آیا بیماری ایدز یا HIV قابل درمان هستند؟

آیا بیماری ایدز یا HIV قابل درمان هستند؟ تا کنون هیچ‌گونه درمان قطعی کـه قادر باشد ویروس ایدز را ازبدن حذف کند، کشف یا ابداع نشده اسـت اما با مراقبت‌هاي‌ دکتری میتوان HIV را بـه طور موثری بازرسی کرد بـه طوری‌کـه در عرض 6 ماه از شروع درمان، پیشروی ویروس متوقف ‌شود. ما دراین قسمت از مجله تفریحی تالاب بـه جزئیات بیشتری از آ خواهیم پرداخت.

بیماری ایدز چیست؟

ایدز نوعی بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بدن اسـت کـه توسط ویروس HIV بـه وجود می آید. دراین بیماری سیستم ایمنی بدن قادر بـه مقابله با انواع ویروسها و باکتری‌ها نیست و همین امر سبب می شود کـه فرد در اثر کوچک‌ترین بیماری، حتی یک سرماخوردگی ساده، جان خودرا از دست بدهد.

آیا ایدز درمان دارد؟

در جواب آیا ایدز درمان دارد؟ باید گفت کـه ویروس اچ‌آی‌وی بـه نوع خاصی از سلول‌هاي‌ ایمنی متصل شده و باعث تخریب ان‌ها و درنهایت تضعیف سیستم ایمنی میشود. در حال حاضر بـه جز موارد بسیار نادر، سایر افراد مبتلا نمی توانند این ویروس را برای همیشه در بدن خود از بین ببرند.

درمان قطعی ایدز، بـه معنی از بین رفتن همه ی ویروس‌ها در فرد مبتلا هنوز در مرحله آزمایش اسـت و دانشمندان توانسته اند تنها سه بیمار رابا پیوند مغز استخوان درمان کنند. بنابر این برای عموم افراد نمی توان از این درمان پیشرفته استفاده کرد زیرا هزینه زیادی را بـه همراه دارد. از طرفی سلول‌هاي‌ کـه برای پیوند مغز استخوان انتخاب می شوند باید بـه صورت غیر طبیعی نسبت بـه ویروس ایدز مقاوم باشند کـه بسیار نادر اسـت. درواقع تنها یک درصد از افراد در جهان، بـه‌طور طبیعی نسبت بـه ابتلا بـه بیماری ایدز مقاوم هستند.

سلول‌هاي‌ ایمنی این افراد بـه طور طبیعی گیرنده اصلی برای اتصال ویروس ایدز را در سطح خود ندارند «CCR5». بنابر این درصورت آلوده شدن خون این افراد بـه ویروس HIV، ویروس نمیتواند در درون سلول‌هاي‌ ایمنی پنهان شود و توسط سیستم ایمنی نابود میشود. اگر سلول‌هاي‌ مغز استخوان این افراد بـه اشخاص مبتلا بـه بیماری ایدز پیوند زده شود، سیستم ایمنی مبتلایان در طولانی مدت نسبت بـه ویروس ایدز مقاوم میشود.

مطالب مشابه: 13 پرسش مهم در مورد ایدز

تفاوت بین ویروس HIV و ایدز

بیماری ایدز «AIDS» و ویروس اچ‌آی‌وی «HIV» دو مفهوم متفاوت هستند. ویروس hiv بـه‌طور اختصاصی بـه سلول‌هاي‌ سیستم ایمنی بدن متصل میشود و ان‌ها را ضعیف می کند. این ویروس میتواند بـه شکل مخفیانه سالها درون بدن باقی بماند و اگر بـه درستی درمان نشود با گذشت زمان بـه بیماری AIDS تبدیل خواهد شد.

دراین مرحله فرد مبتلا می تواند ناقل بیماری باشد اما بدن هیچ‌گونه علائمی بروز ندهد. بیماری ایدز مجموعه‌اي از علائم و نشانه‌هاي‌ بالینی اسـت کـه بـه‌طور مستقیم با اختلالات سیستم ایمنی بدن ناشی از عفونت ویروس اچ‌آی‌وی مرتبط میشود. در واقع باید گفت اگر بـه HIV مبتلا نباشید نمیتوانید درگیر ایدز شوید.

چه زمانی باید درمان HIV را شروع کرد؟

بلافاصله پس از تشخیص ابتلا بـه HIV باید درمان آغاز شود. صرف نظر از مدت‌زمان آلوده شدن بـه ویروس و یا شرایط جسمانی، مصرف داروهای HIV برای همه ی افراد مبتلا ضروری اسـت. در همان ویزیت اول هر گونه مشکل جسمانی و یا بیماری زمینه‌اي را بـه دکتر اطلاع دهید تا درمان موثرتری متناسب با شرایط سلامتی شـما تجویز گردد.

بارداری یا تصمیم بـه باردارشدن رابا دکتر خود مطرح کنید. در چنین مواردی داروهایی تجویز می شوند کـه از سرایت ویروس بـه جنین جلوگیری کند. درمان HIV شامل مصرف داروهایی اسـت کـه بار ویروس HIV را در بدن کاهش میدهد. علاوه بر کاهش بار ویروس در خون، مصرف داروهای ضد رتروویروسی از انتقال بیماری بـه سایرین نیز پیشگیری می کند «شاخص‌ترین راه‌هاي‌ انتقال ایدز عبارت‌اند از: فعالیت جنسی با فرد آلوده بـه ایدز، تماس با خون آلوده، استفاده از سوزن مشترک و …». داروهایی کـه بـه‌منظور درمان HIV مورداستفاده قرار می گیرند، ART یا داروهای ضد رتروویروسی نامیده میشوند.

راه های انتقال ایدز

این بیماری بـه روش‌هاي‌ مختلفی از جمله مایعات بدن یا فرد بـه فرد منتقل میشود. یکی از راه‌هاي‌ انتقال بیماری ایدز عبارت اسـت از:

• منی
• خون
• شیر مادر
• مایعات واژن و رکتوم
• تصویری از پزشکان برتر تخصص
• دریافت نوبت حضوری از بهترین متخصصان عفونی
• دریافت نوبت

راه انتقال ویروس hiv فرد به فرد شامل موارد زیر می‌شود:

• رابطه جنسی واژینال یا مقعدی «رایج ‌ترین راه انتقال»
• استفاده مشترک از سوزن‌ها، سرنگ‌ها و سایر ابزار مواد مخدر تزریقی
• استفاده مشترک از تجهیزات خالکوبی بدون استریل شدن
• انتقال مادر باردار بـه جنین یا انتقال از طریق زایمان بـه نوزاد
• دوران شیردهی
• ابتلا بـه بیماری هاي‌ آمیزشی «مثل سوزاک، سیفلیس، تبخال و زگیل تناسلی»
• انتقال از طریق پیش جویدن «جویدن غذای کودک قبل از دادن بـه او»

در آغوش گرفتن، بوسیدن، رقصیدن و یا دست دادن با کسی کـه مبتلا بـه HIV و یا ایدز اسـت شـما را مبتلا بـه این ویروس نمی کند.

روشهای نادر انتقال ویروس ایدز

بـه طور کلی از لحاظ تئوریک امکانپذیر اسـت کـه این ویروس از طریق رابطه جنسی دهانی انتقال پیدا کند، اما این امر تنها وقتی کـه فرد زخم بازی در دهانش داشته باشد، اتفاق می‌افتد. بهتر اسـت بدانید این بیماری از طرق زیر انتقال پیدا نمیکند:

• بوسیدن و بغل کردن
• غذای مشترک
• بزاق و اشک
• استفاده از حوله و یا ملحفه مشترک

علائم ابتلا به بیماری ایدز

این بیماری خودرا با علائم زیر نشان می دهد:

• تب مکرر
• تورم غدد لنفاوی در ناحیه زیربغل، کشاله ران و گردن
• خستگی مزمن
• زخم در دهان و زبان و ناحیه تناسلی
• مشکلات پوستی
• اسهال مکرر
• کاهش حافظه
• سردگمی
• کاهش وزن
• اضطراب و افسردگی

علائم اچ آی وی و ایدز بسته بـه مرحله عفونت متفاوت اسـت.

عفونت اولیه «اچ آی وی حاد»

برخی از افراد آلوده بـه اچ آی وی طی 2 الی 4 هفته پس از ورود ویروس بـه بدن بـه بیماری شبیه بـه آنفولانزا مبتلا میشوند. این بیماری بـه عنوان عفونت اولیه حاد اچ آی وی شناخته میشود، و ممکن اسـت چند هفته طول بکشد. علائم و نشانه‌هاي‌ احتمالی عبارت اند ‌از:

• تب
• سردرد
• درد عضلانی و درد مفاصل
• راش پوستی
• گلودرد و زخم‌هاي‌ دردناک دهان
• غدد لنفاوی متورم عمدتا روی گردن
• اسهال
• کاهش وزن
• سرفه کردن
• تعریق شبانه

این علائم میتوانند آن قدر خفیف باشند کـه حتی ممکن اسـت متوجه ان‌ها نشوید. با این حال، میزان ویروس در جریان خون شـما «بار ویروسی» دراین زمان بسیار زیاد اسـت. در نتیجه عفونت در طی مرحله اولیه بسیار راحت‌تر از مراحل دیگر در بدن گسترش مییابد.

عفونت نهفته بالینی «HIV مزمن»

دراین مرحله از عفونت، اچ آی وی هنوز در بدن ودر گلبول هاي‌ سفید خون وجوددارد. با این حال، بسیاری از افراد ممکن اسـت دراین مدت هیچ علائم یا عفونتی نداشته باشند. درصورت عدم درمان ضد ویروسی این مرحله میتواند سالها بـه طول بیانجامد.

عفونت HIV‌ علامت‌دار

با ادامه تکثیر و تخریب سلول‌هاي‌ ایمنی بدن توسط ویروس دراین مرحله ممکن اسـت بـه عفونت‌هاي‌ خفیف یا علائم نشانه‌هاي‌ مزمن دچار شوید این علائم عبارت‌اند از:

• تب
• خستگی
• تورم غدد لنفاوی – اغلب یکی از نخستین علائم عفونت HIV اسـت.
• اسهال
• کاهش وزن
• عفونت مخمر دهانی «برفک»
• زونا «هرپس زوستر»
• ذات‌الریه

مطالب مشابه: اطلاعاتی در رابطه بااچ آی وی

رویکردهای پژوهشی درمان HIV

چند رویکرد برای تحقیقات درمان ایدز وجوددارد کـه هر چند امیدوار کننده هستند اما هنوز بـه هیچ درمان قطعی نرسیده اند.

1. فعال کردن و ریشه کن کردن: هدف ان بیرون راندن ویروس از مخازن و کشتن هر سلولی اسـت کـه آلوده میکند، این گاهی اوقات بـه عنوان شوک و کشتن شناخته میشود.

2. ویرایش ژن: این در مورد تغییر سلول‌ها بـه گونه‌اي اسـت کـه HIV نتواند سلول‌هاي‌ بدن را آلوده کند

3. تعدیل ایمنی: این روش بـه طور دائم سیستم ایمنی را برای مبارزه بهتر با HIV تغییر می دهد

3. پیوند سلول‌هاي‌ بنیادی: این رویکرد سیستم ایمنی آلوده فرد رابا سیستم ایمنی اهداکننده جای گزین میکند.

دو مورد از افراد مبتلا به HIV بهبود یافته است

دو مورد کـه توسط پژوهشگران HIV بـه طور کامل درمان شده‌اند بـه عنوان بخشی از رویکرد عقیم سازی درمان شده اند. بـه دنبال ان؛ پزشکان این نتیجه را بر روی بیمار دیگری بـه نام آدام کاستیلیخو در لندن تکرار کردند، کـه پس از پیوند او عاری از HIV شد. از سال 2020؛ 30 ماه پس از توقف درمان، آدام هنوز عاری از HIV بود.

از کجا بفهمیم ایدز داریم؟

شـما نمیتوانید با نگاه کردن بـه یک فرد متوجه شوید او درگیر ویروس hiv اسـت. زیرا فرد مبتلا بـه این ویروس می تواند هیچ علائم ظاهری نداشته باشد. بنابر این بهترین راه‌کار برای این‌کـه بفمید بـه بیماری ایدز مبتلا هستید یا خیر آزمایش HIV اسـت.

تحقیقات نشان داده از هر 7 نفر مبتلا بـه اچ اي وی 1 نفر از بیماری خود خبر ندارد. از همین‌رو مرکز بازرسی و پیشگیری بیماریها «CDC» ایالت متحده توصیه می کند افراد 13 تا 64 سال باید حداقل یکبار درسال تست غربالگری بیماری ایدز را بـه صورت محرمانه انجام دهند.

دارو های درمانی ایدز

موثرترین داروها عبارتند از:

1. مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس غیر نوکلئوزیدی «NNRTIs» شامل افاویرانز «SUSTIVA»؛ اتراویرین «INTELENCE» و نویراپین «VIRAMUNE».

2. مهارکننده نوکلئوزیدی رونوشت معکوس «NRTIs» شامل آباکاویر «ZIAGEN »؛ امتریسیتابین-تنوفوویر «Truvada»

3. مهارکننده هاي‌ ورود و یا همجوشی شامل انفوویرتید «FUZEON» و ماراویروک «SELZENTRY»

4. مهارکننده‌هاي‌ پروتئاز -«PIs» شامل آتازاناویر «Reyataz»؛ داروناویر «prezista»؛ فوسامپرناویر «lexiva» و ایندیناویر « crixivan»

5. مهارکننده‌هاي‌ اینتگراز شامل رالتگراویر «ISENTRESS»؛ الیتگراویر «VITEKTA» و دولوتگراویر « TIVICAY»

6. تقویت کننده هاي‌ فارماکوکینتیک

7. مهارکننده‌هاي‌ فیوژن

درمان خانگی بیماری ایدز

پیشنهادات زیر برای سالم باقی ماندن طولانی‌تر بـه بیمار کمک می کنند:

• رعایت رژیم غذایی سالم شامل میوه، سبزیجات تازه، دانه‌ها و پروتئین بدون چربی
• اجتناب از مصرف مواد غذایی غیرپاستوریزه، خام یا نیم‌پز
• شستن دست‌ها بـه‌طور کامل پس از تماس با حیوانات و تخلیه سطل زباله
• تزریق واکسن‌هاي‌ تایید شده برای انواع بیماری ها

عوارض جانبی داروهای ایدز

ان‌ها عبارتند از:

• قند خون بالا
• بیماری قلبی
• تهوع، استفراغ یا اسهال
• سطوح غیر طبیعی کلسترول
• ضعف و از دست دادن استخوان
• جداسازی بافت عضله «rhabdomyolysis»

فواید مصرف داروی HIV چیست؟

• کاهش میزان ویروس HIV در خون «کاهش بار ویروس»
• بالا نگه داشتین تعداد سلول‌هاي‌ CD4 «حفظ قدرت سیستم ایمنی»
• سرکوب ویروس بـه کمتر از 200 ذره HIV در هر میلی‌لیتر خون
• کم شدن تعداد ویروس در خون بـه حدی کـه آزمایش خون قادر بـه تشخیص HIV نباشد

اگر بار ویروسی پس از شروع درمان کاهش یابد، بـه این معنی اسـت کـه درمان مؤثر اسـت. بنابر این لازم اسـت مصرف داروی خودرا طبق دستور ادامه دهید. سهل‌انگاری در مصرف داروها سیستم ایمنی را بـه سمت افول و بدن را بـه سمت ایدز سوق می دهد. سرکوب ویروس بـه حدی کـه در آزمایش ایدز قابل‌شناسایی نباشد ایده‌آل‌ترین اثر درمانی برای سالم ماندن خود و محافظت از دیگران اسـت.

بیماری ایدز چگونه تشخیص داده می شود؟

تنها راه تشخیص بیماری ایدز آزمایش خون اسـت. برای آزمایش خون نیازی نیست کـه ناشتا باشید. دراین بیماری سیستم ایمنی بدن تحت تاثیر قرار می گیرد. ابتدا این بیماری با عفونت کوتاهی خودرا نشان می دهد و سپس وارد دوره نهفتگی می شود. پس از دوره نهفتگی این بیماری کـه بین دو تا ده سال متغییر اسـت، این بیماری ایدز با شدت بسیار بروز پیدا می کند. دراین دوران بیمار بـه طور غیر طبیعی وزن از دست می دهد.

عفونت در تمامی بخش هاي‌ بدن او پخش می شود و زخم هاي‌ دهانی شدید بـه وجود می‌آیند. بیمار بـه شدت دوران سختی را می گذارند ودر پایان خطر مرگ وجوددارد زیرا بدن او نمی تواند از او در برابر هیچ ویروس و یا باکتری محافظت کند. یک سرما خوردگی ساده می تواند منجر بـه مرگ بیماران مبتلا بـه ایدز شود. روش هاي دیگر تشخیص این بیماری بـه شرح زیرند:

• تست آنتی بادی / آنتی ژن
• آزمون نوکلئیک اسید
• تست دهانی سریع

هزینه درمان ایدز در ایران

درمان بیماری ایدز در ایران تحت پوشش بیمه‌هاي‌ اجتماعی و خصوصی قرار دارد. در حال حاضر داروی ضد ویروسی مناسب برای ویروس HIV نسبتا گرانقیمت اسـت، اما بیمارانی کـه بیمه داشته باشند هزینه کمتری پرداخت میکنند. بـه‌طور کلی میتوان گفت هزینه درمان اچ اي وی در ایران بسته بـه نوع درمان و داروهای مورد استفاده متفاوت خواهد بود. 

آیا به تعویق انداختن درمان ایدز امکان‌پذیر است؟

اگر شروع درمان ایدز و مصرف داروهای تجویز شده را حتی بـه مدت کوتاه نادیده بگیرید، بـه HIV فرصت تکثیر داده‌اید. ویروس HIV باعث ایجاد یک عفونت پیش‌رونده در بدن میشود بـه‌طوری‌کـه هرچه زودتر ان را متوقف کنید آینده و امید بـه زندگی روشن‌تر خواهد بودو هرچه دیرتر برای درمان اقدام کنید احتمال ورود بـه مرحله ایدز و دچار شدن بـه عفونت‌هاي‌ فرصت‌طلب قوت می گیرد. درصورت عدم درمان احتمال انتقال آلودگی بـه همسر و یا درصورت بارداری بـه جنین افزایش می یابد.

مطالب مشابه: نکاتی در مورد تغییرات در بیماری ایدز

در پایان

با توجه بـه این کـه ویروس اچ‌آی‌وی موجب نقص در عملکرد و کارایی گلبول‌هاي‌ سفید خون میشود تمام مراقبت‌هاي‌ بیماران مبتلا بـه اچ‌آی‌وی در راستای تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از عواملی کـه باعث ضعف این سیستم میشوند و همچنین جلوگیری از ورود ویروس‌هاي‌ بیشتر و کم کردن تعداد ویروس‌هاي‌ اچ‌آی‌وی خون افراد مبتلا اسـت.