دراین مطلب از مجله تالاب بـه معرفی غذا هاي محلی سیستان و بلوچستان میپردازیم و می بینیم مردم این خطه از جنوب کشورمان بیشتر با چه غذاهایی سفره خودرا زینت میدهند. شـما رابا انواع غذا هاي سنتی بلوچستان آشنا می کنیم تا در حین سفرتان بـه این منطقه بدانید چشیدن چه چیزهایی را در الویت قرار دهید.
سیستان و بلوچستان استانی در جنوب شرقی ایران اسـت کـه مردمانی خونگرم و مهمان نواز دارد کـه نخستین چیزی کـه اثباتی بر این ادعاست، غذا هاي محلی این استان اسـت کـه شـما را شگفت زده خواهند کرد. غذا هاي بلوچی و غذا هاي سیستانی هردو دریچه اي جدید از طعم هاي جدید هستند و بـه حدی برای شـما تازه و تعجب آورند کـه امتحان ان ها قطعا شـما را انگشت بـه دهان خواهد کرد.
بریانی یا بیریانی پلوی پرادویهاي اسـت کـه در سیستان و بلوچستان بسیار پرطرفدار اسـت و بـهعنوان یک غذای مجلسی، پای ثابت مجالس عروسی یا عزا اسـت. این غذای خوشمزه از مخلوط پلو و بریانی درست می شود. بریانی مخلوطی از گوشت مرغ، گوشت گوسفند یا گوساله، میگو، ماهی، بز و شتر با ماست، سبزیجات، سیر، پیاز، زنجبیل و ادویههاي معطر اسـت.
نسخه گیاهی پلو بریانی بدون گوشت و با سبزیجات مختلفی مانند سیبزمینی، هویج و قارچ تهیه میشود. برای تهیه پلو بریانی چابهاری ابتدا پیاز نگینی شده را کمی تفت دهید و گوشت را کـه در اندازههاي کوچک خرد کرده اید، بـه ان اضافه کنید. نمک، زردچوبه و فلفلقرمز را چند دقیقه سرخ کنید و بعد فلفلسبز و سیر خردشده را بـه ان اضافه کنید. بعد از 4 دقیقه، ادویه بریانی و ربگوجه رقیق شده را اضافه کنید.
اجازه دهید ربگوجه بـه خوبی سرخ شود. بعد گشنیز تازه را اضافه کنید و تفت دهید. در آخر گوجههاي خرد شده را اضافه کرده و زمان دهید تا آب گوجه بـه خورد مخلوط برود. وقتی مخلوط روغن بیندازد خورش بریانی آماده اسـت. برای دم کردن برنج، بعد از جوش آمدن آب برنج، نمک، روغن، مقداری ادویه بریانی و نهایتا برنج را در قابلمه بریزید.
بعد از آبکشی برنج، یک لایه برنج و یک لایه خورشت و مقداری ادویه خام بریانی، تخمگشنیز و زعفران دم کشیده روی برنج بپاشید و اینکار را تا آخر ادامه دهید. روی لایه آخر روغن بریزید.
مطالب مشابه: جاذبه های گردشگری قلعه سب
یکی از مشهورترین غذا هاي دریایی چابهار کراهی میگو «کرایی میگو، کاری میگو» اسـت. برای تهیه کرایی میگو، ابتدا میگو را بـه همراه پیاز حسابی تفت داده، بعد از رنگ گرفتن میگو، بـه ان گشنیز و ادویههاي مخصوص اضافه می کنند و میگذارند کـه با انها دم کند.
مرغ کرایی، کراهی مرغ یا چیکن کرایی یک غذای خوشمزه و پرادویه اسـت کـه در اکثر رستورانهاي چابهار و سیستان و بلوچستان سرو میشود. دراین غذای تند و بسیار لذیذ، طعمهاي مختلف پیاز، سیر، زنجبیل و ادویههاي مختلف با هم ترکیب میشوند.
ادویههاي به کار گرفته شده در کرایی مرغ شامل تخم گشنیز، گرام ماسالا، زیره، پودر چیلی قرمز، زردچوبه و فلفلسیاه اسـت. طرز تهیه کرایی مرغ متنوع اسـت و اگر در تهیه ان؛ ماست چکیده استفاده کنید، بسیار خوشمزه میشود.
برای تهیه کرایی گوشت، ابتدا گوشت گوسفند یا بره رابا آب و مخلفات لازم، بپزید تا کمی نرم شود. بعد گوشت را سرخ کنید و آن را بـه سس کرایی اضافه کنید. همه ی مواد رابا هم بپزید تا نرم شوند. در نهایت و بعد از پخت کراهی، ان را تزیین و با برنج یا نان، همراه با چاشنیهاي دیگر سرو کنید. دستور پخت این غذای محلی بلوچی تقریباً شبیه دستور پخت کراهی مرغ اسـت.
پکوره از غذا هاي پرطرفدار در بین مردم سیستان و بلوچستان اسـت کـه اصالتا بـه پاکستان، افغانستان و هند تعلق دارد. خمیر مایه، پیاز، گشنیز، فلفل، آرد گندم و آرد نخودچی مواد لازم برای تهیه پکوره هستند. در ماه رمضان، بازار پخت پکوره در کوچه و بازار استان سیستان و بلوچستان بسیار داغ اسـت. این غذا شبیه فلافل اسـت ودر کنار ترشی، گوجه و خیارشور سرو می شود.
برای تهیه پکوره بلوچی ابتدا پیاز، فلفل دلمهاي، هویج، سیبزمینی و اسفناج را خرد کنید و همراه با آرد و ادویه دریک کاسه بزرگ بریزید و خوب مخلوط کنید. بـه آرامی آب را اضافه کنید تا مخلوط مرطوبی ایجاد شود کـه همه ی مواد بـه طور یکنواخت ترکیب شوند. دریک ماهیتابه عمیق روغن را روی حرارت متوسط گرم کنید. مخلوط را مانند کتلت در ان قرار دهید و هر طرف را بـه مدت 4-3 دقیقه بپزید تا قهوهاي طلایی شود.
یکی از غذا هاي خوشمزه بلوچی ماهیگ پچ یا ماهیگ پیچ اسـت کـه با ماهی کباب شده و آرد درست میشود. بدین منظور خمیری از آرد گندم آماده میشود و ان را پهن و بـه دو قسمت تقسیم میکنند. سپس ماهی تازه را کـه با برگ درخت خرما روی آتش کباب کردهاند، لای خمیر میگذارند و ان را داخل تنور میپزند. این سبک از پخت ماهی، در فصلهاي بارانی کـه رودخانهها ماهیدار می شوند، بسیار پرطرفدار اسـت.
تنورچه یکی از غذا هاي لذیذ استان سیستان و بلوچستان اسـت کـه در تنور پخته می شود. برای تهیه این غذا ابتدا تکههاي بزرگ گوشت گوسفند را بـه سیخهایي از جنس چوب نخل میکشند. بعد سیخها را در تنور زغالی میگذارند. برای این کـه کباب آبدار باشد، ظرف آبی روی زغالهاي تنور قرار میدهند و سیخها را بـهصورت ایستاده دور ظرف میچینند.
در ادامه در تنور را میبندند و روی ان رابا کاهگل میپوشانند تا تنورچه در مدتزمان 45 تا 60 دقیقه بپزد. این غذا طعم فوقالعادهاي دارد و بسیار پرطرفدار اسـت. در روش دیگر، پس از ذبح گوسفند، درون شکم ان را خالی می کنند. سپس دست و پا و شکم ان را میبندند و بـهشکل آویزان در تنور می گذراند کـه البته تنور بزرگی برای این منظور انتخاب میشود.
سپس روی تنور را کاملا میپوشانند تا در مدت یک ساعت بپزد. دیگچه و تنورچه هردو یک غذا هستند و همان طور کـه از اسم آن ها مشخص اسـت دیگچه را داخل دیگ و تنورچه را داخل تنور آماده می کنند.
تباهگ غذای محبوب مردم مکران و شهر های اطراف ان اسـت. غذایی بسیار خوشمزه و پرطرفدار کـه محبوب گردشگران نیز شدهاسـت. در زمانهاي قدیم کـه یخچال وجود نداشت، مردم بلوچ بعد از کشتار دام، برای نگه داری گوشت ان از روش تباهگ استفاده می کردند. بدین منظور گوشت را کاملا با نمک و پودر انار پوشانده در مقابل آفتاب بر روی یک طناب قرار میدادند تا خشک شود.
بدین ترتیب میتوانستند گوشت مصرفی را برای چند ماه و حتی یکسال در منزل نگه داری کنند. قدمت روش تباهگ بـه چند قرن می رسد و غذایی کـه با این گوشت تهیه میشود تباهگ نام دارد. برای طبخ این غذای لذیذ ابتدا گوشت رابا نمک و فلفل در آب میجوشانند.
بعد از نیم ساعت، آب گوشت را جدا کرده و ان را برای پخت برنج استفاده می کنند. پخت برنج در آب همان گوشت، راز خوشمزه شدن تباهگ اسـت. گوشت را جداگانه با روغن محلی سرخ میکنند.
تخلان یکی از غذا هاي محلی چابهار اسـت کـه از گندم، دنبه گوسفند و بره تهیه میشود. برای طبخ این غذا، خوشههاي گندم نيمه زرد را میجوشانند و بعد ان را پهن می کنند تا خشک شود. سپس خوشهها را میکوبند تا دانههاي گندم از بقيه جدا شود. سپس دانههاي گندم را در هاون میکوبند تا خيلی ریز شود. اين تكههاي ریز گندم رابا دمبه گوسفند مخلوط میکنند و میپزند. این غذا بسیار مقوی و انرژیبخش اسـت.
پلو زعفرانی یکی از غذا هاي خوشمزه و خوشقیافه چابهار اسـت کـه بـه علت تزیین خاص و زیبایش، بسیار اشتها برانگیز اسـت. گفته میشود این پلو در اصل از سمت پاکستان وارد ایران شده و امروزه غذای رسمی منطقه چابهار شدهاسـت. غذایی خوشطعم، خوشقیافه و خوشعطر کـه از مرغ، برنج، زعفران، زیره، میخک، فلفل دلمهاي، پیاز و سیر تهیه می شود.
بت ماش یکی از پرطرفدارترین غذا هاي محلی چابهار و سیستان و بلوچستان اسـت کـه از برنج، ماش و سبزیجات تازه و معطر تهیه میشود. روش پخت این غذا بـه دمپختک شباهت داشته و با ترشی سرو می شود.
نان پراتا «پرتا، پراته» نانی با اصالت هندی اسـت کـه با آرد، تخممرغ و شیر تهیه میشود. این مواد را روی یک صفحه داغ ریخته و با روغن سرخ میکنند. هندیها لای نان پرتا سبزیجات هم می گذراند.
در چابهار مخلوط شیر با چای را دودپتی، شیر چای یا چای انگلیسی می گویند. برای تهیه شیرچای ابتدا شیر را برای 20 دقیقه حرارت میدهند. سپس شكر، هل و چای را بـه ان اضافه کرده و وقتی چند جوش زد، حرارت را كم میکنند تا چای رنگ باز کند. البته بـهجای شکر میتوان از نبات یا عسل نیز استفاده کرد. برای صرف صبحانه، شیرچای با نان پراتا میل می شود.
املت سوزی یکی از غذا هاي سنتی سیستان و بلوچستان اسـت کـه با سبزی محلی «سوزی» تهیه می شود. این گیاه کـه دارای نامهاي “شاهی وحشی” و “ازمک” نیز اسـت در اواخر تابستان و فصل پاییز بـهشکل خودرو در مزارع گندم و جو می روید. برای طبخ این املت خوشمزه ابتدا سوزی را در آب میجوشانند.
زمانی کـه کمی نرم شد آبش را گرفته، صبر میکنند کمی سرد شود. سپس پیاز تفت داده شده رابا سیبزمینی آبپز و سوزی مخلوط می کنند. در کف یک ظرف عمیق کمی روغن ریخته مخلوط را روی ان میریزند. در مرحله آخر مخلوط تخممرغ، نمک و فلفل را بـه ان اضافه میکنند. بـه جای سوزی میتوان از اسفناج استفاده کرد.
دوغ پا تقریباً همان خورشت قیمه اسـت کـه فقط به جای آب در ان دوغ میریزند، همچنین سیبزمینی درکنار ان سرو نمیشود. این خورش بلوچی طبق معمول در مراسمهایي مانند ختنهسوران و جشنزایمان پخته می شود. دوغ پا، خورشتی ترشمزه اسـت کـه بـه همراه برنج سفید سرو می شود.
ترکیب آب و نخود غذایی بـه نام کابلی را بـه وجود میآورد کـه در استان سیستان و بلوچستان بـه عنوان وعده صبحانه، همراه با نان پراتا و دودپتی میل می شود.
اوجیزک آبگوشت محلی سیستان اسـت کـه البته گوشت ندارد، با ادویه آچار تهیه میشود و شبیه اشکنه اسـت. برای تهیه اوجیزک، گوجه خردشده را بـه پیاز تفت داده شده اضافه میکنند. وقتی گوجه سرخ شد، آچار محلی و آب را بـه ان اضافه کرده و وقتی بـه جوش آمد، سیبزمینی را بـه ان می افزایند.
بعضیها در انتهای پخت غذا تخممرغی روی ان میشکنند و زمانی کـه تخممرغ سفت شد غذا را میل میکنند. این غذا برای افراد دارای رژیم گیاهخواری، گزینه مناسبی اسـت.
اگر میهمان هندی یا پاکستانی داشته باشید متوجه می شوید کـه حتی برای صبحانه باید چیزی در حد غذای ناهار درست کنید. غذای پرادویه و تند برای صبحانه برای مردم هند و پاکستان چیز غیرعادی نیست. در استان سیستان و بلوچستان ایران نیز، برای صبحانه چیزی در حد غذا میپزند. یکی از این غذاها کشک زرد اسـت کـه در واقع نوعی اشکنه یا سوپ اسـت و مخصوص روزهای سرد سال اسـت.
مواد اصلی این غذای محلی را کشک زرد زابلی، پیاز، آب یا آب گوشت تشکیل می دهند. کشک زرد زابلی نوعی فراورده لبنی-غلهاي اسـت کـه از ترکیب ادویه، زردچوبه و گندم بلغور شده بـه دست آمده و بـه شکل پودری زردرنگ استفاده می شود.
برای تهیه اشکنه کشک زرد، بعد از سرخ کردن پیاز در روغن حیوانی، کشک زرد را اضافه کرده و مخلوط می کنند. نهایتا آب گوشت را کمکم اضافه کرده و هم می زنند تا جا بیفتد. در برخی رستورانها کشک زرد زابل، بـه عنوان سوپ سرو می شود.
شیرینی چنگال یکی از خوشمزهترین دسرهای محلی سیستان و بلوچستان و بـه خصوص منطقه چابهار اسـت کـه با آرد، خرما و روغن حیوانی درست می شود. بدینمنظور ابتدا با آب و آرد، خمیر ایجاد کرده و ان را کف ماهیتابه پهن میکنند تا نانی نیمپز بـه دست آید.
هستههاي خرما را جدا کرده و با نان مخلوطش میکنند. نهایتا کمی پیاز تفت داده شده را روی ان میریزند تا نرم شود. برای تزیین چنگالی از خلال بادام یا پسته استفاده میشود. این دسر خوشمزه پای ثابت سفرههاي افطار مردم بلوچ اسـت. علت نامگذاری ان احتمالا این اسـت کـه در روند تهیه ان؛ با انگشتان دست چنگ زده میشود.
لنجو یکی از مشهورترین غذا هاي دریایی سیستان و بلوچستان اسـت کـه از ماهی تهیه می شود. این غذا نامهاي دیگری چون ماهی دیگی، ماهی دوغی، آبگوشت لنجو و ماهی شیرپز نیز دارد. لنجو بـه دو روش ماهی با آب و ماهی با دوغ طبخ می شود. بدینمنظور ابتدا پیاز، ادویه آچار و دوغ «یا آب» رابا هم روی شعله بگذارید و پس از جوش آمدن مایع، ماهی را بـه ان اضافه کنید.
بعد از آبپز شدن ماهی، آب ان را گرفته و ماهی را دوباره بر روی شعله قرار دهید. کمی نمک و فلفل بـه ان اضافه کنید و صبر کنید تا آب ان کمی خشک شود. در فرایند پخت باید حواس تان باشد کـه ماهی له نشود و فرم خودرا حفظ کند. احتمالا بعد از خواندن این پست متوجه شدهاید کـه مردم بلوچ علاقه زیادی بـه استفاده از دوغ در آشپزیهایشان دارند.
مطالب مشابه: سواحل چابهار در زمستان؛ برنامه ریزی برای سفر در بهترین زمان
دوغ برک یکی از غذا هاي ساده سیستان و بلوچستان اسـت کـه با دوغ طبخ می شود. طرز تهیه دوغ برک بـه این صورت اسـت کـه بعد از سرخ کردن آرد در روغن، بـه ان دوغ اضافه می کنند و ان را تا قبل از بـه جوش آمدن، یکسره بـه هم میزنند تا مواد یکدست بماند.
انباگ غذای 400 ساله سیستان و بلوچستان اسـت کـه بـه عنوان میراثی سنتی در لیست میراث فرهنگی کشور ثبت شده اسـت. خاستگاه این غذا جنوب سیستان بلوچستان، شهرستان قصرقند اسـت و محلیها بـه ان امباگ گویند. برای تهیه انباگ، باید شنبلیله را خوب بشویید تا آب سبزش خارج شده و تلخی ان گرفته شود.
سپس سبزی را در آب جوش بریزید و پس از یک جوش، آبش را خالی کنید و دوباره در ان آب بریزید و اجازه دهید کـه خوب بپزد. سپس ادویه مصالحه، نمک و زردچوبه را اضافه کنید. وقتی سبزی نیمپز شد، تکههاي گوشت مرغ را اضافه کنید. وقتی مرغ پخت و هیچ آبی در قابلمه نماند غذا آماده سرو اسـت.
در استان سیستان و بلوچستان انواع شیرینی، حلوا، کلوچه و دسر با خرما تهیه میشود کـه همگی خوشمزه و بسیار مقوی و انرژیزا هستند.
1. لندو: شیرینیاي کـه از گندم، خرما، مغز گردو، پسته، بادام و کنجد بوداده تهیه می شود و از سوغات محبوب چابهار اسـت.
2. حلوای خرمای بلوچی: با خرما، آرد و روغن تهیه می شود و طعم فوقالعادهاي دارد.
3. کلوچه زابلی: این کلوچه خوشمزه از آرد، خرما، مایه خمیر، سیاهدانه و رازیانه تهیه میشود و از سوغات زابل محسوب می شود.
4. حلوا کنک: حلوا کنک با خرما، کنجد، بادام و پونه درست میشود.
5. حلوا شیرگی: در جنوب بلوچستان رسم اسـت کـه از مهمانانی کـه برای دیدن بچه تازه متولد شده می آیند، با حلوا شیرگی یا حلوا شیره خرما پذیرایی کنند.
6. تجگی: از شیرینیهاي محلی بلوچی کـه مانند سمنو تهیه میشود. برخی ان رابا خرما درست میکنند.
1. نان پرانی: برای پخت نان پرانی ابتدا روی یک زمین شنی، آتش روشن میکنند و بعد از داغ شدن شنها، خمیر را درونشان قرار میدهند. بعد از نیم ساعت، نان را بیرون میآورند.
2. نان چلبک: یکی از نانهاي سنتی استان سیستان و بلوچستان اسـت کـه از شکر، روغن، آرد، آب ولرم، ماست، نمک و خمیر مایه تهیه میشود. این نان خیلی خوشمزه و پرطرفدار اسـت.
3. خمیر: خمیر نانی شبیه لواش اسـت ولی با ضخامت بیشتر و مزهاي ترش.
4. سیسرک: نان سیسرک در تابه آهنی پخت می شود و طبق معمول پایه شیرینی چنگال اسـت.
5. هلکارى: برای تهیه هلکارى، خمیر را بـه چانههاى کوچک تقسیم و سپس انها را نازک میکنند. سپس چانهها را داخل دیگی از روغن داغ قرار می دهند تا سرخ شود.
6. دوتینى: برای پخت دوتینی دو چانه را بـه صورت جداگانه پهن می کنند و روى هر کدام روغن می زنند. سپس هردو چانه را روی هم می گذراند و درون ظرفی کـه با روغن چرب شده قرار مىدهند تا پخته شود.
7. تیموش: برای تهیه تیموش، خمیر را آبکى درست کرده و مقدارى از ان رابا دست روى ظرفی آهنى پهن میکنند تا پخته شود. نهایتا نانی خشک و نازک بـه دست می آید.
8. بورک: بورک از ترکیب خمیر نان با اسفناج یا سبزیهاي خودرو مثل سوزی تهیه می شود. این نان بـه ویژه در در سفره افطار بومیها زیاد بـه چشم میخورد.
9. قلیفی: قلیفی چیزی بین شیرینی و نان اسـت. برای تهیه این نان، خمیر را ورز داده و بـه عمل میآورند، سپس کمی از ان را جدا کرده و مقداری خرمای سرخ شده را درونش می گذراند و لولهاش میکنند. در آخر هم این خمیرها را در فر چیده و همراه با کمی تزیین میپزند.
1. ماهی شور: برای تهیه این غذای خوشمزه بلوچی، از ماهی، شنبلیله، گوجهفرنگی، کشک بلوچی، اناردون آسیابشده، پیاز، سیر و ادویه ماهی استفاده می شود.
2. خوراک بادمجان با ماهی: این غذا از بادمجان، گوجهفرنگی، فلفل سبز، پیاز، رب گوجهفرنگی، گشنیز خرد شده، ماهی شیر و ادویه سبزی تهیه می شود.
3. کوتوک: کوتوک از غذا هاي خوشمزه بلوچی با چند قرن قدمت اسـت. برای تهیه این غذا ابتدا ماهی رودخانه را در آرد سوخاری بغلطانید، بعد در روغن فراوان سرخ کنید. وقتی همه ی ماهیها سرخ شدند، انها را در هاون بکوبید تا له شوند.
در ادامه دانههاي انار خشکشده را بـهصورت جداگانه در هاون بکوبید ودر مقداری آب جوش روی گاز بریزید. حالا روغنی کـه ماهی رابا ان سرخ کرده بودید، بـه آب انار بیفزایید ودر ان مقداری آویشن بریزید. در نهایت ماهی لهشده و این مایه انار را با هم مخلوط کنید.
4. خورش ماهی: خورش ماهی یا «ماهیگ نارشت» از خورشهاي سنتی استان سیستان و بلوچستان اسـت کـه بـه قلیه ماهی شباهت دارد.
5. کتلت ماهی: این غذای بلوچی، از ماهی، سیبزمینی، فلفل سبز، گشنیز، تخممرغ، ادویه گرم مصالحه، تخم گشنیز کوبیدهشده، آرد پکورا «آرد لپه» و آرد سوخاری تهیه میشود.
6. بت و هواری جهینگا: یا میگو پلو از دیگر غذا هاي دریایی بلوچی اسـت.
1. کباب ناگمان پچ: کباب بلوچی ناگمان پچ یا شکارپچ با استفاده از گوشت گاو و گوسفند تهیه می شود. از ساقه درخت بـهعنوان سیخ استفاده میشود و پس از آنکه گوشت با استخوان بـهصورت تکههاي بزرگ بـه سیخ کشیده شد، دو طرف ان آتشی با حرارت ملایم روشن می کنند تا گوشت در مدتزمان بین 3 تا 6 ساعت بـهمرور زمان کباب شود. این کباب از خوشمزهترین کبابهاي بلوچی اسـت.
2. جوجه کباب بلوچی: برای تهیه این غذای خوشمزه بلوچی، گوجهفرنگی، پیاز، ربگوجه، سیر و زنجبیل تازه را در غذاساز بریزید تا خوب له شوند. مرغ بدون استخوان، ادویه جوجه کباب و آبلیمو را با هم مخلوط کنید و سپس سس گوجهاي کـه تهیه کردید، بـه مرغ بیفزایید. قبل از بـه سیخ کشیدن مرغ ها، انها را چهار ساعت در یخچال قرار دهید تا حسابی مزهدار شوند.
3. کباب چامپ: این کباب همان دنده کباب اسـت کـه با راسته گوشت گوسفندی تهیه میشود و ادویههاي پاکستانی و بنگالی در طبخ ان بـه کار میرود. کباب چامپ یکی از اعیانیترین کبابهاي سیستان و بلوچستان اسـت.
مطالب مشابه: در پاییز به این شهرها و روستاهای ایران حتما سفر کنید !
در پایان
غذا هاي بلوچی نیز مثل بقیه غذا هاي ایرانیاند. با توجه بـه غلبه دامپروری در منطقه عنصر اصلی و محوری غذا هاي این منطقه را گوشت تشکیل میدهد. بعد از گوشت این خرماست کـه برای مردم نقش محوری در تولید خوراکی بازی می کند.