کدام شیر گیاهی برای سیاره زمین بهتر است؟
ما محصولاتی را کـه فکر میکنیم برای خوانندگان ما مفید هستند، اضافه میکنیم. وقتی برای نخستین بار بـه رژیم غذایی گیاهی روی آوردم، گزینه هاي زیادی برای شیر غیر لبنی وجود نداشت. از ان زمان تغییر کرده اسـت اما امروزه با توجه بـه تعداد زیادی از شیرهای گیاهی، توجه بـه پیامد های زیست محیطی آن ها نیز مهم اسـت.
از این گذشته، در حالی کـه صنعت لبنیات بـه دلیل مصرف زیاد منابع، رپ بدی دریافت کرده اسـت، این بدان معنا نیست کـه شیرهای گیاهی هیچ تاثیری بر محیط زیست ندارند. در جستجوی خود برای دوستدار محیط زیست ترین شیرهای گیاهی، متوجه شدم کـه انواع مختلف از نظر منابع طبیعی و انتشار گازهای گلخانه اي ردپای متفاوتی دارند.
این مقاله از مجله تفریحی تالاب اثرات زیست محیطی شیرهای مختلف گیاهی را بررسی می کند و نکاتی را برای انتخاب دوستدار محیط زیست ارائه میدهد.
بیشتر بخوانید: شیر غیر لبنی چیست و چه مزایایی دارد؟
ارزیابی اثرات زیست محیطی شیر غیر لبنی
هنگام مقایسه اثرات زیست محیطی شیرهای گیاهی، مهم اسـت کـه بدانیم گیاهان مختلف بـه چه منابعی برای رشد نیاز دارند و ردپایی کـه ممکن اسـت از خود بـه جا بگذارند. یک مطالعه اخیر کـه از داده‌هاي بیش از 10000 مزرعه در سراسر جهان برای مقایسه اثرات زیست‌محیطی لبنیات، سویا، بادام، جو دوسر و شیر برنج استفاده کرد، بـه این نتیجه رسید کـه هر شیر غیرلبنی برای کره زمین بهتر از لبنیات اسـت.
در واقع، لبنیات ممکن اسـت سه برابر شیرهای گیاهی اثر گازهای گلخانه اي داشته باشد و برای تولید بـه 9 برابر زمین نیاز دارد. برخلاف شیرهای لبنی، شیرهای گیاهی برای پرورش حیوانات بـه منابع طبیعی نیاز ندارند. با این حال، گیاهانی کـه برای تولید شیرهای تجاری استفاده می‌شوند، هنوز بـه منابع محدودی مانند زمین و آب نیاز دارند. تولید آن ها همچنین گازهای گلخانه اي مانند دی اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن منتشر می کند کـه بـه گرمایش جهانی کمک می کند.
با این حال، همه ی شیرهای گیاهی دارای مزایا و معایب مختلفی هستند. انتخاب بهترین ممکن اسـت بـه این بستگی دارد کـه کدام عوامل محیطی برای شـما مهم‌تر اسـت. در حال حاضر، هیچ روش علمی دقیقی برای رتبه بندی اثرات زیست محیطی شیر گیاهی وجود ندارد. با این حال، اگر نگران استفاده از آب هستید، بهتر اسـت از شیر بادام و برنج و همچنین اگر در مورد استفاده از زمین نگران هستید از شیر سویا و جو دو سر خودداری کنید. شیر شاهدانه، نخود و نارگیل ممکن اسـت گزینه هاي بهتری باشند.
شیر سویا
همراه با گوشت گاو، سویا یکی از بزرگ ترین محرک هاي جنگل زدایی در جنگل هاي بارانی آمازون بـه دلیل مقدار زمین مورد نیاز برای پاسخگویی بـه تقاضا اسـت. یک مطالعه نشان داد کـه یک وعده 4 فنجان «1 لیتری» شیر سویا بـه حدود 1 مایل مربع «2.6 کیلومتر مربع» زمین درسال نیاز دارد.
با این حال، اکثر محصولات سویا برای تغذیه دام و تولید سوخت زیستی کشت می‌شوند، نه برای تولید شیر سویا برای انسان. در واقع، برخی منابع نشان میدهند کـه درصد بسیار کمی از سویای جهانی برای مصرف مستقیم مردم کشت میشود.
عده اي از شرکت هاي شیر سویا مانند وجود دارند کـه ادعا می کنند فقط از سویای ارگانیک کشت شده استفاده می کنند کـه عامل جنگل زدایی آمازون را از بین میبرد. در حالی کـه سویا ممکن اسـت بـه زمین زیادی نیاز داشته باشد، مزایای دیگری نیز دارد. مانند سایر حبوبات، محصولات سویا بـه تثبیت نیتروژن در خاک کمک می کند، کـه نیاز بـه استفاده از کودهای نیتروژنی را کاهش میدهد.
شیر بادام
شیر بادام یکی از پر مصرف ترین شیرهای گیاهی اسـت کـه بـه میزان قابل توجهی نسبت بـه شیر سویا یا جو دوسر بـه آب بیشتری نیاز دارد. یک مطالعه تخمین زده اسـت کـه برای تولید یک بادام بـه 3.2 گالن «12.1 لیتر» آب نیاز اسـت. در مطالعه دیگری کـه ردپای آب 9 محصول را مقایسه کرد، بادام بالاترین ردپایی را داشت – بیشتر از سیب، انگور، گوجه فرنگی، پرتقال، هلو، گیلاس، سیب زمینی و هویج.
در واقع، بادام بـه قدری آب مصرف می کرد کـه نویسندگان توصیه کردند دیگر کشت نشوند. علاوه بر این، حدود 80 درصد بادام جهان در کالیفرنیا کشت میشود، کـه درسال‌هاي اخیر خشکسالی شدیدی را تجربه کرده و منابع آبی را بیشتر تهدید کرده اسـت. وقتی صحبت از منابع زمین می شود، مطالعات نشان میدهد کـه آجیل کمتر از بلغور جو دوسر اما بیشتر از برنج نیاز دارد.
شیر شاهدانه
گیاه شاهدانه دوستدار محیط زیست اسـت زیرا عملکرد بالایی دارد و میتوان از تمام قسمت هاي ان استفاده کرد. از برگ و دانه ان برای تهیه روغن و شیر استفاده می شود، در حالی کـه ساقه و ریشه ان مواد تشکیل دهنده مصالح ساختمانی، الیاف نساجی و کاغذ کنفی و پلاستیک اسـت.
علاوه بر این، شاهدانه بـه طور طبیعی در برابر بیماری ها مقاوم اسـت و سایه ایجاد می کند کـه بـه کاهش علف هاي هرز کمک می کند. این عوامل بـه این معنی اسـت کـه علف کش ها و آفت کش هاي کمتری برای رشد کنف مورد نیاز اسـت. ریشه هاي عمیق آن ها همچنین ممکن اسـت خاکی را کـه در ان رشدکرده اند تغذیه کند. خود شیر شاهدانه دارای چندین فواید سلامتی اسـت.
شیر برنج
شیر برنج مقدار قابل توجهی از گازهای گلخانه اي را تامین می کند. دلیل این امر این اسـت کـه شالیزارهای برنج حاوی باکتری‌هایي هستند کـه هنگام غرقابی مقادیر قابل‌توجهی متان از خود ساطع می کنند کـه این یک روش استاندارد برای محصولات برنج اسـت.
جای تعجب نیست کـه برنج نیز برای تولید بـه آب زیادی نیاز دارد. با این حال، در مورد منابع زمین، برنج نسبت بـه سویا، جو و بادام زمین کمتری مصرف می کند. علاوه بر این، برنج حاوی سطوح بالایی از آرسنیک اسـت کـه ممکن اسـت آبراه هاي مجاور را آلوده کند.
شیر جو دوسر
جو اغلب بـه عنوان محصولات تک کشت در مقیاس بزرگ کشت می شود، بـه این معنی کـه آن ها تنها محصولی هستند کـه بـه طور مکرر دریک زمین رشد می کنند.
تک کشت ها تنوع زیستی حشرات را در اکوسیستم اطراف کاهش می دهند کـه ممکن اسـت منجر بـه افزایش آفات ودر نهایت استفاده از آفت کش ها شود. تک‌کشت‌ها همچنین ممکن اسـت مواد مغذی خاک را کاهش دهند و حاصلخیزی کلی محصول را کاهش دهند.
علاوه بر این، جو طبق معمولً با آفت‌کش‌هاي مبتنی بر گلایفوسیت رشد میکند، کـه ممکن اسـت باعث رشد و گسترش پاتوژن‌هاي مقاوم بـه گلایفوسیت شود کـه بر گیاهان، حشرات و حیوانات تأثیر منفی میگذارد.
با این حال، با توجه بـه محاسبه‌هاي چرخه حیات انجام شده توسط برند شیر جو دوسر سوئدی Oatly، فرآیندهای ان منجر بـه انتشار 80 درصد گازهای گلخانه‌اي کمتر، 60 درصد انرژی کمتر و 80 درصد استفاده کمتر از زمین نسبت بـه شیر لبنی میشود. بـه خاطر داشته باشید کـه عوامل محدود کننده و سوگیری ها در مطالعاتی کـه با بودجه صنعت انجام می شود، رایج اسـت.
تحقیقات دیگر نشان میدهد کـه جو دوسر بـه منابع زمین بیشتری نسبت بـه سویا، بادام و برنج نیاز دارد. در مورد استفاده از آب، جو دوسر بـه میزان قابل توجهی کمتر از بادام و برنج نیاز دارد و فقط کمی بیشتر از سویا.
شیر نخود
نخود فرنگی بومی مناطقی اسـت کـه تمایل بـه بارندگی قابل توجهی دارند، بـه این معنی کـه برای رشد بـه منابع آبی موجود کمتری نیاز دارند. علاوه بر این، محصولات نخود اغلب بـه آبیاری زیادی نیاز ندارند و توسط کشاورزان در تناوب می‌شوند. این بـه تثبیت طبیعی نیتروژن در خاک و کاهش درخواست کود کمک می کند. علاوه بر این، بر خلاف سویا، نخودفرنگی در حال حاضر از نظر ژنتیکی اصلاح نشده اسـت تا در برابر علف‌کش‌ها مقاوم باشد.
شیر نارگیل
اطلاعات کمی در مورد اثرات مستقیم محیطی شیر نارگیل در معرض اسـت. با این حال، برخی تحقیقات نشان میدهد کـه شیر نارگیل حدود نیمی از انتشار گازهای گلخانه اي شیر سویا را تشکیل میدهد.
درختان نارگیل برای تولید بـه آب بسیار کمی نیاز دارند. مانند سایر درختان، آن ها نیز غرق کربن طبیعی هستند، بـه این معنی کـه دی اکسید کربن را از جو جذب می کنند و اکسیژن تولید می کنند. این عامل ممکن اسـت بـه کاهش انتشار کربن کلی شیر نارگیل کمک کند.
با این حال، نارگیل در مناطق گرمسیری رشد می کند، و نگرانی وجوددارد کـه افزایش تقاضا ممکن اسـت بـه معنای احتمال جابجایی گونه هاي بومی و از دست دادن تنوع زیستی باشد. از سوی دیگر، برخی تحقیقات نشان میدهد کـه نارگیل در واقع ممکن اسـت تنوع زیستی را ارتقا دهد و تهدیدی برای اکوسیستم ها نیست.
خلاصه این کـه تحقیقات بیشتری در مورد تأثیرات زیست محیطی شیرهای گیاهی مورد نیاز اسـت تا مشخص شود کدام شیرهای گیاهی بهترین رتبه را دارند. در حالی کـه همه ی شیرهای گیاهی مزایا و معایب خاص خودرا دارند، شیر شاهدانه و نخود ممکن اسـت نسبت بـه سایرین کمتر بـه منابع نیاز داشته باشند.
بیشتر بخوانید: بهترین و بد‌ترین زمان نوشیدن شیر را بدانید
طرز تهیه شیر گیاهی در خانه
ساختن شیر گیاهی خود نه تنها بـه شـما نظارت بیشتری بر مواد مورد استفاده میدهد، بلکه ممکن اسـت دوستدار محیط زیست نیز باشد. در این جا نحوه تهیه 4 فنجان «945 میلی لیتر» شیر جو دو سر خامه اي در خانه آورده شده اسـت.
عناصر
1 فنجان «90 گرم» جو دوسر نورد شده
3 فنجان «710 میلی لیتر» آب
1 خرمای میجول بدون هسته
1/8 قاشق چایخوری نمک
1/2 قاشق چایخوری عصاره وانیل
طرز تهیه
تمام مواد فوق را بـه مدت 30 تا 60 ثانیه در مخلوط کن یا غذاساز با سرعت بالا مخلوط کنید تا کرم رنگ شود. مطمئن شوید کـه بیش از حد مخلوط نکنید، زیرا ممکن اسـت شیر لزج شود.
مایع را – ترجیحاً دو بار – از طریق یک حوله بسیار نازک دریک کاسه بزرگ صاف کنید تا آشغال ها از بین بروند.
شیر صاف شده را دریک ظرف در بسته مانند شیشه میسون درب دار بریزید و بـه مدت 3 تا 5 روز در یخچال قرار دهید.
شـما می توانید از شیر گیاهی خانگی در تمام روش هایي کـه ممکن اسـت از شیر گیاهی خریداری شده در فروشگاه استفاده کنید، استفاده کنید. بـه خودی خود و همچنین در غلات، گرانولا، اسموتی ها و خمیر برای محصولات پخته شده خوب می شود.
خلاصه این کـه شیرهای گیاهی خانگی را می توانید بـه اسانی درست کنید، اگر چه ماندگاری کمتری نسبت بـه شیرهای تجاری دارند. ساختن شیر گیاهی خود بـه شـما نظارت بیشتری بر روی مواد مورد استفاده میدهد.
بیشتر بخوانید: با مصرف شیر در 2 هفته 6 کیلو وزن کم کنید !
نکاتی برای انتخاب دوستدار محیط زیست شیر گیاهی
هنگام انتخاب یک شیر گیاهی بر اساس ردپای محیطی، بـه خاطر داشته باشید کـه شیر شاهدانه، نخود و نارگیل ممکن اسـت اثرات زیست محیطی کمتری نسبت بـه انواع دیگر داشته باشند. شاید بهتر باشد بین چند نوع چرخش کنید تا ببینید کدام را ترجیح میدهید و از شرکت هاي محلی کـه پایداری را ترویج می کنند حمایت کنید.
بعلاوه، امتحان کردن چند نوع ممکن اسـت بـه شـما کمک کند از فواید متعددی بهره مند شوید، زیرا شیرهای گیاهی دارای طیف گسترده اي از ترکیبات مغذی هستند. بـه عنوان مثال، شیر بادام نسبت بـه شیر سویا یا نخود پروتئین کمتری دارد، در حالی کـه عده اي از شیرها با مواد مغذی مانند ویتامین D و B12 غنی شده اند. بسته بندی یکیدیگر از عوامل مهم اسـت. خرید شیر گیاهی کـه دریک ظرف قابل بازیافت عرضه می شود، بهترین کار برای کاهش ضایعات اسـت.
اگر برای خانواده شـما منطقی اسـت، خرید شیرهای گیاهی ارگانیک نیز ممکن اسـت بـه سیاره زمین کمک کند. انجام اینکار بـه کاهش استفاده از آفت کش ها و علف کش ها کمک می کند، کـه بـه خاک آسیب می‌رساند، آب و هوا را آلوده می کند و حتی منجر بـه از دست دادن تنوع زیستی می شود.همچنین می توانید شیر را در خانه با استفاده از آجیل خام، غلات یا حبوبات تهیه کنید .
خلاصه این کـه در حالی کـه بـه طور کلی بهترین شیر گیاهی وجود ندارد، انتخاب شیرهایی کـه از بسته بندی قابل بازیافت استفاده می کنند و بـه صورت ارگانیک تولید می‌شوند ممکن اسـت اثرات زیست محیطی را بـه حداقل برساند. شـما همچنین می توانید بین چند نوع تجاری بچرخانید و شیر خودرا در خانه درست کنید.
در پایان
تحقیقات نشان میدهد کـه شیرهای گیاهی نسبت بـه شیرهای لبنی ردپای محیطی بـه طور قابل توجهی کمتری دارند. با این حال، انها کاملاً بدون تأثیر نیستند.
تا زمانی کـه تحقیقات بیشتری در معرض نباشد، انتخاب دوستدار محیط زیست ممکن اسـت در درجه اول بـه این بستگی داشته باشد کـه کدام عوامل برای شـما مهم هستند. شیرهای گیاهی مختلف اثرات متفاوتی بر مصرف آب و زمین و همچنین انتشار گازهای گلخانه اي دارند.
بر اساس داده‌هاي کنونی، بـه نظر می رسد کـه بادام بـه بیشترین میزان آب نیاز دارد، جو دوسر بـه شدت زمین‌بر اسـت و برنج بیش از حد گازهای گلخانه‌اي منتشر می کند. در عوض، ممکن اسـت شیر نارگیل، شاهدانه یا نخود را امتحان کنید.
دراین بین، می توانید با انتخاب شیرهای گیاهی بسته بندی شده در مواد قابل بازیافت یا خرید ارگانیک درصورت امکان، تأثیرات زیست محیطی خودرا بـه حداقل برسانید. حتی می توانید شیر گیاهی خودرا در خانه درست کنید تا نظارت بیشتری بر نحوه تهیه ان داشته باشید.
