با طرز تهیه غذاهای محلی بیرجند آشنا شوید
با طرز تهیه غذاهای محلی بیرجند آشنا شوید اینبار بـه سراغ شهر بیرجند رفته ایم کـه بسیار غذا هاي خوشمزه و مقوی دارند کـه از زمان گذشته تا بـه همین حالا هنوز مردم این شهر سنت غذایی خودرا حفظ کردند. ما چند مدل از این غذا هاي خوشمزه را برایتان آموزش میدهیم تا با غذا هاي شهر هاي دیگر هم آشنا شوید و از تنوع غذایی بهره ببرید.
توضیح کوتاه در مورد شهر بیرجند
بیرجند در استان خراسان جنوبی، و قسمت شرقی ایران قرار دارد. این شهر با جمعیت ۲۰۳.۶۳۶ چهل و نهمین شهر ایران شناخته میشود. این شهر بـه شهر کاج ها نیز مشهور اسـت. از نام هاي این شهر در قدیم میتوان بـه برجند، بیرگند، برک، برجن و بجد اشاره کرد. مساحت این شهر حدود ۳۵ کیلومتر مربع اسـت. در ادامه قصد داریم شـما را بیشتر با این شهر آشنا کنیم، پس همراه ما باشید.
مطلب مرتبط: غذاهای محلی اراک که هوش را از سر میبرد
غذاهای سنتی و خوشمزه شهر بیرجند
اشکنه بلغور شیر
آماده کردن این اشکنه ابتدا با آسیاب دستی گندم نیم پخته را خرد می کنند و بـه صورت بلغور در می آورند. سپس، این بلغورها را داخل شیر گاو یا گوسفند می ریزند، قدری زردچوبه اضافه می کنند و روی حرارت می گذارند تا بـه نقطه جوش برسد. در آخر نیز این مواد پخته شده را دریک سینی بزرگی می ریزند و زیر آفتاب می گذارند تا خشک شوند. وقتی بلغور شیر آماده شود، پختن اشکنه کار دشواری نیست. مراحل بعدی پخت این مورد از محبوب ترین غذا هاي محلی خراسان جنوبی مثل دیگر اشکنه هاست.
آموزش غذای چکمال
چکمال یکی از غذا هاي روستایی بیرجند اسـت کـه شیوه پخت مخصوص بـه خودرا دارد. برای تهیه این غذا اول باید کماچ داغ را خرد و ریز ریز نموده و آنگاه ان رابا کره محلی خوب هم زد تا یکدست شود. اغلب برای یکسان کردن این ترکیب از دست استفاده میشود. بعد از ان این غذا رابا نان تازه میل می کنند.
آموزش غذای سنتی بلغور پلو
یکیدیگر از غذا هاي سنتی این بجنورد بلغور پلو اسـت. این غذا ترکیبات ساده و ارزانی دارد روغن زیتون، پیاز، رب فلفل چیلی ترکی، گوجه فرنگی، نمک و فلفل، بلغور و عصاره‌ي مرغ مواد اصلی این غذا را تشکیل می دهند. البته بسته بـه سلیقه می توان گوشت چرخ کرده و سیب زمینی نیز بـه این مواد افزود کـه در دستور اصلی این غذا وجود ندارد. بلغور پلو بـه علت بلغور ارزش غذایی خیلی بالایی دارد و غذایی کامل بـه حساب می‌آید. از آنجایی کـه این غذا بـه راحت و بـه سرعت آماده میشود، می تواند برای خانم‌هاي شاغل گزینه‌ي مناسبی باشد.
آموزش غذای سنتی خوشمزه خوشتلی
خوشتلی همان رشته محلی اسـت کـه در قدیم خانمها با با سختی بسیار تهیه میکردند ب این ترتیب کـه گرده هاي خمیر را توسط الک هاي چوبی خاص نازک نموده و سینی بزرگ را وارونه و خمیر را روی ان پهن و بـه وسیله چاقو بـه صورت رشته هاي دراز و نازک بادقت بسیار می بریدند. سپس نوارهای برش خرده را بر روی بندهای مخصوص پهن و خشک میکردند. با توجه بـه اینکه در زمانهای قبل برنج در معرض مردم نبوده و بیشتر نیز توان خرید برنج و پختن ان را نداشتند.
این رشته ها را مثل پلو دم کرده و بـه عنوان یک غذای پر طرفدار استفاده میکردند درضمن از این رشته ها برای پختن انواع آش نیز استفاده میکردند. اخیرا نیز این رشته ها یا همان خوشتلی ها رابا روغن تفت داده و همراه برنج دم میکنند وبه ان رشته پلو می‌گویند.
آموزش غذای سنتی خاگينه برگ پيازچه
براي تهيه اين خاگينه قدری برگ سبز پيازچه رابا كارد ريز مي كنند و ان رابا زرده و سفيده تخم مرغ بـه هم مي زنند ودر روغن می پزند.
آموزش غذای کشک سالاری
کشک سالاری یکی از غذا هاي محلی مردم بیرجند در استان خراسان جنوبی اسـت کـه نباید تجربه‌ي مزه خوشمزه‌ي ان را از دست داد. این غذا نیز دستور پختی طولانی و قدری سخت دارد، ولی مطمئن باشید کـه می ارزد. ترکیبات اصلی این غذا را آرد، ماست، زردچوبه، سیاه دانه، سیر، روغن، نمک، زعفران، گردو، فلفل سیاه، دارچین، آب، گوشت خورشی و پیاز تشکیل میدهند. کشک سالاری را اعلب بـه صورت تیلیت یا با نان استفاده می کنند.
آموزش غذای سنتی اشکنه قند
مواد این اشکنه کره، آب، آرد، آبلیمو، گردو، دارچین، زعفران و پودر قند می‌باشد کـه یکی از غذا هاي سنتی استان خراسان جنوبی و از جمله شهر بیرجند می‌باشد. دراین غذا اول کره را آب نموده و آرد را بـه ان می افزایند و بقیه مواد را مرحله بـه مرحله ان اضافه نموده ودر آخر زعفران را ریخته تا عطری فوق العاده اي بـه ان دهد. همینطور میتوان بـه این غذا کمی گلاب هم بیفزایید. و مدت زمان لازم برای درست کردن این غذا 20 دقیقه می باشد و این غذا را می توان در همه ی وعده هاي غذایی استفاده کرد.
آموزش غذای سنتی قوروت بادمجان
کمتر پیش می‌آید کـه فردی در استان خراسان جنوبی این غذا را استفاده نکرده باشد. این غذا با مزه اي بی نظیر از دیگر غذا هاي سنتی استان خراسان جنوبی می باشد کـه دارای کشک اسـت کـه قروت نام دارد و شامل کشک و گردو می باشد. این غذا رابا نان تیلیت کرده و اغلب با سبزی خوردن استفاده می کنند.
آموزش غذای سنتی خوراک کدو تنبل
مردم بیرجند علاقه بسیاری بـه کدو تنبل دارند و این غذا را بـه خصوص در فصل زمستان خیلی استفاده میکنند. برای تهیه خوراک کدو تنبل، باید یک کدو را پوست کنده و خرد نمود. آنگاه کدو تنبل‌هاي خرد شده رابا آب و روغن پخته و بـه ان سیر و نمک می افزایند. در بیرجند رسم اسـت کـه این غذا رابا نان میل نموده و البته گذاشتن ان در رژیم غذایی خانواده هم فواید بسیاری دارد.
لازم بـه گفتن اسـت کـه در طبخ این غذا، میتوان بـه جای استفاده از آب، شیر را بـه کدوهای در زمان پخت اضافه نموده و غلظت و مزه بهتری بـه این غذا بخشید.
آموزش غذای سنتی قَلِیَه دلبندی
جگر سیاه گوسفند را در بیرجند دلبندی و شُش گوسفند را پُپ و سیرابی وی را اِشکَنبَه و قلوه ها را گُرجیک مینامند. برای درست کردن این خوراك دل، جگر سیاه ؛ شش ؛ قلوه ها و خرخره گوسفند را ریز یا قلیه می كنند و ان ها رابا مقدار بسیاری پیاز داغ و چربی و قدری آب می پزند. چنانچه گوسفند چاق باشد و وی را در خانه سربریده باشند، هزارلا و روده كوچكش را هم خوب تمیز نموده، خرد می كنند و بـه مواد قبلی اضافه میکنند. بیشتر برای ان كه خوراک دلبندی چرب تر و حسابی پُر روغن باشد، چادر پیه گوسفند را هم ریز ریز و بـه ان می افزایند ؛ ودر نهایت نمك و زعفران نیز اضافه می کنند.
می توان از رُب انار نیز به عنوان چاشنی استفاده، و یا همراه این غذا میوه انار میل می کنند و قدری از ان را برای همسایه ها نیز می‌برند و طبق سنت همیشگی حق همسایه را نیز فراموش نمی‌کنند.
دلبندی از جمله غذاهایی اسـت کـه در بیرجند در مهمانی هاي فامیلی نیز داده می شود و تنهایی خوردنش مزه نمیدهد!!!
آموزش غذای سنتی آب دوغ خیار یا اوماس
آب دوغ خیار بیرجندی با ماست محلی و دوغ محلی آماده میشود ودر ان بـه جای خیار معمولی، از خیار چنبر استفاده می شود. بـه همین صورت مثل همیشه نعناع، کشمش و نمک و نان خشک هم دراین غذا وجوددارد. این غذا برای فصل تابستان بسیار خوب بوده و آبرسانی عالی برای بدن می باشد.
مطلب مرتبط: غذاهای محلی اراک که هوش را از سر میبرد
آموزش غذای سنتی آبگوشت «او گوش»
این غذا رابا گوشت گوسفند و با پیاز، نخود و لوبیا، لیمو عمانی، سیب زمینی ،نمك، گوچه فرنگی، زردچوبه، زعفران و روغن می پزند.
بهتر اسـت حال کـه از غذا هاي خوشمزه و سنتی بیرجند اطلاع پیدا کرده‌اید برایتان از گردشگری شهر بیرجند هم برایتان بگذاریم کـه اگر بـه این شهر سفر کردید حتماً بـه این مکان ها هم گردش کنید و لذت ببرید.
عمارت کلاه فرنگی
تانم دیگر این مجموعه ارگ حسام الدوله اسـت. از نام هاي دیگر این مجموعه در قدیم می توان بـه سرکار و قصر بی بی عروس اشاره کرد. صاحب این بنا در قدیم امیر علم خزیمه بوده اسـت. این بنا بـه صورت ۶ ضلعی و بـه رنگ سفید ساخته شده اسـت. اگر بـه بیرجند سفر کردید بازدید از این مجموعه را فراموش نکنید.
باغ امیر آباد
این باغ زیبا و دیدنی در ۵ کیلومتری بیرجند قرار دارد، کـه جز آثار دوره قاجار اسـت. تزئینات این بنا بـه سبک سنتی ایرانی اسـت. این باغ بعد از اینکه در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفت، از ان بـه عنوان دانشگاه، موزه، کتابخانه، چای خانه سنتی و سفره خانه استفاده میشود.
بند دره بیرجند
علت نام گذاری این مکان این اسـت کـه آب موجود در ان از دره می‌گذرد. این بند بـه دستور امیر شوکت الملک بنا شده اسـت، و قدمت ان بـه دوره حکومت زندیه و قاجار بر می گردد. همچنین بند دره جز آثار ملی ایران اسـت.
آبشار گیوک
در بیرجند کجا بریم؟ از مناظر طبیعی بیرجند می توانم بـه آبشار گیوک اشاره کرد. این منطقه از دو قسمت آبشار و سد تشکیل شده اسـت، اما بـه دلیل قرار گیری سد مقداری از چشم انداز زیبای این منطقه کم شده اسـت. این آبشار درروستای خوش آب و هوای گیوک بیرجند قرار دارد. در مسیر رسیدن بـه این آبشار باغ هاي زیبا زرشک، انگور، زردآلو و بادام بـه چشم می خورد و زیبایی زیادی را بـه این منطقه بخشیده اسـت.
سوغات شهر بیرجند هم بهتر است بدانیم چه چیزهایی است
کشک و قره قورت
دو محصول مشهور لبنی در بیرجند کشک و قره قورت اسـت. کشک هاي تولید شده در بیرجند شامل کشک سفید، کشک زرد، کشک زیره اي تولید میشود، کـه هر کدام طعم بـه خصوص خودرا دارد. کشک زرد محصول مختص بـه خود بیرجند اسـت. قره قورت بیرجند دارای دو طعم شیرین و خیلی ترش اسـت.
مطلب مرتبط: غذاهای محلی و سنتی اصفهان
زرشک
این میوه بر روی درختچه هاي خاردار رشد میکند. مشهور ترین و خوش طعم ترین زرشک بیرجند بـه زرشک پفکی مشهور اسـت. زرشک بیرجند در همه ی نقاط بـه نام عقیق درخشان خراسان جنوبی مشهور اسـت.
صنایع دستی بیرجند
پلاس بافی
نوعی زیرانداز اسـت، کـه در بیرجند و بعضی نقاط ایران تولید میشود. پلاس با استفاده از پشم در رنگ هاي مختلف تولید می شود. از این محصول بـه عنوان سفره و سجاده نیز استفاده میکنند. تفاوت پلاس و جاجیم دراین اسـت کـه پلاس بـه صورت افقی بافته میشود، اما جاجیم بـه صورت عمودی بافته میشود.
رودوزی
دراین هنر با استفاده از نخ طرح هاي متفاوتی روی پارچه ساده می‌دوزند، و پارچه را زیبا می‌سازند. پارچه و نخی کـه دراین هنر بـه کار میرود عموما از جنس ابریشم و پنبه اسـت، همچنین از سنگ و فلز برای تزئین پارچه استفاده می کنند. محصولات بـه دست آمده از این هنر شامل لباس، روتختی و رومیزی می شود.
آلات موسیقی
مردم بیرجند و استان خراسان شمالی بـه دلیل علاقه اي کـه بـه موسیقی داشتند، از قدیم بـه تولید آلات موسیقی میپردازند. محصولاتی کـه در بیرجند تولید میشود شامل سنتور، نی، دوتار، انواع تار و دف می شود. در سفرتان بـه بیرجند از سازه هاي موسیقی این شهر دیدن کنید.
و در پایان
امیدورام این مطلب برای شـما عزیزان مفید قرار گرفته باشد و اینکه چه خوب اسـت بدانیم کـه در ایران مان و هر شهر و دیاری چه غذا هاي سنتی و خوشمزه و هم چنین مکان هاي دیدنی دارد و خوش حال باشیم از اینکه چه ایران بزرگ و پر تمدنی داریم با هزاران غذا هاي سنتی و متنوع کـه اینبار گوشه اي از شهر بیرجند و غذا هاي سنتی این شهر و مکان هاي تفریحی را برای شـما عزیزان بـه اشتراک گذاشتیم.
