نان یکی از پر مصرف ترین مواد غذایی در تعداد زیادی از کشور های دنیا از جمله ایران میباشد. امام ما در کشور های مختلف انواع نان هاي سنتی باکیفیت داریم کـه در این جا از ایرانی و خارجی ان را بـه شـما عزیزان معرفی خواهیم نمود.
بـه گزارش تالاب در ادامه بـه تعدادی از انها اشاره می شود. توضیح اینکه چون بخش زیادی از پرونده برگردانی از منبع خارجی اسـت، نوع روایت با ادبیات زندگی درود متفاوت اسـت.
سنگک یکی از اصیلترین و معروف ترین نانهاي ایرانی اسـت کـه تاریخچه و ویژگیهاي مخصوص بـه خودش را دارد
در سرزمین کهن ایران، بر اثر تجربهها و اعمال سلیقههاي مختلفی کـه در طول سالیان دراز اتفاق میافتاده، غذاها و پختنیهاي گوناگونی رسم میشده کـه هر کدام قصه خودشان را دارند. نان سنگک یکی از ان هاست کـه در ادامه بیشتر درباره اش خواهید خواند.
در خصوص چگونگی و محل و تاریخ دقیق پیدایش نان سنگک در ایران اطلاع دقیق و روشنی در معرض نیست. قدیمی ترین نوشته و تحقیقی کـه در ان از نان سنگک نام برده شده، فرهنگ لغت «برهان قاطع» اسـت کـه در آنجا در زیر معنی واژه سنگک نوشته شده: «نوعی از نان اسـت کـه روی سنگ ریزههاي گرم بپزند». بعضی میگویند پخت نان سنگک قبل از ورود اسلام بـه ایران رواج داشته و پیدایش ان این طور بوده کـه یکی از پادشاهان ساسانی بیمار میشود و طبیب معالج او تجویز می کند برای شاه باید نانی تهیه کنند کـه روی ریگ پخته شود.
در اجرای اینکار دستور داده میشود کـه روی توری مقداری ریگ و سنگ ریزه بریزند ودر زیر ان آتش پرحجمی روشن کنند تا ریگها کاملاً داغ شوند و انگاه خمیر نان رابا دست روی تختهاي پهن کنند و روی سنگهاي داغ قرار دهند تا بپزد. کمکم این روش پختن نان توسعه و تکامل یافته تا بـه صورت امروزی در آمده اسـت.
نام: اینجرا
کشور: اتیوپی
سطح اسفنجی اینجرا را کهکشانی از حباب تشکیل می دهد کـه این نان را ابزار مناسبی برای خوردن خورشتها و سوپهاي متنوع این کشور میکند. این نان، هم بـهمنزله غذای اصلی استفاده میشود و هم بـهمنزله ابزاری برای صرف غذای اصلی کـه بـه کمک ان غذا را از بشقابها بر میدارند.
این نان طعمی ترشمزه دارد. طعم ترش نان نتیجه فرایند تخمیر اسـت؛ بـه این ترتیب کـه خمیر تازه با نانهاي قدیمی مخلوط می شود و برای چند روز دستنخورده می ماند تا رایحه و طعم قوی تری پیدا کند.
نام: بُلانی
کشور: افغانستان
تاولهاي طلاییرنگ روی خمیرِ ترد نشان از ان دارد کـه با یک بُلانی عالی طرف هستیم؛ اما طعم واقعی این گنجینه افغانی کـه محبوبترین نان افغانستان اسـت، در درون نان پنهان اسـت.
نانواهاي افغانی بعد از انکـه خمیرمایه رابا وردنه بـه یک ورقه نازک تبدیل میکنند، ان را لایه لایه با مقادیر سخاوتمندانهاي از سیبزمینی، اسفناج یا عدس پر میکنند.
سبزیجات تازه و پیازچه، طعمی تند و تیز بـه این غذا کـه حسابی نیاز بـه دندان دارد و آرامشبخش اسـت، می دهند. این نان بعد از ان کـه خمیر در روغن داغ سرخ می شود، آماده خوردن اسـت.
نام: لوچی
کشور: بنگلادش
خمیر بـه دست آمده از گندم در روغن بسیار داغ فرو برده ودر کنار ادویه خوشبو بنگلادشی بسیار عالی میشود. این ترکیب، انتخابی رایج برای یک صبحانه بنگلادشی اسـت کـه با کاری سیبزمینی سفید صرف می شود. شـما می توانید نانهاي پفکرده لوچی را در تمام خیابانهاي داکا از غرفههاي کنار خیابان تا آشپزخانههاي خانگی پیدا کنید.
نام: کاراوای
کشور: روسیه
پختِ نان در تعطیلات روسیه با پختِ نانهاي طلاییِ کاراوای بـه یک هنر تبدیل می شود. این نانها بـه شکلهاي مختلفی از گلها، حیوانات و طرحهاي پیچیده تولید می شوند. این نان در عروسیهاي روس نقش بسیار مهمی دارد. بـه صورت سنتی، یک تازه عروس خوشبخت باید خمیر را مخلوط میکرد و یک تازه داماد باید این خمیر را داخل تنور میگذاشت.
حتی شکل گرد این نان یک سمبل سنتی اسـت و بـه نظر می رسد بـه زمان ستایش خورشید باز میگردد. این نان امروزه برای آرزوی خوشبختی و سلامتی برای زوجهاي تازه پخته میشود.
نام: لواش
کشور: ارمنستان
اگر مادرشوهرِ ارمنیتان با یک نانِ پهن بـه پهنای یک هولاهوپ بـه سمتتان آمد، سرتان را ندزدید چون نان لواش روی سر زوجهاي تازه ازدواجکرده پهن می شود تا بدین گونه برایشان خوشبختی و فراوانی را آرزو کنند! شاید چون لواش درست کردن، دوستان زیادی را دور شـما جمع می کند.
برای درستکردن لواش سنتی، گروهی از زنان گرد هم جمع میشوند تا خمیر نان را روی کوسنی کـه روی ان رابا پشم یا کاه پوشاندهاند، پهن کنند. بـه دستانِ ورزیده و سریع یک نانوای ماهر نیاز اسـت تا ورقههاي خمیر را کـه تعدادشان زیاد اسـت بـه دیواره تنوری مخروطی شکل بچسباند؛ جایی کـه نان بسیار سریع پخته میشود.
این نان بـه قدری در فرهنگ مردم ارمنستان نقش محوری دارد کـه در میراث آثار معنوی یونسکو ثبت شده اسـت.
نام: پائودکوئیجو
کشور: برزیل
تبدیلِ کاساوای آمریکای جنوبی«نوعی سبزی» با داشتنِ مقدار طبیعی از سیانوری کـه میتواند یک انسان را از پای درآورد بـه نان، اوج خلاقیت و هوشمندی یک نانوا را نشان می دهد! اینکار با چرخۀ خیساندن، فشار دادن و خشک کردن این سبزی خاص انجام ودر انتها این ریشه خوراکی تبدیل بـه یک ستاره غذایی می شود.
این ریشه یکی از اصلیترین مادهها برای درست کردن نان پنیریِ برزیلی اسـت کـه روی ان بسیار ترد اسـت و درون ان نرم و کمی ترش. از تعداد طرفداران این نان خوشمزه هم چیزی نمیگوییم!
نام: پیوپوآسس
کشور: السالوادور
این نانِ ذرتِ کبابی هم یک میانوعده دوستداشتنی اسـت و هم یک نشانۀ ملی. برای پختن این نان، نانوا موادی مانند پنیر یا لوبیای اسپایسی رابا خمیر ذرت میپیچد و روی شعله آتش کباب می کند.
طعم این نان، طعمی تاریخی اسـت. بقایای لوازم نانوایی مانند ان چه در طبخ پیوپوآسس استفاده میشود، در شهر مایا کـه بـه ۶۰۰ سال بعد از میلاد باز می گردد، پیدا شده اسـت.
نام: دَمپَر
کشور: استرالیا
نان دمپر استرالیایی برای سفرهاي جادهاي درست شده و برای استرالیاییها یادآور جشنهاي تابستانی اسـت. این نان بـهسادگی با مخلوطکردن آب، آرد و نمک درست میشود.
ترکیب بـهدستآمده ،روی یک تابه چدنی کـه روی خاکستر داغ شده، فشار داده می شود یا ان را بـه انتهای یک سیخ میزنند و مستقیماً روی خاکستر نگه میدارند. امروزه بـه دستورالعمل پخت، خمیرترش شیمیایی و شیر هم اضافه شده اسـت.
نام: خاچاپوری
کشور: گرجستان
خاچاپوری محبوبترین نان گرجستان اسـت کـه با دو نوع پنیر «ایمرلوی و سولگونی» طعم هیجانانگیزتری پیدا میکند. این نان تختِ ترش و شور با خمیرترشِ نرمی درست می شود کـه بـه شکل قایق یا گهواره درمیآید؛ سپس با مقدار سخاوتمندانهاي تخممرغ و پنیر پر میشود.
شکلِ کشیده نان تفاوت بین بافت بیرونی و درونی ان را بـه بالاترین میزان افزایش می دهد بـهنحوی کـه درون نان بسیار نرم اسـت و بیرون ان ترد و قهوهاي. این نان یکی از غذاهاي ملی گرجستان اسـت کـه درسال ۲۰۱۹ در لیست میراث معنوی یونسکو ثبت شد.
نام: باگت
کشور: فرانسه
شاید فرانسویها خوردن حین راه رفتن را کار بدی بدانند اما یک استثنای غیر رسمی وجوددارد و ان خوردن انتهای یک باگتِ تنوری و ترد اسـت. شـما اجازه دارید درحالیکـه در خیابان قدم می زنید، نان خودرا هم با نیشگون بکنید ودر دهانتان بگذارید؛ البته بـه این دلیل کـه باگت نقش بسیار شایانی در فرهنگ فرانسه دارد و بعضیها برای ابراز علاقه بـه یک دوست یا همکار و … بـه او از این نان هدیه می دهند!
درضمن طبق گفته هاي مورخ غذای پاریس، جیم شوالیر، نانهاي دراز و باریکی کـه شبیه باگتهاي امروزی هستند در قرن ۱۹ بسیار مشهور شدند و اولین اشاره رسمی بـه این نانها در لیست قیمت سال ۱۹۲۰ آمده اسـت.
بـه همین دلیل اسـت کـه مکرون، رئیس جمهور این کشور معتقد اسـت باگت استحقاق قرار گرفتن در میراث معنوی یونسکو را دارد کـه تا امروز این اتفاق نیفتاده اسـت.
نام: شائوبینگ
کشور: چین
باید یک نانِ شائوبینگ را نصف کنید تا شاهکار خمیرهاي لایهلایه و کنجدی ان را کـه از خمیر گندم درست شده، مشاهده کنید. نانواهایي کـه در طبخ شائوبینگ مهارت دارند، خمیرمایه را انقدر ورز می دهند تا نازک شود؛ محصول نهایی از ۱۸ یا تعداد بیشتری لایه خمیر درست میشود.
این نانِ پهن بعدا با موادی کـه میتوانند شور یا تند باشند از خمیر کنجد سیاه تا گوشت دودی یا فلفل سیچوآن، پر می شود.
نان سنگک کـه از نظر مزه، طعم، هضم و بهداشت و سلامت بهترین نان ایرانی و حتی دنیاست، از آرد مرغوب و سالم، آب خالص و کمی نمک تهیه می شود. مایه خمیر یا خمیر ترش هم برای ورآمدن خمیر و بالا بردن کیفیت پخت نان بـه ان افزوده میشود.
در پخت نان سنگک بـه غیر از سه ماده ذکر شده، نباید چیز دیگری بـه ان افزود. استفاده از جوش شیرینی کـه درسالهاي اخیر رواج یافته ممنوع اسـت و حتی آرد این نان باید از گندم مرغوب و سالم، بدون افزودن هیچ نوع آرد دیگری مانند آرد جو یا حبوبات باشد.
اگر گندمی دچار آسیب یا آفت از قبیل سن و چیزهای دیگر باشد یا ناخالصی داشته باشد بـه درد تولید این نوع نان نمیخورد. حتی انواع گندم کـه در نقاط مختلف از لحاظ آب و هوایی بـه دست می آیند در کیفیت پخت نان سنگک موثرند.
شاطر، خمیرگردان، نان پزان، نان درآر و پادو اعضای گروهی هستند کـه سالهاست سنگک، خوشمزهترین نان سنتی ایران را سر سفرههاي مردم میگذارند. مردانی کـه کنار تنها تنور مثلثی شکل دنیا می ایستند و قدیمی ترین نان مثلثی شکل دنیا را میپزند.
درخور توضیح اسـت کار کردن در محیط نانوایی علاوه بر انکـه بـه صورت موروثی و پدر فرزندی بوده، از یک لطف و زیبایی دیگری هم برخوردار اسـت.
اصولاً انهایي کـه یک واحد نانوایی سنگکی را میچرخانند، هم چون یک خانواده درکنار هم زندگی و برای تنوع از گرمای داخل تنور برای پختن غذا استفاده می کنند، بـه طوری کـه تهیه غذاهایی مانند دیزی، سیبزمینی، چغندر، کدو حلوایی و سایر غذا هاي دیگر، در داخل تنور صورت میگیرد.