معلوم نیست که رشته مدیریت مالی دقیقا چه زمانی به وجود آمد اما به نظر میرسد در همان زمانی که انسانها با تجارت آشنا شدند و مفهوم پول را به وجود آوردند، افراد با تجربه و آزمون سعی کردند تا منابع مالی خود را حفظ و در جهت افزایش آن تلاش بیشتری کنند. در حال حاضر مدیریت مالی یکی از مهمترین بخشهای هر سازمانی محسوب میشود و حیات یک سازمان بدون وجود آن امکانپذیر نخواهد بود. در کنار این موضوع, مدیریت مالی شخصی نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و میتواند آرامش را به زندگی افراد هدیه کند. در این نوشته قصد داریم تا شما را با مدیریت مالی و انواع آن بیشتر آشنا کنیم.
به طور کلی مدیریت مالی، یکی از بخشهای اساسی هر سازمان است. همه سازمانهای دولتی و خصوصی برای رسیدن به اهداف خود بایستی منابع مالی خود را به درستی مورد استفاده قرار داده و همواره سود و بهرهوری را اندازهگیری کنند. برای رسیدن به این هدف نیاز به افرادی دارند که توانایی رصد منابع مالی سازمان را داشته باشد و تصمیمات درستی در این راستا بگیرد. به همین خاطر در دانشگاههای مختلف ایران و جهان، رشتهای به نام رشته مدیریت مالی در مقطع کارشناسی وجود دارد. در این رشته به دانشجویان شیوههای تصمیمگیری برای رسیدن به اهداف مالی سازمان آموخته میشود.
از فردی که در رشته مدیریت مالی تحصیل کرده است انتظار میرود که وظایف زیر را در یک سازمان بر عهده بگیرد:
مدیریت مالی
رشته مدیریت مالی که در دانشگاهها تدریس میشود در مورد مدیریت مالی سازمانها و شرکتهاست. اما مدیریت مالی در زندگی روزمره ما انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
در این مدل، مدیریت مالی روی اموال یک شخص تمرکز میکند و سعی در حفظ و افزایش آن خواهد داشت. از جمله فعالیتهایی که در این شاخه انجام میشود میتوان به بودجهبندی، پسانداز و سرمایهگذاری اشاره کرد. حفاظت از دارایی از طریق بیمه و انواع مختلف سرمایهگذاریها نیز در این شاخه انجام میشود.
مشابه آنچه که در رشته مدیریت مالی به دانشجویان آموخته میشود، در این شاخه تمرکز روی فرایندهای مالی همچون سرمایهگذاری، تامین مالی، مدیریت ساختار سرمایه یک سازمان و مواردی از این قبیل قرار میگیرد.
این شاخه از مدیریت مالی، در واقع مدیریت منابع مالی، هزینهها و سودهای سازمانهای غیرانتفاعی است. سازمانهای غیرانتفاعی از جمعآوری کمکهای مالی برای رسیدن به یک هدف مفید در جامعه به حیات خود ادامه میدهند.
این شاخه از رشته مدیریت مالی تمرکز خود را روی مدیریت ریسک ارز و کلیه تصمیمگیریهای مالی که با کشورهای خارجی در ارتباط است قرار خواهد داد.
انواع مدیریت مالی
به طور کلی مدیریت مالی شخصی یکی از بخشهای مهم توسعه شخصی در نظر گرفته میشود. مدیریت مالی شخصی دارای اصولی است که در ادامه به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
مانند رشته مدیریت مالی که برای سازمانها کاربرد دارد، در مدیریت مالی شخصی نیز بایستی اهداف به طور کامل و با جزئیات زیاد مشخص شوند. همه هزینهها از جمله هزینه تحصیل، حملونقل، سفر و … بایستی ثبت و اهداف مشخص شوند. زمانی که اهداف مالی مشخص میشوند، تلاش افراد نیز برای رسیدن به آن متمرکزتر خواهد شد.
بعد از اینکه اهداف تعیین شد، نیاز است که یک برنامه مالی برای رسیدن به این اهداف تدوین شود. در این برنامه نقشه راه رسیدن به اهداف مشخص شده و در کنار آن به فرد کمک میکند تا عملکرد خود را ارزیابی کند. ممکن است برنامهریزی اولیه شما دچار مشکلاتی باشد و این مسئله را بعد از چند ماه متوجه شوید. امید خود را از دست ندهید و نقاط ضعف و قوت برنامهتان را بشناسید و آن را اصلاح کنید.
بودجه ابزاری است که با استفاده از آن میتوان برای اهداف مالی هزینه کرد. مشخص کردن بودجه به عوامل مختلفی از جمله مجرد و متاهل بود، سن، وضعیت مالی و … بستگی دارد. یادتان باشد که بودجه مهمترین خط قرمز یک برنامه مالی است و تخطی از محدودیتهای آن به معنی شکست در برنامه مالی است.
شکل و شمایل مدیریت مالی در شرکتها و سازمانها با مدیریت مالی شخصی متفاوت است. در رشته مدیریت مالی به دانشجویان آموخته میشود که در ابتدا بایستی سرمایه مورد نیاز یک سازمان را برآورد کنند. البته این برآورد همواره به شکل تقریبی است.
بعد از اینکه سرمایه مورد نیاز سازمان مورد بررسی قرار گرفت، نیاز است که مشخص کردن سرمایه برای تامین بودجه است. در واقع در این مرحله مدیر مالی بررسی میکند که میزان سود سازمان چقدر است و چه مقدرا از بودجه را میتوان با استفاده از درآمد داخلی یا سود حاصل از سرمایهگذاری به دست آورد.
از جمله اصول دیگر در رشته مدیریت مالی میتوان به تقسیم سود در بازههای زمانی مختلف، تدوین برنامه برای سرمایهگذاری و مدیریت جریان نقدینگی اشاره کرد.
همانطور که مشاهده کردید، رشته مدیریت مالی مربوط به مدیریت سرمایه در سازمانهاست اما این مسئله فقط به شرکتها و کسبوکارها محدود نمیشود. همه ما در زندگی شخصیمان نیز نیاز به مدیریت مالی داریم. مدیریت مالی برای خانمها نیز یکی از مهمترین کارهایی است که بایستی در طول زندگی خود انجام دهند تا استقلال بیشتری داشته باشند. به طور کلی افراد موفق به خوبی مبانی و مهارتهای مورد نیاز برای مدیریت مالی را میدانند و در هر شغل و درآمدی که باشند، سرمایههای خود را در جهت درستی استفاده خواهند کرد.