علائم فشار خون بالا و پایین + راه های ساده تنظیم فشار خون
علائم فشار خون بالا و پایین
در این بخش علائم فشار خون بالا و فشار خون پایین را مرور میکنیم. فشار خون وضعیتی است که در ان فشار وارد بر دیواره رگ ها و جریان خون از میزان طبیعی خود بالاتر و یا پایین تر میرود. چاقی، کم تحرکی، تبعیض و عوامل اجتماعی، افسردگی، دیابت، وراثت، سن و مصرف نوشیدنی های الکلی از جمله علل ابتلا به فشار خون هستند. در ادامه بیشتر صحبت میکنیم.
نشانه فشار خون بالا
اگر به دنبال لیستی از علائم و نشانه‌های فشار خون بالا هستید خوب است بدانید چیزی پیدا نخواهید کرد. زیرا بیشتر اوقات، فشار خون بالا علامتی ندارد. این باور اشتباه وجود دارد که فشار خون بالا با احساس اضطراب، تعریق، مشکل در خواب و یا گُرگرفتگی در صورت همراه است.
اما واقعیت این است که فشار خون بالا تا حدود زیادی بی‌علامت است و می توان آن را قاتل خاموش دانست. اگر به این امید که علامت‌های خاصی به شما هشدار خواهند داد که فشار خون‌تان بالاست، از نظارت فشار خون خود غافل شوید، خطر بزرگی را وارد زندگی‌تان کرده‌اید.
توصیه میکنیم:
سعی نکنید خودتان فشار خون‌تان را تشخیص دهید. تشخیص پزشکی فشار خون فقط باید توسط پزشک یا مراقبین بهداشت انجام شود. عدد فشار خون‌تان را بدانید و تغییرات لازم برای مراقبت از سلامتی و حفظ فشار خون نرمال را انجام دهید. در بیشتر موارد، فشار خون بالا سبب سر درد یا خون‌ریزی بینی نمی‌شود.
بهترین و دقیق‌ترین شواهد علمی نشان می دهند که فشار خون بالا منجر به سر درد نمی‌شود به جز در مورد افزایش فشار خون اورژانسی که زمانی است که فشار خون ۱۲۰/۱۸۰ یا بالاتر است. اگر فشار خون شما به طور غیرمعمول بالاست و سر درد یا خون‌ریزی بینی دارید و احساس ناخوشی میکنید، پنج دقیقه صبر کرده و دوباره فشار خون‌تان را چک کنید. اگر باز هم عدد فشار خون‌تان ۱۲۰/۱۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر بود، اورژانس خبر کنید.
علائم مرتبط دیگر با فشار خون که قطعی هم نیستند
طیفی از علائم دیگر هم وجود دارند که به طور غیر مستقیم ممکن است با فشار خون بالا مرتبط باشند، اما همیشه هم ناشی از فشار خون بالا نیستند، مانند:
لکه های خون در چشم‌ها :
لکه‌های خون در چشم‌ها بیشتر در افراد دچار دیابت یا فشار خون بالا دیده میشوند، اما نمی توان نتیجه گرفت که این دو عارضه سبب ایجاد لکه‌های خون در چشم میشوند. دیدن مگس پران در چشم نیز با فشار خون بالا ارتباط ندارد، اما پزشک متخصص چشم میتواند آسیب ناشی از فشار خون بالای درمان نشده به عصب بینایی را تشخیص بدهد.
گُرگرفتگی در صورت :
گُرگرفتگی صورت زمانی روی میدهد که رگ‌های خونی در صورت، گشاد میشوند. این اتفاق میتواند به علتی غیرقابل پیش بینی یا در واکنش به عده ای از عوامل مانند قرار گرفتن در معرض خورشید، هوای سرد، خوردن غذای تند، قرار گرفتن در معرض وزش باد، نوشیدن مایعات داغ و استفاده از محصولات مراقبت از پوست روی بدهد.
نشانه های فشار خون بالا
گُرگرفتگی در صورت میتواند در اثر استرس هیجانی، مصرف الکل و ورزش نیز روی بدهد و همه ی ی‌ی این عوامل، فشار خون را نیز میتوانند بالا ببرند. هر چند گُرگرفتگی صورت ممکن است هنگامی که فشار خون‌تان بالاتر از حد معمول است روی بدهد، اما فشار خون بالا، علت گُرگرفتگی صورت نیست.
سرگیجه:
سرگیجه میتواند از عوارض جانبی عده ای از داروهای فشار خون باشد، اما ناشی از فشار خون بالا نیست. البته سرگیجه را نباید نادیده بگیرید، مخصوصا اگر ناگهانی شروع شود.
سرگیجه‌های ناگهانی، از دست دادن تعادل و هماهنگی بدن و مشکل در راه رفتن همگی از علائم هشداردهنده‌ی یک سکته‌ی مغزی میتوانند باشند. فشار خون بالا، ریسک فاکتوری برای سکته مغزی است.
سن:
ریسک فشار خون بالا با بالا رفتن سن، بیشتر میشود. تا حدود ۶۴ سالگی، فشار خون بالا در میان مردان بیشتر است، اما زنان بعد از ۶۵ سالگی در معرض فشار خون بالا قرار می‌گیرند.
سابقه خانوادگی:
فشار خون بالا میتواند ژنتیکی باشد.
داشتن اضافه وزن یا چاق بودن:
علت فشار خون بالا
هر چـه وزن‌تان بیشتر باشد، به خون بیشتری برای تامین اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز بافت‌ها نیاز خواهید داشت. با افزایش حجم خون در گردش در رگ‌ها، فشار وارد بر دیواره‌ی عروق نیز افزایش مییابد.
نداشتن تحرک بدنی:
افرادی که فعالیتی ندارند معمولاً ضربان قلب‌شان بالاتر است. هر چـه ضربان قلب شما بالاتر باشد، قلب‌تان مجبور است با هر انقباض سخت‌تر کار کند و فشار وارد بر عروق‌تان بیشتر خواهد بود. ضمنا نداشتن تحرک بدنی، ریسک چاقی را بیشتر میکند.
استفاده از تنباکو:
سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو نه تنها فشار خون را فورا بالا میبرد بلکه مواد شیمیایی موجود در تنباکو میتوانند به دیواره‌ی عروق آسیب وارد کنند. این اتفاق باعث تنگی عروق شده و ریسک بیماری قلبی را افزایش میدهد. قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار هم سبب افزایش احتمال بیماری قلبی میشود.
نمک زیاد در رژیم غذایی:
سدیم زیاد در غذاها میتواند باعث احتباس مایعات در بدن شده و فشار خون را بالا ببرد.
پتاسیم بسیار کم در رژیم غذایی
پتاسیم به تعادل سدیم در سلول‌ها کمک میکند. اگر شما از طریق تغذیه نتوانید پتاسیم کافی دریافت کنید، با تجمع زیاد سدیم در خون‌تان روبرو خواهید شد.
نوشیدن الکل:
نوشیدن الکل به مرور زمان به قلب‌تان آسیب میزند و بر فشار خون اثر منفی می‌گذارد.
استرس:
کاهش فشار خون
استرس زیاد میتواند منجر به افزایش موقتی فشار خون شود. اگر عادت داشته باشید که با هله هوله خوردن و نوشیدن الکل و سیگار کشیدن، استرس‌تان را تسکین بدهید، فقط فشار خون‌تان را در معرض خطر قرار میدهید.
عده ای از بیماری‌های مزمن:
یک سری از بیماری‌های مزمن نیز سبب افزایش ریسک فشار خون بالا میشوند مانند بیماری‌های کلیوی، دیابت و آپنه خواب. گاهی بارداری نیز میتواند مشکل فشار خون بالا ایجاد کند. هر چند فشار خون بالا در بزرگسالان شایع است، اما بچه‌ها نیز در معرض این مشکل قرار دارند. در عده ای از کودکان، مشکلات کلیوی یا قلبی میتواند سبب افزایش فشار خون شود.
و اما کنترل فشار خون بالا در خانه، با 6 گام موثر
فشار خون بالا در صورت عدم درمان میتواند به سکته مغزی، حمله قلبی، آسیب کلیوی، و از دست دادن بینایی منجر شود. بر طبق توصیه های بین المللی فشار خون سالم عدد ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه است. عدد ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه به عنوان فشار خون بالا در نظر گرفته شده است. راهکارهایی برای مدیریت فشار خون بالا بدون درمان های دارویی وجود دارد:
تحرک بدنی:
کارشناسان کلینیک مایو توصیه میکنند روزانه ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ورزش میتواند به پایین آوردن فشار خون منجر شود. اگر شما تا بحال غیر فعال بوده اید، با پزشک خود درباره ورزش های امن صحبت کنید. شروع ورزش باید برای شما به آرامی باشد و ان هم با راه رفتن یا دوچرخه سواری . به تدریج سطح فعالیت های متوسط یا شدید را به روال خود اضافه کنید. حداقل دو روز در هفته ورزش های تقویت عضلات را انجام دهید.
پیروی از رژیم غذایی دش:
این رژیم میتواند نقش موثری در کاهش فشار خون داشته باشد. رژیم غذایی دش شامل خوردن میوه، سبزیجات، غلات کامل، آجیل، لبنیات کم چرب، گوشت بدون چربی، ماهی و … است. چربی های اشباع، چربی های ترانس و کلسترول، غذا های فرآوری شده، لبنیات پرچرب، گوشت پرچرب از این رژیم حذف شده اند.
کم کردن میزان نمک:
اگر دارای فشار خون بالا هستید، میزان مصرف سدیم خود را طبق توصیه انجمن قلب کشور کشور آمریکا به کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم در روز برسانید یعنی کمی بیش از نیم قاشق غذاخوری. یک قاشق غذاخوری نمک ۲۴۰۰ میلی گرم سدیم دارد. البته تنها میز غذا مقصر دریافت نمک نیست، غذا های فرآوری شده و بسیاری از غذا های رستوران ها سدیم بالا دارند.
از دست دادن وزن اضافه:
وزن و فشار خون دو عامل در کنار هم هستند. از دست دادن تنها ۵ پوند وزن میتواند به کاهش فشار خون منجر شود. در این میان چربی اضافه دور کمر بسیار مهم است و به ان چربی احشایی گفته میشود. این چربی میتواند خطرات مرتبط با سلامت از جمله فشار خون بالا، را افزایش دهد. در مردان اندازه دور کمر باید کمتر از ۴۰ اینچ و در زنان باید کمتر از ۳۵ اینچ باشد.
پرهیز از سیگار و الکل:
مطالعات نشان میدهد یک ساعت بعد از استعمال سیگار، فشار خون بالا میرود. اگر شما سیگاری هستید در معرض بیشتر فشار خون بالا و ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارید.
استرس کمتر:
استرس به طور موقت میتواند منجر به افزایش فشار خون شود. سعی کنید تمام عوامل مرتبط با استرس را شناسایی و مدیریت کنید. در هنگام استرس تنفس عمیق داشته باشید. پرداختن به ورزش هایی مانند یوگا از شدت استرس روزانه می کاهد.
فشار خون پایین
فشار خون پایین ممکن است ایده آل به نظر برسد، چون در عده ای از افراد مشکلی ایجاد نمی کند. اما در عده‌ای، فشار خونی که به طور غیرمعمول پایین است، سبب سرگیجه و غش میشود. در موارد شدید، فشار خون پایین میتواند بسیار خطرناک باشد.
فشار خون پایین‌تر از ۶۰/۹۰ میلی متر جیوه به طور کلی فشار خون پایین تلقی میشود. دلایل فشار خون پایین طیف گسترده‌ای دارند، از دهیدراته شدن بدن گرفته تا بیماری‌های جدی. مشخص کردن علت فشار خون پایین برای شیوه‌ی درمان مهم است.
علائم فشار خون پایین
در عده ای از افراد، فشار خون پایین نشاندهنده‌ی یک مشکل پنهان است، مخصوصا اگر کاهش فشار خون ناگهانی یا همراه با علائم زیر باشد:
= سرگیجه یا احساس سبُکی در سر
= غش کردن
= تاری دید
= تهوع
= خستگی
= افت تمرکز و توجه
شوک
فشار خون بیش از حد پایین میتواند سبب شوک شود. علائم فشار خون بسیار پایین که خطر شوک به همراه دارد شامل موارد زیر میشود:
= اختلال حواس مخصوصا در افراد سالمند
= سردی و رنگ پریدگی پوست
= تنفس تند و سطحی
= نبض تند و ضعیف
چـه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم شوک را دارید باید هر چـه سریع‌تر اورژانس خبر کنید. اما اگر معمولاً فشار خون‌تان پایین است، اما احساس بدی ندارید و حال‌تان خوب است، پزشک‌تان فقط توصیه میکند طی چکاپ‌های روتین، فشار خون‌تان را نظارت کنید.
حتی سرگیجه یا احساس سبُکی در سر که گهگاه بروز میکند ممکن است مشکلی نسبتا غیرجدی باشد، مثلا ناشی از دهیدراسیون خفیف بدن در اثر زیاد در معرض نور و گرمای خورشید بودن.
علت فشار خون پایین
فشار خون معیاری است برای میزان فشاری که در عروق‌تان طی زمان‌های فعالیت و استراحت با هر ضربان قلب ایجاد میشود.
فشار خون سیستولیک:
عدد بالایی در قرائت فشار خون، مقدار فشاری است که قلب‌تان هنگام پمپاژ خون در عروق به سمت تمام بدن وارد میکند.
فشار خون دیاستولیک:
عدد پایینی در قرائت فشار خون به مقدار فشار در عروق در زمانی گفته میشود که قلب بین دو تپش استراحت میکند. فشار خون نرمال به فشار خون پایین‌تر از ۸۰/۱۲۰ میلیمتر جیوه گفته میشود.
فشار خون طی روز بسته به وضعیت بدن، ریتم تنفس، میزان استرس، دارو‌هایی که مصرف میکنید، چیزی که می‌خورید و می‌نوشید و زمان روز نوسان دارد. فشار خون معمولاً در شب، پایین‌ترین است و بعد از بیدار شدن به میزان قابل توجهی بالا میرود.
فشار خون چقدر میتواند پایین بیاید؟
چیزی که برای شما فشار خون پایین محسوب میشود ممکن است برای عده‌ای دیگر نرمال باشد. بیشتر پزشکان فشار خون را تنها زمانی خیلی پایین میدانند که علائمی ایجاد نماید. عده ای از کارشناسان فشار خون پایین‌تر از ۶۰/۹۰ را فشار خون پایین میدانند.
افت ناگهانی فشار خون میتواند خطرناک باشد. کاهش ناگهانی فشار خون میتواند سبب سرگیجه و غش شود، زیرا مغز نمی تواند خون کافی دریافت کند. ضمنا افت ناگهانی فشار خون در اثر از دست دادن ناگهانی خون به مقدار زیاد، مثلا در اثر خون‌ریزی کنترل نشده، عفونت‌های شدید یا واکنش‌های آلرژیک میتواند بسیار خطرناک باشد.
چـه عوارض یا بیماری‌هایی میتوانند سبب کاهش فشار خون شوند؟
بارداری: سیستم گردش خون طی بارداری فورا گسترش پیدا میکند و سبب افت فشار خون میشود. این اتفاق طبیعی است و فشار خون معمولاً بعد از زایمان، به حالت پیش از بارداری برمی‌گردد.
مشکلات قلبی:
عده ای از بیماری‌های قلبی که میتوانند سبب فشار خون پایین شوند شامل ضربان قلب بسیار کُند، مشکلات دریچه‌ی قلب، حمله قلبی و نارسایی قلبی میشوند.
مشکلات غدد درون ریز:
بیماری‌های تیروئید، ناکارآمدی غدد آدرنال، پایین بودن قند خون و در برخی موارد دیابت، میتوانند علت فشار خون پایین باشند.
دهیدراسیون:
وقتی بدن شما مقدار زیادی مایعات از دست میدهد، میتواند سبب ضعف، سرگیجه و خستگی شود. تب، تهوع، اسهال شدید، استفاده‌ی زیاد از داروهای ادرارآور و تمرینات ورزشی سنگین و شدید میتوانند بدن را دهیدراته کنند.
از دست دادن خون:
از دست دادن خون زیاد مثلا در اثر یک آسیب جدی یا خون‌ریزی داخلی، باعث کاهش مقدار خون در بدن شده و افت شدید در فشار خون ایجاد میکند.
عفونت شدید:
وقتی عفونتی در بدن وارد جریان خون میشود میتواند سبب افت خطرناک فشار خون شود که به ان شوک سپتیک می گویند.
واکنش آلرژیک شدید «آنافیلاکسی»:
محرک‌های معمول واکنش‌های شدید آلرژیک شامل غذاها، عده ای از داروها، لاتکس و زهر حشرات میشوند. آنافیلاکسی میتواند سبب مشکلات تنفسی، کهیر، خارش، تورم گلو و افت شدید فشار خون شود.
کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی:
کمبود ویتامین B۱۲ و اسید فولیک میتواند جلوی تولید کافی گلبول‌های قرمز خون را بگیرد و فشار خون را پایین بیاورد.
سن:
افت فشار خون در حالت ایستاده یا بعد از غذا خوردن معمولاً در افراد بالای ۶۵ سال رخ میدهد.
داروها:
افرادی که داروهای بخصوصی مصرف میکنند، مثلا داروهای فشار خون بالا، در معرض افت فشار خون هستند.
عده ای از بیماری‌ها:
پارکینسون، دیابت و عده ای از بیماری‌های قلبی، افراد را در معرض افت فشار خون قرار می‌دهند.
و اما درمان های خانگی برای افت ناگهانی فشار خون
در حالی‌که اغلب از فشار خون بالا به عنوان یک وضعیت خطرناک پزشکی یاد میشود، اما افت فشار خون یا همان فشار خون پایین نیز میتواند منجر به عواقب شدید و حتی تهدید کننده زندگی گردد. افت فشار خون ناشی از استراحت طولانی مدت در بستر، کم آبی بدن، استرس و اضطراب، عفونت، بارداری و حتی عوارض جانبی برخی داروها است و شامل فشار خون کمتر از 60/90 میلی متر جیوه میشود.
مصرف مقادیر کافی از نمک:
بدن مـا برای عملکرد صحیح، تعادل مایعات و پیشگیري از افت فشار خون نیاز به مقادیر کافی از نمک در روز دارد. یک فرد باید به طور متوسط روزانه یک قاشق چای خوری نمک یا در حدود 2300 میلی گرم سدیم به بدن برساند.
خوردن وعده های غذایی کوچک و منظم:
خوردن وعده های غذایی بزرگ و سنگین میتواند منجر به افت ناگهانی فشار خون تحت عنوان افت فشار خون وضعیتی شود. بهترین راه برای جلوگیري از بروز این حالت، انتخاب وعده های غذایی کوچکتر و کم کربوهیدرات در طول روز و اضافه کردن میان وعده های غذایی به ساعات روز است.
تغییر آرام وضعیت فیزیکی:
اگر با انجام هر حرکت فیزیکی مانند جا به جا شدن دچار تجربه سرگیجه، تاری دید، سبکی سر، می‌شوید، دچار افت فشار خون وضعیتی شده اید. یکی از راه های مبارزه با این علائم تغییر آرام وضعیت فیزیکی است. ماندن در یک موقعیت فیزیکی حداقل برای 60 ثانیه و مجددا جا به جا شدن، از سرگیجه ناشی از افت فشار خون وضعیتی پیشگیري میکند.
در نظر گرفتن بالش اضافه هنگام خواب:
این کار یک ترفند عالی برای مبارزه با افت فشار خون است. خوابیدن با یک بالش اضافه باعث میشود سر بالاتر از سطح قلب قرار گیرد و با این کار با اثرات جاذبه زمین کمتر میشود.
استفاده از جوراب واریس:
استفاده از این جوراب ها به دلیل اضافه کردن فشار به پاها، منجر به بهبود علائم افت فشار خون میشود و جریان خون را در سراسر بدن افزایش میدهد. جوراب واریس یک درمان شناخته شده برای پیش گیری از ترومبوز عروقی نیز شناخته میشود.
نوشیدن مایعات بیشتر:
نوشیدن مایعات به پیش گیری از افت فشار خون کمک میکند. افزایش مصرف مایعاتی مانند آب و یا نوشیدنی های حاوی الکترولیت مانند آب نارگیل به جلوگیری از علائم کمک میکنند.
اضافه کردن قهوه به رژیم غذایی:
باور کنید یا نه، قهوه و یا حتی چای کافئین دار یک گزینه درمانی برای افت فشار خون است. مصرف کافئین منجر به افزایش گردش خون و مبارزه با افت فشار خون وضعیتی میشود.
اجتناب از موقعیت های خاص:
شرایط خاصی مانند موقعیت های ترسناک یا ناراحت کننده عاملی برای افت سریع فشار خون است و آنهم به واسطه افزایش استرس.
استفاده از ریشه شیرین بیان:
ریشه شیرین بیان یک درمان گیاهی برای درمان فشار خون پایین است. این گیاه با حمایت از عملکرد سالم آدرنال، فشار خون را تنظیم میکند. شما می توانید ریشه شیرین بیان را در فرم های کپسول، قرص، یا حتی چای مصرف کنید. اگر از داروهای رقیق کننده خون، یا داروهای فشار خون استفاده میکنید، حتما در مورد استفاده از این گیاه با پزشک تان مشورت کنید.
درباره فشار خون بالا یا پایین در پایین همین جا بیشتر بخوانید.
