جلوگیری از عوارض روزه داری در ماه رمضان
پیشگیری از عوارض روزه داری در ماه رمضان
با شروع ماه مبارک رمضان و روزه داری مومنان دراین ماه متوجه مریضی هاي از جمله سردرد و یبوست و.. باشیم راه هاي پیش گیری را برای شما عزیزان آموزش می‌دهیم .
بایاری از افراد میباشند که درماه رمضان از سردرد وبوی بد دهان ناشی از روزه داری رنج می‌برند
به کسانی که دچار این عوارض میشوند پیشنهاد میشود با بهرهگیری ازمطالب کاربردی زیر براین اختلات بدن که ناشی ازکمبود بعضی مواددرطول روز می باشد این عوارض را بازرسی نمایند.
در حدیثی از پیامبر اکرم «ص» نقل شده هست که «صوموا تصحوا: روزه بگیرید تا تندرست شوید.» ماه مبارک رمضان، فرصتی برای سلامت هست؛
فرصتی برای سلامت جسم و روان، فرصتی برای استراحت بدن و پالایش روح، فرصتی برای تزکیه نفس و تقویت اراده.
این ماه میتواند فرصتی برای تمرین زندگی سالم و معنوی باشد. پرهیز از پرخوری و ترک سیگار را میتوان از بارزترین نشانه‌هاي زندگی سالم دانست که در ماه مبارک رمضان، فرصت تحقق می‌یابند.
با این همۀ، در سال‌هاي جدید که تابستان و ماه مبارک رمضان با هم مقارن شده‌اند، گاهی ساعت‌هاي طولانی روزه‌داری و گرمای هوا، بعضی روزه‌داران را به زحمت می‌اندازد.
تشنگی و خشکی دهان، سردرد و سرگیجه، ضعف و بیحالی و… از مشکلات شایعی میباشند که بعضی روزه‌داران ممکن هست با انها مواجه شوند.
در این مطلب ضمن ارائه علل و راه حل هر یک از این مشکلات، نگاهی می‌اندازیم به بعضی نکته‌هاي مهم درمورد وعده‌هاي افطاری که رعایت انها میتواند اساس را برای بهره‌برداری هرچه اکثر از برکات سلامت‌بخش این فریضه الهی فراهم کند.
_ اگر در ماه رمضان سردرد می‌گیرید…
یکی از شایع‌ترین علل سردرد در ماه رمضان، به خصوص در افرادی که عادت به نوشیدن چای دارند، دریافت نکردن کافئین برای مدت نسبتا طولانی، به‌خصوص در اولین روزهای ماه رمضان، هست.
کاهش دریافت مایعات و به دنبال آن، کاهش حجم خون در گردش و تغییر در میزان خونرسانی به مغز از دیگر علل سردرد در طول روزه‌داری محسوب میشود.
از دیگر علل سردرد در این ایام میتوان به گرسنگی درازمدت اشاره کرد که باعث سوخت ناقص چربی‌ها و ایجاد ترکیب‌هاي کتونی میشود و وقتی غلظت این ترکیب‌ها در خون بالا می رود، معمولا علایمی مثل سردرد و بی‌حوصلگی ظاهر میشوند.
اگر عادت به نوشیدن چای به مقدار چندان دارید و بیش از 4 لیوان چای در روز مینوشید، بهتر هست در روزهای نزدیک به ماه رمضان کم‌کم میزان و غلظت چای مصرفی‌تان را کاهش دهید. برای جلوگیری از ایجاد ترکیب‌هاي کتونی نیز پیشنهاد میشود حتما سحری بخورید زیرا حذف این وعده باعث می شود طول مدت روزه‌داری‌تان اکثر و فرصت برای شکل‌گیری ترکیب‌هاي کتونی نیز اکثر شود. خوردن سحری‌اي که شامل حجم مناسبی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی باشد، تا حد زیادی از بروز این مشکل پیشگیري می کند. استراحت کافی و قرار نگرفتن زیر آفتاب داغ تابستان نیز تا حد زیادی می تواند از بروز سردرد جلوگیری کند.
_ اگر در ماه رمضان ضعف میکنید…
ضعف شدید زمانی به وجود می آید که میزان غذای مصرفی از مقدار انرژی مورد نیاز بدن خیلی کمتر باشد.
نخوردن سحری، به‌خصوص در روزهای بلند تابستان و به ویژه برای افرادی که فعالیت فیزیکی بیشتری دارند
«مثل کارگران یا افرادی که در محیط‌هاي باز و گرم کار می کنند» گاهی منجر به ضعف شدید میشود.
تعداد زیادی از روزه‌داران، به‌خصوص در اولین روزهای ماه رمضان، احساس ضعف میکنند و این‌مساله باعث می شود
که – به غلط – در وعده افطار یا سحر، مقدار زیادی خوراکی‌هاي شیرین بخورند تا گرسنگی‌شان برطرف شود، در حالی‌که اینکار باعث افزایش ناگهانی قندخون «و متعاقبا ترشح ناگهانی انسولین» میشود
و بعد از مدت کوتاهی، قندها درون سلول‌ها نفوذ می کنند و قند خون افت میکند و در نتیجه، فرد دچار ضعف و گرسنگی شدید میشود.
پیشگیری از ضعف در ماه رمضان
از وعده سحری صرف‌نظر نکنید. اگر سحری می‌‌خورید و باز هم احساس ضعف میکنید، احتمالا به علت سازگار نشدن بدن‌تان با تغییرات جدید هست که بر اوضاع متابولیک‌تان تاثیر می گذارد اما یادتان باشد
که این مشکل زودگذر هست و کم کم رفع خواهد شد. ضمن این که مصرف کمتر مواد خوراکی حاوی قند‌هاي ساده در وعده سحری و افطار میتواند تا حد زیادی از بروز خستگی و ضعف شما در طول روز جلوگیری کند.
بنابراین پیشنهاد می شود حتی المقدور از مصرف زولبیا و بامیه، خرما و چای شیرین خودداری کنید و به جای آن، قندهای پیچیده‌اي مثل نان سبوس‌دار یا میوه و سبزی‌هاي حاوی فیبر و آب فراوان بخورید تا تعادل الکترولیتی بدن‌تان برقرار شود و دچار افت قند و فشار خون نشوید.
_ اگر در ماه رمضان یبوست می‌گیرید …
بعضی افراد اساس یبوست دارند اما بعضی دیگر در ماه رمضان به علت تغییر عادت‌هاي خوراکی دچار این مشکل میشوند.
مشکل گروه اول گرچه باید به طور اساسی حل شود اما علت یبوست گروه دوم، کمبود فیبر و مایعات در رژیم خوراکی و به هم خوردن نظم اجابت مزاج هست.
افرادی که وعده سحری را حذف میکنند، معمولا احساس دفع نخواهند داشت و چون مواد زائد در روده بزرگ‌شان می ماند و آبگیری میشود،
دچار یبوست میشوند. در واقع، کم غذا خوردن یا غذا نخوردن طولانی‌مدت و گزینش غلط مواد خوراکی در وعده‌هاي افطار و سحر، عامل کاهش حرکت‌هاي دستگاه گوارش و افزایش احتمال بروز یبوست هست.
پیشگیری از یبوست در رمضان
برای رفع یبوست بهتر هست در برنامه خوراکی‌تان میوه و سبزی بگنجانید؛
به ویژه در وعده افطار، سبزی خوردن را فراموش نکنید. در وعده سحر هم بهتر هست سالاد و میوه بخورید.
نوشیدن آب به مقدار کافی نیز مهم هست. به این ترتیب، حرکت دستگاه گوارش تسریع می شود
و کمتر دچار یبوست و کم‌آبی می شوید. ضمن این که باید هرگاه احساس دفع داشتید، فورا به دستشویی بروید، چرا که اهمیت ندادن به این احساس «مثلا به علت مشغله کاری» باعث میشود نیاز به اجابت مزاج از بین برود و اساس یبوست‌تان فراهم شود.
گرچه فعالیت بدنی نیز در پیش گیری از یبوست دخیل هست.
اگر در ماه رمضان قند و فشارتان افت میکند…
افت قند خون روزه داران متعارف‌تر از افت فشار خون آنهاست ولی اغلب نمی توانند این دو را از هم تشخیص دهند.
افت فشار خون، مشکلی ناشی از تغییر قطر رگ‌ها یا مشکلات قلبی یا آمیزه‌اي از این دو هست و باید بررسی شود
اما افت قند خون، به علت مصرف قندهای آزاد و ساده مثل قند موجود در زولبیا و بامیه یا حلواست؛
چرا که وقتی این قندهای آزاد، به مقدار چندان، به‌خصوص در وعده سحری، مصرف شوند؛
باعث ترشح ناگهانی هورمون انسولین و کاهش واکنشی قند خون می شوند.
افت قند خون باعث سرگیجه، سردرد، تعریق، لرزش دست و احساس ولع به غذا خوردن میشود.
پیشگیری از افت قند و فشار
بهتر هست تا حد ممکن، مصرف قندهای ساده «مثل زولبیا و بامیه» را به حداقل برسانید.
حذف وعده سحری نیز، به‌خصوص در چند روز اول ماه مبارک رمضان تا زمانی که بدن خودش را با روال جدید تطبیق بدهد،
احتمال افت قند خون را افزایش میدهد؛ پس، از مصرف وعده سحری، صرف‌نظر نکنید.
ضمنا ترش کردن هم یکی دیگر از عارضه‌هایي هست که بعضی از روزه‌داران از آن شکایت میکنند ولی علت ترش کردن، روزه‌داری نیست؛
بلکه خوابیدن بعد از صرف وعده سحری هست. به همین علت کاهش مصرف موادغذایی چرب و شیرین در وعده شام و و نخوابیدن بلافاصله بعد از صرف غذا در وهده‌هاي شام و سحری مانع بروز ترش کردن بعد از برخاستن از خواب میشود.
_ اگر در ماه رمضان دل درد می‌گیرید…
بروز این مشکل معمولا به حجم، دما و سرعت خوردن غذا بستگی دارد.
از آنجا که در طول روزه‌داری، معده برای مدتی نسبتا طولانی خالی میماند، نباید
در وعده افطار، به طور ناگهانی معده را با حجم بالایی از غذاها پر کرد. یکی از دلایلی که پیشنهاد می شود
وعده شام و افطار با هم یکی نشوند، همین دریافت حجم بالا و ناگهانی غذا در وعده افطار هست
که آثار زیانباری به دنبال دارد. از سوی دیگر، بعضی افراد به تشنگی بسیار حساس‌اند و به همین علت، اولین کاری که در افطار میکنند، نوشیدن چند لیوان آب یا شربت خنک هست، در حالی‌که این عادت نیز میتواند باعث بروز دل‌درد شود.
پیشگیری از دل درد
برای جلوگیری از بروز این مشکل، پیشنهاد می شود حجم کمی از غذا و مایعات راکه دمای مناسبی دارند، در وعده افطار مصرف کنید
و بعد از مدت کمی شام بخورید. آرام غذاخوردن و دو وعده کردن افطاری و شام میتواند تا حد زیادی از بروز دل‌درد پیشگیري کند.
بهتر هست در وعده افطار فقط یک چای ولرم یا شیر گرم با مقداری نان و پنیر بخورید تا قندخون‌تان کمی افزایش یابد
و ضعف‌تان برطرف شود و کمی بعد، غذای اصلی را میل کنید.
_ اگر بوی دهان آزارتان میدهد…
تعداد زیادی از روزه‌داران می گویند اگر چه بعد از هر وعده خوراکی مسواک می زنند و نخ دندان میکشند، باز هم طی روز دهانشان بوی نامطبوعی میدهد. علت این بوی ناخوشایند، غیر از باقی ماندن مواد خوراکی در دهان، تغییر در روش متابولیسم بدن هنگام روزه‌داری هست.
وقتی برای مدتی نسبتا طولانی غذا نمیخوریم، به جای قندها، چربی‌هاي بدنمان می‌سوزند و از سوخت انها انرژی ساخت میشود
و محصول‌هاي فرعی ناشی از سوخت چربی‌ها که اصطلاحا «ترکیب‌هاي کتونی» نامیده میشوند،
در خون گردش پیدا می کنند و عامل اصلی ایجاد بوی دهان می شوند.
پیشگیری از بوی بد دهان
رعایت بیش از پیش بهداشت دهان و دندان برای پیش گیری از بوی ناخوشایند دهان در طول روزهای روزه‌داری، ضروری هست.
این بو معمولا در روزهای اولیه روزه‌داری اکثر هست اما کم کم زمان، با تنظیم متابولیسم بدن و کاهش ساخت ترکیب‌هاي کتونی، شدتش کمتر خواهد شد.
گرچه افزایش مصرف مایعات میتواند تا حدی از بروز بوی بد دهان بکاهد اما آن را کاملا برطرف نمیکند.
با این حال، برای جلوگیری و کاهش شدت ساخت ترکیب‌هاي کتونی و رهایی از بوی نامطبوع ناشی از آن ها، پیشنهاد می شود
حتما وعده سحری را بخورید و بعد از صرف این وعده دندان‌هایتان را مسواک بزنید
و نخ دندان بکشید و مسواک را روی زبان‌تان نیز بکشید.
بهرهگیری از دهانشویه نیز میتواند تا حد زیادی سودمند باشد.
