی بـه ساخت صفههاي کناری و سکوی میانی بـه عنوان فضاهایی کـه عملکرد انبارداری و بارگیری داشتهاند،احتیاجی وجود نداشت.
دستهء دوم دو اصطبل سراسری پشت اتاقهای شمالی و جنوبی حیاط هستند کـه طرفین انها فضاهایی جهت انبار کالا و سکونت چهارپاداران وجوددارد.همان طور کـه موریه اشاره میکند تأسیساتی هم چون حمام و آب انبار داشته اسـت. امروزه هیچ اثری از این دو بنا دیده نمیشود.سیر ودر حدود ۶۰ سال پیش طرح‌هایي از آن ها ارائه داده اسـت.
در حال حاضر تزیینات بنا شامل آجرکاری نمای دیوار جان پناه اسـت ولی در گذشته دارای کاشیکاری نیز وجود داشته اسـت. مصالح بنا شامل آجر و سنگ اسـت.
هیچ کتیبهاي برای تعیین قدمت در بنا وجود ندارد.
سیر و بنا را بـه شاه عباس دوم و یا شاه سلیمان اول صفوی نسبت داده اسـت.
اکثر جهانگردان این بنا را از کاروانسراهایی میدانند کـه بـه امر مادرشاه عباس ساخته شده اسـت ولی مشخص نیست کـه منظور شاه عباس اول اسـت یا شاه عباس دوم. وجه تسمیهء بنا نیز بـه همین دلیل اسـت.
دراین بنا خصوصیات و پیشرفت‌هایي دیده می‌شود کـه نشاندهنده انتساب ان بـه اواخر دورهء صفویست؛بـه طور مثال اصطبلهای ستوندار کـه در کاروانسراهای قبل از دوران مغول دیده می‌شود بار دیگر در اواخر دورهء صفوی معمول می‌شود.
از طرفی تزیینات آجر کاری از ویژگی‌هاییست کـه دوباره از اواخر دورهء صفوی معمول می شود.این تزیینات کـه در جان پناه کاروانسرا به کار رفته اسـت قابل مقایسه با تزیینات جان پناه کاروانسرای ریاوادبستان اسـت.
احتمال دارد کاروانسرای مادرشاه در زمان شاه عباس دوم یا شاه سلیمان و یا شاه پادشاه حسین بنا شده باشد. در دورهء قاجار تقلیدهای زیادی از بنا صورت گرفته اسـت بـه عنوان نمونه اصطبل‌هاي ستوندار گوشههاي کاروانسرا در کارونسرای پرش یا مشیری در راه بوشهر بهشیراز دیده می‌شود. همچنین کاروانسرای راه دار در نزدیکی شیراز نیز تقلیدی از کاروانسرای مادر شاه اسـت. در کاروانسرای ده بید نیز دو اصطبل در دو طرف کاروانسرا وجوددارد کـه بـه چهار تالار ستوندار در چهار گوشه منتهی می‌شود،این مسئله از کاروانسرای مادر شاه الهام گرفته شده اسـت.
با توجه بـه خصوصیات ساختمانی، جلال و شکوه کاروانسرا ،وجود قسمت‌هایي هم چون اصطبل‌هاي ستوندار مخصوص، تالار پذیرایی، امکانات رفاهی مناسب هم چون حمام و آب انبار،کاروانسرای مادرشاه از کاروانسراهای سلطنتی محسوب میشده و همانند کاروانسرای شیخ علیخان استقبال‌هاي رسمی از پادشاه و سفرای خارجی قبل از ورود بـه اصفهان در ان صورت میگرفته اسـت.
همچنین موقعیت مکان نشاندهندهء جنبهء تشریفاتی و سلطنتی ان اسـت،بـه طوری که در فاصله کمتر از یک منزلی کاروانسرای گز و کاروانسرای مورچه خورت واقع شده اسـت.
مدیر کافه دوست داشتنی کاروانسرای عباسی
خانواده گردشگر گنجی در مجموعه زیبای کاروانسرای مادرشاه
